장음표시 사용
211쪽
LXXII. Caesar in eam spem venerat, se, sine puma et
fine vulnere suorum, rem conficere posse: Modo frumentaria advextarios interclusisset. Cur etiam secundo P telio, aliquos ex suis amitteret Cur 'lnerari tere-gur optime meritos de se milites t Cur denique fortunam perielitaretur Praesertim quum non minus esset imm-toris, consilio superare, quam gladio. Movebatur etiam miserieordia eivium, quos interficiendos videbat a quihus salvis atque incolumibus rem obtinere malebat. Hoc consilium Caesaris a plerisque non probabatur. ilites vertamiam inter se loquebantur; quoniam talia occasio victoriae dimitteretur, etiam αum vellet Caesar, sese non esse iustiaturos. Ille in sua sententiae perseverat et Paulium ex eo loco digreditur, ut timorem adversariis innuati Petreius atque Aoranius, oblatae facultate, in eas. tra sese reserunt. Caesar praesidiis montibus dispositis, omni ad Iberum intercluso itinere, quam proxime Potest bostium eastris castra e mmunit. LXXIII. Postero di duces adversariorem Pertur tre quod omnem rei frumentariae fluminisque Iheri spem a-serant, de reliquis rebus consultabant. Erat unum iter, Ile an si reverti vellent alterum, si Tarracouem Peterent. Hae consiliantibus eis, nunciatur, aquatores ab equitatu premi nostro et qua re cognita, crebras stationes disponunt equitum et cohortium alariarum legionaxias. que i iter iciunt eohortes, vallumque ex castris ad aquam ducere incipiunt ut intra munitionem et sine temptiae et sine stationibus aquari possent. Id opus inter se Petreius
atque Afranius partiuntur: ipsique, perficiendi operis
causa, .langius Progrediuntur.
LXX lv. Quorum discessu liberam nacti milites con
qniorum facultat in vulgo procedunt et quem pherisque in castris notuis aut municipem habebat, conquirit atque vocat. Primum agunt pratias omnes omnibus, quod sibi perterritis pridie pepercissent eorum se beneficio vivere: deinde imperatoris fide quaerunt, rediene se illi sint commissuri et, quod non ab initio secerint, arninque cum hominibus necessariis et consanguineis contukrint, χonqueruntur. His provoco sermonibus, fidem ab imperatore de Petreii et Afranii vita petunt; ne quod in se scelus con
cepisse, neu suos prodidisse videantur. Quibus confirmati
212쪽
retrita, si Maim: signa translaturos eonfirmant legatosque
de pae primorum ordinum centuriones ad Caesarem mitutu ... Interim alii suos in eastra, invitandi causis adtavamin tibiariisius abducuntur adeo ut una eastra latis fide
v, ex binis viderentur. Compluresque tri Min italitvἀ Laenturiones ad Caesarem emunt, seque ei eo mendant. Hoc idem fit a prineipibus Hispaniae; quos illi emeaverant, et secum in astris habebant o dum loco. Irsuos notos hospitesque quaerebant, per quem qui e eorum aduum commendationis haberet ad Caeserem Afranii etiam filius adolascens, do sua et parentis sui salute, cum Caesare per Sulpietum lagatum, agebat. Erant plenae laetitia et gratulatione omnia, eorum, qui tanta perientia vitalis, et eoman, qui sine vulner tantas res confecisse vide muri magnumque ructum suae pristinae lenitatis omniunt judicio Caesar ferebat; confiliumque ejus a eun
LXXV. Quibus rebus nunciatis Afranio, a snstituto op e diaedit, seque in castra reclint si paratus, ut id
baiux, ait, quieumque aecidissiet casias, hunc meto et semis animo ferret Petreius vero non deserit sese armat fa- mitifim cum .hac.et praetoria cohorte etratorum barbaririsque equitibus paucis, beneficiariis suis, quos suae custodiae causa habere consueverat, improviso ad vallum adis Ulat; colloqua militum interrumpit; -stros repellit abcaariat quos de ehendit interhcit. Reliqui coeunt i , ter ieis et remntino periculo exterriti sinistras s s invia. vust, gladiosque distringunt atque ita se a cetratis equitatibusque defendunt, ea rorum propinquitate eonfisi, eisque in castra recipiunt; et ab iis cohortibus, quae erant in statione ad portas, defenduntur. . LXXVI. Quibus rebus consectis, flen Petreius manipuialqs circuit, militesque appellat neu se, neu Pompeium absentem imperatorem suum adversariis ad shpplietum transdant, obseerat. Fit celeriter concursus in praetorium. Postulat, ut jurent omnes, se exercitum ducesque non deserturos, neque Prodituros, neque sibi separatim a reliquis consilium capturos. . Princeps in haec verba iurat. Ipse idem jusjurandum adigit Afranium Subsequuntur tribuni militum centurionesque Centuriatim producti milites
