장음표시 사용
121쪽
in Arma dilution , analepticis iunctum , quo excitabantur motus , et ad Sensuum , rationi Sque Sum , redibant aegrotantes Ammoniacum naribus admotum , Sternutatori , vesicantia , nucae et in subjectis sensibilioribus , pedibus tantum et tandem purgantia bal- Samica , et resinosa, in frigidis, et in veteratis , ut et diaphoretica, in usum pro re, ubertim, germanorum
Magnus, in theo reticen , medicus , cujus opera nimis unquam possunt esse diligentius evoluta l
CVI. Morgagni CXL et seq. in epistolis , et in
adversariis anatomicis, Venae sectionem , ex latere sano , in cura poplexiae, plurimum facit. Venarum quoque occipitalium incisionem eximie collaudat, eo quod illa venae, in cerebrum , cum utroque laterali Sinu communicent, spesque sit, earum Sectione, Ver tere sanguinem quem in sinus convecturae erant, sicque reliqui sanguinis qui per eosdem sinus progreditur , copiam minuere aliquantum , hujusque motum augere, non sine emolumento. Cum autem harum Venarum trunci, profundius sit , et nonnunquam in plures minoresque ramos divisi reperiantur, cucurbitulas, et crebras, altasque incisiones , anteferendas SSe putat. Quo quidem modo Zacutus Lusitanus bis apoplecticos se sanasse refert. Haec fuerat Arabum, et priscorum, ut vidimus, praxis Adiutinam optimae spectativae doctrinae promissis responderent eventus Quod est remedium quod non juvasse proclametur cum tamen, non in paucis quae naturae medicatricis saepe sunt opera sed in multis , medicamentorum Virtus explorate judicanda sit In epist. IV. ad n ''. 34, Morgagni redarguit medicos qui docent, inutilem , imo noxiam , in se-TOS apoplexi esse Venae sectionem .id negandum non esse si ab aqua duntaxat , apoplexia sit; ubi deficit sanguis, et abundat serum, Lex malo corporis habitu
122쪽
apoplexi supervenerit in illis senibus ac debilibus ,
qui poplexi corripiuntur, ab usu interno , incauto,
aquarum mineralium ubi vero non multam aquam parere poplexiam conjectatur, augerique constrictionem a Sanguine Vasa distendente , constrictionem hanc
toto minuere , qui sanguinem detrahit. Quotiescumque igitur turgidula vasa esse conjici potest, sanguinem mittere non differt Arbitratur etiam , cum praelaudato H mann , saepe in convulsi vis hypochondriorum affectibus, constrictis sanguiferis in ventre vasis, illa propterea quae ad cerebrum attinent, magis sanguine distendi. Hac conjectura motus se , cum felici exitu , in simili apoplexi seros , sanguinem audacter misisse profitetur. Docet adversus Petrum Salium , et alios , qui , ad internoscendam et distinguendam poplexiam sanguineam, ab illa quae fit a frigidis humoribus, non
recte hujus ultimae praesentiam existimari, a solis consideratis , an aeger sit senex, si mulier, si non rubor, sed pallor in facie sit ostendit enim , et sua, et GD salvoe, et Lancisi observatione , seniores multos apoplexi a Vere sanguinea corripi, pluresque , haemorrhagia , sive naturali, sive arte facta, sanatos fuisses ostendit quoque , plures a sanguine poplecticos , cum facie pallida fuisseri et plures , a Serosa, correptos , rubentem vultum habuisse. Non laudat sternutatorix, quod rupturae asorum ,
Iiquidorumque effusioni magis faveant. Vomitoria quoque acriter improbat, praesertim in
apoplexi sanguinea, eo quod a conatibus , et concussionibus , major ad caput fiat sanguinis assiuxus , augeaturque periculum vasorum disruptionis, et sanguinis effusionis. Empiricos vocat qui vomitum leunt. Sapienter monet ut ad apoplecticorum vesicam semper attendatur, cum , ea paralytica , a resorpta, et omnia vicina corrumpente urina, malum augeatur.
