Eusebius de euangelica Praeparatione

131쪽

augent: crocodilis statim insaltatibus. Id uero timidiores etiam homines uel ludo in nilum natantes prosiliunt Barbaras regiones Decunditate agrora excellere uidem : ubi magno ingenio homines raro nascuntur. Sie alimentis quide abundant: hominibus autem quorum gratia diuinitus alimenta producuntur carere uidentur. At cotra accusenda minia est:quia sine semine ais cultu nihil pducit: sita sela homines generat uere caelestes ac diuinos natura ad omnem scietiam natos:cuius causa est si vitilitas aeris. enim temere dixit. Heraclitus. Aer siccior:anima prudentior ady melior cuius signum ieiunantes atq; uigilantes prudentiores illis simi qui cibo dc potu stiraper replentur. Im mergitur enim quodam modo motus mctis quam cogitationem appellamuS. Vcrum in barbatis re onibus propin maiorum alimentorum copiam agrorum probur non solum animalia plura maiora puerum etiam arbores maximae nasti selent. Non est autem culpa naturae si tam marinis si temestribus animilibus crudeliter uescimur. No. . ad huiuscemodi uoluptates natura sed crudelitas nos at in temperatia incitat. Ad madi enim totius confiimationem necesse erat ubiluaria nasci animalium omera. No Hit autem necessarium ut homo qui sapientiae decore ornatur ab humanitate in seritate conuersus caede animalium uoluptatem sibi pararet. Unde ad hac uis tempora qui curam continentiae gerunt ab hominibus abstinent carnibus Hauissimo cibo herba' fiuctus

utentes.Qui uero camium usum natura concedi arbitrantur magistris ic Iobus Ous curae modestia est ab efii immoderato prohibentur. Rota aurem dc crocus uariisq; no res at s aromata non uoluptatis gratia sed bonae ualitudinis produeta si int. Na & odore ipse iuuant interdum:&intapositione medicinarum magnas. n. vires habent a medicis adhibentur. ita. n. singula nihil prosunt: niuncta uero quemadmoda maris ars tamina: coniunctio ad procreationem: sic uires sitas ostendat. His caeteriis huiusmodi nisi contintiosiis sis concedas: oportet diuina uniuersiim hunc mundum prouidetis gubernari. : a Philone compendiosius sumpsi:tum ut ostedam quales hebraeictiuniores uiros habuerunt:tum ut pia de deo sententia iudaeorum appareat.

EUSEBII PAMPILII LIBER NON .

VNC AUTEM TESTIMONIA ETIAM EXTE-

tiorum de ipsis diligenter citabimus. Illustrissimi.n.ct graecorum non imperiti omnino iudais philosephis alii uitam eorum seriptis sitis approbasse uidentur: alii meologiam quantum potuere secuti sunt. Sic.n disces non temere sed absoluta exquisitat ratione iudaicam philosephiam gentilibus nugis praepositam a nobis Histe.Primu igitur ea ponam quae de ui in iudaeorum praeclatissimi graecorum testantur. Theophra num igitur audias: cuius nonullos textus Porphyrius in his libris posuit quos de abstinendo a carnibus cons psit:his uerbis iudaei ad haec usis maTheophrastus ait animalia quomodo sacrificant in si quis nos ad imitationem illoruhortaretur audire non pateremur. Non.n.comedunt ex sacrificatis: sed mel atq; uinum

nomi infundunt holocausta lacientes: nihilq; inde relinqvctes: ut nec ille qui ora perspicit rem tam prauam inspicere possit: quod faciunt interim ieiunantes: ac quoniam philosophi

132쪽

-bphi natura sunt de geo inter se colloquentes nocta autem stellas aspicientes orationibus deum inuocant. Primi enim isti omnium hominum & bruta re se ipsbs offerre caeperunt: nulla necessitate aut cupiditate id facientes. Et in quarto eiusdem Dcii haec a

se ipse ceribit Porphirius. Esset iudaei genere sunt:hi alter alterum magis diligat quam

teri homines iaciant: dc uoluptatem omnem quasi uitiosam aspemantur:continenciaec integi statem ammi ab omni perturbatione remotam praecipuam putates uirtutem. Uxores non ducunt:alienos autem liberos teneros adhuc de ad omnem aptos docrii innam adoptantes pro stris educare ac moribus sitis sabilire sellant: quod faciunt no quia

matrimonium abominentur: sed quia mulierum mores cauendos putant. Diuitias omnes a deo spemunt ut mirabilis quaedam meis mira munitas sit. Nullus eorti prino caeteros aliquid possidet:omnia eis eommunia sunt. Nemo alio di r aut pauperior. Vna omnibus quasi fiatribus ficultas est. Ungi oleo non patiuntur: ' si quis Arte oleo taehus furit diligetiter quasi a magna macula corpus illi abstergit:non enim molles: ses diat duri esse corpore cupiunt. Alba te perindu rur Eleetione communiqu-stores &gubernatores sibi errant: dc indiuiis in omnibus res sunt.Non habitatumem unam: ta hinc illo facile migrant: semperi in uentes haeresim suam proficis,intur: a

quibus ita suscipiunt rut una eos semper uixisse diceres: unde fit ut proficiscentes nihil penisse um serant. Vestem l calceos anneqomnino tempore dirumpantur no mutant: nec emunt aliquid nec uendunt: sta commutatione rerum utuntur cum aegeant.