Uem jurant edicunt, penes quem quisqlie sit miles Cae-
213쪽
saris, ni producatur. Productus palam in praetorio laterficiunt. Sed plerosque ii quos receperant, elant, nodis . que Per vallum emittunt. Sic terror oblatus a duci,ns,
crudelitas in supplieio, nova religio juriquiundi spem
praesentis deditionis sustulit, mentesque militum convertit, et rem ad pristinam belli rationem redegit LXXVI l. Caesar, qui milites adversariorum in castra per tempus colloquii venerant, simma diligentia conqui-m, et remitti jubet sed ex numero tribunorum intum
centurionumque nonnulli sua voluntate apud eum rema serunt et quos ille postea magno honore habuit. Centuri- .nes in ampliores ordines, equites Romanos in Tribunitium restituit honorem.
LXXVII Premebantur Afraniani pabulatione, qu hantur aegre numenti copiam legionarii nonnullam hahebant, quod dierum xxii ab Ilerda frumentum jussierant efferre. Cetrati auxiliaresque nullam, quorum erant et facultates ad parandum exiguae, et corpora insueta ad Qnera portanda. Itaqu/ε magnus eorum quotidie numeretis ad Caesarem perfugiebat. In his erat angustiis resa sed ex propositis contiliis duobus explicitius idebatur Ilerdam reverti quod ibi paullulum frumenti reliquerat. Ibi se reliquum consilium explicaturos confidebant. Ta vaco aberat longius: vispatio plures rem posse casus Tecipere intelligebant. Hoc probato consilio, ex caRris Proficiscuntur. Caesar equitatu pi semisso, qui novissimum Ogmen carPeret atque impediret, ipse cum legionibus subsequitur. Nullum intercedebat tempus, quin extremigum equitibus proeliarentur. LXXIX. Genus erat ho pugnae Expeditae cohortes movissimum agmen claudebant pluriesque in locis campestribus subsistebant, si mons erat adscendendus, faei ipsa loci natura periculum repellebat quod ex locis superiori-hus, qui . antecesserant, suos adscendentes Protes ebant. Quom aliis aut locus declivis suberat; neque ii, qui antecesserant, morantibus opem ferre poterant equites vero ex loco superiore in adversos tela conjiciebant tum malino erat in Periculo res tum inquirebant, ut quum
ejusmodi esset locis appropinquatum, legionum signa comsi re juberint, magnoque impetu equitatum tepellarent ἔ- summoto, Optate incitato cursu sese in vallas universi
214쪽
demittere, atque ita transgressi rursus in locis superioribus consistere. Mam tantum ab equitum suorum auxiliis erant, quorum numerum habebant magnum, ut eos su-Perioribus perterritin proeliis, in medium reciperent agmen ultroque eos tuerentur quorum nulli ex itinere exiscedere licebat, quin ab equitatu Caesaris exciperetur. LXXX. Tali dum pugnatur modo lenis a Paullatim proceditur, crebroque, ut sint auxilio suis, subsistunt, ut tum accidit. Milli enim progressi iv vehementiusque Peragitavi ab equitatu, montem excelsim capiunt ibique in a fronte contra hristem castra muniunt, neque jumentis onera deponunt. Ubi Caesaris castra posita, tabe snacula. que constituta, et dimissos equites pabulandi. quia ani, m. dvertere sese subito proripiunt hora circiter vi H
dem diei; et spem nacti mors discessu nostrorum equutrum iter facere incipiunt in se animadversa Caesar eductis legi nibus subsequitur praesidio impedimentia
Paucas cohortes relinquit. Hora x subiequi pabulatores. equitesque revocari jubet. Celeriter equitatus ad quotidi- amum itineris ossicium revertitur. Pugnatur acriter ad nos .vissimum agmen adeo, ut paene terga convertant complu-τesque milites, etiam nonnulli enturiones interficiuntur.
