C. Cornelii Taciti opera omnia

111쪽

ANNALIUM LIB. XIlI. ios gueretur Sed cuicumque, nedum parenti, de- sensionem tribuendam : nec accusatores adesse, sed vocem unius ex inimica domo adferri. Refutare tenebras, vigilatam convivio noc- tem, omniaque temeritati inscitiae propiora.''

XXI. Sic lenito Principis metu, luce orta, itur ad Agrippinam, ut nosceret objecta, disibi-Veretque, vel poena lueret Burrus iis mandatis, Seneca coram fungebatur. Aderant, ex libertis, arbitri sermonis. Deinde a Burro, postquam crimina, auctores exposuit, minaciter actum. Agrippina, ferocia memor, Non miror,' inquit, Silanam numquam edito partu, matrum

affectus ignotos habere. meque enim perinde a parentibus liberi, quam ab impudica adulteri, mutantur. Nec, si Ituriusis Calvisius, 'adesis omnibus fortunis, novissimam suscipiendae accusationis operam anui rependunt, ideo aut mihi infamia parricidii, aut Caesari consci mentia subeunda est Nam Domitis inimicitiis gratias agerem, si benevolentia mecum in Neronem meum certaret Nunc per concubinum

Atimetum, histrionem Paridem, quasi scenae fabulas componit Baiarum suarum piscinas extollebat, cum meis consiliis adoptio, pio- consulare jus .designatio consulatus, cetera adipiscendo imperio praepararentur Aut CX- sistat, qui cohortes in Urbe tentatas, qui pro- Id

112쪽

IO CORNELII A cITI vinciarum fidei labefactatam, denique semos, vel libertos, ad scelus corruptos arguat Vivere 'ego, Britannico potiente rerum, poteram a si ilautus, aut quis alius, rempublicam judicaturus obtinuerit, desunt scilicet mihi accusatores, qui non verba, impatientia caritatis aliquando

incauta, sed ea crimina objiciant, quibus, nisi a filio, absolvi non possim. Commotis qui aderant, ultroque spiritus ejus mitigantibus, conloquium filii V exposcit ubi nihil pro innocentia, quasi dissideret nec beneficiis, quasi exprobraret, dismeruit; sed ultionem in delatores,

praemia amicis obtinuit. XXII. RAEFEcTUR annonae Fenio Ruso, cura ludorum, qui a Caesare parabantur, Arruntio Stellae AEgyptus C. Balbillo permittuntur Syria P. Anteio dest inata is variis mox artibus elusus, ad post remum in Urbe retentus est . At Silana in exsilium acta Calvisius quoque, Iturius relegantur. De Atimeto supplicium sumptum, validiore apud libidines rincipis Paride, quam ut

poena adficeretur Plautus ad praesens silentio transmisi us cst . XXIII. DEFERUNTυ dehinc consensisse Pallas, ac Burrus, ut Cornelius Sulla claritudine generis, adfinitate Claudii, V cui per nuptias

Antoniae, gener erat, ad imperium vocaretur.''Ejus accusationis auctor exst itit Paetus quidam,

113쪽

ANNALIUM LIB. XIII. ros exercendis apud aerarium sectionibus famosus, tum vanitatis manifestus. Nec tam grata allantis innocentia, quam gravis superbia fuit: quippe nominatis libertis ejus, quos conscios haheret, respondit nihil umquam se domi, nisi

nutu, aut manu significasse, vel si plura demon- stranda estant scripto usum, ne Vocem consociaret. Burrus, quamvis reus, inter judices sententiam dixit. Exsiliumque accusatori inrogatum tabulae exustae sunt, quibus obliterata

aerarii monimenta retrahebat.

XXIV. 1N anni, statio cohortis, adsidere ludis solita, demovetur, quo major species libertatis emet utque miles, theatrali licentia non permixtus, incorruptior ageret, plebes dareteXperimentum, an amotis custodibus, modestiam retineret Urbem rinceps lustravit e responso haruspicum, quod Jovis ac Minervae aedes de caelo

tactae erant.

XXV. Vo Lusio, P. Scipione consulibus, otium soris, foeda domi lascivia, qua Nero itinera Urbis,i lupanaria, & diverticula, veste servili in dissimulationem sui compositus, pererrabat, comitantibus, qui raperent ad venditionem exposita, Mobviis vulnera inferrent adversus ignaros adeo, ut ipse quoque exciperet ictus Wore praeserret. Deinde, ubi Caesarem esse, qui grassaretur,''pemotuit, augebantur injuriae adversus viros se-

114쪽

io C. CORNELII TACITI minasque insignes,, quidam, permissa semel licentia sub nomine Neronis, inulti, propriis cum

globis, eadem exercebant, & in modum captivitatis nox agebatur. Julius quidem Montanus, s natorii ordinis, sed qui nondum honorem capessisset, congressJus forte per tenebras cum Ρrancipe, quia vi attentantem acriter repulerat, deinde Mnitum oraverat, quasi exprobrasset, mori adactus est. Nero autem metuentior in posterum, milites sibi, plerosque gladiatores circumdedit, qui

rixarum initia modica, Qquasi privata sinerent: si a laesis validius ageretur, arma inserebant. Ludicram quoque licentiam, fautores histrionum velut in proelia convertit, impunitate .praemiis, atque ipse occultus, plerumque coram prosii ctanc donec discordi populo .gravioris motus terrore, non aliud remedium repertum est,

quam ut histriones Italia pellerentur, milesque

theatro nimum adsideret.

