장음표시 사용
71쪽
pretiosa amicos non parare, optimam Et PQA Trimam vitae, ut ita dicam, auponEetilom Etenim cetora cum Parant, cui Parent, nesciunt, ne cujus causa laborent; ejus est Enim istorum quidquo, qui vincit viribus amicutiarum sua cuique Permanet atabilia Et certa posa aio; ut etiam a illa manctant, quae sunt quasi dona fortunae, inmon vita inculta Et deserta ab amicis non possit Emojueunda. diaste hucinnus. XVI. 66. Constituondi sunt autem, qui sint in amicitia fines, et quasi tormini diligendi de quibus tres video
aententia Arri, quarum nullam Probo unam, ut Bodem modo erga amicos flecti simus, quo erga nosmetipsos; alteram, ut nostra in amicos benevolentia illorum erga nos benΘvolentias pariter aequaliterque respondeat te tiam, ut, quanti quisque s ipsct iacit, tanti fiat ab amicis. 67. Harum trium Ententiarum nulli Promus factntiori Νε enim illa prima Era est, ut, quemadmodum in squisque, sic in amicum ait animatus. Quam multa enim,
quae nostra causa nunquam saceremus, facimus causa
amicorum' procari ab indigno supplicam tum acerbiua in aliquom invehi, insectarique visi mentius quae in no tris rebus non satis honesto, in amicorum fiunt honestissime multae quoque res sunt, in quibus d auia commodis
viri boni multa detrahunt dotrahique patiuntur, ut iis amici potius, quam ipsi, fruantur. 58. Aliora sententia est, quaera finit amicitiam paribus ossiciis ac voluntatibus.
Hoc quidem est nimis exiguo et exiliter ad calculos vocare amicitiam, ut par sit ratio acceptorum et datorum. Divbtior mihi, amuentior videtur osso vera amicitia, ne ONBerVare restricte, ne Plus reddat, quam acceperit. Neque enim verendum est, ne quid excidat aut ne quid in te Tam defluat aut, o plus aequo in amicitiam congeratur.
69. artius fro illo finis detorrimus, ut, quanti quisque ne ipso faciat, tanti fiat ab amicis Saepe enim in quibus-
72쪽
dam aut animus abjectior eat, aut ape amplificandae se tuna fractior on eat igptur amici, talem me in Bum, qualis ille in se Eat; od potius eniti Et incere, ut amici ducentem animum Excitet, inducatque in apem cogitati nomquo moliorem V Alius igitur finia Era amicitiae eon-.tituendua Bat, at Prius, quid maxim reprehBndem Seipio aestiua ait, edixero. Negabat ullam vocem inimiciorem dimicitia potuisso voriri, quam ius, qui dixisses, ita
amnis vortore, ut si aliquando emistissuma nec ero .
adduci POME, ut hoc, quemadmodum putaretur, a Biant eas dictum crederet, qui sapima habitua με unu B-Ρ-m; impuri cujusdam, aut ambitiosi, aut omnia ad suam Potentiam Quoeantia Baa aententiam. Quonam enim modo quisquam amicus emo poterit, eui a putabit inimicum sas posses Quin tiam n--- erit cupere et optare, ut quam saepissim Poccet amicus, quo plures desai, tamquam anaan ad reprehctndendum Tursum nutem recte facti commodisqu amicorum noc se erit angi d I re, invidore. 60. Quare hoc quidem Praeceptum, cujus-eunque est, ad tollendam amicitiam valet. Illud potius praecipiendum fuit, ut Eam diligontiam adhibo mus in amicitiis comparandis, ut, quando amaro inci remus Bum, quem aliquando odisse Possemus uinetiam si minus solicos in desigando fuissemus, sorondum id Scipio potius, quam inimicitimum tempus motandum putabat. XVΙΙ. 61. His igitur finibus utendum initror, ut, cum
emctndati mores amicorum sint, tum sit inter eos omnium rerum consiliorum, Voluntatum, sino ulla exceptione, communitas ut etiam, si qua sortuna acciderit, ut minua justas amicorum voluntatos adjuvanda sint, in quibus eorum aut caput agatur aut fama,tasclinandum sitis via modo nosumma tu itudo sequatur: at enim quatenua amicitias dari seni Possit. Eo Ero εgligenda st fama nocin iocis esum ad rea gerendas existimare oportet bon
73쪽
