장음표시 사용
111쪽
litatibus ergo matrema deo suisse materiam: unde mundu is tam creauit opinaris: Sie prorsiis. Si ergo sine qualitatibus materia uit: sunt aut in mundo qualitates: quia a materia diuinitus iactias est:qualitatu prosecto deus ρductor est. Ita mihi uidetur; litares porro non a sit erus qualitatibus factas esse: dc aliud a substantiis dicis Ita opinor. Si ergo nec a subsectis qualitatibus eductae a deo qualitares: ncca fissistantiis quo niam substantiae non erantia non ente simpliciter creatas diuinitus fateri necesse
si ergo abste in seperioribus dioebatur impossibile esse ano ente: simpliciter fieti quiria deo quod tanto abstudius uides itur:quanto si diluctius quispia considererius holas
qui maxime ex aliquo facere uidentura non entequa im producere. Arinitemis n.
bem sese ex non urbe:dc templa ex non templis. Quod si quia substatia subiecta est architeisto: iccirco exente ipsiam larere opinarismon paru errasmon est.n. Bbstantia quae urbem ficit:aut templa: sed ars quae Area substantiam est haec autem quis ex arte fiat qin hole est: non est in in lapidibus e sed sorsen dices ideo non esse ex non inte artem qua urbs constat: quia sit ab artificio quod in artifice est. Ego uero tibi reseo eo artem illa quae in homine est non ab alia qua am inesta a non ente in homine fieri. Areidentia n. ora insicis assis defiunt& sunt. Homo n. iure ullo artistio existit: ars uero nulla minisi prius hominem esse in ligamus. Quare ars a n5 ente in homine iacta necesiario est: q, si hominibus hoc modo se habet:quomodo non oportebit deum non silum qualitates uerum etiam Abstantias a non ente simpliciter arbitrari posse errare Si enim alio ex non ente simpliciter posse seria deo Boetis:substantias etiam a no ente simpliciter ab eo pose fieri concedas necesse est. Uerum quoniam apprime audire desideras unde mala oriant equaero abste utrum Libstantias alae qualitates substantiarum mala opina ris Qualitates sebstantiarum arbitror Matinam autem a qualitare ac deformem sereris Dichim memini. Si ei si1bstantiam qualitates mala sunt: dc materia sine qualitate est:deust omnium qualitatum creator coceditur: tit malorum omnium auehordeas. Quare si abste matria non semia ponebaturiunmalorum causam deum dicere non cogeretis: cogeris aurem hoc iacere: multo magis minciam ei ad creandum subitetens fiustra id certe opinaris: haec sufficere mihi uidentur: si tu aliquid habeas ego si talentionis non uritatis cupiditate uerba haec taceremus:nihil amplius quaererem. V quoniam charitas est quae nos mouet dc utilitatis proximi cause disputamus: altius de his disserendum arbitror: 8 quoniam nihil aliud q ueritas quaeritur quoquo modo pu tas Acilius at dillucidius id fieri posse. Sic oratione utatis ut non tibi solum uerum et mihi magnum conseras fructum. Sed quoniam qualitates esse mala stiperius dammus nune substantias potius quasdam mala esse arbitror. id tu substantiam dicis nouse
ne illam quae ita per se existit ut nullo modo indigeat ut crustat Sic omnino. Malum autem actum alicuius esse opinaris. an quomodos Actima prosecto. Nonne igitur a rus agentis est ' Est prorsus. Cum autem nihil agens sit: putas iactum es e posses minime. Si ergo substantia nulla re alia indiget ut existat: mala uero aetas sunt: κο-nes amis eum alicuius sint agente aliquo tat:& non agente non sunt: non in uni prow secto mala substatinae: quod u ea quae agunt substantiam: putas uerum id quidem est riar homicida ea ratione qua homo est substantia est Cades aurem ipse non est substan dia sed substantiae opus:ae ideo interdum bonum homirum interdum malum uocitamus dicunturis ambo haec nomina de homine propter bonos ec malos actas: qui sunt accidentia Caedes enim non est substantia: sed nec laeeralitas: m quemad1nodia grammatica grammaticus a medicina medicus dicitur cu substantia nec medicina ncc grammatica
112쪽
.matica λ:sed ab his accidetibus appellationem accipiat:similiter a malis m us homo dicit. N a bonis bonus cuneumim eo3e sit Quare si quem alium praeter holes causam esse malorum putas: simili moinquantum hoibus sit Merit mala ab acta sito ipse quo' malus erit.Sic.n.5 homo malus dicitur quia mala agit. ae autem aguntur mala Gest ipse qui agit: l actus eius a quibus appellationem accipit.Nam si agentem ea dicemus quae agit: agit autem catalem:ctit homo caedes: Et sic quomam quae aguntur cum aguntur .hammodo sunt:sacta uero esse desinunt:eriant homines cum agunt: dc cum non agunt non erunt. Quae false atq; impossibilissimi. Sunt ergo mala hominis ac rappellaturoe homo malus non ex eo quod abstantia est: sed ex eo quod mala agit.Ma ium.n.dici ab accidentibus substantia quae non sunt substantia ideo concessimus: ut a grammatica grammaticus dicitur.Quod si quae aguntur tunc incipiunt quando actus meipitur coeteis etiam qui male agit tunc incoepit malus essequata male agere coepK.
