장음표시 사용
61쪽
Stantes plaudebant in re ficta quid arbitramur in .rnsuisso acturosa Facito indicabat ipsa natura i suum, cum homines, quod iacor ipsi non pomoni id recto noxii altero judicarent. Hactonus mihi vido , do iniuitia quid sentirem, potuisso diuero si qua praetoro sunt orisdo autem eas multaὶ ab iis . videbitur, qui toto di putant,
26. FANNsua. os autem a te potius quamquam otium ab istis saeps quasalvi et audivi, non invitus equidem sodaliud quoddam filum orationi tuae. SCAEVOLA. Tum magia id dicores, Fanni, si nuper in hortis Scipionis, eum os de Ropublica disputatum, αὐ- iasos qualis tum patronus justitias fuit contra accuratam Orationem PhilitFΑNΝius. Facito id quidem sui justitiam justissimo viro
Sc vvOLA. Quid amicitiam' nonne sacito ei, qui ob sam summa fide, conatautia, justitiaque servatam, in ximam gloriam epori 'VIII. 26. LAELius. Vim hoc quidomos assurro Quid
enim refert, qua mo ratione cogati. Cogitia certe Studiis enim generorum, praesertim in re bona, oum difficiis est, turni u sequum quidem, obstatero. Saepissimo igitur mihi, do amicitia cogitanti, maxim illud considerandum videri solet, utrum propter imbooillitatem atqus inopiam dosiderata sit amicitia ut in dandis recipiendisque meritis, quod quisque tuus per se γε posset, id acciperet ab alio vicissimque reddemi an esset hoc quidem proprium amicitiae, sed antiquior, o pulchrior, et magis a natura ipsa prosecta alia causa Amor nim, ex quo amicitia nominata, prinova at ad benevolontiam conjungandam.
62쪽
simulatione amicitiae coluntur et obsErvantur tempora cansa in amicitia autem nihil fictum, nihil simulatum; et, quidquid ost, id et verum et voluntarium. 27. Quas pista natura mihi videtur potius, quam ab indigontia orta amicitia, Et application magis animi cum quodam sensu amandi, quam eogitatione, quantum illa res utilitatis esset habitura. Quod quidem qualo sit, etiam in bestiis quibusdam animadverti polost, quae Θx a natos ita amant ad quoddam ompus, et ab eis ita amantur, ut saeti ctarum sensus appareat. Quod in homine multo est evidentius. Primum ex ea caritat , quae est inter natos et parentes, quae dirimi, nisi detestabili scelere, non pol t d indΘ, cum similis sensus exstitit amoris, si aliquem nacti sumus, cujus cum moribus o natura congruamus, quod in eo quasi lumen aliquod probitatis ot virtutis P rspicer videamur. 28. ihil est enim amabilius virtute nihil, quod magis allieiat homines ad diligendum quippe cum propter virtutem Et probitatom eos etiam, quos nunquam vidimus, quodam modo diligamus. Quis est, qui C. Fabricii, Μ'. Curii non cum caritato aliqua o benevolentia memoriam usurpes, quos nunquam viderio Quis autem est, qui Tarquinium Superbum, qui Sp. Cassium, Sp. Maelium non oderit Cum duobus ducibus de imperio in Italia decoritatum εst, Pyrrho et Hannibale ab altero, propter probitatem rius, non nimis alienos animos habemus alterum propter crudstitatem semper haec civitas oderit. IX. 29. Quod si tanta vis probitatis est, ut Eam vel in eis, quos nunquam Vidimus, Vel quod majus est, in host etiam diligamus quid mirum, si animi hominum moveantur, cum Borum, quibuscum usu conjuncti esse possunt, virtvtom et bonitatΘm perspic ro id antur Quamquam confirmatur amor et beneficio accepto, et studio perspecto,
o consucttudino adjuneta quibus rebus ad illum primum motum animi et amoris adhibitis, admirabilis quaedam ex-
