Commentarii de Bononiensi Scientiarum et Artium Instituto Atque Academia

151쪽

COMMENTARII iunctum, ac tres fere digitos descendit, colo arctissime, te

vius reni dextero adhaerescens. Tum Colon , a renem ipsum relinquens, supra spinam inflectitur, adhuc me socolo adhaerens . Hic , quod etiam doctissimus Santorinus animadvertit, inter subiectam venam caVam, .superpositam venam portae se immittit, ad sinistram ventris partem ad scendit, ne umquam non mesocolo adnexum est donec ad me seraeum perveniens superiori eius alae tandem adiun gitur. Nam quamvis me seraeum duodeno leviter, vix ad haereat hoc loco , mediam tamen mesocoli partem , quam modo diximus cum duodeno coniungi radicibus suis pervadit, sursum anteri fertur Oportet ergo intestinum duo

denum mesocolo circumdari, atque ipsum quasi perforare, .circa medium Volvi. Hunc duodeni positum nemo cognoscet, nisi idem dili gentiam adhibeat aliquam id cogitet. Quaerenti enim multa obstant Omentum in primis, quod, fundo ventri culi in anteriore eius parte adhaeret, Wanteriori item partilienis in sinistro hypochondrio, hepati circa glis nianam, ut vocant, capsulam in dextero Colon quoque ipsum, cui pariter, reflectens se se omentum adiungitur, non nihil of sicit namque in suo cursu, suisque illis anfractibus ad eas, quas modo dixi, partes sic adnectitur, ut posterior meso coli facies , citra lacerationem separationemque aliquam , primo adspectu in cadaveribus nequeat conspici quod etiani facit peritonaeum, dictis supra visceribus, colo adhaeo

rens. Itaque ut Verus intestini duodeni positus appareat, oportet primum, BonaZZolii admonitu omentum a fundo

ventriculi, aliisque partibus leniter diligenterque separare,

tum vero etiam colon non nihil removere. Haec sane contemnenda illis non sunt, qui rem anato micam cognoscere student, nam praeter quam quod his coagnitis, tota via errare videntur illi, qui docent, tenuia in testina omnia me serae adnecti, eoque quasi sustineri illud etiam accedit, quod intestinum duodenum , descendendo ad colon adiungi, BonaZZoliana Observatione didicimus, reni dextro superincumbere, praeter posteriorem mesocoli

partem excurrere, tum ad superiorem eiusdem partem ad scenderes; quorum nihil antea, quantum scimus, ab an atoiamicis scriptum fuerat ac ne illud quidem fortasse quisquam a scri-

152쪽

IA COMMENTARII. scripserat , meseraeum radices suas per eam, quam supra diximus, me socoli partem immittere, atque anterius adscendere. Est aliquid nobilissimi intesimi ductus eXusque varios , nondum satis ab aliis descriptos, aperuisse

Verum non hoc contentus BonaZZolius medicinae etiam adiumentum ex observatione quaesivit sua; nam cum rerUm

cognitio ipsa per se semper est utilis tum vero maXime, si vitae augeat commoda. Cum ergo intestini duodeni positus is sit, quem supra digimus censet onagrolius, monendos etiam atque etiam esse medicos, ut 1 quod malum aut in ventriculo insedisse videatur , aut in colo, aut in renibus, diligenter considerent, num id causis illis , quae in medium plerumque proferri solent, sit tribuendum, an potius me serae glandulis , quae tumentes cirrhos aeque duodenum supra modum comprimant, constringantque aut duoden ipsi, quod me serae vasa comprimat aut his demum , quae illud vicissim laedant. Quae si omnia circumspegerint, erit illis fortasse eX peditior curandi ratio , tutior. Hanc spem BonaZZolius ostendens , utilitatem observationi quamdam addidit Hactenus de intestino duodeno digi nunc veni ad appendiculam vermiformem , quae ad caecum spectat. Hanc saepe, diligenter BonaZZOlius intuens X ea parte , qua in caecum se immittit, insignem valvulam fere semper animadvertit , quae palpebrae superioris modo, uti, Morgagnus docet, orificium eius obtegit, atque impedit, ne quid materiae ex intestini caeci avitate in illam possit ingredi. Hanc valvulam animadvertit, ut diXi, fere semper. Interduna alias quoque praeter hanes; nam cum reliquum appendiculae