volentiam civium, quam blanditiis Et Maeniando colligoris turpe E Virtus, quam aequitur caritas, minime repudia da est 62 SQ mepE Et nim Edcto ad Scipionem, cujus omnia aermo erat do amitatia quErobatur, quod omnibus in rebus homines diligontior a --nt capra et oves quot quisque haberet, dicere Pome amico quot haberet, non posse dicoro et in illi quidom parandia adhibΘr curam, in amicis Elimndis nogligentes Mae ncto habEro quasi signa quaedam, is notas, quibus eos, qui ad amicitiam e Entidonei, judicarent. Sunt igitur firmi, et atabilEA, B EOnatantes Eligendi, cujus generis at magna penuria: et judicare dissicile est sane nisi expertum experiendum est
autem in ipsa amicitia ita praecurrit amicitia judicium, tollitque exportendi potestarum. 63. Est igitur rudo
iis, sustinere, ut currum, sic impetum benΘvolentiae, quo utamur, quasi equis tentatis, aio amicitiis, aliqua Parin periclitatis moribus amicorum Quidam saepe in Parva Pecunia perspiciuntur, quum sint levων quidam, quos Pama OVΘre non Potuit, cognoscuntur in magna Sinerunt aliqui reperti, qui pecuniam praesere amicitiae orididum exstimoni ubilos invoniemus, qui honores, magistratus, imperia, Potestates, opes amicitiae non antePonent, ut, cum X alt- parte proposita haec sint, Ex altera uaamicitias, non multo illa malint Imbecilla enim natura est ad contemnendam potentiam et quam etiam si neglecta amicitia cona cuti sunt, obscuratum iri arbitrantur, quia non sine magna causa altis glecta amicitia. 64. Itaque
veras amicitiae dissicillimo reperiuntur in iis, qui in honoribus equo publica versantur Ubi onim istum invenias, qui honorem amici anteponat suo Quid i haec ut omittam, quam graVes, quam dissicitcta plErisque idontur calamitatum societatest ad quas non est lacilo inventu qui descendat. Quamquam Ennius recte:
tamon haec duo oritatis et infirmitati plerosquB --
74쪽
vincunt, aut si in bovis rebus contemnunt, aut si in malia
XVIII. Qui igitur utraque in rorarmem, consi tem, stabilom so in amicitia praestitErit, hunc ex maximo raro hominum genero judicare debemus, et paens divino. 66. Firmamonium autem stabilitatis constantiaeque ejus, quam in amicitia quaerimus, fides est. Nihil enim stabilo est, quod infidum Simplicem Praeterea, et communem, et consentientem, qui rebus isdΘm movetur, eligi par ost: quae omnia portinent ad fidelitatem. oque enim fidum pineat Gaas multiplox ingenium, et tortuosum; Θque Vero, qui non iisdem rebus movetur, naturaque Onactntit, aut fidus, aut stabilia potest Eaae Addondum Eodem Est, ut ne criminibus aut insorEndis dolectetur, aut credat oblatis quae omnia pertinon ad eam, quam jamdudum tracto, constantiam. Ita fit vorum illud, quod initio dixi, amicitiam, nisi inter bonos, eas non posso. Est Enim boni Viri, quEm eundom sapiento licet dicere, haec duo tenero in amicitia primum, ne quid fictum sit, neve simulatum: aperte enim vel odisse, magis ingenui est, quam fronis occultam sentontiam deinde, non solum ab aliquo allatas criminatione repellem, sed ne ipsum quidem esse suspiciosum, aemper aliquid Exstimantom ab amico esse vies tum 66. Accedat huc auavitas quaedam oportet sermonum atque morum, haudquaquam mediocre condimentum amicitiae. Triaqua autom, o in omni re severit , habet illa quidom gravitatom; ed amicitia remissior esse debet, et liberior, o dulcior, o ad omnem comitatem sinilitatomquct proclivior. XIX. 67. Exsistit autem hoc loeo quaedam quaestio sub- dissicilis num quando amici novi, digni amicitia, veteribus sint anteponendi, ut equis votulis teneros antisponem iam
m. Indigna homine dubitatio L Non enim amicitiarum
75쪽
M M. T. CICERONI LAELIUE, debent osso, sicut aliarum rerum, satietares. Veterrima quaequB, ut ea ina, quae Vetustato serunt, esse ob ut suavissima verumque illud est, quod dicitur, multos dios salis simul ed ndos Eme, ut amicitiae munus explotum sit. 68.movitates autem, si spem asserunt, ut tamquam
in herbis non sallacibus, fructu appareat, non sunt illae
quidem repudiandae vetustas tamen suo IOCO consis Vanda maxima Est enim vis vetustatis et consuetudinia.
