De particuvla an: Libri IV.

101쪽

LIB. CAP. . mnet. on erum illi deliberant, sed nos. Omnis erum deliberatio eo tendit, his ipse, qui deliberat, capiat consi lium. Qui si alios hoc verbo, quo sese deliberare significat, alloquitur, tantum abest ut eos ad faciendum exhortetur, ut nondum an eos exhortari debeat sibi constare indicet Fac enim aliquem, qui alios ire velit, dicere μιν quid dicet aliud, quam ego deliber an iIIos mittam, i. e. πεμ ρω At num ita hos iusserit ire Μinime. Sed de se ipso si dicit , aut de iis, quorum iPse unus est, μεν, recte dicet illud, quia in ipsius voluntate positum est, exsequi id, de quo deliberat. Eaque re factum est, ut coniunctivus ille deliberativus, ubi Primae Personae est, ita usurpari possit, ut vim hahere videatur exhortandi, quam reVera non inesse in eo, sed proprie nihil nisi deliberationem contineri, illud ostendit, quod saepe cohortandi verbum adiicitur: ut φέρ' ιδω, et alia huiusmodi plurima apud Aristophanem aliosque Homerus:

ἀλλ' ἄγε δὴ τὰ χρηματ' ἀριθμησε καὶ ιμμαι. ἀλλ ἄγε δὴ στέωμεν καὶ ἀλεξώμεσθα μενοντες. 'Id ergo omissum Potius censendum est, ubi solus positus est coniunctivus, quam Iuc Putandus revera exhortandii testatem habere. Rarus hic in singularis numeri prima Persona coniunctio est, non addito φέρε aut ἄγε Euripides Heracl. 558.

σαφῶς ελευεις μῆ τρεσης μιάσματος τουμου μετασχεῖν, ἀλλ' ἐλευθερως θάνω. Vt non esse videatur, quare παρελθε αμους lamedeam 3275. cum E sleio, cui is est . I242. interrogative dictum putetur Rarius euam, addito quidem φέρε, alia Persona in Primae lacum substituitur, ut in Philoctetam 300. φέρ', εἶ τεκνον, νυν καὶ το τῆς νησον ριάθης. Correctoris est μάθε in cod. Ven. Sensus est erum, φερε ει eo νυν τὰ τῆς 'σου Caeterum Patet luc usus con-

102쪽

M DE PARTICULAM, iunctivi deliberativi aliquanto latius, ut cuivis imperativo subiiciatur. Iliad. c. 340. ἀλλ' ἄγε νυν ἐπίμεινον, ἀρηῖα τείχεα δυω. v. TI.

Attigi haec in diss de ellipsi et pleonasmo P. I 82. Exempla bene multa congessit Elmsteius ad Heracl. 559. et ad Μedeam V I242. Deliberativo comunctivo in obliquis interrogavonibus

et dubitationibus vix ullus scriptor saepius usus est quam Herodotus. I. 35. ες τε τἀχρηστηριαμεριπε, εἰ στρατευη

ται ἐπὶ Περσας. Videm 52. IV. s. H. 35. ubi ποιεν

reponendum; et cum οπις IV. 156 3. 42. ubi vera scri Plura est ιη IX. 98. et eum οκοτερος I. Isis et 206. ubi ποιεn legendum VI 52. VIII IOI. Coniurecit utrumque modum, coniunctivum et optativum I. 53. τοῖσι δε ἄγειν μέλλουσι τῶν Λυδῶν ταυτα τα δῶρα ἐς ταυρα, ἐνετελλετο ἡ Κροῖσος ἐπειρωτῶν τα χρηστηρια, εἰ στρατευη- ται ἐπὶ Πέρσας κροισος, καὶ εἰ τινα στρατον ἀνδρῶν προςθέοιτο φίλον. Et mox legati haec repetunt καὶ νυντριέας ἐπειρωτῶ, εἰ στρατευηται επὶ Πέρσας, καὶ εἰ

τινα στρατον ἀνδρων προςθέοιτο συμμαχον CaVeutriusque modi eamdem Putes vim esse. Neque ero Pt

tivus, ut cui non sit ἄν additum, significare poterit, an posset sibi socius adiungere. Sed hoc dicit an deberet expeditionem adversus Persas facere, et an censerent ora da socios adiungi. Nam diversa haec sunt: primo interrogat an debeat proficisci, quae ipsius est liberatio deinde, si debeat, an oracula id se velint cum sociis facere, quod nihil est aliud, quam, an sinerent, i que est ex oraculorum mente dictum. Id apparet ex V 6 .

