장음표시 사용
91쪽
eam rem profitetur adjutorem. Facile hae oratione Neriviis persuadet XXXIX Itaqhe eonfestim dimissis nunciis ad Centroisnes, Grudios, Levacos, Pleumosios, Gordunos, qui Gmnes sub eorum imperio sunt, qu/m maximas manus Possunt, cogunt; et de improviso ad Ciceronis hiberna advolant nondum ad eum fama de Tituri morte perlata. Huic quoque accidit, quod fuit necesse ut nonnulli milites, qui lignationis munitionisque causa in silvas discessissent,
repentino equitum adventu interciperentur. His circum. velitis, magna manu Eburones, Atuatici, Nervii, atqueborum omnium socii et clientes legionem oppugnare incipiunt. Nostri celeriter ad arma concurrunt, vallum constendunt. Egre is dies sustentatur, quod omnem misines in celeritate ponebant, atque Nine adepti victoriam in perpetuum se fore victores confidebanti XL. Mittuntur ad Caesarem confestim a ciem- luterae, magnis propositis praemiis, si pertulissenti obsessis omnibus viis mio intercipiuntur. Noctu ex ea materia,
quam munitionis causa comporisverant, turres xx exe
tantur ineredibili evieritate. Quae deesse operi videbantur, perficiuntur. Hostes postero die mulio majoribus copiis coactis castra oppugnant, fossam complent. A nostris eadem ratione, qua pridie resistitur Hoc idem hin. ps reliquis fit diebus. Nulla pars nocturni temporia ad
laborem intermittitur non aegris, non vulneratis faculota, quietis datur. Quaecumque ad proxrmi diei oppugnationem opus sunt, noctu omparantura multae praeustae Ddes, magnus muralium Pilorum numerus mstituitur: in os contabulantur pinnae loricaeque ex cratibus attexuntur. Ipse Cicero, quuta tenuissima valetudine esset, ne nocturnum quidem sibi tempus ad quietem relinquebat ut vitro, militum concursu ac vocibus, sibi parcere cogeretur. XLI. Tunc duces prineipesque Nerviorum, qui aliqueat sermonis aditum, causamque amicitiae eum Cicerone hahe.bant, colloqui sese velle dicunt. Facta potestate, eadem, quae Ambiorix eum Titurio egerat, commemorant Omnem esse in armis Galliam Germanos Rhenum transisse iCaesaris reliquorumque hiberna oppugnari Addunt etiam de Sabini morte Ambiorigem ostentant, fidei faciendae causa. Errare eos dicunt, si quidquam ab
92쪽
iis praesidii sperent, qui suis rebus dissidante sese tamen
hoc esse in Ciceronem populumque Romanum animo, ut nihil, nisi hiberna recusent, atque hanc inveterascere o suetudinem nolint licere illis incolumibus per se ex hibernis discedere et in quascumque partes velint, sine me tu prolis istin Cicero ad haec unum modo respondit: Non os consuetudinem populi Romani, ullam accipere ab hoc te armato conditionem Si ab armis discedere velint, se adjutore utantur, legatosque ad Caesarem mittant spera re se, pro ejus justitia, quae petierint, impetraturos. XLII. Ab hac spe repulsi Nervii, vallo pedum i et sessa pedum xv therna cingunt. Haec superiorum aunorum consuetudine a nostris cognoverant; et, quosdam de exercitu nacti captivos, ab his docebantur. Sed nullis his ferramentorum copia, quae esset ad hunc usum idoneas gladiis cespitem ircumcidere, manibus sagulisque terram exhaurire cogebantur. Qua quidem ex re hominum multitudo cognosci potuit; nam , minus horis tribus, millium passuum xv in circuitu munitionem perfecerunt: reliquisquet diebus turres ad altitudinem valli, falces testudinesque, quas iidem captivi docueraiit, parare ac facere coeperunt. XLIII. Septimo oppugnationis die, maximo coorto vento, ferventes fusili ex argilla glandes, fundis, et fervo facta acula in casas, quae more Gallico stramentis erantimilae jacere coeperunt. Hae celariter ignem comprehenderunt, et, Venti .magnitudine, in omnem castrorum locum distulerunt. Hostes, maximo clamore insecuti, quast parta jam atque explorata victoria, turres testudinesque agere, et scalis vallum adscendere coeperunt. At tantae, militum virtus, atque ea praesentia