장음표시 사용
191쪽
sua silute impetraverit, fore etiam reliquis ad suam e solatio. deo esse Derterritos nonnullas, ut suae vitae au-Tius consulere cogantur Facta potestate, discedit. XXIII. Caesar, ubi illuxit, omnes senatores, senato ranniue liberos, tribunos militum equitesque Romanos ad
se produci jubet. Erant senatorii ordinis L. Domitins m P. Lentulus Spinther, L. Vibullius Rufus, Sex. Quinctilius Varus quaestor, L. Rubrius praeterea filius Domitii
aliique comtilures adolescentes, et magnus numerus eqῶ- tum Romanorum et Decurionum, quos ex municipns Domitius evocaverat. Hos omnes productos a contumeliis
militum convietisque prohibet pauca apud eos Ioquitur, quod sibi a parte eorum gratia relata non si pro suis hieos maximis beneficiis dimittit omnes incolumes Sentertium sexagies, quod aurem adduxerat Domrtius, atque an publicum deposuerat, allatum ad se ab Duumviris Corfiniensibus Domitio reddit, ne continentiora vita hominum, quam in pecunia suisse videatur etsi eam pecuniam publicam esse constabat, datamque a Pompeio iasipendium. Milites Domitianos sacramentum apud se dicere jubeti atque eo die castra movet: iustumque iteruonficit vir omnino dies ad Corfinium commoratus, et per fines, arrucinorum, Frentanori , Larin um in Apuliam pervenit. XXIV. Pompeius, iis rebus cognitis, quae erant ad Corfinium gestae, Luceria proficistitur Canufium, aque inde B diuum. Copias undique omnes ex novis delectibus ad se cogi jubet. Servos, pastores armat atque his equos attribuit. Ex iis circiter ccc equites conficit. L. Manlim Praetor Alba cum cohortibus vi profugit Rutilus Lu-Pus praetor Tarracina eum iri: quae procul equitatum Camiaris conspicatae, ni praeerat Bivius Curius, reli iraeto- Te, fgna ad Curium transferunt, atque ad eum transeunt. Item reliquis itineribus nonnullae cohortes in agmen Caedaris, alio in equites incidunt. Redueitur ad eum deprehensus ex itinere Cn. Magius Cremona praefectus fabrum Cn. Pompeii quem Caesar ad eum remitti cu in mandatis quoniam ad id tempus facultas colloquendi ossierit, atque ad se Brundisium sit venturus, intercs diciteisi: --lica et ommunis salutis, se cum Pompeio colloqui: rQ-quc vero idem perfici longo itineris spatio, quum pei ullos
192쪽
conditiones serantur, ac si eoram de ormibus onditioru-bus disceptetur.
xxv. His datis mandatis, Brundisium eum legionibus
V Pervenit, veteranis v reliquis, quas ex novo delecta confecerat, atque in itinere compleverat. Domitianas eri.
nim cohortes protinus a Corfinio in Siciliam miserat. Reperit consules Dyrrhachium profectos eum magna parta ercitus, Pompeium remanere Brundisii cum cohortibus xx. Neque certum inveniri poterat, obtinen sine aus Brundisii ibi remansisset, quo facilius omne Hadriatieunx mare, extremis Italiae partibus regionibusque Graeeiae, ii PotestateMilaberet, atque ex utraque parte bellum admianistrare posset, an inopia navium ibi restitisset Veritusque, ne Italias ille dimittendam nor existimaret, exitus administrationesque Brundisini portus impedire instituit: qu
Ium operum haec erat ratio. Qua fauces erant angustissimast Portus, molem atque aggerem ab utraque parte litoris aciebat, quod his locis erat mare vadosum Longius proingressus, quum agger altiore aqua contineri non posset, M. te duplices, quoquo versus pedum xxx e regione molia collocabat. Has quaternis anchoris ex quatuor angulia destinabat ne fluctibus moverisiur. His persectis, coia locatisque, alias deinceps pari magnitudine rates jungebat. Has terra atque aggere contegebat, ne aditus atque incursuaa dcfendendum impediretur a noni atque ab utroquo latere cratibus ac pluteis protegebat. In quarta quaqudiearum turres binorum tabulatorum excitabat , quo cominmodius ab impetu navium