The de senectute, de amicitia, paradoxa, and somnium scipionis of Cicero ...

111쪽

M M. T. CICERONIAquit, animo, et omitte timorem, Scipio, et quae dicam, trado

memoriae.

ΙΙ. Vid sit illam urbem, quae parer Populo Romano coacta PBr me renovat pristina bella, nec potest qui ac ess catendebat autem Carthaginom de excelso, et pleno te, larum, illustri et claro quodam loco ad quam tu oppugnandam nunc onis paene mile. Hanc hoc bionnio consul evertos, Eritque cognomen id tibi per in partum, quod habes adhuc a nobis h reditarium. Cum autem Carthaginem delevoris, triumphum m is, consorque suctris, et

obieris togatus gyptum, Syriam, Asiam, Graeciam, deligore itorum absens consul, bialumquo maximum conficies, Numantiam exscindes. ει cum Eria curru Capitolium invectus, tactndes Ompublicam perturbatam consiliis no- Potis mei. Hic tu, Africandi, ostenda oportebit patriae

lumen animi ingenii, consiliiquo tui. Sed rius tomporis

ancipitem video quasi satorum viam. Nam cum aetas tua septeno octies holis anfractus reditusquct convertint, duoque hi numeri, quorum uterquo plenus, alter est a de causa, habetur, circuitu naturali summam tibi fatalem consecorint in te unum, atquct in tuum nomen, o totae VBrtet civitas te senatus, te omnes boni, te socii, te Latini intuebuntur tu oris unus, in quo nitatur civitatis salus ac ne multa, dictator rempublicam constituas πα-

tet, si impias propinquorum manus effugeris. Hic cum exesamasset Laelius, ingemuissentquo ceteri vehemontius; leniter arridens Scipio, Quaeso, inquit no meis somno eX- citetis tapax parumperi audite cetera. III. Sed quo sis, Africano, alacrior ad tutandum Tempublicam, sic habeto: omnibus, qui patriam conservarint, adjuverint, auxerint, certum emo in coelo definitum locum,

ubi beati aevo sempitora fruantur nihil se enim illi Principi Deo, qui omnom hunc mundum regit, quod M,

112쪽

SOMNIUM GIPIONIS CAP. III. 5dom in torris fiat, acceptius, quam concilia coetusqucta minum, jur sociati, quae civitatos appellantur: harum rectorea Et consorvatore hinc Prosocti huc vertuntur. Hic ego, Etsi oram perterritus, non tam metu mortis, quam inuidiarum a mota, quaesivi tamen, Viveretne ipso MPaulus Pater, et alii, quos nos exstinctos arbitraremur. Immo Ero, inquit, si vivunt, qui ex corporum vinculis, tamquam e caris B, Volaverunt Vestra Vero, quae dicitur,

Vita mora est Quin tu adspicia ad to venientem Paulum parem Quem ut vidi, equidem vim lacrimarum profudi. Ille autEm mmcomplexus, atquct osculana flore prohibebat. Atquis ogo ut primum fletu represso loqui posse coepi, Quaeso, inquam, Pator sanctissimo atquo optime, quoniam

haec a vita ut Acticanum audio dicero , quid moror interris i quin huc ad vos miro proporo Mon est ita, inquit illo. is enim Deus is, cujus hoc templum atomue, quod conspicis, latia te corporis custodiis liberaverit, huc tibi aditus pater non potest Homines enim sunt hac logo onerati, qui tuerentur illum globum, quem in hoc tomplo modium idos, quas terra dicitur hisque animus datus est ex illi sempitemis ignibus, quae sidera et stella vocalia quae globosae, et rotundae, divinis animatas mentibus, circos auo orbeaquct conficiunt celeritat mirabili uaro et tibi, Publi, o piis omnibus retinondus est animus in custodia corporia nec injussu ejus, a quo illo os vobis datus, ex hominum vita migrandum Est, nomunus humanum assignatum a Deo defugisse videamini. Soa sic, Scipio, ut avus hic tuus, ut ego, qui in genui, justitiam cole et pietatem quae, cum sit magna in parentibus et propinquis, tum in patria maxima est: a vita via stin coelum, Et in hunc intum eorum, qui jam vixerunt, et eo oro laxati illum incolunt locum, quom vides erat autom is plendidissimo candor inter flamma elucena circus); quom os, ut a Graiis accepistis, orbEm lacteum nuncupatia Ex quo omnia mihi contemplanti praeclara

