C. Cornelii Taciti opera omnia

181쪽

ANNALIUM LIB. XIV. 73 patribus postulatam. Et pro magnitudine delicti, poenam statui par fuisses ceterum se, qui

severitatem decernentium impediturus fuerit, 'moderationem non prohibere statuerent ut vellent datam etiam absolvendi licentiam. His atque talibus recitatis, & offensione manifesta, non ideo aut consules mutavere relationem, aut

Thrasea decessit sententia, ceterive quae proba- Verant, deseruere pars, Principem objecita invidiae viderentur plures numero tuti Thrasea sueta firmitudine animi, wne gloria intercideret. L. Αυ dispari crimine Fabricius Veiento conflictatus est, quod multa probrosa in pa- tres ti sacerdotes composuisset, iis libris quibus nomen codicillorum dederat.' Adjiciebat alius Geminus, accusator, venditata ab eo munera Ρrincipis, adipiscendorii honorum jus quae causa Neroni fuit suscipiendi judicii convictumque Veientonem Italia depulit, ti libros exuri jussit, conquisitos lectitatosque, donec cum periculo parabantur: mox licentia habendi, oblivionem attulit. LI. SED gravescentibus in dies publicis malis,

subsidia minuebantur concessitque vita Burrus, incertum valetudine, an veneno. Valetudo ex eo

conjectabatur, quod in se tumescentibus paullatim faucibus, impedito meatu, spiritum finiebat. Plures jussu Neronis, quasi remedium adhiberetur,

182쪽

i C. CORNELII A cITI

inlitum palatium ejus noxio medicamine, adseverabant: iurrum, intellecto scelere, cum ad visendum eum Princeps venisset, aspectum ejus aversatum, sciscitanti hactenus,' respondisse, ego me bene habeo.' Civitati grande desiderium ejus mansit, per memoriam virtutis, successorum alterius segnem innocentiam, alterius flagrantissima flagitia, adulteria quippe Caesar duos praetoriis cohortibus imposuerat Fenium sum, ex vulgi favore, quia rem frumentariam sine quaestu tractabat Sophonium Tigellinum, veterem impudicitiam atque infamiam in eo secutus. Atque illi pro cognitis moribus fueres validior Tigellinus in animo Ρrincipis, & intimis sibidinibus adsumptus prospera populi, militum

fama Rufus, quod apud Neronem adversum expe

riebatUr.

LII. MOR Burri infregit Senecae potentiam, quia nec bonis artibus idem virium erat, altero velut duce amoto, Nero ad deteriores inclina-hat. Mi variis criminationibus Senecam adoriuntur tamquam ingentes & privatum supra modum evectas opes adhuc augeret quodque studia civium in se verteret hortorum quoque amoenitate & villarum magnificentia quasi Principem supergrederetur Objiciebant L etiam

eloquentiae laudem uni sibi adsciscere,, carmina crebrius factitare, postquam eroni amor

183쪽

ANNALIUM LIB. XIV. 17seorum venisset. Nam oblectamentis Principis palam iniquum, detrectare vim ejus equos re- gentis inludere voces, quotiens caneret. Quem ad finem nihil in republica clarum ore, quod non ab illo reperiri credatur. Certe finitam Neronis pueritiam, robur juventae adesse: exueret magistrum, satis amplis doctoribus instructus, majoribus suis.' LIII. AT SENEc criminantium non ignarin, prodentibus iis, quibus aliqua honesti cura, 4amiliaritatem ejus magis aspernante Caesare, tempus sermoni orat Maccepto, ita incipit. Qua tusdecimus annus est, Caesar, ex quo spei tuae admotus suis octavus, ut imperium obtines. Medio temporis tantum honorum atque opum in me cumulasti, ut nihil felicitati meae desiit, nisi moderatio ejus. Utar magnis exemplis, nec meae fortunae, sed tuae. Abavus tutis Augustus, Μ Agrippa Mitylenense secretum m Maecenati Urbe in ipsa velut peregrinum otium permisit quorum alter bellorum socius, alter Romae pluribus laboribus aetatus, ampla quidem, sed pro ingentibus meritis praemia acceperant. Ego quid aliud munificentiae tuae adhibere potui, quam studia, ut sic dixerim, in umbra educata: quibus claritudo venit, quod juventae tuae rudimentis adfuisse videor' grande hujus rei pretium. At tu gratiam immensam,