incendiisque defenderet. XXVI. Contra haec Pompeius naves magnas oneraria quas inloquii undisino deprehenderat, domahat. Ibi turres cum terni abulatis erigebat, easque multis tormentis et omni genere telorum completas, ad opera Cae saris appellebat ut rates perrumperet atque opera distumbaret sic quotidie utrimque eminus fundis, sagittis reIiquis lue telis, pugnabatur. Atque haec ita caesar admi-λiistrabat, ut conditiones pacis dimittendas non existim xct ac tametsi magnopere admirabatur Magium, quem ad Pompeium cum mandatis miserat, ad se non remitti:
ataue ea ros saepe tentata etsi impetus ejus consiliaque tar- diibat, tamen omnibus rebus in eo perseverandum puta-
M. GV ue culicium Rebilum legati , ramiliarem ne-
193쪽
cessariumque Sermonii Libqnis, mittit ad eum colloquii
cauta. andat, ut Libonem de consilianda pace hortetur in primis, ut ipse eum Pompeio colloqueretur, possitulat. Magnopere sese confidere demonstrat, si ejus reis potestas facia, fore, ut sequis conditionibus ab armis discedatur cujus rei magnam partem laudis atque existumationis ad Libonem perventuram, si illo auctore atqueBgente, ab armis sit discessum. Libo a colloquio Caninii digressus, ad Pompeium pr6ficiscitur. Huno post renunciat, quod contules absint,' sine illis de compositione agi non posse. Ita saepius rem frustra tentatam Caesar aliquando dimittendam sibi judicabat, et de bello' endum. XXVII. Prope dimidia parte operis a Caesare effecta,
Sebusque in ea re consumptis ix naves a consulibus Dy Hachio remissae, quae priorem partem exercitus eo dePortaverant, Brundisium revertuntur. Pompeius, sive operihus Caelaris permotus, sive etiam quod ab initio Italia exce dere constituerat, adventu navium profectionem parare incipit et, quo facilius impetum Caesaris tardaret, ne bipsa profectione inilites oppidum irrumperent, Portas obstruit, vicos plateasque inaedificat, fossas transversas viis praeducit, atque ibi sude stipitesque praeacutos defigit.
Haec levibus cratibus, terraque inaequat Aditus autem atque itinera duo, quae extra murum ad portum ferebant, maximis defixis trabibus, atque eis praeacutis, praesepit. His paratis rebus, milites flentio naves conscendere jubet; expeditos autem ex evocatis sagittariis funditoribusque, Taros in muro turribusque disponit. Hos certo fimo revocare constituit, quum omnes milites naves conscendissent atque iis expedito loco actuaria navigia relinquit.
XXVIII. Brundisini Pompeianorum militum injuriis, atque ipsius Pompeii contumeliis permoti Caesaris rebus
favebant. Itaque, cognita Pompeii profectione, concursantibus illis, atque in ea re occupatis, vulgo ex tectis sis Mificabant per quos re cognita Caesar scalas parari, militesque armari jubet ne quam rei gerendae faculiatem dimittat. Pompeius sub nodiem naves ivit. Qui erant in muro custodiae causa collocati, eo signo, nod convenerat, revocantur, notisque itineribus ad naves decurrunt. Milites positis scalis muros ascendunt. Sed semiti a
IIundusius, ut vinum caecum fossasque caveant, sublinvox,
194쪽
et longo itinere ab iis eireumdudii ad portum perveniunt, duasque naves cum militibus, quae ad moles Caesaris adis haeserant, scaphis lintribusque deprehendunt deprehensasque exeipiunt. XXIX. Caesar etsi ad spem conficiendi negotii maxime probabat coactis navibus mare transire, et ompeium seia qui prius quam ille sese transmarinis auxiliis confirmaret tamen rei ejus moram temporisque longinqintatem timebat quod omnibus coactis navibus, Pompeius praesentem faeultatem insequendi sui ademerat. Relinquebatur, ut ex longinquioribus regionibus Galliae Picenique, et a Freto naves essent e spectandae. Sed id propter anni tempus, longum atque impeditum videbatur. Interea veterem exereitum, duas Hispanias confirmari quarum inera erat aximis beneficiis Pompeii devinetari auxilia,