113쪽

se M. T. I RONIaeorum Et mirabilia via antur. Erant autem Bae ictum, qua nunquam ex hoc loco vidimus: Et eas magnitudincta omnium, quas eas nunquam suspicati aumus: Θx quibus erat ea minima, quae ultima a coelo, citima terris, lucoque at aliona Stellarum autem globi terrae magnitudinem saeuo vine ant. Iam ipsa terra ita mihi parva visa est, ut morim rii nostri, quo quasi punctum jus attingimus, poenitor LIV. Quam cum magis intueror, Quaeso, inquit Asticanus, quo quo humi dota tua mons orit nonno adspicia, qua in Empla onori, novom tibi orbibus, vel potius globis,

connexa sunt omnia quorum unus a coelestis, extimus,

qui reliquo omnos complactitur, summus ipsis Deus, a cena o continens Eteros in quo infixi sunt illi, qui volvuntur, Mellarum cursus ompitomi cui subjecti sunt septem, qui vismantur retro contrario motu atquis Colum:

quibus unum globum possido illa, quam in torris Sa- tumiam nominant; doindo est hominum generi prospem et salutaria illessulgor, qui dicitur Jovisu tum rutilus, hori disquo terris, quom Martem dicitia diando subtox modiam soro regionem sol obtincti dux, et princeps, et

modorator luminum reliqumum, mΘns mundi, o t. tio, tanta magnitudine, ut cuncta sua luce lustret, et com- sectat. Hunc ut comite consoquuntur Veneris ali , altor Μercurii cursus infimoquo orbe Luna, radiis soli a censa, converiiturionis autom jam nihil Eat, nisi mortalo et caducum, praeter animo munam deoram hominum goneri datos supra lunam sunt etem Omnia nam cta, quae est media et nona, Tellus, nequo movetur, et infima est, o in eam sorantur omnia suo nutu Pondera. V. Quas cum intueror stupens, ut, reeopi, Quis hio, inquam, quis si, qui complo aures meas, tantus et

114쪽

conjunctus imparibus, sod tamen pro rata parte ration distinctis, impulsu et motu ipsorum orbium conficitur, et

acuta cum gravibus temporans, Varios aequabiliter con-eentus ossicit no enim silentio tanti motus incitari possunt, et natura seri, ut extrema ex altera parte Mariter, ex altera aurum acuto sonent. Quam ob causam summus ille coeli stolliser cursus, cujus conversio est concitatior, acuto Et xcitato movetur sonor gravissimo autem hic lunaria atquct infimum nam terra, nona, immobilia manens, ima Bd semper haeret, complexa medium mundi

locum. Illi autem octo cursus, in quibus eadem via est duorum, suism ossiciunt distinctos intorvallis sonos qui numerus rerum omnium sero nodus est quod docti homines nervia imitati, atque cantibus, aperuerunt sibi reditum in hunc locum, sicut alii, qui praestantibus ingeniis, invita humana, divina studia coluerunt. Hoc sonitu oppletae aures hominum obsurduerunt nec est ullus hebetior sΘmsus in vobis: sicut ubi ilus ad illa, quae Catadupa nominantur, praecipitat ex altissimis montibus, a gens, quae illum locum accolit, propior magnitudinem sonitus, sensu audiendi caret. Hic vero tantua os totius mundi incit

tissima conversiono sonitus, ut Eum aures hominum capero non possint, sicut intuor solem adversum multis, Husque radiis acie vestra sensusque Vincitur. Haec Ego admirans ros obam tamen oculos ad terram identidem.

VI. Tum Africanus, Sentio, inquit, in s em Etiam nunc hominum ac domum contemplari quas si tibi parva, ut est, ita videtur, haec coelestia somper spectato illa humana contemnito. Tu enim quam celebritatem sermonis inminum, aut quam expetendam gloriam consequi potes lVidos habitari in torra raris et angustis in locis, et in ipsis quasi maculis, ubi habitatur, vastas solitudines interjectaa: eosque, qui incolunt terram, non modo interrupto ita esse, ut nihil inter ipsos ab aliis ad alios manam possit, sed

115쪽

M M. T. CICERONIA partim obliquos, partim transversos, partim tiam adora stare vobis: a quibus expBctare gloriam certo nullam potestis. Emis autem andom torram, quasi quibusdam dimitam et circumdatam cingulis e quibua duo ma

imo inter a diveram, et eoia verticibus ipsi Ox utraqua parte subnixos obriguisa pruina videa medium autem illum, et maximum, soli ardor torreri duos habitabiles, quorum australis ille, in quo qui insistunt, adversa vobis urgent vestigia, nihil ad eatrum genus. Hic a tem alter subjectus aquiloni, quem incolitis, cerae, quam tonui vos parte contingat omnis enim terra, quae olitur a vobis, angusta verticibus, lateribus latior, parva quaedam insula Eat, circumfusa illo mari, quod Atlanticum, quod Μagnum, quem Oceanum appollatis in terris qui inmora, tanto nomine, quam ait parvus vides. Ex his ipsi cultis

notisqu terris, num aut tuum aut oujusquam nostrum nomen, vel Caucasum hunc quem comis, transcend opotuit, vel illum Gangem tranaro Quis in oliquis

oriontis, aut ob untia soli' ultimis, aut aquilonis, austrivEpartibua tuum nomen audicto Quibus amputatis, comis Prosecto, quantia in anguatit vostra a gloria dilatari volit.