Intiabat agmen Caesaris, atque universum imminebat. LXXXI. Tum vero neque ad explorandum idoneum 4Oeum castris, neque ad progrediendum data facultate, Wonsistunt necessario, et procul ab aqua, et natura iniquo loco castra ponunt. Sed iisdem de causis Caesar, quae s Prasunt demonstratae, proelio non lacessit, et eo die tabernacula statui passus non est; quo paratiores essent ad insequendum omnes, sive noctu, sive interdiu erumperent. Illi animadverso vitio castrormu, tota nocte munitiones Proferunt castraque castris convertunt. Hoc idem potatero die a prima luce faciunt, totumque in ea re diem Consumunt. Sed, qu nium opere processerant, et castrae Protulerant, tanto aberant ab aqua longius et praesentimalo aliis malis remedia dabantur. Prima nocte aquandi causa nemo egreditur ex castris. Proximo die, pratsidio in castris relicto, universas ad aquam copias educunt; ρο-bulatum emittitur nemo. His eos supplices male haber1 Caesar et necessariam subire deditionem, quam proelio decertare malebat. Conatur tamen eos vallo fossaque cir- cumvenire ,
215쪽
eu Vevire ut quam maxime repentinas eorum empti . ne demoretur. Quo necessario descensuros existimabat.
Ibi et inopia pabuli adducti, et quo essent ad iter eamditiores, omnia sarcinari jamenta interfici iubent. LXXXII. In his operibus cnsiliisque biduum consumitur Tertio die magna jam pars operis Caesaris proceas
xat. Illi impediendae rei causa hora circiter viri signo dato, legiones educunt, aciemque sub castris instruunt. Caesar ab opere legiones revocat, equitatum omnem con venire jubet aetem instrui Contra opinionem enim
militum famamque omnium ideri preelium disiugisse,
magnum detrimentum afferebat. Sed eisdem de causis, quae sunt cognitae, quominus cimicare vellet, movebatur; utque hoc etiam a is, quod spatii brevitas, etiam in fugam conjectis adversariis, non. multum ad summam ktoriae vivare poterat. Non enim amplius pedum millivus it ab eastris castra distabant. Hinc duas partes aetes ecupabant. Tertia vacabat ad ineursum atque .impetum militum relieta si proelio ommitteresur, propinqui- . a Castrorum celerem superatis ex fuga receptum dabati Hac de ausa eonstituerat signa interentibus resistere, prior prosio non lacessere.
LXXXIII. Acies erat Afraniana duplex legio v et
fit. In subsidiis loeum alariae cohortes obtinebant caesaris triplex sed primam aciem quaternae cohortes ex legione tenebant has subsidiariae ternae, et rursus aliae sotidem, suae cujusque legionis, subsequebantur. Sagittarii funditoresque media continebantur acie. . gquitatus latera in ebat. Tali instructa acie, tenere uterque Propositum videbatur Caesar, ut nisi coactus, proelium non committeret ille, ut opera Caesaris impediret. Producitur tamen res aciesque ad solis occasum continentur. Inde aetrique in castra discedunt. Postero die munitiones institutas Caesar parat perficere. Illi vadum fluminis Sicoristentare, si transire possent. Qua re animadversa, Caesar Germanos levis armaturae, equitumque partem umen
tranficit, crebrasque in ripis custodias disponit. LXXXIV. Tandem omnibus rebus obsessi quartum iam diem sine pabulo retentis iumentis, aquae, lignorum, frumenti inopia, colloquium petuat et id, si fieri possit, semoto a militibus loco. Ubi id a Caesar nuatum, et,
216쪽
8am si colloqui vellent, eoneessum est datum obsidi I eo Caesari filius Afraniti venitur in eum loeum, quem Caesar deligit. Audiehte utroque exereitu loquitur Aia xanius: Non esse aut ipsi aut militibus succensendum. quod fidem erga imperatorem suum Cn. Pompeium conservare voluerint sed satis jam fecisse Eeio, satisque supplicii tulisse perpessbs omnium rerum inopiam nunc mTO, paene ut foeminas circummunitos, Prohibisi aqua, prohiberi ingressu neque corpore dolorem, nequ animo νnominiam ferre posse: itaque se victos confiteri orare atque obsecrare, si qui lacus miserieordiae relinquatur, nua ultimum supplietum progredi necesse habeant. Haec quam potest demisissime atque subjediissime exponit.