equitatum parari Galliam Italiamque tentari se absente, nolebat. XXX. Itaque in praesentia Pompeii insequendi ratio. nem omittit in Hispaniam proficisci constituit ii viris
municipiorum omnium imperat, ut naves conquirant,
Brundisiumque deducendas curent. Mittit in Sardiniam eum legione una Valerium leotum, in Siciliam Curionem
Propraetorem cum legio us πιι eundem, quum Siciliam recepisset, protinus in Africam transducere exercitum jubet. Sardiniam obtinebat, Cotta, Siciliam . Cato : Asrieam sorte Tuhero obtinere debebat Caralitani, simul ad se Valeri eniitti audierunt, nondum prosecto ex Italia, saa pomi 'oppido Cottam ejiciunt. Ille perterritus, quod i nem provinciam consentire Intelligeret, ex Sardinia in Africam profugit. Cato in Sicilia naves longas veteres reficiebat novas civitatibus imperabat haec magpo studio agebat in Lucanis, Brutiisque, per legatos suos civium Romanorum delectus habebat, equitum peditumque certum numerum a civitatibus Siciliae exigebat. Quibus reb' paene perfectis, adventu Cu- Tionis cognito, queritur in concione sese projectum ac proditum a Cn. Pompeio qui omnibus rebus imparatissimus, non necessarium bellum suscepissὸt; et ab e reliquisque in Senatu interrogatus, omnia sibi esse ad bellum apta ac parata confirmasset. Mesia concio ne quesitus, ea provincia fugit.
195쪽
XXXI. Nam vaeuas ab imperils, Sardiniam Merias,
Curio Stelliam, cum exercitibus eo perveniunti tithero, quum in Africam venisset, iuvenit in provincia cum imperio Attium Varum, qui ad Auximum, ut supra demonstravimus, amissis cohortibus, protinus ex iuga in Africam perveneflat, atque eam sua sponte aeuam occuPave
rata delectuque habito, a legiones effecerat, hominum et oeorum notitia et usu ejus provinciae, nactus aditus ad ea .nanda ; quod paucis ante annis ex praetura eam provinciam obtinuerat. Hic venietitem Uticam cum navibus μberonem portu atque oppido prohibet, neque anni tum valetudine filium exponere in terram patitur, sed sublatis anchoris excedex eo loco cogit. XXXII. His rebus corisectis Caesar, ut relliquum tempus a labore intermitteretur, milites in Proxima municipia deducit. Ipse ad Urbem proficiscitur Caucto Senatu, injurias inimicorum commemorat docet se nullum, extraordinarium hovorem appetiles sed exspeetato legitimo tempore consulat' ' co fuisse contentum, quod omnibus civibus patereti, iacum ab Tribunis plebis contradicentibus inimicis, Catone ver acerrime repugnante, et pristina consuetudine dicendi mora diem extrahente, ut
sui ratio absentis haberetu , ipso consule Pompeio qui si improbasset, cur serri passus esset 8 in prob fiat, cur se uti populi beneficio prohibuisset Patientiam proponit suam, quum de exercitibus dimittendis ultro postulavisset; in quo adiuram dignitatis atque honoris ipse saeturus D set Acerbi atem inimicorum docet qui, quod ab altero postularent, in se recusarent atque omnia permiscor mallent, quam imperium exercitusque dimittere. Injuriam aeripiendis legionibus praedicat crudelitatem et insolentiam in circumscribendis albupis plabis, conditiones a se latas, et eaepetita colloquia et denegata, commemorat. Pro quibus rebus orat ac postulat, Rempublicam suscipiant, atque lana secum administrent. Sin timore defugiant, illisse oneri non futurum, et per se Rempublicam admini Iiraturum. Legatos ad Pompeium de compositione mitti oportere neque se reformidare, quod in Senatu. paullo ante ompeius dixisset, ad quos legati mitterentii , iis
auctoritatem attribui timoremque corum, qui mitterent,
significari tenuia atque iactrini bas videri se ve-
196쪽
ro, ut opibus anteire studuerit, sie justitia et sequitate velle