Nam inter eos singuli quaecunq; uolunt assumunt etiam nihil inermies. Erga seu maxima pietate utuntur: m ante q Bloriarur nihil eis prophanum dicitur: sed patria oratione utuntur:qua Blem oriri precantur:deinde a prasiccis singuli ad artes operaq; sua mittuntur: repostea quam horis quincv laborauerint ad unum rursis locum congregatur:& aqua seigida perloti in domum ueniunt:quo nemini nisi eiusdem introire licet. Ita mundi quasi in templum ad coenaculum ueniunt:ubi magna tranquillitate sese tibus ordine omnibus panis opponitur ec ferculum unum unicuit.Primus aurem omnium sacerdos secta oratione comedere incipit: fas omnino putant ante offationem qui H gustare: cunt pransi fuerint multo diligintius orant Ita ec incipientes dedesinentes laudes dei diligenter e nunt. Post haec stibus quibus prandentes quasi sacris ututur depositis ad opera rutius exeuntinoet nol reuersi crepuscillo similiter coenant Hospitibus inam considentibus si qui Arte astuerint clamor aut tumultus nuna apud eos auditur: sed ordine ita colloquunturrui tanto eos inter se uti ordine ait silentio mirabile uideatur:cuius causa prepetua continencia est. Cibus Zc potus uitae necessitate me Gratur. i ad eam scistam ueniuntmon statim: sta postea si foris ano integro ectemimoribus uixerint tunc suscipiunturinon tamen omnino sed propinquius quidem acre edunt. Vna uero cum illis uiuere non licet nisi duobus aliis anms patientiae signa dede rint: 5 antea communiter cum cis uetantur turriurando confirmant primo pios sere ga deos taturos:deinde iustitiae ita fore cultores:ut nec sponte nec imitato alicui homini sint nociruri:odiol semper iniustos sibi futuros:putaturon semper seipses iudi siristo uideant iniuriam fieti: fideles fore omnibus ac maxime pricipibus. Non enim absindes uoluntate principatum alicui commωari. Ad haec si ipsi praeessent num se quivi iacturos unde maculari praefiatara uideret: cuine aut ornatu quodam mestore q subditi se usurum: ueritatis sere amicos ta mendaces accusaturos:manus a furto animia abimusto lino procul retenturos: coccultatores aliqud sociis: nec eorum secreta aliisse dicturos si mortis pericula linmineret:postremo nullisliter haereseos dogma

133쪽

ta tradituros q sicuti ipsi acciverunt:procul sc kturos a latrocinio:conservaturos in se e ae libros diligenter & nuncio e nomina. Hax seruaturos se Oia iurant. Qui autem nosmaant diligenter illico cxpelluntur: dc omnes sere cum ad aliam dieram ac uitam ueniant moriuntur. Sed multos ipsi rursiis miserantes recipisint. cum putauerint non minores iam ipsos poenas dedisse q delicita corum postulabant.Tanta uero tenuitate pauci latet utuntur ut raro plus st semel in s pie diebus alui purgatione seducant. Qua

quidcm ex concinentia in tanta paueni uatientiam animii robur:ut nec eculeo nec

igne nec alio quaestionu genere impelli possint:ut aut uerbis leges latorem uituperent et aut illicitum quicu comectat:quod maxime in bello Quod sibi a romanis illatu Hie ostederunt:nulla. n. adulatione ad torquentes unil sent uinullas lachrymas torti emiseruenauiter in doloribus ridentes de eis illudentes a quibus torquebantur: sic in rabaei uti tame ut a diatriam redire uiderentur. Ficina. . - opinio apud eos est corpo in quidem morti esse subiecitaraias uero tana immortales semper uiuae:cus a Qbtilissimo heredimittantur naturali quodam delatos impetu corporibus coniungi: cu uero a uinculis corporum quasi a longa seruitute liberati sint. tunc semmo cum gaudio altiora maere. Qua quidem uita & pietate facile si ut multi apud eos istura praeuid Mepraxipue qui a sacris uoluminibus de uaria carnis castigatione &prophetas dictis exercentur. - Porphyrius de pietate ac philosephia Hiaeorum testatus est. Hecataeus de eodem. Cap. II. Eramis autem Abderita uir dc uerbo S re philosephus historiam deludaeisi, conscripsicia qua nonnulla sumere non erit alienum . ita inquit castella oppidas iudaeis sent: una uero urbs mimitissima quinquaginta pene stadiorum habens circuitum plures e centum dc uiginta milia homines habitat:quae uocatur Hieroselyma: in medio cuius aedes lapidea est quincurierum longitudinis:latitudinis eu bitorum centum cui portae duplices sunt in eo ara quadrata est integris lapidibus ae inomatis composita:cuius singula latera uiginti: altitudo autem duodecim est cubito tum apud quam domus magna est ubi altare a candelabrum: ram aurea sunt ponderum talentorum duum: ubi lux nocte atq; die inextinguibilis ardet. Nullum ibi uinii Iachrum est nulla omnino imago nec planta nec lucus aut aliquid huiusmodi: ubi no edi ac die sacerdotes caste uerisitur nunq in templo uinum bibentes. Deinde cum rege quos Alexandro nonnullos ait iudaeorum militaste dc succestaribus eius fideles Lue r cum uno eorum stimonem habuisse his uerbis narrat.Cum ad mare rubrum proticiscerer:inter alios equites iudaeus quidam nomine Mysenianus me inuebatur homo