123쪽
CVII. De men CXLVIII , causas proximas Ap
plexis agnoscit ea omnia quae cerebrum comprimunt, ut plethora, cacochymia, contusio effusus sanguis , vel serosus humor Duas alias minus probata b causas memorat quoque , a defectu , scilicet, materiae secretionis liquidi nervet, et a frigido , glutinoso sanguine , quas dicit immedicabiles. Non impossibilis ipsi videtur effusorum liquidorum reassumptio , neque , hujus medio IV h, omnino
desperata hominis salus, si sufficiens circuitus per minus compressas partes, interea temporis detur; sique partes minus pressae , nimia humorum copia non Obruantur, dum per compressiores transire Velantur :Sin contra, ut pereat aeger , necesse esse ait Imo , forte resorberi posse materiem , auctor est , sed eroso de vase, novo exstillante liquore , causam proximam redintegrari. Unde intelligitur cur nonnunquam per
paroxysmos adoriatur lethalis demum poplexia CVII
Repellentem dictam methodum , a priscis , et a Boerrhaavi commendatam , unicam esse profitetur, quae in poplexia, a compressione prodesse possit;
unde eamdem quam Boerrhaavius CCIIIJ , thera-peiam commendat. Ex contemplatione tamen causarum proximarum,
nihil perniciosi iis emeticis , in poplexia , judicat; Sy-denhamiumque vituperat, quod sua auctoritate, hanc
methodum fulcierit CCL . CVIII. Celeb Tissot, rapis au Pe te t. I. bapoplex iam, quam raram in ruribus dicit, in sanguineam dividit , et serosam. Noscitur prima, quddhominus aggrediatur fortes , robustos , atque eximie sanguinosos. Observantur in insultu pulsus tensus plenus, elevatus vultus ruber, et inflatus collum
turgens respiratio dissicilis , et fragosa aliquoties quidam 'piuendi conatus pioscitur ιςcunda , quod q
124쪽
hanc incidant minus robusti, quorum sanguis aquosior est et solidorum laxa compages. In his , vigente morbo, observantur : pulsus minus fortis , minusque elevatus facies minus colorata, quinimo aliquoties
pallida facilior respiratiori plenior etiam vomendi
In utraque , iubet clarus vir, elevatum, quantuni licet, tenere aegrum , capite denudato , aeri frigido exposito , colloque omnino ab integumentis libero. In apoplexi sanguine , quam cito Vende Sectionem, in brachio instituit, largo vulnere, ad duodecim, vel sexdecim sanguinis uncias, iterareque praecipit, pede vel brachio, ter vel quater , in trium , vel quatuor horarum spatio , pro indicatione Clysterem postea administrat, ex decocto emolliente, cum oleo et sale communi , huncque iterare jubet, singulis trinbus horis. Pro potu, si deglutitio libera sit , largus 'raustus aquae frigidae, nitratae , ad motus humorum
Liberioribus factis pulsu et respiratione , Vultuque minus colorato , purgantem exhibet, ex amarindis et manna, cum nitro; horumque defecti, unciam cremoris tartari dilutam in sero lactis , quod remedium semel ipsi optime cessisse declarat. Spirituosa quaelibet, atque excitantia, et commoventia damnat, ut salia volatilia, frictiones, agitationes, etc. Laudat crurum ligaturas, quod sanguinis portionis ad caput ascensum cohibeant. Emeticum prohibet, quod aliquoties mortem attulerit; quin etiam monet, ne aqua tepida, nauSeae faveatur cum vomendi conatus non a saburra ventriculi, sed a congestione cerebri oriantur; quae augetur his conatibus congestio, sanguinis venosi cerebri reditu impedito.