XXXIII. Probat rem Senatus de mittendis legatis rsed qui mitterentur, non reperiebantur, maximeque i. mot is ausa pro se quisque id munus legationis recusabat. Pompeius enim distedens ab urbe in Senatu dixerat, o-dem se habiturum lom, qui Romae remansissent, et qui in eastris Caesaris fuissent. Si triduum disputationibus excusationibusque extrahitur. subjicitur etiam L. etet. Ius Tribunus plebis ab inimicis Caesaris, qui hanc rem distrahat, reliquasque res, quascunque agere instituerit, impediat. Cujus cognito consilio, Caesar, frustra diebus aliquot eonsumptis, ne reliquum tempus omittat, insectis iis, quae agere destinaverat, ab urbe Proficiscitur, atque in ueriorem Galliam pervenit. XXXIV. Quo quum venisset, eognosti missum inmisispaniam a Pompeio Vibullium Rufum, quem paucis diebus ante Corfinio captum dimiserat profectum item D mitium ad occupandom Massiliam navibus actuariis vir, quas Igili, et in Cosano a privatis Adias, servis, liberistis, colonia suis compleverat praemissos etiam legatos Μassilienses domi nobiles adolescentes; quos ab urbe dis cedens Pompetius erat adhortatus, ne nova Caesaris ossicia veterem suorum beneficiorum in eos memoriam expellerent. Quibus mandatis acceptis assilienses portas Caesari elauserant Albicos, barbaros homines, qui in eorum fide antiquitus erant, montesque supra Massiliam incolebant, ad se vocaverant frumentum H finitimis re gionibus, atque ex omnibus castellis an urbem convexerant armorum ossicinas in urbe instituerant muro classem portasque resecerant.
XXXV. voeat ad se Caesar Massiliensium xv primos reum his agit, ne initium inferendi belli amassiliensibus
oriatura debere eos Italiae totius auctoritatem sequii eius, quam unius hominis voluntati obtemperare. Reliqua, quae ad eorum sanandas mente, pertinere arbitrabatur, commemorat. Cujus orationem domum lagati res runt atque ex auctoritate haec Caesari renunciant Inintelligere se divisum esse populum Romanum in partes duas εneque sui judicii, neque suarum esse virium disternere, utra pars ustiorem habeat causam princilies vero esse
197쪽
eariam partiui Cn. Pompeium et C. Caensem pauonos civitatis, quormn alter agros Volcarum Arecomieorum et Helviorum publice iis tincesserit alter bello victas Gallias attribuerit, vectigaliaque auxerit. Quare paribus eorum beneficiis, parem se quoque Muntatem tribuere
debere, et neutrum eorum contra alterum juvare, aut mHhe aut portibus recipere.
XXXVI. Hsee dum inter eos aguntur, Domitans nolis hus Massiliam pervenit atque ab iis receptus urbi prae
citur. Summa ei belli administiandi permittitur. Minimperio classem quoquo versus dimittunt onerarias λα os, quas ubique possunt deprehendunt, atque in Portum
deducunt earum clavis, aut materia, atque armamentis
instructis ad reliquas armandas reficiendasque utuntur et frumenti quod inventum est, in Publicum conferunt: γΙiquas merces commeatusque ad obsidionem urbis, si acet- dat, reservant. Quibus injuriis permotus Caesar, legiones 1irmassiliam Adducit turres vineasque ad OPPugnati nem urbis agetae, inves longas Arelate numero 3 facere
instituit. Quibus effectis armatisque diebus xxx, a qua die materia eaesa est, adductisque Massiliam, his D. Brutum praeficit C. Trebonium legatum ad oppugnationem Massilis relinquit. XXXVII. Dum hae parat atqne administrat, C. Fabium legatum cum legionibus ii, quas Narbone Circumque ea Ioca, hiemandi ausa, disposuerat, in Hispaniam Praemittit celeriterque yrenaeos saltus occupari jubet; qui eo tempore ab L. Afranio legato praesidiis tenebantur, Legiones reliquas, quae longius hiemabant, subsequi ubet. Fabius, ut erat nuperatum, adhibita celeritate, Praesidium ex saltu dejecit, magnisque itineribus ad exercitum Afranii contendit.
