장음표시 사용
51쪽
bent Veneti plurimas, quibus in Britanniam navigare
consueverunt; et scientia atque usu nauticarum rerum caeteros antecedunt, et in magno inpetu 3ris atqcie
Perto, paucis Portibus interjessis, quos tenent ipsi, omnes fere, qui eodem mari uti consueverimet, habent velffigales.
Ab iis fuit uitium retinendi Silii atque Velani quod per
eos suos se obsides, quos Crais dedisserit, recuperaturos existimabant. Horum uictoritate sinitimi adducti ut sunt Gallorum subita et repentina consilia eadem e causa Trebium Terrasidiumque retinent et celeritermissis legatis, per suos principes inter se conjurant, nihil,
nisi communi consilio, aeturos, eundemque omnis ortunae exit tinni esse laturos; et quasque cim tales solicitant, ut in ea libertate, quam a majoribus xceperant, permanere, nam Romanorum servitutem perferre, mallent. Omni ora maritima celeriter ad suam sententiam perducta, communem legationem arP. Crassum mittunt; si velit suos recipere, obsides sibi remittat. IX. Quibus de rebus Caesar a Crasso certior factus, quod ipse aberat longius naves interim longas Mificarim flumine Lageri, quod influit Oceanum, remiges ex provincia institui, nautas gubernatoresque comparari jubet. His rebus celeriter administratis, ipse, quam Prinium per anni tempus potuit, ad exercitum optendit. Veneti reliquaeqne item crvitates, cognito Caesaris ad vari tu,
simul quod, quantum in se facinus admisissent, intellige-pant, legatos, quod nomen ad omnes nationes saxeium inviolatumque semper fuisset, retentos abs se, et in vincula comjeictos pro magnitudine periculi bellum parare, et maxime ea, qriae Ad usum navium pertinerent, providere, instituunt; hoc majore spe, quod murti m natura loci confidebant: est destria esse itinera concisa fistuariis, navigationem impeditam propter insolentiam locorum paucitatemque portuum,stiebari. Neque nostros exercitus, Propter frumenti in , piam diutius apud se morari posse, confidebant. Ac jam ut omnia contra opinion acciderent, tamen se plurimum navi hus posse : Rominos neque ullam facultatem habere navium, neque eorum in o. m, ubi bellum gesturi essent, vada, portus infitiasque novisse: ac, longe aliam esse navigati: aem in concluso mari, acque in vastissimo atque apertissimo
Oceano, perspiciebM. His initis consiliis, oppida muni-
52쪽
unt, frumenta ex agris in oppida comportant naves in Venetiam, ubi Caesarem prinium bellum gesturum convi-bat, quam plurimas possunt, cogunt. Socios sibi ac id bellum Asmios, Lexobios, Nannetes, Ambialites, rinos Diablinte4, Menapios adsciscunt auxilia ex Britannia, quae cantra eas regiones posita est, accersunt.
A. crant hae dissicultates belli gerendi, quas supra onten d mus sed i me multa Caesarini ad id bellum incitabant injuriae retentorum equitiun Romanorum rebellio facta post deditionem defia tio datis obnuibus tot civitatum coniuratio in primis, ne hac parte neglecta re Iiqi, nationes idem tibi licere arbstrarentur. I aque quum intelligeret, omnes fere ullos novis rebus studere, et ad bellum mobiliter celeriterque ex tui, omnes autem homines natus libet Lati studere, et conditionem servitutis odisse prius quam plures civitates conspirarent,
partiendum sibi ac latius distribuendum exercitum putavit.