animi fulta ut, quum undique flamma torrerentur, maximaque telorum multitudine premerentur, sitaque omnia impedimenta atque Omnes fortunas conflagrare intelligerent: non modo demigrandi causa de vallo decederet nemo, sed paene a respiceret quidem quisquani ac tum omnes accerrime forintissimeque pugnarent. Hic dies nostris longe gravissimus fuit sed tamen hunc habuit eventum, ut e die maximus numerus hostium vulneraretur ue interficeretur, ut saesub ipso vallo constipaverant, recessiimque primis ultimi non dabant. Paullum quidem intermissa flamma, et dodam loco turri adacta et consngeate vallum, tertiae O
93쪽
hortis enturiones, ex eo, quo stabant, loco recesserunt, suosque omnes removerunt: putu vocibusque hostes, si introire vestent, vocare coeperunt: quorum progredi ausus
est nemo Tum ex omni parte lapidibus conjectis detur-hati, turrisque succensa est. XLIV. Erant in ea legione fori ssimi viri centur ones, qui jam primis ordinibus appropinquarent, T. ulfio. LL. Varenus perpetuas controversias inter se habe-hant, uter alteri anteferretur, omnibusque annis de loco lammis simultet tibus contendebant. Ex iis Pulfio, quumaeerrime ad munitiones pugnaretur Quid dubitas, itaquit, Varene in ut quem locum probandae virtutis tuae exspectas i Hic dies de nostris controveritis judicabit Haec quum dixisset, procedit extra munitiones; et, quae Parchostium confertissima visa est, in eam irrumpit Ne Varenus quidem tum vallo sese continet, sed omnium veritus existimationem subsequitur, mediocri spatio reti isto. Fulfio pilum in hostes mittit, atque unum ex multitudine Procurrentem tranficit quo percuta et exanimato, hunc scutis protegunt hostes, et iis illum universi tela conjiciunt:
neque dant regrediendi facultatem. ransfigitur scutum Pulfioni et verutum in balteo defigitur Avertit hic calas vaginam et gladium educere conantis dextram moratur manum impeditumque hostes circumsistunt. Succurit
inimicus illi Varenus, et laboranti subvenit. Ad hunc se
confestim a Pulfione omnis multitudo convertit Illum veruto transfixum arbitrantur. Illic vero occursat ocius gladio, cominusque rem gerit Varenus atque uno interstet reliquos paullum propellit. Dum cupidius instat, in locum in seriorem dejectus concidit Huic rursus ci eumvento fert subsidium Pulfio atque ambo incolumes, compluribus interfectis, summa eum laude sese intra munitiones recipiunt Sic ortuna in contentione, et certamen mirumque versavit, ut alter alteri inimicus auxilio salutique esset neque disjudicari posset, uter utri vi
tute anteferendus videretur XLV. Quanto erat in dies gravior atque asperior oppugnatio, et maxime quod magna parte militum conis secta vulneribus res ad paucitatem defensorum pervenerat; tanto crebriores iterae nunciique ad Caesarem mittebantu, quorum pars dePrehensa in conspectu nostro-
94쪽
mim militnm eum cruciatu necabatur. Erat unus i tus Nervius nomine Vertico, loco natus honesto, qui a prima obsis dione ad Giceronem profugerat, suamque ei fidem praestiterat. Huic servo, spe libertatis, magnisque persuadet praemiis, ut literas ad Caesarem deferat. Has ille in jaculo illigatas affert et Gallus inter Gallos sine ulla suspieione versatus, ad Caesarem pervenit. Ab eo de periculo Ciceronis legionisque cognoscit. XLVI. Caesar, acceptis literis circiter ora 1 dies, statim nuncium in Bellovacos ad M. Crassum quaestotem mittit cujus hiberna aberant ab eo millia passuum xxv. Jubet media nocte legionem proficisci, celeriterque ad se venire. Exiit eum nuncio Crassus. Alterum ad C. Fabium legatum mittit, ut in Atrebatium fines legionem adducat, qua sibi iter faetendum seiebat Seribit Labieno, si Reipublicae commodo facere posset, eum legione
ad fines Nerviorum veniat reliquam partem exercitus, quod paesto aberat longius, non putant exspectandam : quites circiter v ex proximis hibernis cogit.