XXXVIII. Adventu Vibullii Rufi, quem aio elonarium in Hispaniam demonstratum est, Afranii is et Petreius et Varro legati Pompeii quorum unus Hi legionibus Hispaniam citeriorem alter a saltu Castulonensi, ad
Anam, ii legionibus4 tertius ab Ana Vettonum agrum Lusitaniamque pari numero legionum obtinebat, incia inter se sartiuntur : ut Petreius ex Lusitanias vetto ne cum omnibus copiis ad Afranium prosiciscatur; a τ cum iri quas habebat, legionibus omnem ulter C rc I Hispaniam tueatur. His rebus constitutis equites auxiliaque
198쪽
simiae toti Lusitaniae a Petreio, Celtiberis, Cantabris barbarisque omnibus, qui ad Oceanum pertinent, ab Afranio imperantur. Quibus coactis, celeriterietreius per Vett ne ad Afranium pervenit. Constituunt communi consilio bellum ad Ilerdam, propter ipsius loci opportunitatem, gerere.
XXXIX. Erant, ut supra demonstratum est, legiones
Afranii iri, Petreii ii Praeterea scutati citerioris provinciae, et cetratae ulterioris Hispaniae cohortes circiter x xc, equitum utriusque provinciae circiter v millia. Caesar erigiones in Hispaniam praemiserat, ad vi millia auxilia peditum, equitum ti millia, quae omnibus superioribus bentis habuerat, et parem ex Gallia numerum, quem ipse paraverat, nominatilix ex omnibus civitatibus, nobilissimo et fortissimo quoque evocato. Hinc optimi generis hominum ex Aquitanis montanisque, qui Galliam provinciam attingunt. Audierat Pompeium per Mauritaniam cum legionibus iter in Hispaniam facere, confestimque esse venturum simul a tribunis militum centurionibusque mutulis pecunias sumpsit. Ha s exercitui inribuit. Quo facto, duas res onsecutus est quod ignore animos centurioinnum devinxit, et largitione redemit militum voluntates. XL. Fabius finitimarum civitatum animos literis nunciisque tentabat in Sicore flumine pontes effecerat duos, inter se distantes millia passuum iv. His pcintibus pabulatum mittebat quod ea, quae citra flumen fuerant, superioribus diebus consumpserat. Hoc idem sere, atque eadem de causa Pompeiani exercitus duces faciebant crebroque inter se equestribus proeliis contendebant. Huc quum quotidiana consuetudine congressae pabulatoribus praesidio proprio legiones Fabianae ii flumen transissent impedimentaque et omnis equitatus sequeretur subit. 'i jumentorum et aquae magnitudine, pons est interruptus, et reliqua multitudo equitum interclusa. Quo cognito a Petreio et Afranio ex aggere Mique cratibus, quae flumine ferebantur, celeriter ponte Afranius quem oppulo cactrisque conjunctum habebat, legiones et equitatumque omnem transjecit, duabusque Fabianis occurrit legionibus: cujus adventu nunciato, L. Plancus, qui legionibus praeerat, necessaria re coactust locum capit superiorem dive
iamque aciem in duas paues constitust; ne ab equitatu
199쪽
ineumvenire posset tia, eongressus impari nurnero, mnos impetus iesionum equitatusque sustinet. Commiuo ab equitibus proelio, signa a legionum procul ab utrisque conspiciuntur, quasi Fabius ulteriore Ponte subsidio nostris miserati suspiemus fore id quod accidit, ut duces
adversariorum Measione et beneficio fortunae ad nostras opprimendos uterentur quarum adventu proelium dirimitur ac suas uterque legiones reducit in cactr .