XI. Itaque T. Labienam legatum in Treviros, qui Proximi Rheno flumini sunt, cum equitatu mittit. Huic mandat Remos reliquosque Belgas adeat, atque in ossi-
ei contineat Germanosque, qui auxilio a Belgis accersici diectantur, si per vim navibus flumen transire cone tur, prohibeat P. Crassum cum cohortibus legion fritaxi I, et magno numero equitatus in Aquitaniam proficise jubet ne ex his nationibus auxilia in Galliam mittantur, ac tantae nationes conjungantur. Q. Titurium Fabinum legatum cum legionibus iii in nellos, Curiosolitas Lexobiosque, Ditch, qui eam manum distinendam curet. D. Brutum adolescentem classi Gallicisque navibus,
quzas ex Pictonii is, et Santonis, rei qui a pacati regionibus, convenire usi erat, aefecit; et trum primum
posset, in Venetos proficisci jubset. Ipse eo pede tiribus
eo piis contendit XII. Eratit jusmodi fere situs oppidorum, ut o ita in extremis lingulis promontoriis iue neque pedibus ad 'lupa haberent, quum ex alio se setius incita vulset, qu da se: Per accidit horarunt xii spatio neque navibus, Hod, rursus minuente itu, naves in vadis a fluctarentur. Ita utraque re oppidorum oppugnatio inii cuic batur ac, rquaudo magnitudine operi forte superati, exinus . ni tria uegere ac molibus, atque his ferme in tibus dae in iis,
53쪽
suis fortum desperare caeperant, magno numero navium appulso, citius res summam saeuitatem habebaint, sua Omnia deportabant seque in proxima oppida recipi bant ibi se rursus iisdem opportunitatibus loci defendebant Hae eo l.eilius magnam partem sedatis faciebant, quod nostrae naves tempestatibus detinebantur; summaque erat vasto atque Frto mari, magnis aestium, raris ac prope nullis portibus, dissicultas naviga idi. XIII Namque ipserum naves ad hunc modum factae, armataeque erant Carinae aliquanto planiores, quamno strum navium, quo facilius vada ac decessum Rus excepere possent prorae admodum erectae, atque iismPuppes, ad magnitudinem fluctuum tem pastatumque a commodatae. Naves totae factae ex robore, ad quamvis vim
et coni tmeliam perserendam Trahitra ex pedalibus in la- titudinem trabibus, eonfixa clavis serrhis digiti pdllieis crassitudine anchorae, pro lambus, serreis catenis revin tae; Pelles pro velis, alutaeque tenuiter conseisiae; divo Propter lini inbpiam atque ejus usus inscientiam sive, quod est magis verisimile, quod tantas tempestates Oce ni tantosque impetus ventorum sustineri, a tanta onera navium regi velis non satis commode arbitrabantur. Cum his navibus nostrae classi ejusmodi congressus erat ut unaeeleritate et pulsu remorum praestarent; reliqua pro Iocinatura, pro vi tempestatum, illis essem aptiora et accommodatiora neque enim his nostrae rostro nocere potem rante tanta in his erat firmitudo neque propter j titudinem facile telum adjiciebatur, et eadem de caiisa minus incommode scopulis continebantui . Accedebar, μquum saevire ventus coepisset, et Me vento dedus ni
tempestatem ferrent facilius, et in vadis consisterent tutius, et ab aestu derelie a nihil saxa et Oautes timerent. RU -rum rerutra omni limn iitris navibus casus erant extimescendi.
X lv. Compluribus expugnatis oppidis, Caesar, tibi intellexit frustra tanturr laborem stinat, neque hostium zi-gam captis oppidis reprimi, neque his noceri posse, ita mi expectandam classem quae ubi convenit, ac p irrium Abhoitibus visa est, circiter C cxx naves' eorum paratissi maeatque amni genere Armorum Ornatissimae e portu prέ,fei'-tae nostris adversae constiter Unt: neque sati, Bruto, qui , ΙΩ
si praeerat, neque tribunis militum, centurionibusque u i-
54쪽
bus inguis naves erant attributae eonstabat, quid agmrent, aut quam risonem pugnae insisterem roἀro enim uoceri non posse cognoverant turribus autem excitatis, tamen has altitudo puppium ex barbaris navibus superahat ut neque ex inferiore oco Tatis commode teia adjici Porint, et missa a Gallis νηvius aceiderent. Una erat magi insiti res eraeparata a nostris, falces praeacutae, ininsertae iuxaeque longuriis, a in absimili forma mura tum falcium His quur funes qui antennas ad malos destia nabant, comprehensi adductique erant, navigio remis iniscitato, praeiumpebanturi quibus abstisis, anten a neces.fario concide stant; ut quum omnis Gallicis navibus spes in velis armamentisque consisteret, his ereptis, omnia Qua
