장음표시 사용
172쪽
138 COMMENTARII post etiam aperta , lactea se esse ostendebant, Wbile te
na nam humorem gerebant eius plane similem , qui in fel lis vesicula fuerat adinventus, ut de bile dubitari non posset o
His compertis multas sibi opiniones suspicionesque permitti vult Molinellius. Nam prinaum quis iam neget in morbosis saltem, male affectis, posse utique bilem per vasa lactea vel solam , vel ferme solam , in sanguinem tra duci Quam circuitionem , reversionemque bilis in sanguinem qui ponent, cur non illud etiam suspicentur, eamdem animalibus, atque adeo hominibus ipsis, prodesse plurimum ad inediam tolerandam P Certe inediae tempus ad illam reversionem est aptissimum. Quod si bilem per vasa lactea
permeare posse existimamus, quid iam attinet iam quaerere , qua bilis eadem ab intestinorum cavo ad me seraicas venas deducatur Ut videatur in illa excogitanda QBorelli, aliorum supervacuus fuisse labor Iam vero quis non videat, auruginem non semper a secernentibus bilem organis, quod obstructa, aut impedita sint, oriri, cum fieri utique is morbus possit etiam ob nimiam bilis vim, quae secreta ab aliis humoribus in sanguinem invehatur pobservatio altera. Virum torminibus primum , deinde etiam dysenteria diu multumque excruciatum , graVior quam antea , cepit dolor, crebriorque deiiciendi cupiditas sed cum summa alvi duritia coniuncta . Sensit ille, rem sibi quampiam in ano haerere, quam ut urgendo propelleret, ea tamen inter exeundum subsistebat, iamque faecibus intercludebat Chirurgum consuluit. Is cum affectam partem inspectasset, ex an prolapsu laborare hominem pronunciat; itaque fomentis primum utendum esse , tum intestinum reponendum, cavendumque diligenter, ne rursum excidat. Quibus omnibus cum ille nihil profecisset, neque tenesmus se remitteret, neque dolor multosque iam dies in ea Lflictatione esse , saluti per audaciam consulere maluit quam artis opem diutius Σspectare. Rem illam , quam supra dixi, per anum Xeuntem suam et manu apprehendit, ad utrumque paratus, vel bene, vel male verteret, Ut X- traheret. Extraxit non me labore, sed citra dolorem
Erat id fungosae ulcerum carni haud absimile spithamam
unam longum , eoque amplius cavum praeterea, apertum que
173쪽
COMMENTARII. 39que ex altera parte, e altera occlusum. In eius cavo prae te faeces pauculas nigricantes, atque aridas, calculi continebantur non admodum multi, magnitudine figura, Olore granorum tritici similes . Hi quoque Xcavati erant, ac lateribus constabant ea firmitate , Ut cum lamellis com parari pollient, in quas fictilia interdum prae vetuitate dis finduntur. Intus inclusa erat amurca nigra, atque sicca, tetri odoris, secum instar, quae igni admota neque flammam concipiebat, neque absumebatur. Coniectis in aquam
calculis, plerique ad fundum deciderunt. Sic fuit Carnosum illud ano Ytractum Aegro autem, etsi morbus finiri omnino non potuit, tamen postea fuit melius; nam, tenesmus remittereo descendere alvus coepit, lenitis doloribus. Sic illi audacia fuit utilior, quam ratio Observatio tertia. Hanc observationem non casus peperit, uti duas alias, sed consilium quoddam . Audiverat Molin ellius in his, qui vulnerato capite intereunt, abscessus quosdam, coactam saniem saepissime in lae pate inveniri; idque gravissimos scriptores ovillis, ut rei caulsam vellent quaerere. Molinellius rem ipsam sibi quaerendam primum
proposuit; ne , si res non esset, frustra caussa quaereretur Itaque in omnem vulneratorum occasionem intentus, Ultorum cadavera studiose aperuit, qui vulnus Capite acCeperant. His autem apertis thae Comperit. Prim Um OS, UOS
dixi, abscessus non saepius in gibba parte hepatis, quam in