In serosa poplexia , non omnino Venae sectionem
excludit, sed saepissime inutilem esse monet i saltem fere
125쪽
Iere nunquam iterati debet ; quin, pulsu Vacuo, et laxo , lethalem illam esse posse auctor est. Vesicantia , de quibus silet in sanguinea apOplexia, illico furibus apponere , in seros , iubet Clysterem
acrem ex decocto gratiotae , Vel senae, etc. cum sale
et sapone, his in die, vel saepius administrat Purgat cum pulvere, X alapaci sena , et cremore tartari ana, grana trigintari quam dosim jubet repetere singulis tribus diebus. Pro potu, infusum saturatum folio
Utilissimos sudores esse , ait, per plures dies protractos, ad solvendam subsequentem paralysim , illisque favere praecipit, si huc natura vergit, infuso leviter diaphoretico, V. g. cardui benedicti. E contra, sanari aliquoties , ait, pedetentim , paralysim a Sanguinea poplexia, refrigerantibus, alvum ducentibus, atque tenui diaeta atque in hac specie , calidis medicamentis, recidivam produci posse testatur. Fluxionarios motus egregium hunc medicum optime cognovisse, ejus praxis demonstrat.
sectione cadaverum, observasset, multi seri effusionem , vasis cerebri sanguine distentis fere semper comitari, serosas has dictas apoplexias , ad sanguineas potius revocari debere existimavit, quarum sanguinis accumulatio , seri effusi unica causa sit. Laudat idcirco
illustrem Morgagni, quod docuerit CCVPh, necessariam esse venae sectionem in quibusdam poplexiis serosis, in quibus scilicet, Vasorum cerebri plethoram suspicari licet. Confitetur tamen veram esse serosam poplexiam , cum qua lethaliter se ducit venae sectiora haec est, quam precesserunt diuturna cacochymia, potus aquarum acidularum immoderatus , antiquorum in suris ulcerum cicatrisatio , diuturna catarrhalis complexio tempestas frigida et humida senectus tandem non
126쪽
il la vegeta , quae iuventute saepe potior est, sed se nectus debilis et demissa. Ad hanc sanguineam vasorum cerebri distentionem, quae seri effusionem incitat , referri meretur poplexi aqua sublatos vidit Stoli , tres aegrotantes hydropisi quam lethoricam vocat. In his , distenta sanguine
Vasa, in cerebro tandem , eamdem quam in aliis cavis , seri effusionem produxerant.
Hemiplexiam a bile , ohservavit, emeticis sanatam. In hac, venae sectionem primum instituerat, ob pulsum plenum , atque elevatum sed poenituit, quod nullum inde habuerit aeger solatiumri cum nauseosus, interea, factus fuisset, ope emetici his repetiti, et quorumdam topicorum, revi inter sanos rediit. Nascitur hic, auctori, occasio profitendi, frequentius se observasse sympathicos cerebri morbos , a ventriculo et intestinis ,
quam diopathicos. In sua diligenti, colicae saturninae , descriptione ,
multos hac affectos , convulsos, pilepticos , poplecticos, se vidisse testatur, in variis morbi temporibus ;et, quanquam pulsus durus et tensus semper observaretur, male tamen agebatur cum venae sectione. Hoc
habuit licitatu dignum hujus morbi curatio, quod magnis opii dosilius inprimis levaretur Pgrana opii per noctem , aliquoties Stoli administravit L hoc autem
medicamentum non solum absque incommodo sumebatur, sed etiam sensuum Soporem, et artuum languorem dissipabat, atque capiti laevitatem , animo alacritatem, atque memoriam procurabat Delirium cui vana fuerat sanguinis eductio ter repetita , illico pii usu sedabatur. Expertus erat Stoli in usum hujus medicamenti pergere necesse esse, usque dum pulsus vibrans, mollis tandem fieret. Thermas , frequenter poplexiam produxisse vidit , ut etiam idem notaverat celeb. Ordeia.