184쪽

176 C. CORNELII TACITI innumeram pecuniam circumdedisti, adeo ut plerumque intra me ipse volvam AEgone equestri, provinciali loco ortus, proceribus civitatis adnumeror Inter nobiles, longa de- Cora praeferentes, novitas mea enituit Ubi est animus ille modicis contentus Tales hortos instruit, per haec suburbana incedit, Qtantis agrorum spatiis, tam lato senore exuberat ρ Una defensio occurrit, quod muneribus tuis obniti non debui. LIV. SED UTERQy mensuram implevimus, tu, quantum Princeps tribuere amico posset, Mego, quantum amicus a Principe accipere. Cetera invidiam augent quae quidem, Ut omnia mortalia, infra tuam magnitudinem jacent; sed mihi incumbunt mihi subveniendum est. Quo modo in militia, aut via, fessus adminiculum orarem ita in hoc itinere vitae, senex, levissimis quoque curis impar, cum ope meas ultra sustinere non possim, praesidium peto. Jube eas per procurat'res tuos administrari, in 'tua1n fortunam recipi. Nec me in paupertatem ipse detrudam sed traditis, quorum fulgore perstringor, quod temporis hortorum, aut

villarum curae seponitur, in animum revocabo. Superest tibi robur, tot per annos nixum fastigii regimenci possumus seniores amici, quiete respondere. Hoc quoque in tuam gloriam ce-

185쪽

ANNALIUM LIB. XIV. 77 det, eos ad summa vexisse, qui, modica w-

lerarent.'

LV. AD uvae Nero sic ferme respondit: Quod meditatae orationi tuae statim occurram, id primum tui muneris habeo, qui me non tantum praevisa, sed subita expedire docuisti. Aba- vus meus Augustus Agrippae M aecenati usurpare otium post labores concessit; sed in ea ipsa aetate, cujus auctoritas tueretur, quidquid illud qualecumque tribuisset attamen neutrum datis a se praemiis exuit Bello periculis meruerant. In his enim juventa Augusti versata est. Nec mihi tela & manus tuae defuissent, in armis agenti. Sed quod praesens conditio poscebat, ratione, consilio, praeceptis pueritiam, dein juventam meam fovisti. Et tua quidem

erga me munera, dum vita suppetet, aeterna erunt. Quae a me habes, horti, fenus, villae, casibus obnoxia sunt ac licet multa videantur, plerique, haud quaquam artibus tuis pares, plura tenuerunt. udet referre libertinos, qui ditiores spectantur. Unde etiam rubori mihi est, quod praecipuus caritate, nondum omnes sortuna antecellis.

I. VERUM, ibi valida aetas, rebusqueti fructui rerum sussiciens; nos prima imperii spatia ingredimurci nisi forte aut te Vitellio ter consuli, aut me Claudio postponis. Sed

186쪽

i 8 C. CORNELII A cITI quantum Volusio longa parcimonia quaesivit, tantum in te mea liberalitas explere non potest. Quin, si qua in parte lubricum adolescentiae 'nostrae declinat, revocas, ornatumque robur subsidio impensius regis. Non tua moderatio, si reddideris pecuniam nec quies, si reliqueris Principem sed mea avaritia, meae crudelitatis metus in ore omnium versabitur. Quod si maxime continentia tua laudetur, non tamen sapienti viro decorum fuerit, unde amico insemiam paret, inde gloriam sibi recipere.' His adjicit complexum ti oscula, factus natura, .consuetudine exercitus, velare odium fallacibus blanditiis. Seneca qui finis omnium cum dominante sermonum grates agit sed instituta prioris potentiae

commutat prohibet coetus salutantium vita comitantesci rarus per Urbem quasi valetudine insensa, aut sapientiae studiis domi attineretur. LVII PERCUL so Seneca, promptum fuit Rufum Fenium imminuere, Agrippinae amicitiam in eo criminantibus Validiorque in dies Tigellinus;& malas aletes, quibus solis pollebat, gratiores ratus, si Principem societate scelerum obstringeret, metus ejus rimatur: compertoque Plautum Sullam maxime timeri, Plautum in Asiam, Sullam in Galliam Narbonensem nuper amotos 'nobilitatem eorum .propinquos huic Orientis, illi Germaniae exercitus' commemorat. Non

187쪽

ANNALio Lia. XIV. 379 se, ut Burrum, diverias spes, sed solam incolumitatem Neronis spectare cui caveri utcumque ab Urbanis insidiis praesentia longinquos motus quonam modo comprimi posses Erectas Gallias ad nomen dictatorium, nec minus usi pectos Asiae populos, claritudine avi Drusi. Sullam inopem, unde praecipuam audaciam , simulatorem segnitiae, dum temeritati locum reperiret Plautum magnis opibus, ne fingere quidem cupidinem otii, sed veterum Romanorum imitamenta praeserre, adsumpta etiam Stoicorum adrogantia, sectaque, quae turbidos, negotiorum adpetentes faciat.' Nec ultra mora. Sulla, sexto die pervectis assiliam percussoribus, ante metum & rumorem interficitur, cum epulandi causa discumberet. Relatum caput ejus inlusit Nero, tamquam praematura canitie deforme. LVIII. LAυτ parari necem, non perinde occultum fuit, quia pluribus salus ejus curabatur, spatium itineris ac maris tempusque interjectum moverat famam : vulgoque fingebant, petitum ab eo Corbulonem,' magnis tum exercitibus praesidentem, si clari atque insontes interficerentur, praecipuum ad pericula: quin, Asiam favore juvenis arma cepissie, nec milites, ad scelus missos, aut numero validos, aut animo promptos postquam jussis essicere nequiverint, ad spes novas transisse.'' Una haec more famae, a