navium uno tempore eriperetur. Reliqnum erat ceri
me positum ii virtutea qua nostri milites fatale super hant atriue eo magis, quod in conspectu Caesaris, atque omnis exi tus res gerebatur ut nullum paullo sortius factam latere posset omnes enim colles et loca superiora, unde erat propinquus despectus in mare, ab exercitu se
XV. Disjectis, ut diximus, antennis, quum fingulas
binae aut ternae naves circumsisterent, milites summa vi transcendere in hostium naves contendebant. Quod pia diquandi barbari flexi nimadverterunt expugnatis com pluribus navibus, quum ei rei nullum reperiretur sium fuga salutem petere contenderunt. Ac set, conversis in eam partem navibus, quo ventus serebat, tanta subito malacia, ac tranquillitas exsinit, ut se loco movere non poGnt. Quae quidem res ad negotium consciendum maxime luit opportuna nam sangula nostri consectati e pugnaverunt, se perpaucae ex omni numero noctis inter aventu, ad terram pervenerint, quum ab hora fere av, que ad solis occasum pugnareturi
XVL Quo praelio bellu Venetorum, totiusque orae
maritimae consedium est. nam quum omnis Iuventus --nes etiam gravioris aetatis, in quibus aliquid e insilii aut dignitatis fuit, eo convenerant; tum navium quod ubique fuerat, unum in meum coegerant quibus amissis, reliqui neque quo se reeiperent, neque quemadmodum
oppida defenderent haheban, Itaque se suaque omniaetari dediderunti is quos eo gravius Caesar Madican-
55쪽
dum statuit, quo diligentius in reliquetim tem p in bar-hardi a legatorum conservaretur. Itaquis omni senatu Minto, reliquos sub corona vendie t. XVI l. Dum haec in venetis geruntur in Titurins Sabinus eum his copiis, quas a Caesare aeceperat, in fines
Unellorum pervenit. His praeerat viridovix, ac summam imperii tenebat aeum omnium civitatum, quae ineerant; ex . quibus exereitum magnasque copias coegerat.
Atque his paucis diebus Aulerci Eburovices, Lexpuitque, senatu suo interfecto, quod anctores belli esse nolebant, Portas clauserunt, seque eum Viridovice coniunxerent: magnaque praeterea multitudo undique ex Iallia perditorum hominum at numque convenerat, quos Pes Praedandi studiumque bellandi, ab agricultura et quotidiano labora revocabat. Sabinus idoneo omnibus rebus loco castris sese tenebat quum Viridovix contra eum duum
millium spatio consedisset, quotidieque productis copiis pugnandi potestatem faeeret ut jam non solum hostibus
in contemptionem Sabinus veniret, sed etiam nostrorum militum vocibus nonnihil carperetur tantamque opinionem timorrs praebuit, ut jam ad vallum eastrorum hostes accedere auderent. Id ea causa faciebat quod eum tanta multitudine hostium, praesertim eo absente, qui sum--mam imperii teneret, nisi aeqno loco, aut opportunitate
aliqua data, legato dimieandum non existimabat. XVIII. Hac eonfirmata opinione timoris, idoneum quendam hominem et callidum delegit avum, ex iis quos auxilii causa seeum habebatio Hui magnis praemiis pollicitationibusque persuadet, uiti ad hostes transeat: quid fieri velit, edocet. Qui ubi pro perfuga ad eos mi mit, timorem Romanorum proponit quibus angustiis ipse Caesar a Venetis prematuri docet neque longius inesse, quin proxima nodie Sabinus clam ex castris exercitum educat, et ad Caesarem, auxilii serendi causa, proficiscatur. Quod ubi auditum est, conclamant omnes. Dceasionem negotii bene gerendi amittendam non esse ad castra iri oportere. Multae res ad hoc consilium Gallos hortabantur superiorum dierum Sabini cunctatio perfugae eonfirmatio; inopia cibarionum, cui rei parum diligenter ab his erat provisum spes Venetici bellε, et quod sem libenter homines, id quod volunt, credunt Iis rebus addum non prius