XLI. Eo biduo Caesar cum equitibus c ccc quos sita praesidio reliquerat, in castra pervenit. Pons, qui fuerat
tempestate interruptus, neque erat resectus, hunc noctu
perfici jussit. Ipse cognita locorum natura ponti castrisque Praesidio vi cohortes reIiquit, atque omnia impedimenta: et postero die omnibus copiis, riplici instrueta acie, ad Ilerdam proficiscitur, et sub castris Afranii constitit et abi paullisper sub armis moratus, facit aequo loco pugnandi potestatem. Potestate facta, Afranius copias educit, et in medio colle sub castris constitit. Caesar, ubi cognovit Per Afranium stare, quo minus proelio dimicaretur, ab infimis radicibus montis, intermirus circiter passibus P, castra faeere constituit et, ne in opere faciendo milites repentino hostium incursu exterrerentur, atque opere Pr*hi-herenturi vano muniri vetuit, quod eminere, et procul via deri nec e erat. Sed a fronte contra hostem pedum ostitam fieri Iussit. rima et secunda acies in armis, ut ab initio constituta erat, permanebat. Post hos opus in occulto acies tertia f:ciebat. Si omne prius est persectum, quam intelligeretur ab Afranio castra muniri.
XLII. Sub vesperum Caesar intra hanc latam legiones
reducit, atque ibi sub armis pr4xima no ne conquiescit. Postero die omnem exercitum intra fossam continet: et, quod longius erat agger petendus, in praesentia similem rationem operis instituit singulaque latera castrorum singulis attribuit legionibus munienda fossasque ad eandem magnitudinem perfici inbet. Reliquas miones in armis expeditas contra hostem constituit Afranius Petreiusque, terrendi causa atque operis impediendi copias suas ad infimas montis radices producunt, et proelio lacessunt. Neque taetreo Caesar opus intermittit, confisus praesidio legionum ira, et munitione fuctae. Illi non diu corninorati, nec long:as ab infimo colle progressi, copias ta callia, re-
200쪽
cineunti iii die Caesar vallo astra communite reliqu seqhbrtes, quas in superioribus castris reliquerat, impedi,
anemaque ad se transsisset jubet. LlH. Erat inter oppidum uerdam, et proximum collem, bi castra Petreius atque Afranius habebant, Planicia circiter passuum ccc: atque in hoc fere medio spatio tumulus erat paullo editior quem si oecupasset Caesar, I mmunisset, ab oppido, et ponte, et cemmeata omni, quem in 'ppidum contulerant, se interclissurum adversariou eonfidebat. Hoc sperans, legiones tu ex asseis educit acieque in locis idoneis instructa, unius legionis
antefignanos praecurrere, atque occupare eum tumulum
jubet. Qua re cognita, celeriter, quae in statione pracastris erant Afranii cohortes, breviore itinere ad eu dem Occupandum locum mittuntur. Contenditur proelio, et, quod prius in tumulum Afraniani venerant, nostri reis pelluntur, atque, aliis submissis stibiidiis, tersa vertere, seque ad signa legionum recipere cogunt-.xLIV . Genus erat pugnae militum illorum, ut magno impetu primo procurrerent audacter locum caperent. Ordines suos non magnopere servarent, rari dispersique pugnarent: si premerentur, pedem referre, et loco excedero non turpe existiurarent, cum Lusitanis reliquisq-hax-ris genere quodam pugnae assuefacti quod sine fit, qui bus quisque in locis miles inveteraverit, uti, stium earum
regionum consuetudine moveaturρ Haec tamen ratio noctros perturbat insuetosirius generis .pugnae. Circumiri enim sese ab aperto latere, procurrentibus singulis, arbitrahantur. Ipsi autem suos ordines servare, eque ab synis discedere, neque sine gravi causa eum locum, quem ceperant dimitti censuerant oportere. Itaque, perturbatis antesignanis, legio, quae in eo cornu constiterat, locum non tenuit ac in proximum collem sese recepit. XLV. paene omni acie perterrita quod praetexopinionem 4 retudinemque acciderat, cohortatus suos, legionemrax.1Uosidio ducit hostem insolenter atque aeriter nostfo insequentem supprimit, rursusque terga vertere, seque ad oppidum Ilerdam recipere, et sub muro consistere cogit. Se ix legionis milites elati studio, dum sarcire acceptum detrimentum volunt, temere insecuti suis