τουτον ἐπεθυμησε ὀ Κλεισθένης ἐοντα Ἀργειον ἐκβαλεῖν εκ τῆς χώρης ἐλθὼν δε ἐς Λελφους, ἐχρηστηριάζετο

εἰ ἐκβάλοι τον Ἀδρηστον. Aperie hic non interrogat, an debeat elicere Adrastum, sed an velit eum Apollo eiici, i. e. an non inagetur Eodem modo illud intelligendum

103쪽

ρης Μαρδονιον, εἰρώτα, ἀποπειρωμενος εκάστου, ε ναυμαχίην ποιέοιτο. Haec qum minus accurate discemeret Merserus in Acusmonac. Vol. I. P. 230. seqq. fieri non potuit, quin corrio vellet, quae minime indigent correetione Demosthenes in id. P. 525, Is εἰ τις ουν πα- μένοις τοι προυπαρχουσι νομοις, καὶ τουτ τῶ μετ'

ἐκείνους τεθέντι καὶ πάσι το λοιποῖς ἔστ' ἔνοχος, τοιουτος ποτερα μη δῶ αὐτουτο δίκην, ri μείζω δοίη δικαίως θω μἐν OIμαι μείζω. Accurate distinacit modos, ut non debuerit Be eras Spaldingio assentiri ἄν optativo aduciendum censenti. Nam quum id agat orator, ut ostendat poena dignum essemidiam, refutat eos, qui illum forte absoluturi sint. Daque ποτερα μὴ δεδίκην d est utrumne iII non debet poenas dare Debet ero. Deinde autem affert aliquid, quod non vult fieri, sed quod

eo tantum fine adiicit, ut illam Priorem sententiam exa gerando corroboret iam cemaebitis mad're potius poena dignum esse Hoc vero peroptativum debuit dicere, quia non est illud, quod nunc Portere ait, sed quod oporteret, si in ipsius Potestate esset illum Punire. Itaque censendum quidem ita putat, maiore illum poena dignum esse, sed non contendi debere etiam affici poena maiore. Placet exemplum secundae personae adiicere, quod haec

rarius invenitur. Oraculum apud schol aristoph. Eq. I s. et Suidam in v. 'Αρχίας:ῆλθετ' ἐρησομενοι Φοῖβον, τίνα γαῖαν ποσθε.

Operae pretium est hic observare, etsi inter coniunctivum atque indicativum suturi multum interest, tamen Pro as nitate, quae est inter hos modos, saepe futurum usurpari, ubi putes coniunctivo potius utendum fuisse. Et ubi quidem non quid debeat fieri, sed quid futurum sit, quaeritur, nemo non videt, necessario laturam requiri, ut apud

Herodotum L 86. βουλομενος εἰδέναι, εἰ τέ μιν μιμο- νων ρυσεται του μη ζωντα κατακαυθῆναι. Aliter apud eumdem m. 36. ἐν δείματι δὲ μεγάλρ καθεστεωτες, ἐμαντευοντο περὶ των ψων πνιάτων, is σφέα κατὰ