eiusdem tractum scrutaretur, tres quatuor Ue minores Ugas haud semel conspeXit quae ad valvularum Onni Uentium modum in ipso appendiculae cavo Xtodebantur . Ex harum numero non nudas protulit, sub academiae oculis posuit. Porro has valvulas secum ipse considerans , earumque structuram, Ossitum; coniecturamqUe tum e ea capiens,

quam supra diximus fere semper occurrere , tum e ipsa ipsius appendiculae ad intestinum caecum directiones, facile in Morgagni sententiam transit, putantis, eum esse in adultis hominibus appendiculae usum, ut aliquid potius ex ipsa in intestinum , quam e intestino in ipsam feratur. Qui usus

ferendi aliquid in intestinum etsi probabilis valde est, non

153쪽

COMMENTARII. Alest tamen ad bonam neque intestini caeci, neque coli valetudinem necessarius quippe cum quosdam BonaZZolius invenerit, quibus appendicula aut erat adstrictior, ligamenti nassar, aut plane nulla quos tamen, Cum viverent, numqUam ex intestinis laboravisse intellexit Usum ergo, quem Orgagnus probat, retinet necessitatem sui addit nudam ac ne Morgagnus quidem, cum eadem vidisset, addiderat. Adhuc ea Xposui, quae secundum naturam sunt nunc abeo ad illa , quae videntur a natura consuetudine alienisti m a Dicam primum de admirabili renum forma. Hominent quemdam maligna febris confecerat. Hunc incidens Ona Z-Σolius renes reperit non divisos inter se, ut esse solent, sed coniunctos, in unum quasi falcatum corpus coalescentes. Huic corpori pelves respondebant tres, ureteres duo quamquam ad reteres canaliculus adiungebatur, qui facile pio uretere haberi posset; erat enim in ossici simillimus; nam que a pelvi, quae ad superiorem deXtramque falcari corporis Partem pertinebat, ad ureterena sinistrum procedens huius initio committebatur , urinosumque serum a pelvi in ipsum deducebat quod cum faceret, reterem se est quodammo do significabat. Inter pelves viarum communicatio reperiri potuit nulla nam neque aer, neque fluidum aliud quodli het, quantacumque industria adigeretur, e alia in aliam traduci potuit. Cum pars media falcati Corporis arteariae ortae, WVenae cavae superincumberet, Usquam tamens permatica vasa comprimebat. Ceterum renum natUr Wra

tio sic erat, ut naturaliter esse solet. Vesica ampla, capax supra consuetudinem id quod fortasse pus fuerat ad ma

torem urinae vim continendam. Quod autem mirari iure possumus in tanta vasorum, partium perturbatione num quam homo ex urina laboraverat; Ut Videretur natura, etiam in tot partibus confundendis, Valetudinis maXime a tionem habuisse . Hanc renum formam in tabulas Bona Ego

lius contulit, quibus nihil fieri potuit Xpressius. Sed fuit

eius oratio usque de diligens, Ut tabulas non requireret. Iam ad leum, quae quarta OnaZZOlii Observati , veniamus. Incidenti Cadaver quoddam, intestina praeser tim intuenti Occurrit leon, cui praeter exspectationem, eae

fere transversos digitos supra quam intestinum ipsum finia iux, appendia; adiuncta erat, unciam unam longa , aeque,

154쪽

i4 COMMENTARII. ut intestinum, lata . Orificium semilunari valvula erat 1nstru citum. Huiusmodi appendices ab aliis quoque observatas fuisse scimus itaque admirationis minus habent. Ilud tamen mirari satis non possumus, quod Bonaggolius narrat, hunc, quem inciderat , quemque poplexi vehemens subito rapuerat, fuisse maniacum is cum alios quatuor item maniacos antea incidisset, in horum tribus appendicem quamdam ad leum adiunctam se invenisse. An putemus esse aliquam maniae cum hac appendice coniunctionem P Alii vide-xint nos aut esse aliquam, si qua est, mirabimur , aut, si nulla est, illud mirabimur quidem certe, an atomic uni Otuisse contingere , ut cum cadavera mani acorUm quinque inciderit, appendicem quamdam leo adiunctam in quatuor

invenerit.