XXVI. Est idem tempus actum in senatu de

fraudibus libertorum, V magitatumque ut adversus male meritos, revocandae libertatis jus patronis daretur.' Nec deerant qui censerent. Sed consules relationem incipere non ausi ignaro Principe, perscripsere tamen consensum senatus, Ille jam auctor constitutionis fieret, ut inter paucos, sententiae adversos quibusdam coalitam libertate irreverentiam eo prorupisse fremen-

115쪽

ANNALIUM LIB. XIII. ΟΤtibus, ut aequo cum patronis jure agerent, sen- cientiam eorum consultarent, ac verberibus manus ultro intenderent, impudenter vel poenam suam dissuadentes. Quid enim aliud laeso patrono concessum, quam ut vicesimum ultra lapidem, in oram Campaniae libertum releget Ceteras actiones promiscuas, pares esse. Tribuendum aliquod telum, quod sperni nequeat. Nec grave manumissis, per idem obsequium retinendi libertatem, per quod adsecuti sint. At

criminum manifestos, merito ad servitutem retrahi ut metu coerceantur, quos beneficia non mutavissent. XXVII. DissEREBATUR contra Paucorum

culpam ipsis exitiosam esse debere nihil universorum uri derogandum quippe late fusum id corpus Hinc plerumque tribus, decurias, ministeria magistratibus, sacerdotibus, cohortes etiam in Urbe conscriptas plurimis equitum, plerisque senatoribus, non aliunde originem trahi. Si separarentur libertini, mani- festam fore penuriam ingenuorumci non frustra majores, cum dignitatem ordinum dividerent,

libertatem in communi posuisse. Quin

manumittendi duas species institutas, ut relinqueretur paenitentiae, aut novo beneficio locus. Vos vindicta patronus non liberaverit, velut

vinculo servitutis attineri Dispiceret quisque

116쪽

to C. CORNELII TACIT merita, tardeque concederet, quod datum non adimeretur. ' Haec sententia valuit. Scripsitque Caesar senatui, ' privatim expenderent causam libertorum, quotiens a patronis arguerentur in commune nihil derogarent.' Nec multo post, ereptus amitae libertus aris, quasi

jure civili; non sine infamiatrincipis, cujus jussu

perpetratum ingenuitatis judicium erat. XXVIII. ANE EA nihilominus quaedam imago reipublicae. Nam inter Vibullium praetorem, plebei tribunum Antistium ortum certamen, quod immodestos fautores histrionum, Mapraetore in vincula ductos, tribunus omitti' jussisset comprobavere patres, incusata' Antis

citi licentia. Simul prohibiti tribuni jus

praetorum, consuliam praeripere, aut vocare

ex Italia cum quibus lege agi posset. V Addidit L. i , designatus consul, ne quid intra domum pro potestate animadverterent neve mul-

tam ab iis dictam, quaestores aerarii in publicas tabulas, ante quatuor menses, referrent medio temporis contradicere liceret deque eo consules statuerent.' Cohibita arctius, aedilium potestas, statutumque quantum curules, Uan- tum plebei pignoris caperent, vel poenae inro-- garent. ' o Helvidius Priscus, tribunus plebis, adversus Obultronium Sabinum, aerarii quaestorem, contentiones proprias exercuit, tamquam

117쪽

ANNALIUM LIB. XIII. Io us hastae adversus inopes inclementer aUgeret. Dein rinceps curam tabularum publicarum aquaestoribus ad praefectos transtulit. XXIX. Ani habita, ac saepe immutata ejus rei forma. Nam Augustus permisit senatui deligere praefectos dein ambitu suffragiorum suspecto, sorte ducebantur ex numero praetorum, qui praeessent. Neque id diu mansit, quia sors deerrahat ad parum idoneos. Tunc Claudius quaestores rursum imposuit iisque, ne metu offensionum segnius consulerent, extra ordinem honores promisit. Sed deerat robur aetatis eum primum magistratum capessentibus. Igitur Nero praetura perstinctos,in experientia probatos delegit. XXX. DAMNATus iisdem consulibus Vipsanius