56쪽
Viridovicem reliquosque duces ex consilio dimittunt, quam ab his sit concessiim, arma uti capiant, et i eastra contendant. Qua re concessi laeti velut explorata victoria, sarmentis virgultisque collectis, quibus sodas Romanorum compleant, ad castra pergunt. XIX. Locus erat astrorum inicus, et paulatim ab isto acclivis, et circiter passus, Huc magno cursu eontende τont, ut quam minimum spatii ad se colligendos armandosque Romanis daretur, exanimatique pervenerint. Sabinus suos hortatus cupientibus signum dat. Inmeditishpstibus, propter ea, quae serebant, onera labito duabus portis emptionem fieri jubet. Factum est opportunitate loci, hostium inscitia ac defatigatione, virtute militum,
ac superiorum pugnarum exercitatione, ut ne unum quidem noruorum impetum serrena, ac statim terga verterent. q*os impeditos, integris viribus milites nostri consecuti, magnum numerum omnia occiderunt; reliquos equites consectati, paucos, qui ex ga evaserant, reliquerunt. Sic uno tempore, et de navainpugna Sabinus, et de Sa-hini victoria Caesarieri or iactus est civitatesque omnes sestiatim Tithri dediderunt. Nam ut ad bella suscipienda
Gallorum alacer ac promptus est animus; sic mollis ac mi . mime resisten ad calamitates perferendas mens eorum est.
XX. Eodem fere tempore P. Crassus, quum in Aquitaniam pervenisset 'uae pars, ut ante dictum est, et mgionum latitudine, et multitudine hominum, ex tertia parte Galliae est aestimanda, quum intelligeret, in illis locis sibi bellum gerendum, ubi paucis ante annis L. Valerius Piaeeoninus legatu, exercitu pulso, interia eius'esset atque xinde L. Manilius Procos impedimentis amissis, profugit. set non mediocrem sibi diligentiam adhibendam intellugebat. 1 que, a frumentaria Provisa, auxiliis equitatuisque comparato; multis praeteyea viris sortibus Tolosa, Carcasone et Narbone, quae sunt estvitates Galliae provinciae finitimae ex his regionibus nominatim evocatis, in Soti uiuifines exercitum introduxit. Cujus adventu cognito sotiates, magnis copiis coactis eqsartatuque, quo Plurimum ala ant, in itinere agmen nostrum adorti Prumum equestre proeliiun commiserunt; deinde: equitatu suo
pulso atque iuequeatibus nostris subito pedestres copias, , quas
57쪽
quas In eonvalle in insidiis collocaverant, ostender-t. Hi nostros disjectos adorti, proelium renovaveriint.
XX l. Pugnatum est diua que acriter quum Sotiates superioribus victariis freti in sua virtute otius Aquitaniae
salutem positam putarent. Nostri autem, quid sine imperatore, e sne reliquis legionibus, adolescentulo duce, Dficere possent, perspici cuperent tandem tamen confecti vulneribus hostes terga vertere quorum magno numero intersedio, Crassus ex itinere oppidum Sotiatium opseMgnare coepit quibus fortiter resistenMbus, vineas turresque egit. Illi, alias ereptione tentata, alias cuniculis ad aggerem vineasque actis, cujus rei sueti longe peritissimi Aquitani, propterea quod multis iocis apud eos aerar se structurae sunt; ubi, diligentia nostrorum, nihil his retius profici posse intellexerunt, egatos ad Crassum mittnnt; seque in deditionem ut recipiat, petunt. Qua re imPetrηta, arma tradere jussi, faciunt XXII. Atque in ea re omnium nostrorum intentis animis, alia ex parte oppidi Adeant vannus, qui summam imperii tenebat, cum c devotis, quos iII Sol durios appellant; quorum haec est conditio, ut omnibas in vita coma odis una cum his fruantur, quorum se amicitis Uediderint: si quid iis per vim accidar, aut eundem castam una erant, aut sibi mortem eonsciscant. Neque adhuc hominum memoria repertus est quisquam, qui eo interfecto, cujus se miritia devovisset, mori recusaret. Cum iis
Adcantuannus eruptionem sacere conatus, clamore ab ea
parte munitionis sublato, quiam ad arma milites concurri risient, vehementerque ibi pugnatum esset, repulsu in,ppidum est uti tamen etiam deditionis conditione ute-.Tetur, a Crasso impetravit.