De Vesiculis quibusdam cum urina emisis.

DE vesiculis quibusdam dicturus cum urina emissis vide bor fortasse medicinali disciplinae eripuisse aliquid, ut

anatomen locupletarem quod medicina , credo, ipsa facile ignoscet, si, quantum anatomicis debeat, intelligit. Vin centius Menghinus medicus accuratissimus aliquot ab hinc annos de aegro quodam narravit, qui multas parvasque Vesiculas cum Urina emisit. Hic aeger onorrhaea laborabat, ad quam dolores nephritici accesserunt. Urinam non quidem arenosam , sed cruentam reddebat, magna cum diff- cultate . Spes erat, ut calculos brevi depelleret depulit autem Vesiculas quam plurimas. Cur enim non vesiculae dice-xentur, cum essent corpuscula rotunda, Odia , quaeque immisi per exilissimum tubum aere , Ut erant CaU , intUmescebant Colore erant subalbo . Aliae cicer, aliae fas eolum magnitudine aequabant. Nonnullae gelatinosum humorem, aliae flavescentem lympham intus gerere visae sunt. Quarumdam superficies rubris quas punctis distinguebatur. Admoto cultro valde renitebantur, idque erat commune fere omnium. Neque de his affirmavit Menghinus tantum quamquam id quidem satis fuisset verum etiam testes adhibuit locupletis

155쪽

COMMENTARII. 43simos, Marcum Laurentum, Gottardum Bonetium , homam Laghium. Sed rem persequamur. Cum haec, quae dixi, Corpuscula simul cum urina adhuc redderentur, dari aegro te rebinthina coepta est protinus corpusculorum cursus substitit. Idem post rediit, terebinthinae intermissu Ac tum qui dem inter corpuscula exeuntia occurrerunt tria, in quibus calculus suberat. Cum terebinthina iterum data esset, cor puscula iterum exire destiterunt rursumque redierunt tere binthina intermissa. His redeuntibus experimentum placuit sumere, quod antea fugerat. Corpuscula quaedam ex his, quae aeger postremo ediderat, in aquam immersa, manserunt ibi dies octo . Post eam macerationem immisso aere inflata sunt. Tunc enimvero, pellucida apparuerunt, plane arachnoidea , ut dubitari de vesicularum natura non potuerit. Quae cum Menghinus aliique micros copio cognovissent, animadverterunt etiam Xiguos quosdam apices in superficie, rotundos, coloris subflavi, qui nec tergendo deleri, nec loco moveri possent. Haec sane observatio terebinthinam medicis commen dat, si qua adhuc commendatione remedium hoc opus a bet .medici viderint. Anatomicis autem proclive erit, observatione nova opinionem confirmare non novam . Etenim

non desunt, qui renum structuram vesicularem esse tradide Tint, quorum sententiae videbitur fortasse pondus addi ex his vesiculis, quas Menghinus commemoravit. Hoc loco Menghinus nihil assirmat. Me autem non latet Petrum Paullum Molinellium medicum chirurgumque longe Xcellenti Lsimum valde vereri, ne vesiculae istae nullius plane momenti sint ad vesicularem renum formam ostendendam . Id autem

Ut Vereatur, haec faciunt. Inveniuntur nonnumquam in sesticis externis tumoribus idque se Molin ellius animadveratisse saepius, commemorat vesiculae illarum plane similes, de quibus Menghinus exposuit; neque tales vidisse umquam se meminit Molinellius, neque ab aliis expositas legisse, quae usquam alibi inventae sint, nisi aut in tumoribus , aut in similibus receptaculis videntur ergo hae vesiculae tumo-1em quemdam significare qui tumor si in ipsis in viis, Vel etiam in renibus ortus sit, nihil facillius intelligi posse

videtur, quam ut vesiculae huiusmodi reddi potuerint cum urina ; neque ob eam rem opus est Ienum naturam escularem