in pror, malum abscv orinci Diomecciorige ita mala sunt: sed ab eo genita a vlitatibus materia prima qua)itatu auctor deus: mala uero qualitates lunt: ma ia emit a deo:Sed contra rationem istam hac quae dixisti semesunt:mihi uero in mi
rat .Qualis.n.quaedam materia certe prima dicitur:cum hinusinodi esse dicatur: ut aliquid in se non possideataquae res certe qualitatis quaedam Qecies est. Ad hanc igit rationem oro resipondeas.Nam cum non genita hyle mihi uideatur:qualitares esset in iis habere uidetur: ec sic ab ea desuere omnia quae mala fiant.Ita deus malorum causa, nerit. Maona te puto laude dignum quod abis ulla pertinalia ueritare quaeras: causamoe nobis praebeas: aut a uerbis tuis iacilius tibi persi deam taut rationibus M itatem discamus Sed si innatas habet materia qualitates cuius rci auctor erit deus cum necu fissistantias nec qualitates produxeritaquippe curam linantia qua accidens seruit Imodi rationis uim a principio tuerint. Dicipituri se quo pae deum creatorem appellas. Vtrum quia si stantias in alias si statias muraui tran quia substantias quidem mutauit:qualitates autem earum mutauit Absurdum mihi in detur mutatam iam sebstantiam dicere. Qualitarum igitur murati re oratorem Dellari deum M o. in quemadmodum cum e lapidibus domus hi: non est dicere Ium lapides idomum Gemuratos:Sed quali quadam deoru compositione domum sectam et eum qualitas ista compositionis lapidum alia hi ab ea quam prius habe. hiant Sic mihi uidetur permanente substantia qualitatum mutatione hunc mundum fa ctum esse diutatus. omam ergo qualitares quodamodo quasdam a deo tactas ari respondere mihi non dedi ins mala substanti m ne qualitates sunt:&qus1tates m
maretiae se an lauti filerun&In se dico 'si principio hac igit Uli rates adm
mutatastasse a feris Ira prorsus Vtru igitur ad melius aut ad prius Ad melius scili licet. Si ergo qualitates in materia inhaerent q in melitis muram sunt qrendum adhue
restat unde a ortassinita .ri non pmanserunt qualitates it ma na aut ta aut Somanserunt malae malignitate earu an melius deus non conuertita&sse malorum in ad deum rursus reser&aut serian malas qualitates:materiae muratas esse norum uero matatione q indirirentes erat uniuersa diuinitus costmeta opinari' emocem Cur igie malas qualitates reliquit utrum quia eucllere noluit:an quia no potuit. Nasi tu &po cinecesse tibi erit cam malos deo attribuere: il mutatione mundu
113쪽
ereans non destruxit:nem mutauit an melius mala cum potuerit. Nec poteris si ira opi naris deam non culpare qui malignitatem materiae non abstulit cum postet: sed ad perniciem craturarum reliquit. Praeterea maxima quaedam in1uma ipsi quoi materia illata est: peius n. modo se habet quam antiu formaretur: tunc n in sita sibi este mala nequaqsentiebat:nunc uero multae partes eius accerrimum malorum Pasiam percipiunt:quoa exempli gratia in hose uideamus. Materiam. hominis anteil Drmaretur ec creatoris ar
tificio in animal commutaretur: nihil percipies)at postea uero si in homine uersa est: acutum habet malorum Orsium: ita quod diuinitus materia ad bencscium ipsius euenisse asseris peius ille Misse inuenitur Sm uero non potuisse deum insita materiae mala tollore contendis: impotentem deum esse alitiis: qui autem impotens est aut narura imbecillus est aut superioris cuiusdam terroris ac formidine premitur. Si imbecillum arbitra ris de firmus in hoc proposito consistis:aectum est demute tua: Sin aurea maiore quodam premitur: erunt mala deo est caesora quam uires eius retundia liquod dictu nctis de deo est. Ad lim quare malum potius deus non est: si quidem illum este deu dicimus cuius uires super omnia sunt Sed responde mihi quaese de maretia ipsa rursiis queret, hi utrum simplex quaedam erat an compositas Nam si unica fuit ali simplex quomoedo mundus qui ex ea esst copositus uero dicitur cum illud compositu sit quod a mul tis uariisq; constitutum est: Quod si compositam fuiste re ondebis: erantergo a sim plicibus quibusdam composita: quare absi principio non genita aeternat materia esse non potest: non. n.erat antri simplicia exquibus componitur conuenis Ibittacande non duo sed multa tibi erunt non genita. Simplicia.n. ex quibus hyle tibi componitur murata ac uaria esie nci me est. Praeterea uides ne tibi quivi sibi ipsi repugnare opponi N1hil olo.Quid porro aquae ignem opponi n gas mullo modo lora aute tenebras: sese gido calidum: sicco humidum: nonne similiter opponitur Similiter non inficior Si ergo nihil sibi ipsi opponitur no erit materia una nec ex materia una: simile huic illud est:
quod modo quaeram: uidenturne cibi alicuius totius partes aliae aliarum destructiuaer Nequail. Iinem autem aut aquam caeteratas huius nodi nonne materiae parem putas Sunt certe materiae partes: rus porro nonne aquae destructiuus: dc ccontra tibi inde tur Scilicet. Si ergo partes totius aliae aliarum destructivae no sent: ignis aute Δ aqua caetera huiusmodi alterum alterius destruca tuum est: nomini panes uni materim
nec ipsa erunt materia: quoniam nihil sivi ipsius destruetruum est: nihil. ni sibi ipsi opponitur aut repugnatraliud certe alii opponitur ut album non opponitur albo: nigro tenebrae non tenebris: sed luci. Si ergo una quaedam tiri maletia nulla oppositio irebus inueniretur. Cum aut aliae rerum aliis opinantur non eadem ine uidentur munia
omnium. Haec Maximus. Sed huius uoluminis iam modus sit: in quo priscorumstaee rumis hebraeorum uitas qui multo aeue Moysein fuerant breuiser perstrinxi: quos omnes admirati diuinis laudibus peti uimur &pros emur. Imitationcin illo ru tanti nobis Scimus: ut eam nobis rectu concedi diuitus recemur.