XLUIL Hora circiter iii ab anteeursoribus de Crassi adventu certior est saetus eo die millia passuum xx proingreditur. Crassens Samarobrivae praeficit, legionemque ei
attribuit, quod ibi impedimenta exercitus, obsides civitatum, literas publieas frumentumque omne, quod eo tolerandae hiemis causa devexerat, relinquebat. Fabius, ut impetatum erat, non ita multum noratus, in itinere cum legione occurrit. Labienus, interitu Sabini, et caede cohortum cognita, quum ames ad eum Trevirorum eo- piae venissent, veritus, si ex hibernis fugae similem profectionem fecisset ut hostium impetum sustinere non posset Praesertim quos recenti victoria efferri sciret literas Caesari dimittit; quanto cum perieulo legionem ex hibe nis educturus esset rem gestam in Eburonibus perscribit docet omnes peditatus equitatusque copias Trevirorum I ii millia passuum longe ab suis castris consedisse. XLVIII. Caesar, consilio ejus probato, etsi, opinioneri legionum dejectus, redierat, tamen unum commmunis salutis auxilium in celeritate ponebat. Veniit magnis itineribus in Nerviorum fines. Ibi ex captivis cognoscit, quae apud Ciceronem gerantur, quantoque in Pe
95쪽
Praemiis persuadet, uti ad Ciceronem epistolam deferat. Hanc Graecis conscriptam literis mittit ne intercepta epistola, nostra ab hostibus consiliis cognoscantur: laclare non possit, monet, ut tragulam cum epistola ad amentum deligata, intra munitiones castrorum abjiciat. In literis scribit, se cum legionibus proflaetum celeriter an fore hortatur, ut pristinam virtutem retineat Gallus periculum veritus, ut erat praeceptum, tragulam mitti Haec casu ad turrim adhaesit, neque ab nostris biduo animadversa. Tertio die a quodam milite conspicitur, dempta ad Ciceronem defertur. Ille peste nam in conventu militum recitat, maximaque omnes laetitia assieit. Tum fumi incendiorum procul videbantur; quae res omnem dubitationem adventus legionum expulit. XLI Galli re cognita per exploratores, obsidionem relinquunt, ad Caesarem omnibus coplis contendunt. Eae aerant armatorum circiter millia Lx. Cicero data facultate Gallum ab eodem Verticone, quem supra demonDtravimus, repexit, qui literas ad Caesarem deferat hunc admonet, iter caute diligenterque faciat perscribit in li-eteris, hostes ab se discessisse, omnemque ad eum multitudinem convertisse. Quibus literis circiter media nocte, Caesar llatis suos iacit certiores, eosque ad dimicandum
animo confirmat. Postero die luce prima movet castra et circiter millia passuum et progressus trans vallem Romam et rivum hostium multitudinem conspicatur. Tat magni periculi res, Cum tantis copiis iniquo loco dimicare. Tamen quoniam liberatum obsidione Ciceronem sciebat, eo qui omnino renittiendrim de celeritate existim hat, consedit, et quam aequissimo loco potest, castra communit atque haec, etsi erant exigua per se, vix hominum millium ii, praesertim nullis eum impedimentis, tamen angustiis viarum, quam maxime potetit, contrahit eo consilio, ut in summam contemtionem hostibus veniat. lnterim speculatoribus in omnes partes diiuisis, explorar, quo commodissime itinere vallem traii sire posset.