LXXXv. Ad ea Caesar respondit: Nulli omnium has
Partes, vel querimoniae, vel miserationis, minus conve-'nisse. Reliquos enim omnes suum ossicium praestitisset suqui etiam bona chnditione, et loco, et tempore aequo eo fligere noluerit, ut quam integerrima essent ad Peticem omnia exercitum suum, qui injuria etiam accepta, suisque interfectis, quos in sua potestate habuit, conservarit et texerit; illius deniqne exercitus milites, qui per se de eoncilianda pace egerint qua in re omnium suorum vitae eo sulendum putarunt. . Sic omnium ordinum partes in miserieordia constitisse ipsos duces a pace abhorruisse eos neque holloquii neque induetarum jura servasse et homi ne imperit , et per colloquium sceptos, crudelissime,
interfecisse Aecidisse igitur his, quod plerumque hominthus nimia pertinacia atque arrogantia accidere soleat, cliti eo recurrant, et ad cupidissime petant, quod paullo a te eontempserint neque nuisesse illorum humilitate, neque aliqua temporis opportunitate postulare, quibus iebus augeantur opes suae, sed eos exercitus, quos contra se mullios jam annos aluerint, velle dimitti neque enim v k-
3iones alia de causa missas in Hismniam septimamquaibi onscriptam, neque tot tantas ue classes paratas, neque summissos duees, rei militaris peritos. Nihil horum ad pacanda Bispanias, nihil ad usum provinciae provisum, quae, Propter dinturnitatem paeia, nullum auxilium desiderarit. Omnia haec iampridem contatui a parari et in se novi generis imperia constitui ut idem ad portas urbanis praefideat rebus, et duas bellicosissimas provincias
-- - Raao obtuleat in se jura magistratuum om-
217쪽
mutari, ne ex Praetura et considatu, ut semper, sed per Paucos prvbat et electi in provineias mittantur in te aetatis exculationem nihil valere, quod superioribus bellis probati ad obtinendos exercitus evoeentur in se uno non iervari, quod sit omnibus datum semper imperatoribus, ut rebus selieiter gestis, aut cum honore aliquo, aut certe fine ignominia domum revertantur, exercitumque dimitillant. Quae tamen omnia et se tulisse patienter, et effetaturum neque nunc id agere, ut ab illis abductum exercitum teneat ipse, quod tamin sibi dissicile non sit; sed, ne illi habeant, quo eontra se uti possint: proinde, ut esset
.ictum, provinciis exeederent, exercitumque dimitterent. Ei id sit factum, noeiturum se nemini. Hanc unam iam extremam Pacis esse conditionem. LXXXVI. Id vero militibus fuit pergratum et jueumdum, ut ex ipsa significatione potuit cognosci; ut, qui a-4iquid victi incommodi exspectavissent, ultro fraemium missionis ferrent. Nam quum de loco et tempore ejus rei
sentroversia inferretur, et voce et manibos universi ex val-
o, ubi constiterant, significare ceperunt, ut statim dimitterentur neque omni interposita fide firmum esse posse, si in aliud sempus differretur paucis quum esset in utramque partem 'erbia disputatum; res huc dedueitur:
et ii, qui habeant domicilium aut possessiones in Hispania, satima reliqe ad Varum flumen dimittahtur. Ne quidetis noceretur, neve quis invitus sacramento dicere cogeretur a Caesare, cavetur.