quem omnes tam graeci 4 barbati qui eum cognouerut re animi maximi dc robusti eorporis praedicabant.Erat autem etiam arcu peritissimus. Is cum augur quidem nos stare iussis :interrogauit quare fixi staremus:augures auem ostendente ali dicente conducere ita stare quoust quo auis incret perspexissciat: si ad anteriora uolaret caprum iter perageret: sin autem pqsteriora uolatu peteret reuerterentur: silentio arcu tra auem percussit ac interficit.Tunc augur ec nonnulli aluualde commoti ei maledi rebant. Ipse uero quis est inquit iste iuror o homines quomodo enim auis ista quae ni

hil de sapientia praeuiderat ueritaliquid de itinere nostro poterat nobis praedicere quae si fiat a prae cistere nunς huc uenisset: a Mysomano vim interficeretur. ab He

eataeo rumpra modo Rissiciant Plearctu s

134쪽

Plearchus de eodem. Cap. III. Learchus autem porspateticus in primo libro de semno Aristotcli attribuens p uerba haec de iudkis kribit. Multa inquit Aristoteles possint de ipse diei: pauca modo referenda tant: quis non ignoro multos semnia fingere me putaturos. nc Hyperochides iccirco quia mirabilia dictarus es inquit audire magis gliscimus. Tunc Aristoteles ego inquit ut rhetorici silent de genere ipsius primum si placet dicamus. Ita prorsis placet hyperochides inquit. Ille igitur subiunxit Aristoteles iudarus crat qui sunt Calani ex india:Iudaei aut a loco quem habitant appellati sunt.Vrbs

eorum asperrimo quodam nomine Ierusalem nuncupatur: Hic ab altioribus asiae Iocis ad maritimas ciuitates des dis ic lingua & animo graecus isit. Cui accidisset ut eo pore nos quos in maritimis asiae locis uersaremur philosephiae amore ad nos spolite uenit qui multo plura nobis attulit q accaepit. Haec Clearchus Claemens autenoster Pkumam romanorum ricem pythagoricum fuisse as ita& mosaica nixu dominale gem dedisse romanis nullam imaginem deo attribuere: unde annis centum,in tua ginta ab urbe condita nullam imaginem nec fictam nee pictam in templis romanorum

respici potuisse.Ita Numa occulte significauit nullo modo nisi mente ad similitudinem dei mrum peruenire posse. M sastenes autem qui cum Seleuco uixit uir historiaeperitissimus in tertio iudaicarum rerum haee dicit. Omnia quae de natura ptisci Gisi scri pserunt alii etiam aniae ipsos se ipse ut. Nam de Brachmani apud Indos qui ec iudati uocantur multo prius philosophati si1nt. Aristobolus etiam in ptimo ad philometora his uerbis utitur: em nostram in multis Plato λutus est. Aperte nams in iis dilia genrer examinasse singula uidetur. Nosaicamini uolumina ante Alexandrum ecatite perfaruari imperium traducta fuerant:unde plurima sicut&Pythagoras philosephus ille ac it Numenius autem pythogoricus apertestiniat nihil aliud me PlatonemqMone: n attica lingua loquentem: dc in primo uolumine de bono Plato inquitati Pythagoras quae Brachmanes Magi Aegypti Iudaei Q inuenerat ea seme ipsi exposuerat. Et in temo Moysi meminit his uerbis. Iannes re labres aegyptii erantviri magicis artibus adeo praepotentest ut Muiso ludaeorum duci uiro deo coniunctissimo sili resistere posse a cunctis regyptiis iudicati sunt.Multas enis calamitares quas in sagypto intulit siluere nisi sunt his uerbis. Numenius 8c miraculis a Moyse sectis&'deo con iunctissimus esset Moyses attestatur: Sed iudaicaemtis Chordus e m poeta priscus

meminit Sc multos eorum cum Xerxei ginnam militasse affirmat.Porpnyrius aurem

in primo de philosophia resiposerum apollinem ipsium Mucit de iudaeis hoc oraculumiabisse. Attendere inquit oportet quoniam omni diuina repletum sepientia est oraculuApollinis quod dicturus sulti. Dura uia illa nimis aeratis clausas portis. Quae uitam nobis aperit donat' beatam.