104쪽

apud Demosthenem in Euerg. et nesib. P. II60 9 ακου- σαντες δέ μου οἷ ἐξηγηταὶ ταυτα, ῆροντο με ποτερον ἐξηγησωνταί μοι μονον, δεια συμβουλευσωσιν. Ita quidem Reiskius cum cod. Bav et Be erus, apud quem duo codd. ut vulgo ἐξηγήσονται, sicut in Herodoti loco aliquot codd. coniunctivos praebent. Whi quidem et apud Ierodotum uterque coniunctivus, et apud Demosthenem ἐξ - γησονται Probatur. Etenim, si quid video, alia est futuri in huiusmodi quoque locis significatio, quam aut coniunctivi, aut optativi. Nam si coniunctivus de eo, quod oportet optativus autem de eo, quod quis censeat faciendum esse, Sur patur futurum ad ea videtur referri, in quibus neque an debeant fieri, neque an censeat quis futura esse, sed sim pliciter an sint futura quaeritur i. e. an, si quis ea faciat,

effectum daturus sit, id quod fere idem est atque an liceat facere. Itaque et apud Herodotum recte se habebunt indicativi et in Demosthenis loco Pie legetur ἐξηγήσονται, interrogabant, utrum interpretari tantum Iiceret, an deberent etiam consiIium dare. Apparet vero, id etiam Latine recte liciter futurum utrum tantummodo interpretaturi essent. Confirmat hanc explicationem quum .illud apud Herodotum VI 86, 3 ἐ νειρωτῶντα δε αυτον, εὐορκω τα χρηματα ληχεται, et Πυθίη μετέρχεται τοῖς -

δε τοῖσι πεσι quo in loco manifestum est, non de eo,

quid oporteat, sed quid liceat, sermonem esse, ut non debuerit Werferus in Actimon I p. 234. de coniunctivo reponendo cogitare; .ium Plura apud Thucydidem exempla, quae habes apud Popponem Vol. I. I. P. Iaz. Confirmat etiam similis indicativi praesentis usus. Nam illud quidem per se intelligitur, ubi, an sit aliquid, quaeritur,

necessario eum Verbi modum requiri, ut apud Herodotum IX. Is ιό δε πο δείπνου σαν, διαπινοντων, τον Περσην τον μοκλινον, 'Eλλάδα γλωσσαν ἱέντα, ιρε- σθαι αυτον, ποδαπος ἐστι sed aliquantum ab hoc dinfert illud eiusdem V 43 ο δε ἀκουσας ταυτα, ἐς Λελφους οιχετο χρησομενος τι χρηστηρω, εἰ αἱρέει ἐπ'

ην στελλεται χώρην ' φει Πυθίη οι χρα αἱρησειν mino

105쪽

LIB. CAP. . . salice Ni etiam de his verbis eiusdem scriptoris F. 82. iudicare: περ ταυτης ν τῆς sumpορῆς οἱ Ἐπιδαυριοιεχρέωντο ἐν Θελφοισι et ει Πυθίη σφέας ἐκέλευε λ- μίης τε καὶ Avξησίης ἀγάλματα ἰδρυσασθαι, καί σφι

ἱδρυσαμένοισι ἄμεινον συνοίσεσθαι επειρώτεον ον οἱ I μυριοι, κοτερα χαλκου ποιέονται τἀ ἀγάλματα, i λίθου. alchenarius hic ποιέωνται scribendum putabat, cui adstipulatus est Werferus in Act mnac. I. P. 23I se ei quis non facile adducatur, ut in eamdem sententiam concedat Θ Et tamen, nisi fallor, recte tuentur libri indicativum, non quod non licuerit ut comunctivo nam debuit ille etiam poni, si quaerebatur, ex qua materia Porteret statuas illas fieri sed quod eo non opus erat. Nam quum iam certum esset, debere Poni statuas, satis erat ita quaeri quas pomimus statuas facimum aereas

an apideas Vide alia similia apud Merserum L . P. 232 seqq. De ἄν cum coniunctio deliberativo.