156쪽

i44 COMMENTARII. arem ponere. Atque id si sequimur, illud etiam explicatu facile erit, quo modo, vesiculae istae sine magnis doloribus

gignantur, Wearum cursus nudo negotio intermittatur, ex intervallo redeat. rogressus huc Molinellius coniecturae historiam addit. Probo, religioso homini, amico suo, tumorem ex interna podicis parte exstirpaverat, quem tumorem vesicularibus corpusculis refertum invenerat ea Orma, ut possent peponum seminibus comparari. Idem hic postea, Caesen cum esset, nucerienses aqua sumsisset, magnam vesicularum vim cum urina edidit, forma haud absimili quod ipse per se primum animadvertit, tum de re

tota Caesenates medicos certiores fecit. Hoc sane in homine dubitari vix posse videtur, quin vesiculae cum urina redditae tumorem internum significaverint, quippe idem vesicularum genus fuerat Olim in Xterno manifestissimum, praesertim cum esset homo corpore tumoribus ObnOX1O. Et vero Cum haec Otinedio narraret, tumor ei novus in brachio sub oriebatur, eius plane similis, quem olim habuerat in podice . Quae cum ita sint, hos quidem, qui renibus vesicularem formam assignaverunt, in sententia manere Moline ius si nil nihil enim repugnat; sed tantum monet, ut Menghini observatione ad illam probandam ne utantur quod ne

Menghinus quidem ipse voluit.

De lympha in senterium labente u intestim,rum glandulis.

E Novissima Menghini observatione ad antiquiora acade

mi studia revertor ; nam cum res ipsae nexus habeant nudos, quid interest , quo Ordine proponantur Neque vero , quod saepe alias declaravi, digerere haec arbitratu no stro possumus; sed ut quidque chartas Veteres pervolventi in manus Venit, Xponere Opus est. Antonius Leprottus cum esset adhuc adolescens, in Cademiam Ventitaret, observationes proposuit duas, quas modo in veteribus aca demiae chartis inveni, non ab ilia aetate X spectandas quam quam ueram e praeceptore suo Nannio narrabat, cuius

laudem studebat magis, quam suam. Ab hac Idia . Que stio

157쪽

COMMENTARIO

stio est de lympha, quae per lymphatica mesenterii vasa X-

currit, utrum in haec ab intestinis derivetur, an suis potius propriis glandulis excernatur. Quaestionem hanc illustrare Nannius cum vellet, Leprotium sibi, Nicolaum istorianum adiunxit, quibuscum studium hoc totum communicavit. Rem Leprottus in academia Yplicavit ad hunc modum. Secto vivi canis abdomine per longum , factoque vulnere in

intestini duodeni principio, quo siphunculi fistula immitti

posset, quana repidam iniecerunt. Hac iniecta , compressis que leniter intestinis , animadverterunt, Vasa, quae ante v

moris limpidi plena fuerant, intumescere magis magisque

tamen quamvis aqua vel croco , Vel atramento tingeretur, eaque tinctura membranas intestinorum penetraret penitus

atque inficeret, vasa non infecit; quibus fuit semper idem color. Nihilominus ex hoc ipso, quod compresso intestino tumuissent, neque semihorae ipsus spatio desedissent, facile coniiciebatur, ea utique iniectam aquam admisisse ' quam coniecturam alia statim confirmarunt; nam cum lymphatica mesenterii vasa plurima prope glandulas satis arcte ligassent, ut humorem , si qui inde illaberetur, prohiberent, vasa

continuo praeter modum intumuerunt. Huc accessit, quod horum nonnudis transversim sectis, X ea parte, quae in te