Discimus in hujusdem auctoris mataria medica
127쪽
illum vesἰcantium usum improbasse , in poplexia sanguinea.
et Elem med pract. yad classem Murosium , et ad ordinem Comatorum, poplexiam refert illamque definit: motus voluntarii fer omnes imminuti cum sopore Pliis minus Profundo , superstite motu cordis et arteriarum. Uno eodemque genere complectitur , carum , cataphoram , lethargum , catalepsim , hydrocephalum acutum impuberum, ecstasim , asphyxias varias, et similia , quae nonnisi apoplexiae leviores ipsi videntur, nec vel respiratione, vel excitatione , satis accurate inter se distinctae , quasque , quoad pathologiam et praxim , eodem modo considerandas arbitratur. Cuilibet autem ad rectam morbum historiam attendenti, clarum fiet quantum manca sit haec artificialis classificatio , et quanta utilitate emineat simplex singulorum descriptio. Praeter differentias quas in huius operis capite M'. notavimus , inter singulos affectus soporosos, ex ipsius auctoris penu extrahere possumus indiscriminatim morbos, in eodem genere, qui illam veritatem confirmabunt sit, V. g. hydrocephalum acutum puerorum, quem ab hydrocephalo chronico discernere convenit. Hunc , Optime , sequentibus,
Culle describit primum lassitudine , febriculi, et dolore capitis dein , pulsu tardiore , ustilicae
dilatatione , et somnolentis ciens. Quantum inter hujus , et apoplexia characteres, discrimen Extemplo saepissimi accidere apoplexiam agnoscit, alias vero, anterioribus signis praevideri morbum posse;
notatque stertorosam respirationem , acutioris apo-plexiae, non quidem semper comitem Sse.
Causam hujus proximam declarat quidquid potentiae nerves in reliquas partes influxum interrumpere Valet sive compresssione , sive alio quocumque modo ,
128쪽
quo huius destruatur mobilitas Ictus, Vulnus, tum reI, plethora vasorum cerebri, effusio sanguinis, vel seri, commune recensentur compressionis causa: Mobilitatem nerVeam extingunt, venena, tum ex familia fluidorum elasticorum , tum ex metallorum , et narcoti- Carum plantarum progenie; spiritus alco oli sati, fiigus concussio , electricitas , animi fortia pathemata. Has ultimas causas non semper compressione agere , ex
hoc deducit, quod suffciens, post mortem , non Observetur causa compressionis his adjungit apo plexias , ab epileptico , et ab hysterico insultu , tum illam quae atonicae podagrae frequenter succedit. Cum autem Ohaici possit, etiam his in circumstantiis, frequenter observari liquores effusos in cavitatibus cerebri respondet: illos pro causa mortis quidem, sed non pro causa morbi considerari debere cum enim singulariter retardetur motus sanguinis , in cerebrum, ab omnibus debilitantibus, facilis inde nascitur effusio, vel ab exhalatione aucta, vel etiam ab aliqua distractione; quae tamen effusio non existebat ante morbum. At dissicultates quam plurimas patitur haec doctrinaria'. inter causas debilitantes enumeratas, variae sunt quorum effectus ad asphyxiam potius pertinent quam
ad apoplexiam CXXXIII et LVIIIo. ' Immerito
m venenorum , fulguris , et frigoris coetum, allegitur apoplexia, pilepsiae vel hysterico morbo succedanea LVIIJ 3'. quotidianis observatis repugnat dicerealcool, et optum vim debilitantem habere; si quidem
e contra , accelerari ab illis motum sanguinis , caput versias, omnibus compertum est. Inter causas quae nimiae vasorum cerebri distensioni favent, effusioniqne subsecuturae, annumerat Cullem, x' collum brevius; subjecta vidit, in corporum ApDPlecticorum sectione , quibus deerat vertebra in collo. ας'. ortae, vel cavae abdominalis compressionem , vidit enim poplexiam productam a tumore Steatoma