Nec uero uerbis facile enarrarier ullis

Exponit queata illo quo simita ducit

Quam primi ante omnes cc mint tradere pulchras

Qui Nili epotane lymphas: phoenicibus inde Proximal assyriis ea curat sed insita longe

Et subiicit exponens ita uiam ad deum a barbatis inuen* fui didicimus in aegyptiis scilicet ars Chaldaeis hi enim Asmissilieta maxime a nidicis. Idem Apollo etiam quo

135쪽

dam oraeso apotissime demonstrat his uerbis. Chalda is quae uera esset sapientia tantum: Hebrans, ipsis eonemiam agnoscere purae

Aeternum qui mente colunt regemq; deum pSed de Iudaeorum pietate ait philosephia haetinus dictum est.

Quod multi conueniunt etiam alieni de ueritate historiae. CV IIII. Ehistoria uero hebraicaueritate dicenda conscriptaq multi ueniant modod consideremus. Cum igitur Misses diluinum diuinitus triarum conscribat a

quo Noe eu sitis area lignea euasit Berosiis chaldanis Hieronymus yptius re Nicolaus damatamus historici eadem de re ut Iosephus in primo antiquitatis iudabcae scribit meminerunt. Sollit enim Nicolaus in nonagesimosticio libro: ait seper nidia da magnum montem esse in armenia Barin appellatum:quo multos temporibus dilutili confugiste ac nonnullos arca uectos in cacumina montis applicuis lignam areae Di ius longo temporis spatio postea perdurasse:unde bitumine ablato re expiationes: ut Berosiis ait homines uti selent. Haec Iosyphus. o autem ab Abideno historico non se nulla tibi transibam. Sisiithrus inquit principatum deinde aec itacui Salumus massam uim aquarum iaturam signiticauit. Quare saluare se cupiens ad armeniam nauigio coniagebat: sta aquae ipsem in uia oppressinint Tertio autem die postu aquae cessarunt aues emissit ut per eas sciret sicubi terra extaret quae cum omnia pelagi facie t retur ad Sillithrum nulli bi mim consistere poterant leueris sent . post aliquot dies si κmiliter frustum Mit. Tertio emisiae reuctis ad eum Merunt Limo pedes retam: re tune dii ab hominibus Simthrum rapuerunt. Navis autem aditae inuenitur in Armenia: cuius signa remedium hominibus aduersiis multos mirabiliter morbos asserunt.Rursus cum primos homines Moysia longis temporibus uixisse assciat: ius rei testes graecorum historieos Io istius citauit. Nullus inquit breuitatem uitae notae considerans Alsi sσibi opinetur tam magno anorum numero pricos uixisse.Illi enim deo amici N ab ipso immediatius producti:&int Uiore utentes alimento quod longiore tempore porterat permanere non iniuria longioribus temporum spatus uiuinant. Praerermina uidi

cutis gratia dc ut res postris perutiles Astrologiam Geometriami inuenitent:longa sibi diuinitus uita largita Hii:quae inuenire non potuissent nisi saltem sciccentis solaribus annis: quibus magnus annus reuoluis uixisti Cuius rei testes sitne omnes simul graeciatis barbari qui de antiquitate diligentius conscripserunt. in & Manetus qui segrptiorum &Berosus. Chaldaeorum historiam collegit: ius praetermestieus: Hieronymus renditius Squi phoenicam historiam tradi uni ec ad hos Hesiodus Herataeus Elahieus Arusilaus Ephorus: ae dinit Nicolaus eos a nostris dicentes mille annos priscos 1llos uixisse affirmant. Haec Io hus. De turris axit fieatione sit sit Moy ses:&ab una lingua in multas tunc hominum genus eo sium Misse metit. Et Abydenus his uerbis illi attestatur.Primos homines serunt dc terra natos robore atw magnitudine eonfisesidii spretis turrim eo in loco ubi nunc Babylon est ad selem uis tollere colendisserias iam fere ad caelum aedificando per risibit uim uetorum diis assii iste: quassiper eos diruta tumscixidit: Mi ad ea uis tempora unius linguae Hissent multas in linguas diuisos Histe: lluml SaturnumαTitanum tunc incoeptum: locum*: Babylonis nomen habuisse propter coniasionem linguarum qua hebraei Babel uocant.

De turri autem dc consesione linguarum etiam Sibylla meminit dicens. Cum uno uterentur sumone rumin aedificare constituerunt qua in caelum ascenderent eam dii uetis diruerunt:

136쪽

tis diruriunt: id lingua hominum mirabili uarietate confusi effecit: ut Babylon ea ciuietas uocaretur. De campo autem qui Senaar appellarur. Esti euSta memorat. Sam OH

res inquit qui maserunt Iovi sacra in Senaar ba Ioniae contulerunt: Hsaq; lingua hominum diuersas orbis partes habitare coeperunt Moyses ruisus uitam Habrax late c5 scripsit: cui multos exteriores hiiloticos attestari Iosephus hixuerbis conscripsit.De pari Ure nostro Habinam quis non nominat cribit tamen Berosus ita ut a rebus ipsis

non de alis qde ipse dicere uideatur. Decima inquit post inluvium merat ne praecla aetas quidam iustus, uir dc singulari caelestium doctrina praeditus apud Chaldaeos Hae