stino adhuc adhaerebat, si digitis premeretur, Xibat mani festa aqua per membranas diffluens. Omperta igitur via qua liquor ex intestinis in Vasa inveheretur , a lympham omnem, vel fere omnem deducendam esse Xistimarunt, ut glandularum in hoc negotio usus esset nudus id quod etiam vasorum forma declarabat; namque Vel in ipso ortu amplio Ta erant, quam ut e minutissimis glandulis procedere posse viderentur. Quid quod eadem vasa in canibus, quamvis pro vario a pastu intervallo modo hylo urgeant, modo tym

pha, numqUam tamen aut magnitudinem suam mutant, aut

positum quod Lepxotius saepeo Pistorinus animadverte runt. Neque vero dissimulaVit Leprottus Σperimentum hoc totum ouvero aliter respondisse ; sed ut olivero, quid sibi contigisset, narrare licuit, si sibi quoque concedi vo luit, ut id exponeret, quod ipse, Pistorinus , an nius suis vidissent oculis. duabus propositis observationibus primam Σsecutus, venio ad alteram. Crediderat adhuc Leprottus nullas alias T. II. P. T esse

158쪽

i 6 COMMENTARII. esse in intestinis glandulas praeter quam eas, qua Peyerus descripsit observatio ipsum ab errore abduxit. Erat illi inter manus intestinum rectum mulieris cuiusdam, quam hepatis abscessus corripuerat cuius cadaver incidens multas statim in abdomine glandulas , praeter modum conspicuas, animadverterat; cum vero intestinum ipsum intueretur acrius, eiusque internam superficiem , formam scrutaretur, accidit , ut muco quodam subflavo absterso prominentia quaedam corpuscula in conspectum veneruat; haec erant figurae rotundae, depressaeque , coloris albi ad cinereum nonnihil vergentis, magnitudinis variae, pleraque milii grano minora . Quatuor fere lineis ab extremo no ut suas mensuras Leprottus proponebat, in trium digitorum trans ersorum latitudinem extendebantur. Neque certum habebant positum sed confertiora hic illic rariora 1 debantur nullo Ordine . In illa praesertim intuens , quae ab an longius aberant, invenit nonnulla, quibus foramen erat maniIeltissimum , eique plane simile, quod alias in gallinacei ventriculi glandulis animadvertisse se meminerat; quod foramen in aliis permultis non apparebat, vel quod ellet nullum , vel quod , obli ructum cum ellet , nullum Videretur. C1rca Cadem corpuscula sanguiferi ferebantur ductus, quos Leprottus curiose intuens, ut in id maxime studeret, nullum tamen Comperit, qui aut corpuscula psa scanderet , aut intro se immitteret. Haec corpuscula ut in glandulis numeraret, Orma ipsa persuasit eoque etiam fortasse accessit anatomicorum proclivitas nescio quae, naturae constantia; nam cum intestina alia recta Leprotio pollea in manus Venerint, in his quoque similia corpuscula animadvertit, quam Vis situ Vario quo minus credendum est ea raro quodam casu in uno intest1no occurrisse, cum in aliis etiam occurrerint . Erat autem harum glandularum sedes, quod Xperiment est Ognitum, in tunica intestini vasculosa quippe quod , in tunicarum separatione, hanc unam sequebantur . Venit etiam in mentem experiri, quid his fieret macerato inte1tino ac licet solidiusculo sint corpore, membranosae, Vel certe membrana tenui obtectae, illas tamen fere semper, atque omnino, macerati delevit quod fieri creditum ei propter nimiam liquoris 1llius viscidi, quem continent, paucitatem ;ei enim is usque adeo paucus, ut a plerisque guttulae ita duae

159쪽

COMMENTARII duae digitis possint exprimi. Porro quem esse harum laniadularum usum putabimus P An mucus his secretus levem in testini superficiem reddit an potius tuetur, ne praeterlahentes faece quid noceant Θ Cur non etiam membranas pervadens fibras carneas obliniendo molliores faciat in sit his glandulis idem fere praestandum , quod in aliis musculosis partibus mucilaginosae praestare solent. Hinc intelligitur, si

quod vitium in his glandulis insederit, Ulcera, excoriationes, tenesmos esse intestino recto paratissima, Ceas quoque posse carcinomatum, condylomatum, aliorumque morborum

sedem ecth, qui saepe numero internam huius intestini par tem infestant. Quae omnia timide proponebat Leprottus, in utroque laudandus, quod, talia proponeret, dubitanter id faceret.