EVMBII PAMPHILII LIBER OCTAV US INCIPIT
114쪽
De Traductione scripturae:repetitio gentili inrassici logiae. Cap.L
UNC ORDINE PROGREDIENTES AD MOY
si disciplinam quae serandum gradum tenuit: Ac selis Iudaeis
non alus gentibus data est transitum hin.Quod aut nul
li alii gi sed iudaeis Elummodo Mosaica disciplina data est et nec idonea uel possibilis aliis flatim suo piabimus: ique admoda aegyptios Metima ipserum aegyptio' uocibus exponina cacimarum gentiu theologia suo' testimonio in vexplicaba ita nunc quo secienda est a iudaeis ipsis de ab illis maxie q doctissim1 hab rante oculos ola pona si prius quom lingua graecare era diluctia libri iudaici traducin sint emoluero.C5modes au.n.id mihi ad eua ira doctrinam euius pra aratione modo Bibimus sore arbitror Cumerum iam saluatoris nostri lpa uideren- propriis aduenire conducebati maxime aluti olum gentium quaecunq; a prophetis scripta iactant intelligere per linguam g mquam sere oes gentes intelligunt iudaicam sa turam uniuersis proposuit: A .n post saluatoris nostri tempora non habuissemus tuus ex inuidia occultantibus aut corru mores nobis itidissent aut si recte haberi potuiss- in suspitione traductores facile uocarctur Saluator ergo nosterqui deus cita praeuides at optima dispositione usiis Ptolemata, a ptiorum traducendorum librorum cupiditatem iniecit.Quam re Arimus virgoctus utpote qui rebus aderat dilig*ter cosmpsit. it autem traductio iaria temporibus siaudi ptolemm qui Philadelphus uocatus est.Sed Aristar uerba ope r reciumest audire.Demetrius inquit Phalereus in regia bibliotheca costitutus grandem a m pecuniam acciepitrutundi ad bibliothecam regis uel emendo uel transcii bendo libros c regaret: neminim interrogatum me prinnae a me quot in libri iam in bibliothecis essent dixisseplures q ducenta milia:sed breui tempore non erunt for minores quirectas milibus si no ab uniuersa graecia selum quod scit uerum etiam abalus gentibus ac praecipiae a iudaeis quorum doctrina perutilis mihi esse dicitur vlumina possiimus uolumina congregamus Et quanam rex inquit causa dotinuit ne iudaeorum libros quae regio nobis amnis est aut emeris iam aut transerimis prauemm cum ad hancrcim tanta tibi'praestetur pecuniam quanta perieris.Tum Demetrius traducimopus est inquit: propria n.lingua ec diuersis utuntur u aegyptii lirectis.Multi eos sybi de linqua de litteris uti cense Ruod ita esse non inuenio Post hac rex prin diit. Uemetrio scribere ad se de iudaicorum librorum traductione. Omnia enim tanta diligen ita iacitat: uel res minimas petitionibus atque mandatis exactissime seri s Ucret Quare ipse quoque cuncta vigesta fiunt conserips.Hanc igitur 'istolam Uemetrius philadelpho mihi.Regi magno Demetrius. Quoniam prMaepisti o rex ut uni sim i bibliothecam tuam libros utiles eo eram:maiestati tuae r ero iudaeorum cils linam &leetes litteris re lingua sua conseriptas perutiles mihi uideriseruntur enim
recte nullatrassata tantae certe admirationis: Nitegra&dium sola legulanctio iudaica uideatur.Sic enim etia Hecataeus abderita propter sinctione legis noc a poetis inium tactam arbitratur nec diligenter ab historicis expositam.Λ1 o cibi uideto rex scribarur ad pontificem iudaeorum ut de singulis tribubus seniores uiros legitilpo ritos reprobos si mittat diligenta examine id eligain liquoilurcs conument traductoresasta quippe res digna mihi maiestate tua uidet:Belix sis perpetuo. 1 unc rex
115쪽
ad Eleazar a scribi iustit quod captiuos 1 virum remiserit: aura quinquaginta talenta argenti centum:&lapideS non paucos ad crateras et phialas & mensam caeteras uasa& sacrificia faciunda deo iudaeoru obtulit: cuius epistola hare est. Rex Ptolemaeus Et azaro pontifici salutem. Non ignoras multos iudaeorum in regione habitare nostra qui ab hierosolymis persarum in tempore quo illi regnabant abstracti fuerunt quom multi cum patre nostro in aegyptum ingressi maiori mercede in legionibus contaipti sunt rcul fideles inuenisset in praesidiis collocauit: ut eorum formidine aios Hyptiorum coprimeret. Nos etiam post a regni habenas suse imas humamus tuos tractantes pis S a centum milia captiuos redemimus ac liberauimus conuenienti mercede Acts de posita: re si quid impetu multitudinis perperam gestu est totum correximus Putaui Umus .n. id maximo deo gratum fore qui tantum regna cum pace ac gloria nobis commendauit. De tuis et forentes aetate uolciatest militare cum dignitate aliqu3 m exb