Heca is uero librum de Habraam conscriptum reliquit. Nicolaus etiam Damasce nus in quarto historiarum haec narrat Damasei habraamus regnabat cu exercitu a Chaldm proseimis: nec multo tempore post etiam a Damasco abiens ad Cananea quae modo itam dicitur migrauitacui nomen etiam nunc magnum apud damascenos est: llas ibi demonstratur Habraam domus appellata. Verum cum tame cananea premeretur: gyptus uero magna copia rerum effluere diceretur libenter illo ut etiam agyptii sacerdotes de diis diceres audiret cum His prosectus est Aut enim aliquid ab illis discere aut meliora se readiturum ipsis arbitrabatur Et post pauca: cui una cu petitissimis aegyptiorum uasaretur re uirtute dc gloriam suam multo clamorem effecit. Aegyptus enim diuersis uiuentibus moribus: oc aliis aliorum mores obfrenis prosequentibus uerbis: ille semper quae in il ites dicebaumr: falsa inedemonstras reseuehat. Vnde faehu est ut tari grauem sapientemiuirum admirati tam ad intelligendum si ad perseadendum quod uestet paratissimum duceret ipse uero arithmeticamWastrologiam eos do cuit.Nam ante aduentium eius nihil harum rerum sc1ebant 3 ptii: sed a chaldaeis 1 eos

unde in graecos quoi di plinae is ae affluxerunt. Haec Iosephus. Alexander aute histo ricus qui multarum rerum peritiam habuit i uolumine de iudaica historia Eupolemon ait haec de iudaeis stapsisse. Uiuitas inquit babylon ab his codita primum Herat qui a diluuio mas m : Quos ota gigantes fuisse constat spalsis per uniuersam terram mostqturris quam Mificabant diuinitus concussa decidit.Decima uero generatione in cami ring babyloniae urbae quam alii Urim dicunt quod nomen latine Chaldaopolim signia scat natus est Habinam qui sapinia omnibus excelluat a quo astrologia Bit apud haldaeos inuenta: Is iustitia pietatet sua sic deo gratus suit ut diuino prae pro in phoenice uenerit: ibi habitauerit ec ratio non Elaris motus atl lunari Malia asti ologica phoenices docuerint:inde phoenicum regi gratisimus Bit. Sed cu Armenii temporibus is is bello phoenices uicissent forte faciam est fratruelem etiam eius captiuum abduxeruit Habinam uero uernas suos armauit: oq; imperu sedit inauiti armenios: nec fra truelem selum tib inituerum etiam magnam ab hostibus praedam hiluit: Qua de re linati ad eum pro captiuilab armeniis missi.Ille autem omnem oblatam recusauit pecuniam:Ωmptis, Glummodo quae ad uieta pertinebant captiuos humanissime reddidit.Cum uero ab eo bello Habinam rediret in urbe Algariza idest latine in monte altissimi a Meschi lech dei sacerdote ciuitatis illius rege hospitalum sescaeptus magnificis Hae donatus muneribus.Et post pauca Annonae autem charitate oppressuS in aegy epciam migrauidiubi uxorem eiusquam rorem dc uiduam esse dicebat rex aegyptioruabduxit pes domum eius ingressa ab aruspicibus didicit id mali sibi accidisse quo

niam alienam uxorem abduxerit. Ita uato ido 1 tactam reddidit mulierem. Vixit a raFlabraam inheliopoli cum secerdotibus a quo Astrologiam sacerdotes didicerui: qui tamen non inuenisse:sed ab Enoch per tacinionem tibi traditam serebatur.5 Ringui iii

137쪽

deinde primum serundum Babylonis Belures steque Ialme Saturnu dicimus:a quo Belus inudus ec Chanaa orti fuerunt: atl a Chanaam patrem phamicum natu fuisse: qgenoet Chum. Hunc ait Chum Asbolum papellaria graecis aethiopum patrem ectatrem instraim patris aegyptiorum fuisse.Grmi autem inquit Atlantem aiunt Astro logiam inuenisse: SM.Atlantem & Enoch eundem asserit filisse Enoch porro inquit genuit Mathusalem qui ab angelis dei multa cognouit ec caeteros docuit Artapanus uero historicus. Hermuit Iudaeos dicit appellatos fuisse:&Hebr ab Habraamo dic tos quem ait ad Pharcthatem aegyptiorum regem migrasse de Astrologiam illi tradidisse:ae post uiginti annos in loca Syriae rursus rediisse. Melo autem in libris quos aduerinsus iudaeos conscripsit post diluuium inquit ab Armeniis reliquias diluuii: quae ad eos peruenerunt pulses montana Syriae quia deserta erant occupasse:& post tertiam gene rationem Habraamum natum fuisse: quod nomen patris amicum reniscare asIA it: euque sapientissimum ait fulsic: duasq; uxores duxisse: alteram aegyptiam: alteraiindigenasciscaepisseq; ab aegyptia quae ancilla erat filios duodecim. Arabiam obtinuerunt uniuersam: unde ad hac usit inquit tempora duodecim regibus Arabum populi remtur. Abindioena uero inquit uxore unum habuit filium Isaac quem latine risium appellare pos sumusta quo duodecim similiter filii nati sentiquorum ultimum Ioseph appellavit: a quo tertius Moyses fuit. Ad haec Alexander historicus addit praecaepto dei ab Habra mo in montem quendam ductum Isaac fuisse ad Lacrificium divinitusq; a tali sectificio ereptum: arietemi qui repente astitit pro eo sacrificarum fuisse. Ioishus etiam 1 primo de antiquitate luctam 'Asiam Habraa: filius libya occupauefit ac ab eius note illa re gio Africa appellata sit. Alexander inquit in omni petitissimus historia litas uerbis testa tur Cieodemus inquit propheta qua dc Malchas dicitur non aliter fere q Moyses de tu

datis se ipsit. Is Achetura multos Habraamo fuisse filios narrat: quorum tres nominat