ConcaUa oriri, quemadmodum Ballonius tradidit, sed pariter in utraque deinde stagnare interdum saniem etiam in aliis partibus, cum hepar sit integrum quamquam hae Partes numquam non e iis sint, quae abdomine continentur. Inter cetera Virile quoddam cadaver mitis de Caussis no tandum fuit. Abdomen erat intentum, tumens tUmere autem Coeperat ante hominis mortem , simul atque e Capitis vulnere manare sanies desierat . Superficiem intestinorum
tenuium praesertim quaedam quasi Ulcuscula depravaVerant, cum multa sanie , , tuberculis quamplurimis aues, illucque dispersis hepatis autem vitium erat nullum. Non paucos etiam incidit olinellius, quibus, quamvis apti percussum esset, ob eamque Caussam post dies satis multos lateriit Tent, tamen & lae par alia viscera fuerunt integra. E contrario incidens alios, qui vel plagam in aliis partibus acceperant,
174쪽
COMMENTARII. perant, vel ulcus habuerant, collectam similiter an 1em hepat invenit, ut in illis interdum invenitur, qui et capite decesserunt. Quae omnia ne sibi tantum crederentur, locupletissimos adhibuit testes, Stancarium , Laurentum , AZ-Σoguidum , aliosque, qui observationibus interfuerant muO-1um testimonium, etsi minus necessarium , tamen praeclarum fuit, neque praetermittendum Haec cum vidisset Molin ellius, non iam illud quaerendum esse existimavit, quod antea quaerebatur, Ur Vulneratis in capite abscessus in hepat oriantur, nam saepe non in hepat oriuntur,is oriuntur aliquando in hepate etiam vulneratis non in capite: quaestionem igitur non ad duas partes , caput, atque hepar contrahi oportere, sed esse ad alias etiam transferendam. Ac si communis quaedam ratio quaeratur, quae conveniat in omnes, hanc afferri posse quod puris fortasse particulae invectae e ulcere aut vulnere in sanguinem, ut quae ramosae sunt, Viscidae, oena ces,in graves, sicubi humores offendunt lentos, suique simi les, facile subsistunt, locumque vitiant. Quae ratio cum o test alias ad alias partes magis esse accommodata , tum e
ro hepatis videtur quasi propria propter humorum, qui in
ipso sunt, lentorem, motuum omnium tarditatem, ut mirandum non sit, in hoc persaepe vitium esse. Hactenus observationes tres peregi, quas Molinellius 111 id febr continenti sermone cum academia communi cavit anno millesimo septingentesimo non vicesimo. De
175쪽
MEdicinalem rem persequens ad chirurgicam , quae nobilissima eius pars est, deducor, in quam ingrediens si id arripiam , quod mihi primum Occurrit, quodque propter rei grav1tatem minime praetermittendum esse videtur, valde vereor, ne qui mihi initio proposueram , ut neminem umquam lacesserem, idque hactenus, ut spero, tenui, Videar offendere in hoc capite Ludovicus etitus, homo gallus, chirurgus tam strenuus, quam qui maxime opusculura
scripsit de lacrimat fistula, quod parisensis academiae actis anni millesimi septingentesimi trigesimi quarti insertum , αgebatur a nostris is in summa erat laude Petrus Paullus JHolinellius chirurgus praestanso nobilis, qui illud totum
diligentius expenderat, hominem vehementer laudabat, remusquequaque probare non poterat. Quare cum de fistulis la crimalibus curandis, re non levi, quaestio esset, id illi cademia permisit, quod non nisi doctissimis, modestissimisque
Permittere solet, ut contra magnum criptorem is eriti similem, quae vellet, diceret. Ille autem chim propter Valetudinem in academiam venire non posset, sermonem quemdam scriptum misit, quo omnia, quae adversus Petitum haheret, complexus est cuius sermonis elegantiam , suavi tatem imitari possem , non dubitarem, qui mihi, eadem contra chirurgum summum edenti, facile omnes ignosce rent. Sed tamen, quoniam de morbi non levis curatione agitur, referam illa eadem, ut potero, ne , si praetermiserim , mihi magis, quam saluti aegrotantium videar consualuisse quod autem ossicii ratio postulat, iis verbis utar, ut
xes Petito adversari videatur, non ratio.