63쪽
ardoscit bonovolentias magnitudo. Quam si qui putant ab
imbecillitato proficiaci, ut sit, per quem assequatur, quod quisque desideret humilem an relinquunt, et minimisgonerosum, ut ita dicam, ortum amicitiae, quam ex inoPareatquo indigontia natam volunt Quod a ita facti; ut quisque minimum in se osse arbitraretur, ita ad amicitiam esset aptissimus: quod longe secus at 30. Ut nimquisquo sibi plurimum confidit, et ut quisquo maximΘvirtute et sapientia sic munitus est, ut nullo egeat, surequo
omnia in so ipso posita judicol ita in amicitiis Expotondia colendisquo maximo excellit. Quid enim Africanus indigens moi inimo horolol ac ne ego quidem illius :aod ego admiration quadam virtutis ejus, illo vicissim opinion fortasse nonnulla, quam do si moribus h mbat, me dilexit; auxit benevolentiam consuetudo. S dquamquam utilitate multae et magnae consecutae sunt, non
sunt tamen ab earum apo causae diligendi prosectae. 31. Ut nim bonefici liberaleaque sumus, non ut xigamus gratiam nequo enim beneficium foenctramur; sed natura propensi ad liberalitatom sumus); sic amicitiam, non spe mercedis adducti, o quod omnia ejus fructus in ipso amor inest Oxpetendam putamus. 32. At ii, qui pocudum ritu ad voluptato omnia reserunt, longo dissentiunt; nec mirum nihil enim altum, nihil magnificum ac
divinum suspicere possunt, qui suas omnes cogitat nos abjecerunt in rem tam humilem, tamquΘ contemtam. Quamobrem hos quidem ab hoc sermon remOVeamus:
ipsi autem intelligamus, natura gigni sensum diligondi,
et benevolentia caritatem, Acta significatione probitatis quam qui appetiverunt, applicant sese B propius admo-vont, ut et usu ejus, quem diligere coeperunt, fruantur et moribus, iniqu paros in amore et aequales, Propensio-rosque ad bene merendum, quam ad reposcendum. Atque haec inter os fit honesta certatio. Sic o utilitates ex amicitia maximo capientur; et erit ejus Ortus a natura,
64쪽
quam ab imbecillitate, et gravior et Erior. Nam si utilita amicitia conglutinaret Oadem commutata dissob eret: sed quia natura mutari non potEst, idcirco voras amicitiae sempitema sunt ortum quidem amicitiae videtis, nisi quid ad haec fori vultis. FANNIus Tu oro porge, Laeli pro hoc enim, qui
minor at natu meo jure resPondeo. 33. SCAEvoLA. Recto tu quidem quamobrem audiamus. ωX. LAELIus. Audito ergo, optimi viri, a quae saepissimo inter mo et Scipionem do amicitia disserobantur quamquam illo quidem nihil dissicilius osso dicobat, quam amicitiam usquo ad xtremum vitae permanere. am Vel, ut non idem expodiret, incidero saepe vel, ut d republica non idem sentirotur mutari etiam mores hominum ampo dicebat, alia adversis rebus, alias aetate ingravescenis. Atquo earum rorum exemplum ex similitudino capiebat ineuntis aetatis, quod summi uororum amorossaeP unis cum praetexta ponerentur. 34. Sin autom ad
adoloacentiam perduxissoni, dirimi tamon interdum comtentione, vel uxorias conditionis Vol commodi alicujus,
quod idem adipisci uterquo non posset. Quod si qui
longius in amicitia provecti essent, tamen saepo labefactari, si in honoris contentionem incidissent pestem enim majorem esse nullam in amicitiis, quam in plerisque pecuniae cupiditatem in optimis quibusque honoris certamen et glorias; ex quo inimicitias maximas aspo inter amicissimo exstitisse. 6.magna etiam dissidia et plorumquo justa nasci, cum aliquid ab amicis, quod rectum non esset, postularetur ut aut libidinis ministri, aut adjutoresinasent ad injuriam. Quod qui rocusarent, quamvis honest id facerent, jus tamen amicitias deserere arguerentur ab iis, quibus obsequi nollent silpa autem, qui quidvis ab amico auderent Postulare, postulation ipsa profiteri, omnia soamici causa esse facturos. Eorum querela inveteratas