Aser Asbe Afiam x Assyria ab Assur dictam contendit:ab Atan uero amp Aser urbe Asem dc reoionem Ataram appellata: Sed de Habraam hactenus. De Iacob aut idem

Alexander*icit.Cum septuaginta quing anos natus estet in Mesepotamia parentum iussu fugisse ut iram fratris Esau uitaret: reliquisset parentem Istae centum dc triginta sistem annos natum: Et postq scptem annis in Mesopotamia fuit fratris materni filias Lian re achas duxisserae in aliis septem annis duodecim filios sius pille:quorum nomodo nomina uerum etiam menses in quibus nati fucrunt memorat:cul riaire ad parentes uellet rogatum a Laba alios sex annos permansisse. Ita uiginti annis illum in Mesopotamia uixi : redeuntemq; ad Chanaam cum angelo des fuisse colluctatu unde nolaeob sed Israelem appellatum: habitasset ipsum apud Hemor annos dece &a Sichenslio Hemor dina decenne qrtuom; mesium rapin tuisto. Quare Simeon uigiti dc una

annos ac menses quatruor natum oc leuin annoS uiginti menses sex:commotos Hemor Zc si chen filios eius caetero omnes mares interfecisse. multis deinde locis mutatis

tandem in Ephratha quam etiam Bethelcem appellant ueuenis erubi Rachas postq ei

genuit Beniamin mortuam fuisse. quam cum Israel e convixisse annos uigintitres:lade ab Ephratha in mambri ad parentem Isaacum rediisse.Tuc Ioseph decem & scptem annis narum aegyptiis uenditum fuisse asserit ec carcerum uincula trese m annos peressum: somnii regii declaratione liberatam septem annis aegyptum gubernassc.Isaacu uero anno uno ante uendicionem Ioseph centum M ocritaginta natum annos diem situm

obiisse: Ioseph deindein aegypto Astii eth filiam Petheiri sacerdotis in uxorem duxisserae duos Manasem de Eseem natos ec ab ea suscapiste Sc post mos nouem postq in magnum

138쪽

gnum peruenit statim patrem aes atres in sc aduocasse. Pastores enim omnes illos se Isic clua S aegyptius turpissima uidinatur:ac ideo tandem uocatos docuisic ne si a re ge interrogarentur de artificio sito pastores se dicerent. Quaestionem etiam mouα quare in prandio quincuplas Beniam n germano suo partes apponi Ioseph iustriat: quod ideo factum amrmat quoniam istem filios Lyapatri eius pepererat. Rachel aurema ter sua deos: propterea Deniamin quis partes dedisse: dc ipsem duas ae pisse: ut hite etiam ipsi partes quot S Lyae filii haberent ne domus minis suae minor uideretur: habitasse autem eos in terra Chanaam annos duinos re quindecim: Habraam Uiginti mque Isaac sta inta Iacob centum trigilitarcum iam tertio anno fames omnes illas par res depopularetur: migrasse in aegyptum Iacob annos centum dc triginta natum. Acta tetra deinde omniumfiliorum Iacob quam transmigrantes habebant cosmbit fui ueastirmat ab Adam usiis in migrationem Iacob in agyptum annos tria milia sta os uiginiquattuor.A diluuio uero annos mille trecentos quadraginta: mortuum Misse Iacob in Hypro annos natum centum quadragintaistem: uim autem centum ec triginta eprum annorum naturae concessisse:stiuini reliquisse Elam nomine annoru quadraget ta a quo natum esse alterum Habraa. in cuius miis anno quartodecimo Iouis diem sirum in aegypto obiissse natum annos centum 5c decem Habinam deinde huc pastorem duxisse uxorem Lochabeth auunculi sui filiam de in inruagesimo timo ala /tis sitae anno Aaron 8c Moysem ab ea sus isse: inter quos tres annos interfia ille dicite mortuumlislsic Habinam natum annos centu &trigintasex.Hax ab Alexadro sumpta sufficiant Theodotus autem Assiantissimo carmine gentis iudaeorum historiam cotatbens haec eadem de Iacob 5c de filiis suis de de Ioseph conscripsit. Artapanus simili

ter de Philon non iudaeus in xiiii de Hieroselymis ipse quot carminibus similia de tu , daeorum maioribus testatus est Aristaeus autem iis iudaica historia de Iob quo con

sompsit Hirens Esau ipsum situm fuisse:habitasse in Idumea: atq; Arabiae finibus: in