Laenas, ' ob Sardiniam provinciam avare habitam.' Absolutus Cestius roculus repetundarum, cedentibus accusatoribus. Clodius Quirinalis, quod praefectus remigum, qui Ravennae haberentur, velut infimam nationum, Italiam luxuria saevitiaque adflictavisset,' veneno damnationem antevertit. C. Aminius Rebius, ex primoribus peritia legum, pecuniae magnitudine, cruciatus aegrae senectae, misso per venas sanguine est igit haud creditus sussicere ad constantiam sumendae mortis, ob libidines muliebriter infamis. At L. Volusius egregia fama concessit; ait resin nonaginta anni spatium vivendi, praeci,

118쪽

lio C. CORNELI TACITI puaeque opes bonis artibus, inoffensa tot Imperatorum malitia fuit. XXXI. NERONE secundum, L. Ρisone consulibus, pauca memoria digna evenere nisi cui libeat, laudandis fundamentis, trabibus, quis molem amphitheatri apud campum Martis Caesar exstruxerat, volumina impleres cum ex dignitate populi Romani repertum sit, res inlustres annalibus, talia diurnis Urbis actis mandare. Ceterum coloniae Capua atque Nuceria, additis veteranis,

firmatae sunt plebeique congiarium quadringeni nummi viritim dati .sestertium quadringenties aerario inlatum est ad retinendam populi fidem. Vectigal quoque quintae, vicesimae venalium mancipiorum remissum, specie magis quam re:

quia cum venditor pendere juberetur, in partem pretii emptoribus adcrescebat. dixit Caesar nequis magistratus, aut procurator, qui provinciam obtineret, spectaculum gladiatorum, aut ferarum, aut quod aliud ludicrum ederet. Nam ante non minus tali largitione, quam corripiendis pecuniis, subjectos adfligebant dum quae

libidine deliquerant, ambitu propugnant. XXXII. Ac Tu senatusconsultum ultioni juxta, securitati, ' ut si quis a suis servis intersectus esset, ii quoque, qui testamento manumissi sub eodem tecto mansissent, inter servos supplicia penderent Redditur ordini Darius V

119쪽

ANNALIUM LIA XIII.

rius, consularis, avariti: criminthiis olim perculsus. Et omponia Graecina, insignis semina, Ρlautio, qui ovans se de Britanniis retulit, nupta, ac superstitionis externar rca, mariti judicio

permissa. Isque prisco instituto, propinquis ram, de capite famaque conjugis cognovit .insontem nuntiavit. Longa huic Pomponia aetas,& continua tristitia fuit. Nam post Juliam Drusi filiam, dolo Messalinae interfectam, per quadraginta annos, non cultu nisi lugubri, non animo nisi esto egit. Idque illi imperitante Claudio, im-

ne mox ad gloriam vertit. XXXIII IDEM annus plures reos habuit: --rum . Celerem, accusante Asia, quia absolvere nequibat Caesar, traxit, senecta donec mortem obiret. Nam Celer, intersecto, Ut memoravi, Silano proconsule, magnitudine sceleris cetera flagitia obtegebat. Cossutianum Capitonem Cilices detulerant, maculosum foedumque, Widem jus audaciae in provincia ratum, quod in Urbe exercuerat.' Sed pervicaci accusatione confitctatus, postremo defensionem omisit, ac lege repc- tundarum damnatus est. Pro Eprio Marcello, a quo Lycii res repetebant, eo usque ambitus praeValuit, ut quidam accusatorum ejus exsilio multarentur, ' tamquam insonti periculum fecissent. XXXIV. NERONE tertium consule, simul iniit

consulatum Valerius effata, cujus proavum,

120쪽

11 C. CORNELII TACITI oratorem Corvinum, divo Augusto, abavo Neronis, collegam in eo magistratu fuisse, pauci jam

senum meminerant sed nobili familiae honor auctus est, oblatis in singulos annos quingenis sestertiis, quibus Messala paupertatem innoxiam sustentaret. Aurefo quoque Cottae, materio Antonino, annuam pecuniam statuit rinceps, quamvis per luxum avitas opes dissipassent. Rus anni principio, mollibus adhuc initiis prolatatum inter Parthos Romanosque de obtinenda Armenia bellum, acriter sumitur quia nec Vol geses sinebat fratrem Tiridaten dati a se regni expertem esse, aut alienae id potentiae donum hahere: Corbulo dignum magnitudine populi Romani rebatur, parta olim a Lucullo Pompeioque recipere. Ad haec Armenii ambigua fide

utraque arma invitabant, situ terrarum, similitudine morum arthis propiores connubiisque permixti ac libertate ignota, illuc magis ad servitium

inclinanteS.

XXXV. SED Corbuloni plus molis adversus ignaviam militum, quam contra perfidiam hostium erat. Quippe Syria transmotae legiones, pace longa segnes, munia Romanorum aegerrime tolerabant. Satis constitit fuisse in eo exercitu Veteranos, qui non sationem, non vigilias inissent vallum fossamque quasi nova, mira viserent sine galeis, sine loricis, nitidi, quaestuosi,