Obsermationes anatomica varia.

Iosephus Putius, Iacob filius, anatomicus, medicus

praestans, iam inde ab anno millesimo septingentesimo octavo decimo inter academicos florescebat, adolescens a dialectica paratissimus, in observando diligens, copiosus

atoue alacer in dicendo. Erat etiam naturalium rerum studiosus eiusque sollertia modo in malo punico eluXit olim claruerat in cicadis sed de his alibi: venio ad anatomica Is ergo, cum esset in academia frequentior, observationes subinde canatome protulit, perbreves illas quidem, sed probabiles, ocitu dignas, quibus, cum alias quoque ad-1unxisset, libellum composuit,' Petro Pauli Molinellio inscripsit, chirurgo clarissimo, , quod minus in chirurgo exspectari solet, scriptori elegantissimo. Ex his pauca seligam is litteris mandabo; nam quamvis edita iam sint, tamen propter Xemplorum paucitatem minus leguntur, quam volumus. Quod idem neque in Tabarani observationibus faciam, quamvis praeclara exstent doctissimi hominis in acade miam officia, neque in aliis, quae dudum, .saepius editae manarunt in vulgus, leguntur ab omnibus atque ob id ipsum opera nostra non indigent. Sed iam Putianas X sequamur ; quas a libello ipso totidem fere verbis, ubi opus 1 erit,

160쪽

COMMENTARII erit, huc transferam, quo maior scribentibus nobis sit ades

Prima ad pilos pertinet . o Putius a bulbo ad apicem pertus Os reperit, praeterea in superficie perforatos admodum cribri, eo ordine , ut iuYta bulbum foramina sint maiora, minora circa truncum , minima in apice Parallelos etiam habent positus, aperiuntur in areis, Vas tenuissima sanguifera vascula essiciunt, instar retis pellucidi contexta Hinc pili inuncti, molles sunt ob humorem, qui perpetuo foraminibus secernitur, eo quidem Copiosius, quo magis aut pili bulbus, aut radiculae Comprimuntur.

Quod in et porcina experiri nihil negotii est . Nam si recens sit, bulbum manibus comprimas, Undique humoris visciduli guttulas per foramina exire animadvertes, praesertim circa bulbum ipsina modo oculum vitro instruxeris. Pilos negat Putius nisi propter morbum nodosos esse Hirsutos aut lanuginosos numquam offendit in homine. Observationes alterae circa thymum versantur. AC rLanum in vitulino atque agnino Iosephus studium posuit; quaerens an sit in medio manifeste cavusci an ductus ad glan dulas maxillares mittat, e quibus humor in os manet sive lacteus, sive lymphaticus an alia quavis ratione lympham secernat, aut hylum , aut lac quorum etsi nihil invenire potuit, voluisse tamen, spem habuisse laus est. Sunt au tem alia, in quibus, olim talem Commendemus, exitum: vitulinum thymum si longa maceratione modias, tum cui tro unum aut alterum maiorem obum, detractis tunicis, perfores, albicans exibit humor lacti consimilis. Id antea multi viderant, Bartholinus, Munichius, ei sterus, qui nobis instar est omnium, Morgagnus. Ut ius hoc addit. Si per incisuram, quam feceris, Xpreis humore, cannulam immittas, atque instes aer illico ex aliis in alias permeabit vesiculas, .lobulos universos pervadet qui transitus aeris vis de cellulosa thymi structura praeclare nos monet. Quod si incisurae locus post inflationem ligetur silo ac thymus

ipse inflatus ac tumens aeri ad scCandum XponatUr OCCur rent intra cellulas ramenta quaedam subrubra, Carnosas fi bridas facile digeris, quae hic atque illic subtenta, aut fir mitudinem thymi cellulis conciliare videntur, Ut motus a cultatem. Neque vero alia Viscessia, ut ieCUI, Lenes, cere brum ν