tu constituimus oc apud nos nonnullos admisimus. Quia igitur uolumus θc tibi de iudaeis tam praesitibus il futuris grat mu serere: decrevimus ut lex uestra litteris graecis ab hebraica lingua traducatur: ut uestra quom uolummeum aliis regi libris in bibliotheca nostra inueniantur: recte igitur tales re nostro sudio condigne: si uiros proebos ec seniores peritos iviis linguae graecae non ignaros scit ab unaquais tribu Aegeris. Oportet. n qm res a maxima est illud eligatur in quo plures conueniant traductores thac re gesta nonparuam nos gloria consecuturos arbitramur. De his rebus latius tecta
loquentur Andreas de intimis cubicula tamdc Aristo quidc primitias ad se & λ μ
cia1n templum portant argenti ait auri pondus non contemnendum Scribe tu quo pia nos de quibuseat uolueris . Gratum n. id nobis erit ec amicieia nostra d num N et primum fieri curatamus quod petieris. Vale Ad haec Eleazarus sic rese ipsit. Eleazarus pontifex amico viro Ptolemaeo salute. Si tu dc Arishoe regina dc soror 5 filii uestri u letis bene est: dc ut uolumus fit ipsi quo ualemus. Magno gaudio esse hi sumus cuniper litteras tuas bonam erga iud S uoluntatem tua cognouerimus. Ital uocato PO
pulo publice tua epistolam legimus ut tarent quanta in aeum nostru habes pietatem et ostendimu uiginti aureas phialas quas misisti ec arg-s triginta: dc crateras M pec mensam argenteam ad sacrificandu ec ad alia iaciunda quibus templa merct a nil talenta centum: quae Andreas dc Arista uiti probi ec docti de te digni abs te nobis tradiderunt quibus latius diximus quae uisa sunt. Oia n.quae tibi conserunt et si praeterhaturam essent tui petentis gratia eicere parati sumus. Plurima. n.ac maxima: dc q olai euisci nil poterimus nostro geneti beneficia contulisti. Quare illico pro te ®ma dc filiis do amicis tuis sacrificia optulimus deo:& orauit uniuersus populus ut cunera tibi sicuti uis succedant:regnumq3 tibi cum gloria tas o1um deus con α.Prmerea ut diuinae legi commode ac secure fiat traductior sex ab unaquai tribu seniores Hegi quos . ad te eum libris destinata Recte igitur es ex optime exquisitissime traducta scriprura curare ut ad nos uiri redeant. Vale. Multis deinde hac de re dictis post iam traducta scripturam haec stabiungit Lectitata igitur examinata traductione Laiores interprciuac iacerdotes ec multi aegyptiorum principes coram rege congregati propositis in me dio libris magna uoce dixerunt quoniam pro ac sine diuina stirpium traducta est:
decens modo est rex iustissime ut caueant nequis peruertere aliquid audeat:quod cum omnes uoce approbassent iussit rex secundum morem situm maledicere. Maledixerunt'
ergo ut solent si quis addiderit aut subtraxerit aut mutauerit alio rectissime id ames utppetuo iuiolata scriptura seruaretur His ita gestis misabili rex fuit affictus gaudio: avida
116쪽
Lecta uero uniuersa sibi fuerant de admiratus legis latoris prudentiam dixit Demetrio quo nemo poetarum ne* historacorum de tot tantin rebus gestis nullam mentionem fecit cui Demetrius diuinativi lex est: dca deo data ut uides ac ideo si qui tetigerunt deo pereus si resilierunt. Affirmauitas audese a Theopompo quod coeperant nonnulla
a iudaica scriptura translata graeca oratione ornare:& illico turbatione quadam mentis
ec animi perculsus magno stadio deum oras cuius rei gratia id sibi accideret. Auditas seque per semnium quia res diuinas lenocinio inquinatis hominibus aderet. Ego quolipse inquit a Theodoto tragoediarum poeta aec itaquod cum nonulla e iudaica sciltura ad fabulam quandam transferre uellet luminibus captus sileritequi quoniam aedidit hac de causa id sibi euenisse magno tempore poenitentiam egit: & tandem sibi uisias fuerant restitutus. Tunc rex magna cum diligetitia sancte scripturam iudaicam iussit