Iam sive deliberationi sive exhortationi inserviat co iunctios, carere eum Particula a viri docti observarunt. Vide, quos commemoravit Miluae in T. o. g. 515. 2. not. I. in primis Schaeserum in eletem. r. P. 97. seqq. Sed caussam, cur ita sit, nemo explicuit. Dictum est ου Pra, Particulas ἄν et κέν conditionem sigmficare. Iam

quemadmodum in indicativo ἔλεγεν ἄν vidimus idem esse, quod ἔλεγεν, εἰ ελεγεν, ita eadem in caeteris modis ratio obtinet. Quodsi vel deliberandi vel adhortandi caussa diaceres, λέγωμεν ἄν, uia id aliud laret, quam λέγωμεν,ει λέγωμεν. Vide vero, quid hoc sit. Nihil prosecto adiud, quam debeamus dicere, si debeamus, Vel brevius, a beam forte dicere. At ita rem seritutam habes, quae fieri debeat, si fors ita serat, ut in Homerico illo, εἰ δέ κε μη δώωσιν, ἐγὼ δέ κεν αυτος ελωμαι. At ubi deliberas, non quid sorte debeas, i. e. quid debeas,

106쪽

si debeas, sed debeasne, quaeris. Itaque articula conditionalis ἄν abesse debet. Eadem in adhortando raso eui. Quod sicubi huiusmodi coniunctivis additum invenitur αν, aut ad aliam Vocem Pertinet, ut ad participium apud Pseudodemosthenem in Erotico . I 04 14 φ τίν' ἀνάρμοττουσαν εἰκον ἐνέγκω σκοπι Θυνορῶ Vel ad i finitivum ut apud Platonem de Lem. . . 655. C. τι ποτ' ἄν - λενωμεν το πεπλανηκος ημῶς εἶναι aut me dum subest, ut in Critone Platonis p. 50. . quem l cum mitiuae g. 5Is affert, τ οι ἄν εἴπωσιν οἱ νο- μοι Hidem enim recte editum erat, τέουν, ἀπιειπωσιν

οἱ νομοι quid vero, si teges dicant vel in Phaedro p. 23I. D. et in Philebos. 15. C. qui lac nunc ex codd. correcti sunt vel apud Strabonem p. 6 s. d. Cas. -τC. Atin T. V. p. 26. minua. τι, ἄν λάβωσι αξιν; ubi ex Schaeseri sententia ad Soph. Oed Col. I IS cum codd. quibusdam ἄν delendum. Idem Schaeserus in Μ let. r. P. 98. s. iure improbat Stephani lectionem apud Sophoclem in Trach. 949. ποτερα προτερ' ἄν ἐπιστενως Gravius vitium latet apud Platonem in Protagora p. 31s. B. ubi conveniunt libri omnes in hac scriptura sol δἐ λέγοντι υκ ἔχω πως ἄν ἀπιστῶ. eque enim quidquam proficias, si eum Heladorno aut deleri ἄν iubeas, aut se

Vato reponas Pinlisum, quia quae Praecedunt quaeque sequuntur contrariam requirunt sententiam ut corrigem dum videatur, σοὶ δὲ λέγοντι ου εχω οπως ἀναπεισθῶ. H.

De sententiis conditiona Iibus et fina Iibus.

Priusquam de usu particulae ἄν in sententiis condi sonalibus et finalibus dicatur, paucis de natura harum sententiarum ac diversitate explicandum est. Et conditionales quidem sententias eas vocamus, quibus caussa indica tur, qua Praegressa aliud quid consequatur; finales autem illas, quibus eventus significatur, ob quem efficien-

107쪽

LIB. II. CAP. s. ae lidum quid fiat. Ex quo intelligitur, commune utriusque generis hoc esse, quod conditionem aliquam continent; differre autem inter se eo, quod conditionales sententiae conditionem a facto, quod praegressum sit, finales autem ab eventu, qui sit consequuturus, metunt. Ita sente sa conditionalis est, λέξω, εἰς εἰδῶ, dicam, ut scieror praegressa enim scientia sit necesse est, ut caussa dicendi; finalis autem, λεξιο, εἰδῆς, dicam, ut scias quo es secti cogitas pro caussa dicendi esse significatur. Iam quod ad particulam, attinet, eius in condis natibus sententiis planissima ratio es Mest enim, ubi simpliciter conditio indicatur, qua quid fiat additur autem, ubi eam conditionem incertam esse atque e rebus fortuitis pendere innuimus. Similis usus est particulae huius in sententiis finalibus Quum enim certum indicamus finem, omittitur quum autem eventum rebus fortinus Obnomum, adiicitur. Sed in hoc quidem genere singularis ratio est Particulae να, quam adspemari αν in sententia finali via