Petitus opusculum illud suum in partes tribuit omnino tres. In prima lacrimarum Vias, harum conformationem exponit, ac praesertim caussas prosequitur, quibus lacrimae ab oculis in nares derivantur. In altera, quid sibi sit lacri malis fistula, docet, tum morbos duos notat, qui per speciem fistulae multos fallunt, cum sint longe aliud ; igitur qua ratione distinguantur, praecipit. In tertia denique cun1 modum curandae fistulae a se inventum paucis exponit, tum
176쪽
vero commoda enumerat, quae hunc illustrant in aliis antea traditis desiderabantur . Quae sanes, cum post Anellium Vollausium S. Yvesium , aliosque scriptores nobilissimos proponerentur, qui hunc chirurgiae locum diligentissime antea tractaverant, lectores habuissent minus multos, nisi essent proposita a Petito Quis enim nisi a Petito novi aliquid X1pectaret post illo. Fecit igitur chirurgi auctoritas, ut, lege-
Tentur attentius .acrius animadverterentur; a Moline Ilio
praesertim , qui cum totum opus Eculserit, habet in singu- Iis partibus quid vel desideret, vel notet. EXOrdiamur a prima Lacrimarum vias non eodem semis per se habere modo, sed saepe variare, Molin ellius confitetur idque observationibus suis didicit permultis. Nam primum binos ductus, qui laterales dicuntur , modo in unum convenire animadvertit, qui post deinde in nasalem infuit, modo seorsum ad hunc a salem , sive maiorem lacrimarum ductum, deferri. Deinde huius ipsius ductus inferiorem partem multo latiorem interdum in Uenit, quam eius fert consuetudo. Praeterea horum, de quibus agimus, ductuum tunicas modo extenuatas, ac fere exsucca reperit, modo cras-ssiores, a tanta humoris vi turgentes , ut, cum illas de induitria iterum ac saepius compresserit, numquam non Ut-tulas nitidissimi cuiusdam serio plurimas, ex omni parte, quasi rorem , miserint ut iam minus ab illorum opinione Molinellius abhorreat, qui glandulosam naturam sacco lacrimati tribuunt. Idque commodissime observavit ad rem, quam Anellius proposuerat, e X plicandam. Quam dicam, a proposito paullis per digrediens, nam longum non est. Anellius hoc narrat. Erat mulier, cui tumor identidem in lacrimat sacco oriebatur. Si is tumor premeretur , Vis ingens limpidi seri per nares effluebat tumor ipse evanescebat. Idemque aliquanto post redibat, quamvis neque lacrimas mulier effunderet, ipsa lacrimalia puncta frustra
in ea quaererentur. Ea res quamvis nova fortasse esset, profecto rara non tamen Platnerum, cum hanc legeret, in
admirationem tantam rapuisset, si id scivisset, quod Moli Dellius modo comperit. Est enim ex huius observatione inlacrimalibus ipsis ductibus scatebra quasi quaedam seri limpi di, Macrimarum simillimi, quod inibi sedere,, pro re nata in nares effundi potest sine lacrumis.
177쪽
COMMENTARII. Sed iam ad propositum redeo. Quamvis varietates peris multas, nec ita leves, Cipse per se in lacrimalibus ductibus Molinellius observaverit,is observatas antea a Morgagno cognoverit, tamen assirmare se posse putat, numquam sibi neque communem meatum ita longum , neque superiO- rem partem lacrimatis ductus sic amplam, neque inferiorem sic figuratam occurrisse, quemadmodum a Petito delineantur qui in suis tabulis, si modo cum naturalibus, sanis
partibus conferantur, adeo verum non est assecutus, ut suspicetur Molin ellius, ne voluisse quidem sed eo potius spe- classe, ut partes quodam modo adumbraret, non Xprime
Hic praeterire lentio non debeo Molinellii diligentiam.