XXIII. Armis obsidibusque aeeeptis, Crassus in fines
Vocatium et Tarusatium profeetus est. Tum vero harbari commoti, quod oppi dum et natura loci, et manu M-nitum, paucis diebus, quibus eo ventum erat, expugnatum cognoverant legatos quoquoversus dimittere, conjurare, obsides inter se dare, copias parare coeperunt. Mittuntur etiam ad eas: civitates legati, quae sunt citerioris Hispaniae, finitimae Aquitaniae inde auxilia ducesque accersuntur quorum adventu magna cum auctoritate et magna cum
hominum multitudine bellum gerere tonantur. Duce VC-
58쪽
τ atraesaguntur, qui ua eum Q. Sertorio omnes annox fuerant, summamque scientiam rei militaris habere exis tiruatiantur. I consuetudine populi Romani loca a. Pere, calua munire, commeatibus nostros intercludere instituunt. Quod ubi Crassus animadvertit, suas copias Prister exiguitatem non facile diduci, hostem et vagari, et via obfidere, et astris satis praesidii relinquere ob
eam causam minus commode si lentum commeatumque siti supportari in dies host=um riumerum augeri
non condiandum existimavit, quin pugna decertare
Hac re ad consilium delata, ubi omnes idem sentire i tellexit, posterum diem pugnae constituit. Axlv. Prima luce productis omnibus copiis, dupliei incles instituta, auxiliis in mediam aciem conjectisu quid holies consilii Uerent easpeetabat Illi, etsi propter
multitudinem et veterem belli gloriam, paucitatemque nostrorum se tuto dimicaturos existimabant tamen tutius e arbitrabantur, obsessis viis commeatu intercluso, sine ullo vulnere victoria potiri et, si propter inopiam rei frumentariae Romani sese ecipere coepissent, impedito agmine, et sub Arcinis sis viores animo, doriri e gitabant. Hoc coi 51:io probato ab ducibus, prodnctia Romanorum copiis, ei caliris tenebant. Dac re Perspecta, Crassus, quum sua cunetatione atque Piuione, timidiores hostes, nostros milites alac violes ad pugnandum effecisset atque omnium voces audirentur, exspeetari diutius non portere, qui ad castra iretur; ohortatus suos, omnibus cupientibus, ad hostium castra contendit. XXV. Ibi, quum alii fessas complore in t alii multis telis conjectis, defensores alio ubi niti ilibusque ii 'pellerent, AD Xili.ὶ res lite quibus Mi pugnam non Πν. liuni Crassus confiteb.it lapidibus taliique iubin militandis, et ad aggerem Ceip tii ta comportandis, s pecten atque Pinionem pugnant limita berent; hium item ab ho ilibris conitanter, ac non timide, Pugnaretur, te lauiae ex loco superiore missa non rustra acciderent equites, circuitis hollium castris Crais renua claverunt, non e idem Se ih gentia ab De cum an Porta attra mustita facitimque aditum habere. XXV 1. Craist iis, ei illum praefecto colior tatus, utina agnis Praessii: IV illicit;tio nibusque suos excit. Irent quid fieri elit ostendit ibi, ut erat imperatum, due, i, VlR
59쪽
tuor coh tibus, quae praesidio castris relictae, integrae ab labore erant, et longiore itinere circi mdudiis, ne ex hostium castris conspici possent, omnium oculis mentibusque ad pugnam intentis, eleriter ad eas, has diximus, munitiones pervenerunt atque his prorutis, prius in hostium castris qnstiterunt, quam plane ab his videri aut, quid rei generetur, cognosci posset. Tum vero, clamone bea parte audito, noliri edintegrisiis viribus, quod Plerumque in spe victoriae aceidere consuevit, acrius imPMν nare coeperunt. Hostes undique circumvenire, despera- is omnibus rebus, se per munitiones dejicere, et fuga salutem Petere contenderunt. Quos equitatus apertissimis campis consectatus, ex millium L numero, quae ex Aquitania Cantabrisque venisse constabat, vix quare Partexelicta, multa nocte se in castra recipit.