129쪽
tos , ortam abdominalem comprimente 8'. omnia quae obstant libero pulmonali circuitui, ob magnum inter pulmones et cerebrum commercium , cum elevatio et descensus observati in cerebro , simultanei sint cum motubus respirationis. His et aliis consideratis distinguit auctor ple thoram cerebri, quoad arteriaS, et quoad venas. Arteriarum plenitudo, acceleratusque in his sanguinis motus , sanguinis effusionem producere queunt , disruptis vasis, vel exhalantem facultatem augerin cuis sit impar absorbentium vi , brevi sussiciens erit ad CompreSSionem , accumulatum serum. Familiaris haec juvenibus , poplexiae cauSR. Insigniores venarum plenitudo , atque resistentia, a quadragesimo circiter aetatis anno ex observatis
clar Cloton-Wintring hamo, unde liberiori sanguinis
arterios ingressui Opponuntur, effusionis et auctae exhalationis eo major causa esse possunt , quod tunc
dissicilior fiat absorptio. Potest ergo , in hac Culleni doctrina , fieri apo-plexia , tum sanguine , tum serosa quoad qualitatem liquoris effusi h ab eadem causa in nimio scilicet
sanguine, vel ab ejus aucto motu, in cerebri vasa quod consentaneum est cum opinionibus clar. Μοr
Aliam agnoscit auctor poplexiam ver serosam quae pendet vel a remissis exhalantibus, ut in omni hydropica cachexia , vel a nimia seri copia in sanguine. Hanc autem vult sympto inlaticam immerito tamen , nisi symptomaticae etiam dicantur fere omnes sanguineae poplexiae. Inde, utiliorem hujus morbi divisionem, Culleniudicat, in poplex ias serosas duarum specierum; alia a plethora sanguinea , et alia a lethora seroSR. Dirigitur curatio , secundum has regulas Iaceat aeger , leviter erectus, aere frigido Praesentibus signis
130쪽
sanguine pleihorae, largiter illico educatur sanguis, mlatere sano, praecipuλὰ jugulari, vel ex cubito , si impossibilis sit jugularis sectio. Applicentur cucurbitulae
scarificatae, regioni temporum et occipitis. Extemplo quoque administrentur clysmata acria , atque purgantia rastica, haec permittente deglutitione. Vomitum non laudat timet nempe, ne Vehementitis ab eo sanguis ad caput OVeatur.
Vesicantia illico apponit, et potitis ad caput, vel ad ejus vicinia, quam ad artus illis enim non utitur, ut excitantis, vel revulsoriae virtute donatis, sed ut cerebri sistere haemorrhagiam valentibus. Stimulentia omnis generis damnat, in qualibet apo-plexi a sanguine , vel ab ejus aucto motu . In poplexi a venenis , vomitum suadet, his recenter introductis; e contra inutilem, et noxium declarat. Etiam hic , iugularium , vel venarum cubiti sectionem laudat, ob frequentem sanguineam in cerebro congestionem Clysmata acria injicere jubet, et factis evacuationibus , ad varia stimulantia confugere, quae inter , frigidae aspersio, et lavatio, primum ipsi videntur obtinere locum. Caeterum, ut magnus Oerrhaave, uberior est in methodo prophylactica, quam in curativa. Priscorum inimicus, primus, meo iudicio duit, qui fluxionarios motus nullos habuit, quique idcirco , derivationem, revulsionemque contempsit. Iudicare jam licet, si prudenter fecerit. CXΙ. In operibus Culleni doctus interpres, et adnotator, D. Professor BOsquillon, textui multa non contemnenda addidit, tum ex commentatore D. Chanmia , tum ex sua propria praxi deprompta. Petit Culiani nec nodum solvit an studia nimis protractae, angores , et molestiae, languentem in cerebro circuitum faciant, poplexi aeque locum praebeant λ annuit