188쪽

18 C. CORNELii Aciri credentium otio augebantur. Ceteram libertus Plauti, celeritate entorum praevenit centurionem,

mandata L. Antistii soceri, attulit effugeret segnem mortem, otium, suffugium,

magni nominis miserationem reperturum i nos, Consociaturum audaces nullum interim

subsidium aspernandum: si sexaginta milites tot enim adveniebant propulisset dum resertur nuntius Neroni, dum manus alia permeat, multa secutura, quae ad usque bellum evalescerent denique aut salutem tali consilio quaeri, aut

nihil gravius audenti, quam ignavo patiendum LIX SED Plautum ea non movεre: sive nullam opem providebat inermis atque exsul seu taedio ambiguae spei an amore conjugis, liberorum, quibus placabiliorem ore rincipem rebatur, nulla sollicitudine turbatum Sunt, qui

alios a socero nuntios venisse' serant, tam- quam nihil atrox immineret; doctoresque sapi- cntiae, Coeranum Graeci, Musonium Tusci generis, constantiam opperiendae mortis, pro incerta, trepida vita suasisse.' Repertus est certe, per medium diei, nudus, exercitando corpori. Talem eum centurio trucidavit, coram Pelagone, spadone, quem Nero centurioni Wmanipulo, quasi satellitibus ministrum regium, -- posuerat. Caput intersecti relatum: cujus assi

189쪽

ANNALIUM LIB. XIV. 181

pectu ipse Principis verba referam Quin,'

inquit, mero, deposito metu, nuptias Poppaeae, ob ejusmodi terrores dilatas, maturare Parat, Octaviamque conjugem amoliri, quamvis modeste agat, nomine patris, studiis populi gravem Sed ad senatum literas misit, de caede Sullae Plautique haud consessus; verum utriusque turbidum ingenium esse, sibi incolumitatem reipublicae magna cura haberi.' Decretae eo nomine P supplicationes, utque Sulla Plautus senatu moverentur,' gravioribus tamen ludibriis, quam malis. LX IGITUR accepto patrum consulto, postquam cuncta scelerum suorum pro egregiis accipi videt, exturbat Octaviam, Herilem' dictitans. Exin oppaeae conjungitur. Ea diu pellex, adulteri Neronis, mox mariti potens, quemdam ex ministris Octaviae impulit,' servilem ei amo- rem' objicere destinaturque reus cognomento cerus, natione Alexandrinus, canere tibiis doctus Actae ob id de ancillis quaestiones, Qui tormentorum victis quibusdam, ut falsa annuerent, plures perstitere sanctitatem domina tueri. Ex quibus una instanti Tigellino, castiora esse muliebria Octaviae ' respondit, quam os eius. Movetur tamen primo civilis discidii specie domumque Burri, praedia lauti, infausta dona,

accipit. Mox in Campaniam pulsa est, Udita

190쪽

militari custodia. Inde crebri questus, nec occulti per vulgum, cui minor sapientia, ex mediocritate fortunae, pauciora pericula sunt. His motus Nero, haud quaquam paenitentia flagitii,

conjugem revocavit Octaviam.

LXI. Ex is laeti Capitolium scandunt, deosque tandem venerantur. Ἐfigies Poppaeae proruunt: aviae imagines gestant humeris, spargunt floribus, foroque ac templis statuunt. Itur etiam in Principis laudes, expetitur venerantibus. --quein palatium multitudine, clamoribus complebant, cum emissi militum globi verberibus intento ferro turbatos disjecere. utataque, quae per seditionem verterant, opp- honos repositus est Quae semper odio, tum, metu atrox, ne aut vulgi acrior vis ingrueret, aut Nero inclinatione populi mutaretur, provoluta genibus

ejus Non eo loci res suas agi, ut de matrimonio certet quamquam id sibi vita potius), sed vitam ipsam in extremum adductam a clientelis& servitiis Octaviae, quae plebis sibi nomen indiderint, ea in pace ausi, quae vix bello evenirent. Arma illa adversus Principem sumpta ducem tantum defuisse, qui, moti rebus, facile reperiretur mitteret modo Campaniam, in Urbem ipsam pergeret, ad cujus nutum absentis tumultus cierentur. Quod alioquin suum delictum' quam cujusquam osten-