Quin ipso equo, cujus modo mentionom soci a nulla rea impediat, nemo est, qui non eo, quo consuevit, libentius utatur, quam intractat Et novo nec vero in hoc, quod Est animal, o in iis etiam, quae sunt inanima, consuetudo valet cum locis etiam ipsis dei clomur, montuosi etiam et silvEstribus, in quibus diutius commorati sumus. 9.Sed maximum est in amicitia, superiorem Parem emerim feriori saepe enim excellentiae qua Oam sunt, qualis erat
Scipionis in nostro, ut ita dicam, grege. unquam se illo Philo, nunquam Rupilio, nunquam Μummio anteposuit, nunquam inferioris ordinia amicis. Q. Emmaximum
fratrem, egregium Virum omnino sibi nequaquam Parem, quod is anteibat aetate, tamquam superiorem Olebat, --ΟSque Omnes per se esse ampliores volebat. 70. Quod faciendum imitandumque Est omnibus, ut, si quam praestantiam virtutis, ingenii, sortuna consecuti sunt, imperitante Suis communicentque cum proximis ut, si parentibus
nati sint humilibus, si propinquos habeant imbecillio a
vel animo, vel fortuna, eorum augeant opes, eisque honori
sint o dignitati ut in fabulis, qui aliquamdiu propter
ignorationem stirpis et goneri in famulatu fuerint, cum cogniti sunt, et aut deorum, aut rogum filii inventi, retinent tamen caritatem in pastores, quos patres multo annos esse duxerunt. Quod multo prosecto magis in veris patribus certasque saciendum. Fructus enim ingenii et virtutis, omnisque praestantiae, tum maximus capitur, cum in proximum quemque consertur.
76쪽
XX. 1. Ut igitur ii, qui sunt in amicitiae conjuncti
nisquB Eectasitudino superiores, exaequar so cum inserioribus d boni sic in Horea non dolere so a suis aut ingonio, aut sortuna, aut dignitato superari. Quorum pleriquct aut queruntur semper aliquid, aut etiam Exprobrant: Eoquo magis, si habere so putant, quod officiose, et amicE, Et cum labore aliquo suo actum quesant dicere. Odiosum sano genus hominum ossicia exprobrantium quae meminias debet is, in qu m collata sunt, non commem
rare, qui contulit. 72. Quamobrem ut ii, qui superiores sunt, summittere se debent in amicitia sic quodam modo inseriores Extollere Sunt enim quidam, qui molestas amicitias faciunt, cum ipsi a contemni putant quod non sero contingit, nisi iis, qui etiam contemnendos o arbitrantur; qui hac opinione non modo verbia, sed etiam opere levandi sunt. l73. Tantum autem cuiquo tribuendum, primum, quantum ipse efficere possis deinde etiam, quantum ille, quem diligas atque adjuves, sustinere. on enim tu possis, quamvis licet excellas, omnes tuos ad honore amplissimo perducere: ut Scipio P. Rupilium. Potuit consulem ossicere Datrem jus Lucium non potuit. Quod si otiam possis quidvis desere ad alterum videndum est tamen quid ille possit sustinere. 74. Omnino amicitiae, corroboratis jam confirmatisque et ingeniis, et aetatibus, judicanda sunt: nec, si qui ineunt aqtat Venandi, aut pilas studiosi fuerint, eos habere necessarios, quos tum Bo-dom studio praeditos dilexerunt. 4sto enim modo nutrices et paedagogi jure vetustatis plurimum benevolentis postulabunt qui negligendi quidem non sunt, sed alio quodammodo. Aliter amicitiae stabiles permaner non possunt. Disparos enim mores disparia studia sequuntur, qu umdissimilitudo dissociat amicitias: mo ob aliam causam ullam boni improbis, improbi bonis amici εsso non possunt, nisi quod tanta est inter eos, quanta maxima Potest esse,
morum studiorumque distantia. 75 Recte etiam praecipi
77쪽