debimus. Omnis autem bene tenendum est, si epicorum Veterum sermonem excipias, αν nusquam ita adiungi coniunctio, ut Vere constructum cum eo existimari possit, sed

unice pertinere ad coniunctiones illas, ex quibus Pendet comunctivus, de qua re dictum est lib. I. cap. 4. U. De usu articu ια αν eum coniunctivo in sententiis conditiona Iibus, et primum quidem de εἰ et si eum coniunctivo. Diximus, coniunctivum sine particula αν Pom in se

tentiis conditionalibus, ubi nihil nisi conditio ipsa indicetur;

addi autem αν, ubi conditio pendeat ex rebus oritutis. Ac Permulta sunt vocabula, quae conditioni significandae inferriunt, primo particula proprie conditionalis, ει, deinde illae quibus temporis Iocis significatio adiuncta est, ut ἐπιι, τε, ποτε, ευτε, πρίν, ἔ- ενθα, ἔνα, θλ

108쪽

τερος. Horum quaedam, in Primis Particulam conditi nalem ει, ab Atticis non iungi coniunctivo, nisi si ἄν accederet, diu fuit virorum doctorum opinio. Ac Bassus quidem quod in epistola critica ad Boissonadum P. I29. s. ed Lips ex Thomae, Praecem P. M. erastimabat, Verba αυθυποτακτα etiam apud Attico εἰ cum coniunctivo sine αν admittere, id inane commentum esse satis mihi via deor demonstrasse in dissertatione de praeceptis quibusdam Atticistarum. Vnde ortum sit illud Atticistarum praeceptum, docuit obeckius ad Phryn. P. 24. Accidit in

hac quoque re, quod saepissime, ut, quae Tam essent, e re in Putarentur, nec quaereretur, quam rationem haberent. Tantum abest enim, ut aut per se prava aut ab Atticorum usu abhorrens sit constructio particulae εἰ cum coniunctivo, ut, quum non Perinde sit, utrum εἰ an ἐὰν Ponatur, non magis ἐαν Pro i, quam ει pro A adhiberi possit. Onueram ea de re ad Soph. Αi. 49I. assensus que est vir eximius maiorisque animi quam ut sua opiniones veritas praeferret, P. tinfletus, quem praematura morte litteris ereptum esse summo cum dolore nuPer nec pimus. Vide eum ad Bacch. 203. 858. et in praefat. ια-

δυπάλαινα ταρ εγώ,

ει σου στερηθω.

109쪽

σε λυπουντων αἱ του Ἀσσυρίου παρακελευσεις' ουδε--μία γάρ ἐστιν ουτα καλη παραίνεσις, ξυλτους μῆ οντας ἀγαθους αυθημερον ἀκουσαντας ἀγαθους ποιήσει' ουκάν ουν τοξοτας γε, εἰμ' ἔμπροσθεν τουτ μεμεληκο--τε εὼν, ουδὲ μὴν ἀκοντιστάς, sum μῆν ἱππεας, ἀλλ' χυδε μὴν τά γε σώματα ἱκανους πονειν, ε μῆ προσθενήσκηκοτε ώσι Plato autem sic scribit: περὶ τελευτη- σαντας δή, is τις αρρην ειτε τις θηλυς χι τἀ μἐν περιτἀ θεῖα νομιμια των τε πο γῆς θεῶν καὶ τῶν τῆδε, σαπροςηκε τελειοθάι, τους ἐξηγητἀς γιγνεσθαι κυρίους ἄρ ζοντας. De quo loco infra. Cum Cratini verbis compara