LXXXVII. Caesar ex eo tempore, dum ad flumen , Tum veniatur, se frumentum daturum pollicetur. Addit aetiam, ut, quid DTque eorum in bello amiserit, quae sint renes milites suos, iis, qui amiserint, restituatur militi hus, aequa faeta estimatione, pecuniam pro iis rebus dissemia Glascunque postea eontroversias intexae milites habuerant, sua sponte ad Caesarem intus adierunt. Petreum atque Afranius quum stipendium ab legionibus, paene seditione facta, flagitarentur, cujus illi diem nondum emisse dicerent, Caesar ut cognoiceret, Postulant eoque trique, quod statuit contenti fuerunt Parte circiter tereia exercitu eo biduo dimissa, ii legiones suas antecedere,
'aeeliquas subseqai jussit ut non longo inter se spatio eastra
facerent eiquet negotios usium Menum legatum p -
218쪽
secit. Hoc eius seserim ex H ania ad Varum flumen est iter tactu atque ibi reliqua pars exercitus dimissa est.
L U UM haee in Hispania geruntur, C. Trebonius gatus, qui ad oppugnationem assaliae relictus
erat, dua-s o Partibus aggerem, vineas turresque ad oppidum agere instituit. Una erat Proxima portu nava- qihusque r altera ad partem, qua est aditus ex Gallia atque Hispania ad id mare, quod adigit ad ostium Rh
Mani. Massilia enim fere ex tribus oppidi partibus mari alluitur. Reliqua quarta est, quae aditum habet a terra. Hujus quoque spatii pars ea, quae ad arcem pertinet, Io. ei natura et valle altissima munita longam et classicilem habet oppugnationem. Ad ea perficienda opera C. Tr bonius magnam jumentorum atque hominum multitudinem ex omni provinci voeRt Vimina materiamque comportari jubet. Quibus comparatis rebus aggerem in alis titudinem pedum xxx exstruit. II. Sed tanti erant antiquitus in oppido omnium rerum ad bellum appliratus, tantaque multitudo tormentorum, ut eomam vim nullae contextae viminibus vineae sustinere poc sent Asseres enim pedum 1 cuspidibus praefixi, atque
hi maximis balistis missi per iv ordines cratium in terra defigebantur. Itaque pedalibus lignis conjμnctis inter se porticus integebat atque lis 3gger inter manus proseis Tebatur. Antecedebat testudo pedum L aequandi loci causa facta item in ex fortissimis lignis, involuta omnibus rebus quibus ignis iactus et lapides defendi possent Sodanagnitudo opeium, altitudo muri atque turrium, multi- tuo tormentorum omnem administrationem tardabat. Tum crebrae per Albicos diruptiones fiebant ex oppido, ignesque aggeri et turribus inferebantur, quae facile nostri repellebant milites, magnisque ultro illatis detrimentis,inos, qui eruptionem fecerant, in oppidui rejicictant. III. interim L Nasidius ab Cn. Pompeio cum classe navrum xvi, in quibus paues erant aeratae, L. Domitio Massiliensibusque suhsidio misita, freto Siciliae, imprudente atque inopinante Curione, provehitur appulusque Mess aram navibus, in indo, Propter Ventinum terrorem,
219쪽
prine imm ac Senatus fuga iacta, ex navalibus omunam deducit. Hac adjuncta ad reliquas naves, cursum Massiliam versus perficit premissaque elam navicula, Domitium assiliense uerae suo adventu certiores facit; eosque magnopere hortatur, ut rursus cum Bruti elasse, additis suis auxiliis, confligant. IV. Massilienses post superius incommodum Veteres ad
eundem numerum ex navalibus produehis naves refecera , summaque industria armaverant; remi In guber.