Ipsi autem, qui de vobis loquuntur, quam diu loquentura VII. Quinetiam, a cupiat prolea illa suturorum hominum deinceps laude uniuscujusque nostrum a patribuaacceptas posteris prodere tamen propter Eluviones exus- tiouosque terramm, quas accidere tempore Bri niscessct est, non modo aetomam aedis diutumam quidem gloriam assequi possumus. Quid autem interest, ab iis, qui postea nascentur, formonem soro de te, eum ab iis nullus fuerit, qui anto nati sunt i qui nec paucioros, et certo meliores suorunt viri cum praesertim apud eos ipsorum quibus audiri nomen nostrum potest, nemo unius anni memoriam consequi possit homines enim popularit annum tantummodo solis, id est, unius astri, reditu met,

116쪽

SOMNIUM AMNONIs.' AP. VII., III. suntur cum autom ad idem, unde semel prosecta sunt, cuncta astra redierint, Bandemquo totiua coali descriptio

nem longis intervallis retulerint, tum ille Ver Vortona annus appollari potest in quo vix dicera audEo, quam multa hominum aecula teneantur. Namque, ut olim deficero sol hominibus exstinguiquo visus ost, cum Romuli animus haec ipsa in templa penetravit ita quandoquo eadem parto sol, MBmque tompore itorum d Ecerit, tum ignis omnibus ad idom principium, tollimus Evocatis, expletum annum habeto hujus quidem anni nondum vigosimam partΘm scito osso conVersam. Quocirea, si reditum in hunc locum dospermoris, in quo omnia sunt magnis et praestantibus viris quanti tandom est ista hominum gloria, qua pertinor vix ad unius anni partem exiguam po Nitosta gitur alis apoctam si victa, atquct hanc sedem, taetomam domum contueri nequct te aermonibus vulgidodoris, nec in praemiis humania pom posueris reruminarum suis to oportet illecebris ipsa virtus trahat ad

visum docua quid Qt alii loquantur, ipsi videant;

sed loquontur tamen Sermo auto omnia ille, Et angustiis cingitur iis regionum, quas Vides, nec unquam do ullo poronnia fuit, et obruitur hominum interitu, et oblivion materitatis exstinguitur.

VIII. Quas cum dixtiast, Ego vero, inquam, o Ahicans, si quidom bono miniis do patria quasi limos ad coeli adi

tum Patet quamquam a pueritia ostigiis ingressus patriis, at tuis, docori vestro non desui nunc tamen, tanto praemio Proposito, enitar multo vigilantius. Et illo, Tu vero onus , et aio habΘto, non ago is mortalem, sed corpus hoc. eo nim tu os, qu- Brma ista declarat, sed

mEns cujusquo is est quisquo non ea figura, quae digito monstrari minat. Doum in igitur acito ossor si quidem ast qui vimi, qui sentit, qui mominit, qui providet, qui tam Togit, o moderatur, et movet id corpus, cui prae-

117쪽

IM M. T. CICERONI positus Bat, quam hunc mundum illo prinoopa deus et ut mundum ex quadam parto mortalom ipso dctus Betomus, aio fragilo corpus animus Emptismus moist. Nam quod

omPB movetur, aetemum si quod autem motum affortalicui, quodquo ipsum agitatur aliunde, quando finem habet motus, vivendi fino habeat nocoas eat. Solum igitur quod aes moves quia nunquam deseritur a Θ, nunquam n moveri quidem desinit. Quin otiam coloris, quae movBntur, hic sona, hoc principium a movendi. Principio aut m nulla est origo nam ex Principio oriuntur omnia ipsum autom nulla ex re alia nasci potest: nec enim omet id principium, quod gigneretur aliundis: quod si nunquam oritur, B occidit quidem unquam. Nam principium exstinctum, noc ipsum ab alio TonM-tur, nec o a aliud croabit si quidem necesso Ba a prin-eipio oriri omnia. Ita fit, ut motus principium ex Boisit.

quod ipsum a ammoVBtur id autΘm εο naaci minat, nocmori vel concidat onino coelum, omniaqu natura consi in necem est, nec Vim ullam nanciscatur, qua a primo impula moVBaturi

IX. Cum pateat igitur, aetemum id GasE, quod a se ipso

moVBatur, quis est, qui hanc naturam animis Eme tributam negoti Inanimum est enim omno, quod pulsu agitatur extorno quod autem animal est, id motu cietur interiore,

Et avo nam hae est propria natura animi atquct viso Quae a os una Ex omnibus, quae es mo-M, Squis nata Bris est, et aeterea est. Hanc tu ex eo in optimis rebus sunt autem optimae, curae de salute patriae quibus Npitatus et OxBrcitatu animus volocius in hane aedem et domum suam Bootabit. Idquo octua faciet, at Iam tum, cum erit inclusu in corpore, ominebit foras, Et ea,

quae Extra erant, conismPlans, quam maximis se a corpore

abstraho Namquctisorum animi, qui a corpori voluptatibus dediderunt, earumque is quasi ministros

118쪽

Munt, impulsuquB libidinum voluptatibus obedientium. deomam Et hominum jura violaverunt, corporibus lapsi circum torram ipsam volutantur; noe hunc in locum, nisi multis exagitati aeculis, revertuntur. In diacomis ego

somno solutu Sum.