Vt declarem quae rati sit huius constructionis, utar exem-PIO, quod est in ed. R. I98. τέλει γὰρ εἰ τι νυξ φῆ,

τουτ' ἐπ' a μιαρ ερχεται. Apparet hoc quattuor modis dici potuisse, aut sic, ut scripsit Sophocles, aut ει τι ἀφίησιν, aut ει τι ἀφείη , aut ῆν τι ἀφῆ. Horum illud, ει τι ἀφίησιν, si quid retinquit, simpliciter ad Veritatem facti refertur Alterum, εἰ τι ἀφείη, si quid relinquat, rem Proseri, ut in sola ο-gitatione positam, quo excluditur Veritas, et hoc dumtaxat dicitur, si 'Iinquat, quod iam animo cogitabimus, Imcet forsitan non sat Tertium εἰ τι άφῆ, si qui re liquerit, respectum comprehendi experientiae, exspectandumque esse indicat, ut relinquat aut non relinquat. Huic simile, sed minime tamen idem est quartum, ἐν τι ἀφῆ, s quia forte reliquerit. Nam hoc etsi eodem cum resPectu experientiae dicitur, tamen, quia per particulam ἄν imminuta est et debilior facta vis particulae conditionalis, illud accedit, ut forsitan nox aliquid relictura, vel non relictura significetur. Id non est in illo εἰ τι νυξ qῆ, in qu quia non accedit illud forsitan, certior est et lai

110쪽

sor conditio resertur enim ad certam spem atque Pinionem futurum quid esse, Vel etiam, Pro rei natura, non esse futurum. Quae quam diversa sint, facillime intelligi potest ex iis, quae in utroque genere adiuncta cogitantur:

in illo, i τι νολάφῆ, si quid forte no reliquerit: forsitan relinquet aliquid forsitan non relinquet in hoc ει τι νυξ αφῆ, si quia nox reliquerit viae autem relinquet. Atqui hoc ipsum dicere voluit isto loco So-Phocles ex quo arearet, errasse viros doctos, qui vel ex coniectura, Vel ex Paucis codd. ῆν, quae Atticistae alia cuius correctio est, reposuerunt. Exposui haec enucle sus, ut rationem redderem. Quod si quis mavult ipso statim sensu quid inter utramque locutionem intersit pedicipere, is memineri εἰ τι νυξ ἀφῆ sic esse pronunciandum ut ει voce erigatur quod contra ἐν non distinguitur a caeteris vocibus. Itaque etiam Latine si utrumque iisdem e bis vertas, si quid nota reliquerit, illud si si est εἰ so tius est pronunciandum remissius autem, si est ην. late dum quidem non multum interest, εἰ an ην dicatur, ut in

illo Sophoclis, βρις, ia πολλῶν περπλησθῆ, vel in

Xenophontis laco, quem affert grammaticus, cuius Verba apposuimus. Sed plerumque tamen ibi otissimum εἰ usurpatur, ubi is non aptum est. Ut in Platonis loco apud eumdem grammaticum, is τις αρρ ν ἐτε τις θηλυς n. am qui moriuntur, necessario aut mares aut seminae sunt, nec quidquam in ea re fortuiti inest. Contra Xenophon Cyrop. III 3,IT. νῶν δὲ ἐσοι μεν ἐκεινοιεσονται, ῆν τε ἐνθάδε ἐπιφιένωμεν ἐν τε ἐς την κείνων ἰοντες παντωμεν αυτοῖς ἰσοι δε ημεις οντες μαχουμεθα, ῆν τε ενθαδε ἐπιοντας αυτους δεχώμεθα, ῆν τε ἐπ' ἐκείνους ἰοντες την μάχην συνάπτωμεν. am intervenire Potest aliquid, ut non pugnetur umino. diiciam alia exempla. Homerus Iliad. α. 340.

εἰποτε δ' αὐτεχρειω ἐμεῖο γεννγται ἀει εα λοιγον ἀμυναιτοῖς ἄλλοις. Si quando me in f rit empe erit aliquando opus.

라틴어 텍스트