XXVII. Hae audita pugna, inaxima pars Aquit nise sese Crata dedidit, oblidesque ultro misis quo innumero fuerunt Tarbelli, Bigerriones, Preciam, Vocates, Tarusates, Elulates, Garites, Ausci, Garumni, Sibuκates, Cocosatesque Paucae ultimae nationes, anni temptam eonfisae, quod biem suberat, id facere neglexerunt. XXVIII. Eodem fere tempore Caesar, etsi pron exacta jam aesta erat, inmen, quod omni Gallia pacφ, Μ vini enapiique supererant, qui in armis essent, neque ad eum umquam legato de pace misissent arbitratus id bellism celeriter confici posse, eo exercitum adduxit qai longe alia ratione, ac reliqui Galli, bellum gerere instituerunt. Nam, quod intelligebant, maximas nationes, quae proelio contendissent, pulsas superatasque esse continentesque silvas ac paludes habebant eo se suaque omnia contulerunt. Ad quarum initium silvarum quum Per e-visset Caesar, astraque munire instituisset nequo hostis anterim visus esset dispersis in opere nostris, subito ex omnibus partibus silvae evolaverunt, et in nostros impetum fecerunt. Nostri celeriter arma ceperunt, eosque in il-Vas ePulerunt; et, complurib M interfectis, longius im-
peditioribus locis secuti, paucos ex suis deperdiderunt. XXIX. Reliquis deine eps diebus Caesar silvas caedere instituit, et, ne quis inermibus imprudentibusque militibus
ab latere impetus fieri posset, omnem eam materiam, quae erat caesa, conversam ad hostem collocabat, et pro vallo ad
60쪽
u rumque lati exstruebat oneredibili celeritate inlignosipatio paucis diebus consecto, quum jam pecus atque extrema impedimenta ab nostris tenerentur, ipsi densiores silvas peterent; eiusmodi tempestates sunt consecutae, uti DPus necessario inrermitteretur, et, continuatione imbriis trin, diutius sub pellibus milites contineri non possent. Itaque vastatis omnibus eorum agris, vicis aedificiisque incensit. Caesar exercitum reduxit, et in Aulercis Lexoviisque, reliquis item civitatibus, 'quae proxime bellum se. cerasit, in hibamia collocavita
L. Nin, quae secuta est, hieme, qui fuit annus en dimis
a peto, M. Crasi, coss. Usipetes Gerinani, et item Tenehtheri, magna cum militudine hominum, flumen Rhonum transierimi, non longe a mari, quo Rhenus inmit. Causa transeundi fuit, quod ab Suevis complures annos exagitati, bello pre bantur, et agricultura probi bebantur. Suevorum gens est longe maxima et bellicosisi ma Germanorum omnium It centum pagos habere di cuntur: ex quibus quotapnis languia millia armatorum, bellandi causa suis ex finibus educunt reliqui domi manent et Ino se atque illis colunt. Hi rursus invicem anno post in armis sunt illi domi remanent. Sic neque agricultura, neque ratio, neque usus belli intermittitur sed privati ae separati agri apud eos nihil est neque longias anno remanere uno in loco, ineol ndi causa, licet neque mulium frumento, sed maximam partem lacte atque pecore vivunt, multumque sunt in venationibus quae res et cibigenae, et quotidiana exercitatione, et libertate vitae quoa pue is nullo officio aut disciplina assuefaeti nihil omnino contra voluntatem faciant), et vires alit et immani eorporum magnitudine estica Atque in eam se consuetudinem adduxerunt, ut locis frigidissimis neque vestitus, praeterpelles, habeant quidquam, quarum propter xiguitatem. magna est corporis pars aperta, et layentur in flum: nibus. II. Μercato ibus est ad eos aditus eo magis, ut quae bello ceperint, quibus vendant, habeant quam quo ullam rem ad se importari desiderent. Quinaitiam jumentis, quibus maxime Ovilia delectatur, quaeque mPeuso Parat pre