L. Eo die parvulis equestribus proeliisvid aquam saetis, utrique 'sese suo loco continent. Galli, quod amplioreseopias, irae nondum convenerant, exspectabant; Caesar,
si forte timoris simulatione hostes in suum locum elicere Possea citra vallem, ut pro castris Proelio cintenderet ii
96쪽
i essicere non posset ut exploratis itineribus, minore eum Periculo vallem rivumque transiret. Prima luce hostium equitatus ad castra accedit, proeliumque cum nostris quiatibus committit, Caesar consulto equites cedere, seque in stra recipere jubet simul, ex omnibus partibus castra altiore vallo muniri, portasque obstrui, atque in iis admianistrandis rebus quam maxime concursari, et cum simulatione agi timoris jubet. LI. Quibus omnibus rebus hostes invitati, copias trans dii Cunt, aciemque iniquo loco constituunt nostris vero
etiam de vallo deductis, propius accedunt; et tela intra munitionem ex omnibtis partibus conjiciunt praeeonthus que circuni missis, pronunciari jubent, seu quis Gallus seu Romanus velit ante horam tertiam ad se transsire, sine P riculo licςre, post id tempus non fore potestatem Ac sic nostros contempserunt tit, obstructis in speciem portis singulis ordinibus cespitum, quod ea non posse introrumper. videbantur, alii vallum manu scandere, alii fossas compi ae inciperent. Tunc Caesar, omnibus p tis eruptione facta, equitatuque emisso celeriter hostes dat in fugam. Sicut omnino pugnandi arausa reiisteret nemo, magnumquo
ex his numerum occidi atque omnes armis exuit.
Lil ngius prosequi veritus, quod silvae paludesque
intercedebant; nec lue etiam parvulo detrimento illorum, Iocum relinqui videbat omnibus suis incolumibus copiis, eodem die ad Ciceronem pervenit. Institutas turres, tes,tudines munitionesque hostium admiratur. Legione producta, cognescit non decimum quemque esse elietum se litem 1ne vulnere. Ex his omnibus judicat rebus, qua I cum periculo et quanta virtute, sint res administrata Ciceronem pro ejus merito legionemque collaudat cenu turiones sigillain tribunosque militum appellat, quorum egregiam fuisse virtutem testis mi Ciaemnis cognove r. t. De casu Sabini et Cottae certius ex captivis Og noscit. Postero die, concione habita, res gestam pro. , Pinit milites consolatur et confirmat quod detrimentum culpa et temeritate legati sit acceptum, hoc equi re animo ferendum docet, quod beneficio leorum in
mortalium, et virtute eorum expiato incommodo, nequae
97쪽
LIII. Interim ad Labienum per Remos incredibili ce.
eritate de victoria Caesaris fama perfertur ut, qutam ab hibernis ieeronis millia passuum L abesset, eoque post horam i diei Caesar peruenisset, ante mediam noctemn Portas eastrorum clamor oriretur; quo clamore significatio victoriae gratulatioque ab Remis Labieno fieret. Hac fama ad Treviros perlata, Iraeueiomarus, qui Pontero die castra Labieni oppugnare decreverat, noctu Pτον fugit, copiasque omnes in Treviros reducit. Caesari hium cum legione in sua remittit hiberna. Ipse eum ara legionibus eircum Samarobrivam trinis hibernis hiemareetoostituit; et, quod tanti motus Galliae exstiterant, totam hiemem ipse ad exercitum manere decrevit: nam illo imetommodo de 8abini morte perlato, omnes fere Galliae M vitates de besso eonsultabant, nuncios legationesque in om-ves partes dimittebant; et, quid reliqui eonsilii caperent, utque unde initium belli filset, explorabant noctumaque ε locis desertis consilia habebant neque unum totius hiemis tempus intercessit sine solicitudine Caesarn, quintiliquem de considiis, et metu Gallorum nunerum acciρο- .et in his ab L. Roscio legato, quem legioni x 11 Praefecerat, certior est factus, magnas Gallorum opias ea-vum civitatum, quae Armoricae appellantur, oppugnandi ab eausa, eonvenisse neque longius millia passuum sat ab hibernis suis