natorumque magna copia suppetebat in piscatoriasque ad
jecerant, atque contexerant ut essent ab ictu telorum remiges tuti has sagittariis tormentisque compleverat Tili modo instruicta lane, omnium seniorum, matri m- familia , virginum precibus et fletu excitati, ut extremo tempore civitati subvenirent, non minore animo ac fida. cia, quam ante dimicaverant, naves conscendunt. Communi enim fit vitio naturae, ut invisis, lati ntibus atque incognitis rebus magis confidamus, vehementiusque exterreamur, ut tum aceidit. Adventus enim L Nasidii summa spe et volun te civitatem compleverat. Nadi idoneum ventum ex portu exeunt, et Tauroenta, quod est
eastellum Massiliensium, ad Nasidium perveniunt ibique naves expediunt rurisinin se ad confligendum animo condirmant et consilia communicant. Dextra pars Mai siliensibus attribuitur, finistra Nasidis .
V: Eodem Brutus contendit, aucto navium numero. Nam ad eas, quae factae fuerant Arelate per Caesarem, captivae Massiliensium accesserant vi Has snperioribus refecerat diebus, atque omnibus rebus instruxerat. Itaque suos cohortatus, quos integros superavissent, ut victos contemnerent, plenus spei bonae atque animi advexius eos proficiscitur. Facile erat ex castris C. Trebonii, atque omnibus superioribus Deis prospicere in urbem, ut omnis juventus, quae in oppido remanserata mnesque superioris aetatis, cum liberis, arii uxoribus, publicisque custo
diis, aut e muro ad coelum manus tenderent, aut templa Deorum immortalium adinent, et ante simulpera pro- tedii victoriam a Diis exposcerent. Neque erat quisquam omnium, qui non in ejus diei eas suarum omnium fotatunarum eventum consistere existimaret. Nam et honesti
220쪽
evocati atque obsecrati naves eonstenderant ut, si quid adversi accidisset, ne ad eonandum quidam sibi quidquam reliqui fore viderent si superavissent vel domesticis opibus, vel externis auxiliis, de salute urbis confiderent. VJ Commisso proelio, Massiliensibus res nulla ad virtutem desuit sed memores eorum praeceptorum, quae paullo ante ab suis aeceperant, hoc animo decertabant, ut nullum aliud tempus ad conandum habituri vi ferentur, et, quibus in pugna vitae periculum accideret, non ut multo sesereliquorum civium fatum antecedere existimarent, quibus urbe capta eadem esset belli fortuna patienda deductisque nostras paullatim navibus, et artificio g bernatorum mobilitati navium loeus dabatur; et, si quando nostri saeuitatem nacti ni reis injectis manibus navem religaverant, undique suis laborantibus suecurrebant. N que vero conjuneri Albiei eomminus pumando deficie-liant neque mutrum cedebant virtute nostris. Simul ex minoribus navibus magna vis eminus missa telorum multa nostris de improvisis imprudentibus atque impeditis unaera inferebant; onspicataeque naves triremes II navem D. Bruti, quae ex insigni facile agnosti poterat, duabus ex partibus sese in eam incitaverant sed tantum rei visa
Brutus celeritate navis enisus est, ut parvo momento Ru- Meederet. Illae adeo graviter inter se incitatae conflixerunt, ut vehementissime utraeque ex concursu laborarent; aliora vero, peririno rostro, tota collabefieret. Qua re
animadversa, quae proximae e loeci ex Bruti classe naves erant, in eas impeditas impetum faciunt, celeriterque ambas deprimunt vi I. Sed Nasidianae naves nullo usui fuerunt, celerite
que pugna xcesserunt. Non enim has aut conspectus P. triae, aut propinquorum praecipia ad extremum vittae Peri-ςulum dire cogebant itaque ex eo numero Mavi nn uula desiderata est ex assiliensium elasse v sunt depressae, V captae r eum Nasidianis profugit quae omne citeriorem Hispaniam petiverunt M. ex reliquis una praemita Μassiliam, hujus nunei perserendi gratia, quum jam P propinquaret urbi, omnis sese multitudo ad cognoscenduin effudit ac re cognitae tantus luctus excepit, ut ui bs ab hoDiiuus capta eodem vestigio videretur Massilienses tamen nihilo sequius ad defensionem urbi reliqua arearare Minperunt