65쪽
M . . cIOR ONIS LAELins, non modo familiaritat s extingui solero, a d etiam odia gigni sempitema. Haec ita multa, quasi Ria, impendEr amicitiis, ut omnia subterfug re non modo sapientiae, sed
otiam solicitatis diceret sibi videri. XI. 36. Quamobrem id primum vidEamus, si placet,
quatenua amor in amicitia progredita Mat. Num, si Coriolanus habuit amicos, ferro contra patriam arma illicum Coriolano debu runc num Viscellinum amici mynum appetentem, num Sp. aelium debuerunt juvare l37. Tib. quidom Gracchum rempublicam vexantEm a Q. Tuberons aequalibusquε amieis derelictum videbamus. At C. Blossius Cumanus, hospes familiae vestrae, Scaevola, cum ad me, qui adoram Laenati et Rupilio consulibus in consilio, deprecatum venisses, hanc, ut sibi ignoscerem, causam
orabat, quod tanti Tib. Gracchum feeissot, ut, quidquid illo vellot sibi saetondum putaret. Tum ego Etiamne, inquam, si to in Capitolium Reos ferro vellet Nunquam, inquit, soluisset id idem. Sed, si voluisses ' Paruissem. Videtis, quam Maria vox. Et horelo ita socii, vel plus stiam, quam dixit: non nim paruit illo ib. Gracchi
temeritati, sed praefuit nocis comitem illius suroris, sed ducem praebuit. inquo hac montia, quaestion nooperis tus, in Asiam profugit, ad hostes se contulit, poenas reipublicas graves justasqns orsolvit. Nulla est igitur excusatio peccati, si amici causa occaveris ham, cum conciliatrix amicitis virtutis opinio uerit, dissicile est umicitiam manere, si a virtute desecoris. 38. Quod si rectum statuerimus, si concEdΘm amicis, quidquid velint, vel impetram ab ess, quidquid volimus persecta quidem sapientia simus, si nihil habeat ros vitii: ε loquimur do iis
amicis, qui ante oculos sunt, quos vidimus, aut de quibus memoriam accepimus, quos novit Vita eommunis. Ex hoc numero nobis exempla sumenda sunt, et orum quidem
maxime, qui ad sapiontiam proximo aeeedunt. Is Vid
66쪽
mus Papum 2Κmilium C. Luscino familiarem sui es si a
patribus accepimus), bis una consules, collEgna in consura; tum Et cum iis ot interis conjunctissimos fuissem'. C rium, et Ti. Coruncanium, memoriae proditum eat. Igitur ne auspicari quidem possumus, quemquam horum ab amico
quidpiam contondisse, quod contra fidem, contra jusjuram dum contra rempublicam esset. am hoc quidem in talibus viris quid attino dicore, a contendi et impere nurum non suisse cum illi sanctissimi viri fuerint aequo autem nosas sit, tale aliquid o lacor rogatum, rogis, At vom Tib. Gracchum sequebantur C. Carbo C. Cato, et , minime tunc quidem Caius frater, nunc idem acerrimus. XII. 40. Haec igitur lex in amicitia sanciatur, ut nequo
Treemus e tumes, nec faciamus rogati. Turpia nimexcusatio est, et minime accipienda, cum in Eloris e catis, tum si quis contra rempublicam so amici causa socias fateatur. Etenim eo loco, Fanni et Scaevola, locati sumus, ut nos longe prospicero oporteat suturos casus
reipublicae. Deflexit am aliquantulum do spatio curriculoquE consuetudo majorum 41. ib. Gracchus regnum occupare conatus est, Vel regnaVicia quidem paucos mctnaea.