De Vita&disciplinamosa a. Cap.II. Vne disciplinam Mosaycam ut doctissimi iudaeorum scripserimi eri Onam .n Philo igitur dei virum ab aegypto ua primo libro quos de hypometicis in ipsit ubi pro ivdms quasi aduersiis eorum accusatores his uerbis uti etur. Populus inquit iste quia Chald- parente traxit originem a syria in Hyptum trassatus post multos annos: quoniam multirudinem eorum mptus no capi imma gnitudine animorum:ac simul quia semniis ac uisionibus exitus ei diuinitus significa batur mainopere in eam terram unde maiores siti in aegyptum profecti fuerant redire cupierunt. Quo facto a deo creuerunt ut ad haec usim tempora ludaeorum genus durauerit. Et paulopost ducarat autem eos uir unus quem si uis nihilo praestantiorem teris putato .Petunt. n. multi eum oberobriis arte quadam malefica dc lenocinio uerboruomnia illi confecta fruste direntes: Sit sane: sed artificium tamen illud maleficum de uel sitia hominis non modo uni uci sum populum a siti Sine cinxit, periculis quae quoti die locorum Meritate 3c sellitudine accidebat liberauit ac uellat in copia rerum omniualiud: rum etiam longe ab omni sesitione Sc sibi obtemperantes obtinuit. Nec brevi tempore ista sed tanto Guata fiunt:quanto nec domus una in pace ali concordia conflauari sedile potestatas non sitis non fames non calamitas aliqua non futurorum for misso non tonoratiocinorum aduersiis maleficum illum uirum tauctos populos incitauit. Quam igitur uis artem aut uerbo' lenocinia aut prudentiam aduersus tot tam
tal accidentia quotidie mala suffecisses Aut enim subditus illi populus natura obtem peransrhumilis: dc petitia futurorum munitus libenter eum N atur: aut si illi mala uerant deus dura omnia ess mitigabat:& tam praesentium futurorum notitiam Moysi conoedens es trut tandem aD omni periculo populus suus euaserit. Utrum . . istorum concessisis magna laude Moysiem certe affeceris:posteast in terram istam uenerui& si quo pacto eam consecuti simi diuinae litterae signthcant: malo tamen ego probabili conieci rara q uetitate historica uti Utrum enim quispiam uoluerit ipse con am aut multitudine aut armorum peritia siyrios Zc phoenaces patriae propugnantes uicisses aut inqui,m nihil fecisse:seda dantibus sponte rvi nem ac pitie: ac no multo post piere sancte uiuendi omnem g1 plinam constituisse. Alterum enim tartissimos eos uiros alterum a deo sic amatos significaciut etiam inimicis suis uenerabil' uiderintliquippe hostia alis inimici erant eorum a quibus regionem ubiαipsi de maiores sui nati citum est fuerant repente auserre uoluerunt Quomodo igitur non est mirabile atm diuinum
si quin melioribus-ulla ui sponte hostibus cessisse fiteatis post haec nescio quidpti h
117쪽
mo quid secundo eoIloeabo: probitatem ne legis: an obedi Iam lanc hi talem iustitiam ec pietatem illorum qui uirum illum a quo riciri ac perunt sic admirati sunt:ut quiequid ille uellet: hoc deum uelle putarent. Nam siue prudentia illius haec agebatur: si a superiore quadam uirtute doctas faciebat: ad auctorem deum omnia reduciatur. Mirabile ncmpe mihi uidetur duobus annorum milibus immo maiore tempore iam fere transactomon enim exquisitissime annorum possum dicere nivia r nec uerbum unum
in lege illius esse immutatum, iacenties unusquis* Iudaeorum morietur: qlegi mosaicae dotogabit. His dietis compendio trescurrit disciplinam ciuile :qua i ta lege mosaica tenuerunt deinceps Nihil inquit huiusmodi apud iudaeos est non forum dc iudi cia: non postergaciones re morae: non lites ec accusationes:sed ola uera simplicia dc conctatis. Si adulteratus es: si uim intulisti:si fornicarus: si aliquid horum secetis morte punieris: si seruum si licerum uituperaueris:si vinculis premis: si ab erum uendi detis: si priuata si sacra sublegens s impietate usiis suetis: no opere selum uerum etiam uerbo: propitius autem nobis sit deus qui haee cogitauimus sina patrem si in matrem aut in beneri florem tuum morte morieris non comminat: sed lapidibus obcireus: prael amu
lieres uiris seruire oportere non ad conrumeliam: sed ad obedientiam parentes in filios ad tautem eorum habere imperium: unumqueq; suorumine dominum: nisi deo ra obtulerit Nam si uerbo selum deo dedicauerit: tangere amplius non licendet oblata neminem rapere nec aliena omnino furarimerum etiam si uerbu emiserit quo sita omnia deo oblata es euideantur:ac demum poenitentia duetiis tangere audeatiaut ad alia sensam prolata sibi uerba interpretetur:imiam amittat Sta longum elicton tria dicere. Innumerabilia praetcrea sunt moribus dc consecticii sine se pio stillata: quae quis odit no faciat:quae non locauit no tollat: nec a prato nec a torculari nec ab area maUu aut par euum aliquid auferat: nem potenti dare:aquarum fluenta non includere: in opibus &mantas opem petentihus stipem propter deum cile cedendam: mortuis sepulchri lo cum non esse negandum: mortuorum