abfuisse sed, nunei allato de victoria C. 4aris, discessisse adeo ut fugae similis discessus videretur. LIV. At Caesar, prineipibus cujusque civitatis ad se evocatis, alias territando, quum se scire, quae fierem, demunciaret; Fas cohortando, magnam partem Galilae in incio tenuit tamen Senones, quae est civitas in primis fima et mme inter Gallos auctoritatis, Cavarinum, quem Caesar mi ob regem constituerat, cujus frater Moritasgus ad 'entu in Galliam Caetaris eiri usque majores Tegnum obtinuerunt, interficere publico consilio conati; aeum ille praesensisset, ae profugisset, usque ad fines insecu- i, regno domoque expulerunt et missis ad Caesarem satisfacienci causa legatis quum is omnem ad se Senatum enire jussasset, dicto audientes non fuerunt Tantum a-vud nomines barbaros valuit, ese repertos aliquo prinei-Pe be, i interendi, tantamque omnium voluntatis com
riditationem attulit ut praeter duos et Resos, - qu
98쪽
praeeipuo semper honore Caesar habuit, alteros pro vetere ac Perpetua erga Populum Romanum fide alteros, pro recentibus Vlli Gallici ossiciis, nulla fere fuerit civit non suspecta nobis. Idque adeo haudisi. mirandumne sit. quum omploribus aliis de causis, tum maxime, quo qui virtute belli omnibus gentibus praeferebantura tam, tum se ejus opinionis deperdidisse, ut populi Romani im- Peria Perferrent, gravissime dolabant. LV. Treviri vero atque Induciomarus, totius hiemis nullum tempus intermiserunt, quin trans Rhenum legat
mitterent civitates sollicitarentu pecunias pollicerentur smagna Parte exercitus nostri ἱ'terfecta, multo minorem superesse dicerent partem neque tamen ulli civitati Ger manorum persuaderi potuit, ut Rhenum transiret quum se bis expertos dieerent, Ariovisti bello et Tenchtherorum transitu non esse sortunam amplius tentaturos. Hac spe lapsus induciomarus nihilo minus copias cogere, exigerea finitimis, equos parare, exsules damnatosque e Gallia magnis praemiis ad se allicere coepit ac tantam sibi jam iis rebus in Gallia audioritatem comparaverat ut undiaque ad eum legationes concurrerent gratiam, atque Inueitiam publice privatimque Peterent. LVI. Ubi inteluxit ultro ad se veniri altera ex parte Senones Carnutesque conscientia facinoris instigari , altera Nervios Atuaticosque bellum Romanis parareri neque s hi voluntariorum copias defore, si ex finibus suis progredic episset armatum concilium indicit. Hoc more Gallo. rum est initium belli, quo lege communi, i mnes pube, res armati convehire coguntur: et qui ex iis novissimus venit, in conspectu multitudinis muibus cruci1tibus Liaetus necatur. In eo concilio Cingetorigem, alterius urincipem adtionis, generum suum, quem supra demon- stravimus Caesaris secutum fidem ab eo non discessisse, hostem iudicandum curat bonaque ejus publicat Hisaeebus confectis, in concilio pronunciat, accersitum se a Senonibus et Carnutibus aliisque compluribus Gallis es-vitatibus huc iter facturum per fines Remorum eorumis Ru agros Populaturuma ac prius quam id fac at, castra
Labieni oppugna Ha . -que fieri velit, praecipi .
LVII. Labieniis, quali et loci nati a et manu munitissimis astris sese contineret, do suo ac legionis periculo. assid
99쪽
nihil timebat; sed ne quam occasionem rei bene gerendae dimitteret, cogitabat itaque a Cingetorige Atque ejus propinquis oratione induci ornari coguita, quam in Concilio habuerat, nuncios mittit adiuuitimas civitates, equitesique undique convocat. Iis certam diem convel faeno dicit interim prope quotidie cum omni equitatu inclucio marus sub castris ejus vagabaturri alias ut situm adrorum cognosceret, alias colloquendi aut territandi causa. Equites plerumque omnes tela intra vallum conjiciebant. Labienus suos in a munitiones continebat timotisque opinionem, quibuscumque poterat rebus augebat.