Num quid similo populus Romanus audiorat, aut viderat Hunc tiam post moriom socuti amici et propinqui quid in P. Scipionom Mecorint, sine lacrimis non queo dicere. Νam Carbonem, quoquo modo Potuimus, Propter Tec-tem poenam ib. Gracchi, sustinuimus. Do C. Gracchi autem tribunatu quid exspect m, non libet augurari aer-pit enim deindo res, quae proclivius ad Pemiclom, cum
semel coepit, labitur. Videtis in tabella am ante quanta facta sit labes, primo Gabinia log , biennio autem Post Cassia. Videro jam videor populum a senatu disjunctum, multitudinisquo arbitrio res maxima agi Plures enim disconi, quemadmodum haec fiant, quam quemadmodum has resistatur. 42. Quorsum hae, quia sine sociis nemo
67쪽
quidquam tale conatur. Praecipiondum os igitur bonis, ut, si in ejusmodi amicitias ignari casu aliquo incidorint, ne existimant, ita so alligatos, ut ab amicis in republica
peccantibus non discedanti Improbi autem Poena statu--da eat; Eo Ero minor iis, qui secuti erunt alterum,
quam iis, qui ipsi fuerint impiolatia duc . Quia clarior in Graecia Themistoclod quia potontior i qui, cum impctrator bello Porsico sorvituto Graeciam libΘrasset, Propter- quo invidiam in exsilium isset, ingratas patris injuriam non tulit, quam serre debuit socii idom, quod viginti
annis anto apud nos socerat Coriolanus. His adjutor contra Patriam inventus est nemo itaquo mortem sibi uterque conscivit. 43. Quare talia improborum consonsio non modo oxcusatione amicitias tEgenda non est, sod potius
omni supplicio vindicanda ut o quis ibi concessum putet amicum, vel bialum patrias inserentem, sequi. Quod quidem, ut res coepit ire, haud scio, an aliquando suturum ait mihi autom non minori curas est, qualia respublica Post mortem mctam sutura sit, quam qualis hodi sit. XIII. 44. Haec igitur prima lex amicitiae sanciatur, ut
ab amicis honesta potamus, amicorum causa honesta aciamus ne e Poctemus quidem, dum rogomur; tudium semper adsit, cunctatio absit consilium Vero dare gaudeamus libere. Plurimum in amicitia amicorum ben suadentium valoat auctoritas ctaque et adhibctatur ad monendum non modo aperte, sed etiam acriter, si res Poat.
Iabit; si adhibitas paroatur. 6. Nam quibusdam, quos audio sapiontes habitos in Graecia, placuisse opinor mirabilia quaedam sed nihil est, quod illi non Persequuntur suis argutiis): partim fugiendas esse nimias amicitias, ns
necesso sit unum sollicitum osse pro pluribus satis mPErqu eas Suarum cuiquo rerum alienis nimis implicari moleatum mera commodissimum esse, quam laxi imas habenas habere amicitias, qua vel adducas, cum velis, vel
68쪽
mmittas caput enim osso adictato vivendum securitatem, qua frui non possit animus, si tamquam Parturiat unus pro
pluribus. 46. Alios autom dicors aiunt multo etiam inhumanius quom locum breviter perstrinxi paullo antein, praesidii adjumontiquo ea a non bono olentiae nequctearitatis amicitia osso Expotondas. taque, ut quisquΘminimum firmitatis habeat, minimumquo virium, ita amicitias appetero maximo: x eo fieri, ut mulierculsa magia amicitiarum praesidia quaerant, quam viri, o inopes quam opulenti, Et calamitosi quam ii, qui putantur boati. . 47. praeclaram sapientiam Solem enim o mundo tollers
Videntur, qui amicitiam, vita tollunt qua nihil a diis immortalibus molius habemus, nihil jucundius. Quae est enim ista securitas specie quidΘm blanda, sed reapse
multis locis repudianda. oque enim est consentanctum ullam honestam rem actionBmve, no sollicitus sis, aut non suscipΘre, aut ausceptam deponctro. Quod si curam sugimus, Virtus sugienda εα quae necesso est cum aliqua curare sibi contrarias aspernetur atquo oderit ut bonitas
malitiam, tomporantia libidinem, ignaviam sortitudo. Ita- quo videas rebus injustis justos maximo dolore, imbellibus sortes, flagitiosis modestos. Ergo hoc proprium est animi
bono constituti, et laetari bonis rebus, Et dolere contrariis.