hulchra non nouere nihil mali cui si inserterno obtundere aut citcete permat nulla us foecunditatem mulierum retardare non aliter uti animalibus' q deus d lex uoluaerisnim non dispergere: iugum no imponere iniuste no habere modum praeter mensuram: nec numuin adulteratum: amici arcana immicitias lapsias non patefacias: non sit peres liberos a parent iis etiam si captiuos habeas no uxore a uiro etiam si argento tuo emeris: haec maiora pulsu oraq; sunt illa parua multis uidentur non destruere domi nidum. Nulliuς animalis preces cum ad te lamentanti simile refugiat coninaere uelis. Sed lex quae ista iussit magna cura seruanda esse costituit maledicunturi qui non seruant:& deus ipse qui omnia perspicit ultor inuocatur.Et paulo post non semel sed Uius immo uero sinsulis diebus septimis propter malos haec repetuntur: maledicunturi qui non seruant. ita non solum ad agendum exercitatos: uerum
etiam legum peritos legissator singulos effecit: timis enim diebus in idem com Sari uoluit: ut considentes scripturam audiat: ne quis se ignoratione possit cusere. Ita ia nimi semper dc sedentes magno cuncti utuntur silentio: nisi ad laudem dichom uer hum aliquod communiis, emis int. Sacerdos autem aut de senioribus unus legem recitat 3c exponit: per totum id diem septina es ad uespertinum c citatum: d inde abeunt oc sacrarum legum pciuiores re pietate multo munitiores. Num o si staptimuiri preagere diem iudaci tibi uidentur:an haec quae faciunt caeteris omnibusnecessentia magis dativiliae enim re fit ne a iure consultis quid faciundum sit quaerirent: cp ignorantiam fallant. Sed unusquisq; facile de legibus atq; motibus interrogatus respondeat: N
118쪽
deat:& uir uxori: pater libctis: dominus scruis legis praeci ta tradat. Facile de intimo quot anno quis non similiter dicere possumHSmon enim ipsi ab operibus sicut btimis diebus cmant: sed afros ipsos cestare patiunturrui uires ad futura suscipiant. Multo enim tacundiores rectiuntur: si eum ces Lucrint: in novalia rursus proscinduntur: quod etiam corporibus hominum accidit: nper enim eundem tare laborem dc ualitudini obest: Sc robur animi ato corporis desidit. Sed si quis iudaeo polliceatur iscudiorem in istimo anno agrum futurum si eum coluerit:no tuas id facere patieturinam Nipsi a laboribus aeripere se uolunt: dc agros aliquado qui staremi & ipsi laetiores de agri
eundiores alio initio laborum sumpto efficiatur. Magnae autem humanitatis eorum
illud praecipue signum est. In istimo anno quos ipsi ab agriculturae laboribus abstinent: si quid sponte agri protulerint non colligunt deponunt: sed quia nullo sito Iabore productum est: communiter cuicui uolenti omittitur. Quare autem utimum
numerum ita lex honorauit: nemo a me quaeret:qui a medicis ait philosephis de uirtute quam ag omnia maximel ad naturam humanam possidet audiuit. Hae Philo: Si ἡmilia uero ipsi de Iosyphus ih seeundo de antiquitate iudaica hoc pacto conscripsit ab ipsis rebus. Si quis cauerarum gentium leges nostiis conferret:diligenter uideret et 1cet quiseam maxime tam iustissimas leges si pietatem in deum ueram hostibus tradiderit. Nam cum infiniti gubernandarum ciuitatum modi in hos paucos generaliter reducuntur:ac alii principatu unius alii paucorum potentia: alii totius populi iudicio gubementurinostrae letis conditor haec omnia despexit:& soli deo dicam enim:etiam si durum Dideor gamationem iudaeo tam attribuit:ad illum enim tanqomnium bonorum causam respiciendum solummodo censiuit: quem nec laetum ullum nec cogitatum sis gere potest:qui cum immortalis aeternusi sit: omnia potest: calia nobis ratione qua cieaturis Sis tagnoseitur Haec enim de deo opinati oportere sepientissimi eciam grae corum principiis ab illo semptis testantur.Nam dc Pythagoras de Anaxagoras & Plato multio, alii haec ipsi sensisse uidentur. Sed paucis hac ueritare tradita in multos efferre ausi nia sent. Nlarae autem legislator quoniam opera legibus conssena effecit : notaselum sivi temporis iud-s tal omnes uis ad hunc diem in ueram creatoris pietate re 'dii sis arcti res it:cuius rei causis est:quoniam & leges ipsas utilissimas omnium tulit. Non enim uim is partem pietatem esse docuit:stis omnes uirrutes pietatis esse partes declarauit: θc ipsas uirtutre iustitiam dico: modestiam: fortitudinem:ciuium inter se Gcordiam altius omnibus impressit. Omnes enim operatissim nostras omnia uerba dcinoitationes ad eum reserendas esse uoluiisnec aliquid horum incastigatum reliquit. Duplex enim disi plina morum est. Nam cum de doctrina quid Sciundum sit discimus t&exercitatione Aciliores ad agendum scimus: alii quidem imum latores altera solum