potos in amicitiis, no intemperata quaedam benΘvolentia quod persaepo fili impediat magna utilitates amicorum. Νoc enim, ut ad sabula redeam, Trojammeoptolemus capere potuisset, si Lycomedem, apud quom erat educatus, multis cum lacrimis iter auum impedientem, audire iam isset. Et saepesincidunt magnae res, ut diac dendum sit ab amicis quas qui impediro vult, quod desiderium non facito serat, is et infirmus est mollisquo natura, et ob eam ipsam causam in amicitia parum justus. 76. Atque in omni re considerandum est, Et quid postules ab amico, et
quid patiam ario impetrari. XXI. Est etiam quasi quasdam calamitas in amicitiis
dimittendis nonnunquam nocessaria jam enim a sapi-tium lamiliaritatibus ad vulgares amicitia oratio nostra dolabitur. Erumpunt saepe vitia amicorum tum in ipsos amicos, tum in alienos, quorum tamen ad amicos redundet infamia. Talos igitur amicitiae sunt omissione usus eluendae, et, ut Caton m dic audivi, dissuendae magia, quam discindondam nisi quaedam admodum intolerabilia
injuria exarserit, ut neque rectum, neque honestum sit,
nec fieri possit, ut non statim alienatio disjunctioque acienda sit. 7. Sin autEm morum, aut studiorum commutatio quaedam, ut fieri solet, facta erit, aut in reipublicae partibus dissonato intorcosserit loquor enim jam ut paulloant dixi, non de sapientium, aedra communibus amicitiis), cavendum erit, ne non solum amicitiae depositas, sed inimicitiae otiam susceptae idoantur. Nihil enim turpius, quam cum eo bellum gerere, quicum familiaritor vixeris. Ab amicitia Q. Pompeii meo nomino a rem Verat, ut scitis, Scipio propter dissensionem autem, quae erat in republica, alienatus est a collega nos o Μ tello utrumque egit graviter, auctoritate et ostensione animi non acerba. 78. Quamobrem primum danda opera est, ne qua amicorum dissidia fiant: in tale aliquid evenerit, ut exstinctae
78쪽
potius amicitiae, quam oppressae esse videantur Cave dum vero, ne tiam in gravo inimicitia consertant soamicitim: ex quibus jurgia, maledicta, contumelias tynuntur Quae tamin si tolerabilos erunt, serendae sunt; et hic honos votori amicitiae tribuendus, ut is in culpa ait, qui saciat, non is, qui patiatur injuriam. omnino omnium horum vitiorum atque incommodorum una cautio est, atquctuna Provisio, ut ne nimis cito diligere incipiant, novo non dignos 79. Digni autem sunt amicitia, quibus in ipsis in t causa, cur diligantur. AEarum genus et quidem omnia Praeclara rara, nec quidquam dissicilius, quam reperire, quod sit omni ex parte in suo genero persectum. diloriquo neque in rebus humanis quidquam bonum norunt, nisi quod fructuosum sit, et amicos, tamquam Pocudos eos Potissimum diligunt, ex quibus perant se maximum Ductum eas capturos So. Ita pulcherrima illa et maxime naturali carent amicitia Poris et proptera Expetenda, nec ipsi sibi Exemplo sunt, haec vis amicitias qualia, quanta sit. Ipso'nim a quisque diligit, non ut aliquam a se ipse mercodem exigat caritati suae, sed
quod per se sibi quisque carus est Quod nisi idom in
amicitiam transferatur, Verus amicus nunquam reperiesurres enim is quidem tamquam alter idem. II. Quod si hoc apparet in bestiis, Volucribus, nantibus, agrestibus, cicuribus, seris, primum ut se ipsae diligant id enim pariter cum omni animante nascituri: deindo ut requirant atque appetant, ad quas se appliconi jusdem generis animantes idque iaciunt cum desiderio, et cum quadam similitudine amoris humani quanto id magis in homino sit natura, qui et se ipse diligit, et alterum anquirit, cujus
animum ita cum auo misceat, ut Essiciat Paene unum ex
XXII. 82. Sed plerique perverse, ne dicam impudenter, amicum habere talem volunt, quales ipsi esse non possunt:
79쪽
quaeque ipsi non tribuunt amicis, haec ab eis desidorant.