sciri ipsum S iustitia 5c diuitiis pratapuum: tetatumi diuinitus magnis calamitatibus su sie:Primum enim arm eius lareotinio sublatat Me septem milia ovium una cupastoribus perim. N postremo filios esus domo super ipses lapsa expiraste: φ uno codemq; die corpus eius uniuersum Ulceribus repletum fuisse:cul male ita ametus cstet Elipham Cemanitarum remm 8c Valdad Saucheorum turannum & STha Mineo tregem de Elium zo item ad consulanta ipsum accestisse: auibus Iob respondisse sponte sua se paratum esse omnia ita sesterre ut a pietate in deum nuna remoueatur. Ita propter trunc magnanimitatem eius liberatum a morbo ecditiorem si prius se m diuinitus suisse. Nunc Eupolemum de Moyse audiamus. Ait enim sapietissimum hominem Moysem fuiste Ac litteras iudaeis primu tradidissedc a iudari Phoenices ac iste: Graecos uero a phoenicibus Artapauus autem Merin Chenephriaegyptiorum tiliam regis ait puerum: quoniam ipsa non pareret iussicum adretasse: quem iudaei Moysim inquiegrm Muctum appellant:cuius doctrita multa Orpheus dedicit. Hunc Moysem mostrumenta bellica inuenisse affirmata litteras quoes quas sacerdotibus tradidit: aegyptiorum* urbem in sedecim partes diuisis ac singulis praesectos instituis k:quat omnia uidelicet fecerat: nepopuli silebant conspirantes modo hunc modo illum regno expellerent. Unde iactum esse ait ut quasi deus ab aegyptiis coleretur ecpropter litterarum inuentionem Mercurium. appe; latum. Quibus rebus Chenemri inurata commotum

causam interficiendi Moysi quisuis citi se aduersus Aethiopas inagyptum umetest iii

139쪽

cum impcrio ipsum misisse: exercitumi sibi a iussa is maxime conscripsis Ic: ut propter imperitiam militum una ea cis periret Quod bestum ut ab Heliopolitanis ac pisse asisit decennio gestum fuit:& propter diuturnitalcm cius ciuitarem in co loco coditam: ubi sedentes aethiopum impctum sustinebantequam Hermopolim inquitradest Mercurii ciuitatem appellant.Ibi consecratam ibi primo Histerquoniam nocentes inicisceret serpentcs Acthiopas at admiratione uirtutis ita Moysem coluisse ut et circuncisionem ab eo didicerint. Ita peracto bello cum uictor redii et uerbo quidem a rege be .suscae plum: re aut quotidie mortem illi qua sitam ac insidias multis modis paratas maxime cum ad Merida matrem ultra aegyptum in aethiopis finibus sepultam cx praecauto regis proficisceretur: a nomine cuius urbcin ubi sepulta fuit Merom appcllatam nec mitras quem ibi cultam fuissci ua: cu Moyses per Pisiet in arabiam ilico profugistes de Raguelis Arabiae regis filiam in uxorem duxiste. Interca Elephantiae morbo quoniam multis modis i ams premebat aegyptiorum regem cxpiras c. Ad alia inrupera quae ipsos construere iussit diuersam ctiam q egyptii uestem indui uoluit rut secilius cogniti ab omnibus tane impii punirentur Moysem autem a deo quotidie liberatione populi

perere dc quodam die repentc coram eo ignem c terra ubi nulla inccndio apta materi cserat subito erupisse ae uoccm editam fuisse liberandos sibi clic Iudaeos: dc inantiquam patriam conducendos. Hac re fraetum prius il exercitum comparasse ad regem agyptiorum sereri inusilio destin iste: dixisset orbis domini iussu liberandos este Iudaeos: Quo audito in carcerem ipsa Mille intrus um: unde necti custodibus mortuis dc repente portis parentibus: armisq; omnibus quae ibi fuerant tractis exesiste: rectat uia in regiam usq; ad egis cubiculum ianuis apertis ad ipsum regem intraste: interrogatumque a stupente rege quodnam esset des nomen a quo missuS citet: cul a ceruicibus inclinatus Moyses in aure sibi dixititi: a 1entem mutum cecidiste: S a Moyse suscitatum suis et scripsisse quoq; ipsum nomen dei in tabula dicit:quas litteras cum nonulli sucrdotum deriderent legere ne entes spasino ait ota expirasse.Tunc etiam signum rege peine baculum a Moyse in serpitem couersiim OIbusq; magno timore perculsis a cauda capta draconem in baculum rursus conuertisse. Deinde nilum baculo percussum abundas id adeo ut univcrsa aegyptus summersione timuerit:singulis annis ex illo ipe similiter abudar Postea cum aqua rursus baculo percus a in alueum suum rediissct aialibus in flu IIo cumstis morte corruptis magno setore aquam ita oluisse ut aegyptii siti repostilina simul laborarent:reym aut pericultum inclinatum iam filisse ad dimittendum popu

lum: sed memphiticos sacerdotes uocatos mortis iusses nisi aliquod signum ipsi et edemt: ma icis artibus dracone uictoresuuii colore mutato ci sic ut clatus rex atrociter iudaeos tractaret Tunc a Moyse terram baculo percussam muscas uenenosas d