modo ratione usi sunt. Nam Lacedaemonii aes Cretense, non rbis tas reatis consiuetudinemstituebant.Athenienses autem dc caeteri pene graeci omnes quae lacienda e euel non: legibus iubebant Re autem vi consuetudinem bene uiuendi reducere homing Hexerunt. At uero Moyses diligenter haec utral columitmec re stam uiuendi consuetudinem doctima priuauit nec doci ina procul ab exercitationc iacere passus est sed a primis statim alimentis incipiens domesticum uiuendi usum ira comple vis est:ut nihil adeo paruum sit:quod uoluntati utentis pinermitati: sta *e come denda fiunt: dc a quibus abstinendum: de omnibus quae simul umunt:&d111gentia pinea in agendo:ac de requie a laboribus legem quasi regulam posuit: seb qua diu iubpatre ac domino uiuentes nihil ex ignoratione peccamus. Non enim semel aut bis: Ied
119쪽
singulis hebdomadibus ab omni labore quiescentes ad audiendam legem conuenire iussaz: ut praecaeptis eius maxime omnium cognitis nemo sc possiet per imprudentiam purgare:quod caeteri omnes lega conditores ita reliquerunt: ut plurimi uere hominα tune
tandem quicquam prohibitum esse discant:cum iam praeuaricati sint: dc qui praecipuos maximois gerunt magistratus ignorantiam legum prae se serui: cum legisconsultos se eum semper habeant assistentes .Quincunt uero taciteum de Idoysi legibus interrogaueris: facilius tibi omnes percurret quam nomen Pum proferre possetIta fit ut ab ineunte nobis mae leges imprimantur 6c raro quide aliquis transgreditur: ec si quis transgressus fuerit: nullo pacto poenam deprecati potest: Qua ex re mirabilis generi nostro eo ordia inest. Nam α quia eadem omnes de deo sitimus:ec quia ita uiuendi mori μbus nulla di entia est: summa omnes concordia coniungimur. Non audieS.n. apud nos diuersas de deo istentias quod apud alios non uulgares tantum uerum etiam pes Iosephi se litant: quorum alii nihil omnino deum esse cauillantur. alii deum esse concedentes gubernationem rerum ipsi cocedere nolunt. Apud nos autem a mulieribus etiaec seruis audies omnia nostra studia ad deum reserti oportere: unde laetum est ut non nulli tam magos atq; inertes non accusetat:quia nouarum rerum inuentores no sumus: quod apud alios ita laudatur ut qui patria consuetudine contempta innovare quiri potuerunt sapi ciues Misse uideantur. Nos autem emitti a id pi puum prudelis atly uirtutis munus existimamus: ut nihil omnino contra legem aut facias aut cogites: quae res maximo argumento est leges Moysi optime at 3 diuinitus latas esse: nam quae aliter se habent: perientia redargutae ceciderunt: strae autem legis quidnam aliquis mutare queat uel quid melius aut inueniet aut ab aliis accipiet num uniuersum disciplinae civilis modum repraehedet Sed quis iustior aut melior modus excogitabitur quam hic sit qui deum principem proposuerit: dc sacerdotibus communiter maximarum rerum gubernationem attribuerit: ac immo pontifici lacerdotis tum omnium re men commi eserit:quos non censii aut genere sita uirtutis piaestantia ad dei cultum assumpsit: dc legis aliaruml rerum curam illis commisit: ut ipsi ec dubia decidant dc peccanres puniant. Quis igitur pricipatus hoc melior aut quis maior deo potes honor afferri rota quippe multitudo piissime deum colit:& s erdotibus maximarum rerum cura committi
tur. Ita fit ut tota disciplina ciuilis quaedam selennitas esse uideatur. Nam quae paucis diebus uix alii Aciunt mysteria dc dies ses os appellantes: haec nos toto aio firmat sim tentia multis iaculis dc conseruauimus ec conseruamus. Vide autem q uerae simplices intcgro nos rae opiniones sunt: Primum enim omnium de deo opinamur quod ipse persectissimus aus beatissimus sit: sita ans caeteris susticiens:omnium ipsererum principium: ipse mediumripse finis: operibus notissimus atq; manifestissimus: siubstantia perutus inuisibilis:cui simile nec uidere nec excogitarequiri positamus: Quare nec materia ulla ad imaginem eius suseipi nec ars imitari eum fingedo potest. Opera eius oculis cernimus: caelum terram selem lunam lucem fluuios mare animalia plantas quae ipse enon manibus uel labore nec alicuius auxilio sed cum uoluerit omnia bene fieri: omnia illico bona laeta sunt. Hic sequendus omnibus hominibus est ali colendus: colitur au . tem senetisti me operatione uirtutis. Vnum est templum unius dei amicum enim omnibus:quod simile est commune templum omnibus est quia communis deus est: hunc iacerdotes praecipue colant: quibus unus praeest huic: qui non obteperat tana impius puenitur. Sacrificia offerimus non ad repletionem ebrietat is nostram quae Mo ac omnibus probis odio sitae: sed ad emeridationem purgatio mi nostram in quibus pro cis muni