Par at autem, primum ipsum eam virum bonum, tum altorum similom sui quaerero. In talibus ea, quam amdudum tractamus, stabilitas amicitiae confirmari potest, cum hominest novolentia conjuncti, primum cupiditatibus iis, quibus cetori serviunt, imperabunt; deinde aequitato justitiaque gaudobunt, omniaque alter Pro altoro auscipiet; neque quidquam unquam nisi honestum et rectum alter ab altoro postulabit; noquo solum colent inter se, ac diligoni,
sed etiam Erebuntur. Num maximum omamentum ami-
eitiae tollit, qui ex ea tollit Erocundiam. 83. Itaque in iis perniciosus est error, qui Existimant, libidinum peccatorumque omnium patere in amicitia licentiam. Virtutum
amicitia adjutrix a natura data est, non vitiorum comes; ut, quoniam solitaria non posset Virtus ad ea, quae summa sunt, Pervenire, conjuncta Et consociata cum altera e veniret. Quas si quos inter societas aut eat, aut suit, aut fututa ost eorum eat habendus ad summum naturae bonum
optimus beatissimusque comitatus. 84. Haec eat, inquam, societas, in qua omnia insunt, quae Putant homines Expetenda, honestas, gloria, tranquillitas animi, atquct jucunditas ut, et, cum haec adsint, beata vita sit, et sine his esse non possit. Quod cum optimum maximumque sit, si id volumus adipisci, Virtuti opera danda est, sine qua nec
amicitiam, neque ullam rem expetendam consequi Possumus: a Vero neglecta, qui a amicos habere arbitrantur, tum se deniqu erram sentiunt, cum eos gravis aliquis
casus experiri cogit. 86. Quocirca dicendum os enim saepius cum judicaveris, diligere oportet non, cum di-lΘxoris judicare. Sed cum multis in rebus negligentia
plectimur, tum maxime in amicis et deligΘndis et colondis praeposteris enim utimur consiliis et acta agimus, quod vetamur veteri proverbio. am implicati ultro et citro, Vel usu diuturno, vel etiam officiis, repent in medio cursu amicitias, exorta aliqua offensionis dirumpimus.
80쪽
XXIII. 86. Quo etiam magis vituperanda ost rei maxime noceasariae tanta incuria. Una est enim amicitia in rebus humanis, de cujus utilitat omnes uno ore consentiunt quamquam a multis ipsa Virtus contemnitur, tuenditatio quaedam atque ostentatio esse dicituri ulti divitia despiciunt, quos parvo contentos tonuia Victus cultusque delectat honores Vero, quorum cupiditato quidam inflammantur, quam multi ita contemnunt, ut nihil inanius, nihil lovius esse Oxistimenti temque cetera,
quas quibusdam admirabilia videntur, permulti sunt, qui Pro nihilo putent. De amicitia omnes ad unum idEm sentiunt, et ii, qui ad rempublicam a contulerunt; et ii, qui rerum cognitione doctrinaque delectantur; et ii, qui
auum negotium gerunt otiosi postremo ii, qui se totos tradiderunt voluptatibus, sine amicitia Vitam esse nullam, si modo volint aliqua Qx parto liberaliter vivero. 87. Ser- Pit enim nescio quomodo per omnium vitam amicitia nec ullam aetatis degendae rationom patitur ess expertem sui. Quinotiam si quis ea asperitate est, et immanitate naturae, congressus ut hominum fugiat atque oderit, qualem suisso Athonis Timonem nescio quem accepimus tamen is pati non possit, ut non anquirat aliquom apud quem evomat virus acerbitatis suae. Atque hoc maximo judicaretur, si quid tale posset contingere, ut aliquis nos deus ex hac hominum frequentia tolleret, et in solitudin uspiam collocaro iniquo ibi suppeditans omnium rerum, qua natur&desiderat, abundantiam et copiam, hominis omnino adspiciondi potestatem eriperet. Quis tam esset Arreus, qui
eam Vitam ferre posset, cuique non auferret si actum Oluptatum omnium solitudo 88. Verum ergo illud ost, quod a Tarentino Archyta, ut opinor, dici solitum, nostros
senes commemoraro audivi, ab aliis sonibus auditum: Si dii in cisum ascendisset, naturamque mundi, et pul--ritudinem iderum perveaeisset, insuavem illam admira