LVIII Quum majore in dies contemptione Inducto.
marias ad castra Recederet, nocte una intromissiis equitibus omnium finitimarum civitatum, quos accersendo curavexat, tanta diligemia omnes tuos custodiis intra castra conia tinuit, ut nulla ratione ea res nunciari, aut ad Treviros perferri Posset interim, ex consuetudine quotidiana, Induciomarus ad castra accedit atque ibi magnam par-aem diei consumit Equites oesa conjiciunt, et magna contumelia verborum uoti ros ad pugnam evocant. Nullo
a nostris dato responso, ubi visum it, sub vesperum, ait persi ac dissipati discedunt subito Labienus duabus portis omnem equitatum emittit praecipit atque interdicit, perterritis hollibus atque in iugam conjectis, quod fore, sa
eut accidit, videbat, omnes unum peterent Induci omaetum, neu qui que iDquam Prius vulneraret, quam illum
intersedium viderit: quod mora reliquorum, inum, spatium narium t gere nolebat Magna proponit iis, qui occiderint, praemia. Summittit cohortes equitibu subsidio. Comprobat hominis consilium fortuna; et, quum unum omne, Peterent, in ipso fluolinis vado deprehensus
Induci maius.ihterficiturri caputque ejus resertu in cas. tra. R deunte, equ/te, quos possunt, conlectantur atque occidunt. Hac re cognita, omne Eburoni m et .die . iorum, ii convenerani, copiae discedunt; paulloque, buit post id saeium Caesar quietiorem Galliam.
100쪽
I FULTIS de causis Caesar majorem Galliae motum
LVI exspei tana, per 'M. Silanum, C. Antistium Reginum, T. Sextium legatos delectum habere instituite simu ab Cn. Pompei proconsule petit, quoniam ipse ad
urbem cum imperio tepublicae causa maneret, quos ex
Cisalpina Gallia consulis sacramento rogavisset, ad signa convenire, et ad se proficisci juberet Magni interesta etiam in reliquum tempus, ad opinionem Galliae, exilirumans, tantas videri Italiae iacultates, ut, si quid esset m. bello detrimenti acceptum, non do id brevi tempore sarciri, sed etiam majoribus adaugeri copiis posset. Quod quum Pompeius, Reipublicae et amicitiae tribuisset; c leriter confecto per suos direetu, tribuis ante exactam hiemem si constitutis et adductis legionibus, duplicatoque ea um cohortium numero, quas cum in Titurio amise at et celeritate et copiis docuit, quid populi Romani disciplina atque opes possent.. II. Interfecto Induciomaro, ut docuimus, ad eius propinquos a Treviris imperium defertur. Illi finitimos
Germanos solicitare, et pecuniam polliceri, non desiis. tunt. Qirum ab proximis impetrare non possent, ulteria ores tentant inventis nonnullis, civitates urejurando inter se confirmant, obsidibusque de Iecunia cavent.
Ambio igem sibi societate et foedere adjungunt. Quibus
rebus cognitis, Caesar, quum undique bellum parari videret, Nervios, Atuaticos ac Menapios adjunctis Cisrh nanis omnibus Germanis, esse in armis Senones ad imperatum D venireri et cum Carnutibus finitimisquet ci- Vitatibus consilia comihunicareri a Treviris Germano. crebris legaAonibus solicitari maturius sibi de bello e gitandum putavit. Ili Itaque, nondum hieme consedia, proximis r te. gionibus eoaois, de improviso in fines Nerviorum conten- dit; et, prius quati illi aut eonvenire, aut profugere ponsent, magno pecoris atque hominum numero Ripto, atque, Peda dati usae ncessa, vastatisque agris, , dedit c6nsedio negotio, rursus legibnes in hiberna roduxit Coa- lio Galliae primo vere ut instituerat. indictos. um re-