de rursus poecussam ranas locustas allat huiusmodi monstra produxisse. Vnde apud aegyptios ubi is in templo Isidis baculum sonitur atq; colitur. ream .mIsidem es 2

quaeviculo percussa monstra producebat. Iandem cum grandine pta cuteretur ictoe motu aegyptus uniuersa quateretur quo domus & templa multa ceciderunt poeta erum calamitatibus tigem iudaeos liberasse quos ab aegyptiis argendra aurea 3 uasa uestem ac aliam gazam mutuo ac visic: ac rertio die posta reces ciunt in mare pcrumis se.Dupliciter deinde rem isti dicit. Memphitas enim dicere:cia magnam locos Mo ita haberet peritiam retaxum maris obseruaste ac ita cum populo transiuisse: Heliopolitas aut proprer gaza quam iudaei mutuo abstulerunt regem commotum magna maenu in iudaeos

140쪽

nu in uadaeos profestiam fuisse.l, Ioysem uero pistis te baculo mare ut caelesti uoce ad monitus fuit: θ sic diuisi mari transiissc:cul post iudaeos per uerentur agyptii tum Hlminibus tum requentibus aquis periisseri arosq; liberatos annos triginta i heremo uixisse:quasi niuem deo quotidie illis pluente qua nutriebantur. Moysem autem lon gum ait fuisse: sinum cana: erolixiore capillo ac barba: dc denil statura de ficie digni

cacis permagnanomnia uero ipsum absiluisse ait anos natum octauaginta uem. Erachiclus et poeta univcrsis, iudaeorum historiam carmine mortas tragico scripsit: ec momnibus tac cum diuina scriptura eo nita& Demetrius historicus similiter: qui dicit Moysem exa pro in Madiam profugisse: aci Iothoris filiam Sophore nomine in

uxorem duxisse:quam coniectura a nominibus capta ex Habraam genus traxisse affix

mat. Habinam enim ex crura Issian genuitie: dc ex Iesiam natum fuisse Adamin quo Raguel σα Ragueleucro Iothor &Bab:& Iothoris filiam Moysi nuptam fuiste: Π nerationes quosp ait ita conuenire at uerisimile sit Semphoram de Moysem dc Habcaa descendentes eisdem temporibus fuisse. ysem mina septimum: Semphoram autem ab Hiaraam sextam fuisse re Madiam urbem ab uno filioru Habrax nominatam fis isse Eupolemus uero Moysem ait.lx prophetasse annos:Iosue aut . xxx. dc uixisse cetum &.x.dc tabernaculum ab eo in silo fixum fuisse: ec post eum Samuelem prophetasse:a quo iussu dei Saulem ad regendum electum regnasse annis. i. Post eum David filium Cis a quo Syros dc phoenices usi ad Euphratem domitos Histe Idumaras etiaammanitas Moabitas Ιtur eos Nabataeos Na cos Suronem Tyri ac Phoenices regem Io eoactos tributa Iudaeis contulis eique petenta locum flusic diuinitas mon stratum ubi templum esset aedificandum: Angelum enim uidisse in eo loco starem ubi altare postea conditum fuit cui angelo nomen Dianathan fuisse a quo non fuitie permissum. David quoniam sanguine hominum propter bella quae gessit contaminatus erat templum aedificarersta simagnam posset facere pravarationem ut templum a filio eius Acilius conderetur. Itaque comparasse ipsiim aeris argenti auri talenta non pauca: la

pides etiam dc ligna cupressi atquc Hris naues enim cum praeparatio Melanis Arabiae ciuitare misisseque in insulam , rphen ita rubro mari positam auri metallis abundantissimamru ei fudaeam innumerabilia pene pondo auri delata Hasse: regnastique Dauid annos quadraginta: ac ab eo regnum Salamoni filio duodecim annos agitiua ditum filiae: Impetratumque ut templum aedificareti a quo iam regnate ad Vaphrem mistii regem hoc exemplo littos mussias fuisM: Rex Salomon Vaphri agyptio regia; palmo tautem.Scias inc a deo magno David patriS mo regnum ae quise: cuine mL pater piara erit templum deo qui callum & terram creauit condereriat etiam ire seri tempt ram,it. Scribo igituro peto abste artis samue fabros ad aedih templum dei mittere uelis. Ad haec Vaphrem sic rest sisse. Rex Myptii ua D es regi Salomom salutem Lectis litteris tuis non parimanectus gaudiosium si, pam tuo optimo uiro ec diuinitus probato in regnum sit cuisti. Ad aedificandurautem dei inter Besos adis ministros octuaginta milia hominum ad te destinaui Dis stetitur operam ut ordine uiuant ec rebus necessariis non carrit : temploque condito in limes ad nos redeant.Tyrio quoque i scriptum iste hoc modo. Rex Salomon Suronim sydorus atque plicem regi amico paterno Lalutem. dicias mea deo magno David patris mei rcgnum a Visic: . mihi pater pra Ferit templum deo qui uin re terram creauit condere ut etiam ad te scriberem prae Pli.ἰ albo igi