120쪽
muni prius salute oramus: de de pro nostra.Gratissimus enim deo est qui commune
salutem simae anteponit Primus autem a deo peccantes non ut bona nobis concedat: qsponte iam priauit: sta ut capaces eorum bonorum ita nos fatiat ut vi coeperimus novieramur oacrificantes a luctu ab uxore alitis pmultis abstinere lex iubet. H. de deo sentire mosaica lege didicimus. Longum esset omnia percurrere quae de nuptiis connexionei sescuum cum uxore ad procreandum constituit: Qq seuerissime praeter naturam agentes ulciscitur: quae de latrocinio atq; serto: quae de rapina dc ui: quae deliberis educadis:quae de parentationibus mortuorum: non magno sumptu net mamis a se pulchrorum charitates fiant: purgati autem a cadauere uenientes iubet quasi immundos:ut hinc discamus il magna immundi dies in caede hominis sit Parentes secundo ita post deum honorari iussit: ec ingratum aduetius parentes hominem lapidibus obruendum esse censet: seniores a iunioribus honorari prax timihil inter amicos occultum esse uestro si distidium acciderit amici arcana efferri non sinit:Iudici munmbus corrupto mortem intulit: qui non auxiliatur supplicanticum possit reus secudum i m est: non tollas quod non deposuisti: non tangas alienum: n mutues se more. Innumerarilia huiusmodi sunt: quibus seeieras nostra dc disciplina ciuilis inter nos continetur. Sed non est praetermittendum quomodo erga alienigenas affectos nos me uoluit: sic enim diuinitus hanc rem etiam curauit ut nec nostra corrumpi possint:nec inuidere his possemuS qui legem nostram recipere uelint.Quicut enim nostris legibus uiuere desiderat omnes humaniter suscipiendos iussit:cum non genere sed uiuendi disciplina coniunctionem hominum distinguere uideatur:siqu autem non intcgre sed simulatione accedunt hos Nellendos imperaime conuersatione sua corrumpamux. era in ro quom usitane inius est petentibus danda esse constituit: ignem aquam alimentum caeterat huius: ut uiam ignoranti ostendere insepultum hominem non negligere. Quam humaniter autem gerenda bella esse censuerit idem patet:quoniam nec igne nec serro agros hostium populari dimitti tmec eos spoliare qui ceciderunt in proelio mec captis iniuriam in serre maxime mulieribus:taninis iacilitate ac mastietudine fuit ut uel brutorum animalium atram habueritinam usum congruentem corum nobis cocedens crudelius ea tam
chare prohibuit: e interficere sinit si quae quasi stapplicantia ad nos refiigiunt: parcendum etiam is hostili r ne:nec interliciendum animalia illa uoluit:Foru labore ho emines iuuantur. Sic undiq; cum docendo tum puniendo a uitiis ad uirtutem reduxit . Mors enim imminet si adulteratus es:si puellam rapuisti:si marem tentasti: si tentatus concessisti:de aliis, omnibus punitiones rebus nuenientes abis deprecatione conscripsit. Seruatoribus autem legum praemia proposuit: non argetum nelaurum nec olea stri aut hederae serta de inane quoddam praeconium sed θc ipse praedixit redeus miracu lis confirmauit. Siliis etiam mortuus esset pro leger uiuet tamen ta meliora maior praemia Gnsequetur. Unde famam est no enim uereor dicere quod res ipsa praedicatbiat multi magno animo summos crucia tuismmortem ipsam subire malum Duicuserere aut dicere praeter legem .Et certe figens nostra ignota cineris hominibus cit nec legis nostrae sanctitas ullo modo cognosceretur:& aliquis omnia diligenter strapta graecis nunc legeretinarraretis talem se aliqua in orbis parte ui di uidisse di plina:quam multis saeculis cum summa in deum plerate seruatam diseret omnes admiramur. Nullus enim uere Metiores leges excogitauit: nec tot saeculis lem suas animis homina firmiter imprimere potuit.Praetermitto Platonem qui ueram opinionem de deo in multitudinem inerre non esse tutum constetur:& l Ges uerbis inanibus constripsitiunde nes