48. Quamobrem a cadit in sapientem animi dolor qui
profecto cadit, nisi ex ejus animo extirpatam humanitatem arbitramur), quae causa Bat, cur amicitiam landitus tolt mus sita, ne aliquas propior eam auscipiamus molestias lQuid enim interest, motu animi sublato, non dico inter hominem et pecudem, sed inter hominem . saxum, aut truncum, aut quidvia Mneris Hugdomi equo onim suntiati audiendi, qui virtutem duram, o quasi serreum .ssct quandam volunt quae quidom est, cum multis in rebus,
tum in amicitia, tonem atque tractabilia ut o boni amiel quasi diffundantur, o incommodis e trahantur. Quamobrem angor iste, qui pro amico saepe capiendus est, non
69쪽
52 M. T. CICERONIS LAELIUS, tantum valet, ut tollat e vita amicitiam non plus quam ut virtutes, quia nonnulla cura et molestia asserunt, ropudiButuri
XIV. Cum autem contrahat amicitiam, ut supra dixi, ni qua significatio virtutis elucctat, ad quam aE similis animus applicet o adjungat, id cum contingit, amor exoriatur necesse Bat. s. Quid onim tam absurdum, quam dole tari multis inanibus rebus, ut honore, ut gloria, ut aedificio,
ut vestitu cultuqu corporis animo autem Virtute Praedito, eo, qui vel amare, Vel ut ita dicam, redam. Possit, non
admodum doleotari l Nihil est enim remunoration bEn volontiae, nihil vicissitudine studiorum ossiciorumquct jucundius. 50. Quod si etiam illud addimus, quod recte addi potest, nihil osse, quod ad so rem ullam tam allicia et tam attrahat, quam ad amicitiam similitudo cono detur Prosecto verum esse, ut bonos boni diligant, adsciscantque sibi quasi propinquitat conjunctos atque natura. Nihil est enim appetentius similium sui, nihil rapacius, quam
natura. Quamobrem hoc quidem, Fanni et Scaevola, constat, ut opinor, bonis intor bonos quasi necessariam ben volentiam; qui eat amicitiae sona a natura constitutus. Sed eadom bonita etiam ad multitudinom pertinet. o Est enim inhumana Virtus, neque immunis, neque superba; quae etiam populos univereos tueri, eisqu optime consulere soleat quod non sacero profecto, si a caritato vulgi
abhorreret. 61. Atque otiam mihi quidem videntur, qui utilitatis causa fingunt amicitias, amabilissimum nodum amicitiae tollere. Non enim tam utilitas parta per amicum, quam amici amor ipse delectat tumque illud fit, quod ab amico est prosectum, jucundum, si cum studio eat prosectum tantumque abost, ut amicitias propter indigentiam colantur, ut ii, qui opibus et copiis maximoque Virtute praediti, in qua plurimum os praesidii, minimo alterius indigoant, liberalissimi sint et beneficentissimi.
70쪽
Atque haud acto, an opus sit quidEm, nihil unquam
omnino de age amicia. Ubi Errim Mudia nostra viguissent, at nunquam consilio, nunquam per nostra, nec domi uocmilitis Scipio eguisset non igitur utilitatem amicitia. - utilitas amicitiam eona cum ea dXV. 52. Non ergo Erunt homines desietis diffventes audiendi, si quando de amicitia, quam ne usu nec rationis habent cognitam, disputabunt. am quia Eat, prora sim fidem atquo hominum qui velit, ut muε diligat quemquam, nec ipso ab ullo diligatur, ircumfluere omnibus
copiis, atque in omnium rerum abundantia vivere ' Haec est enim tyrannorum vita, in qua nimirum nulla fidos, nulla caritas, nulla tabilia ben volentiae minat Esa fidu-eia; omnia semper a mota atque sollicita nullus locus amicitiae. 63. Quis enim aut Eum diligat, quem metuat; aut eum, a quo a metui putEL Coluntur tams simulations duntaxat ad tempus. Quod si sorte, ut fit plerumque,cEcidorint tum intelligitur, quam suerint inopes amicorum. Quod arquinium dixi o serunt, tum exsulantem se intolloxissct quos fidos amicos habuisset, quo infidos, cum jam neutris gratiam Elarem facti. 64. Quamquam miror, illa sup rbia et importunitatΘ, si quemquam habere potuit. Atque, ut hujus, quem dixi, moro vero amicos
Parar non potuerunt, sic multorum opes Praepotentium
excludunt amicitias fideicta. on enim solum ipsa Fortuna caeca est, sed os etiam plerumque inicit caecos, quos complexa est. Itaque efferuntur sero fastidio et contumacia neque quidquam insipiente fortunato intolorabilius fieri potest. Atque hoc quidem videre liccti, eos, qui Rntea commodis suErunt moribus, imperio, potestate, Prosporis rebus immutari, sperni ab iis vetoros amicitias, indulgeri novis. 66. Quid autem stultius, quam, cum plurimum evita, facultatibus, opibus possint, MBra Parare, quae parantur Pecunia, equos, famulos, Vestis egregiam, Ma