Is cum neque veteres anatomicorum tabulas, quibus laCri- male ductus repraesentantur, satis probaret, neque etitinOVae satisfacerent, voluit cum suam , tum egregii Lellii induitriam Xperiri. Huic ergo suasit, ut lacrimates ductus qua apertos, qua clausos una cum partibus vel supra , vel infra positis plane ad verum exprimeret, suisque coloribus distin gueret. Quod ille fecit Molin ellio ipso quoque suam pe- Tam ante elegantiss me. Dici non potest, quam fuerint hae tabulae academicis omniDus gratae multis de caussis. Nam Primum tantam prae se pictoris sollertiam ferebant, ut v bitari non posset, qui qui illas tam studiose fecisse , non etiam omnia e vero fingere voluisset. Deinde utilissimae vi debantur, quod propriis quibusdam lineolis ea loca, Moli nellii admonitu notata fuerant, quae respicere chirurgus de hei maxime in fistulis tractandis. Ac praeterea, quo etiam
essent commodiores, adiunctum erat cuique parti suum no men, ne unum tantum, sed omnia, quotcumque illi auactores varii imposuerunt ut esset expeditissimum scire, quo quisque nomine eamdem partem notavisset. Quod si in ta bulis anatomicorum perpetuo fieret, minus saepe errarent sudios, quos nominum fallit diversitas. Haec de tabulis. Unde digressus sum, redeo. Lacrimalium ductuum foramam supra consideravimus nunc ad caussas veniamus, quibus lacrimarum humor ad nares per lacrimalia puncta traducitur. Petitus duas affert primum palpebrarum motum an quo anatomicos omnes habet consentientes , sed haec ill1
caussa praecipua non est . Praecipua est altera ipsa ductuum
178쪽
164 COMMENTARII. constructio. Namque ipsi, lacrimalia puncta, lacrimates
minores ductus , quique hos sequitur, lacrimalis saccus, is demum , qui hunc excipit, ductus ad nares spectans, si-phunculum quemdam componunt, qui crure breviori in lacrimatem lacum demerso , per lacrimalia puncta humorem recipit, eumque statim per crus alterum in nares immittit. Sic ubi semel canalis hic totus humore repletus fuerit, lacrimas continenter labi oportebit, usque dum lacrimalia puncta lacum attigerint. Sic enim fert siphonis ratio. Haec
Molinellius hanc sphunculi rationem ample ni omnino non audet, praesertim cum illum non capillarem e litus ponat, sed eius generis , Cuius sunt communes siphonec qui utique liquorem , in quem mersi sunt, absorbere non ponsunt, nisi si prius liquore ipso repleantur. In capillaribus hoc non est necesse; nam capillares humorem absorbent etiamsi antea repleti non fuerint, sed replentur absorbendo. Quare cum siphunculum illum suum repleri prius etitus velit, quam humorem e lacrimali lacu absorbeat, plane ostendit, se illum capillarem eis nolle. Quod si eius genexis est, quod repleri primum oportet, ut deinde humorem absorbeat quid caussae eis disiemus, cur primum repleatur pNam in communibus quidem phonibus eductio aeris id es scit. Quid est autem , quod aerem e lacrimati illo siphunculo educat, cum lacrimae et sunt primum eliciendae, vel, cum celsaverint, revocandiu Etenim quam saepe celsant a crimae vel sponte sua, vel quod iter illis intercluditu In terdum liquores in lacrimalia puncta iniiciuntur alias spe
cillum immittitur aliquando Comprimitur faccus, aut apexitu ; nonnumquam etiam materia supervenit vias obstruens; quae omnia, quamdiu sunt, lacrimarum curium prohibent; si tollantur, lacrimae redeunt. Dissicile est autem invenire,
cum haec incidunt, quid illas tam subito per siphunculum trahat, tamque expedite, ad silphunculum ipsum replen
Ac res quidem tota minus haberet dissicultatis, si quem
munem , ex altera capillarem posui iIet idque ellet etiam ad lacrimalium ductuum formam accommodatius ; nam illi
quiden dueius, qui latex te seu minores Icuntur, num
179쪽
quam non sunt capillares; qui vero hos secuntur, accus lacrimalis maior, numquam capillares sunt, vel fere numquam quibus silphunculum si componimus, is commodum e ea parte lacrimatem lacum attinget, quae capillaris est , ad trahendum humorem, ut Capillares ubi sunt omnes, semper paratissima eritque in hoc positu consilium naturae quoddam. Verum quamvis haec si phuncul Opinio naturae ingenium commendet, sitque fortasse ad rem psam, .lacrimarum
Cursum explicandum accommodata, tamen Molin ellium non
adeo capit, ut vel illam amplecti velit, vel aliam , si iudicio, probabiliorem non illi anteponere ; nam si lacri- male ductus systallici cuiusdam corrugantis notus fa-
Cultatem habent, cur non hoc potius motu cieri lacrimas
Putemus, promoveri P Sic motu negotium hoc totum, atque impulsione certissima , ut physicorum fert ratio, confi cietur nam quamvis sunt multi , qui attrahentem vim quamdam ad pleraque adhibent, eamque maxime in capillaribus tubis agnoscunt; numquam tamen his attractionibus utuntur, nisi cum de caussis aliis de 1 perant. Et huic sane Tationi, quantum Molinellius iudicat, multa consentiunt; primum palpebrarum motus, quem etiam Petitus agnoscit; deinde lacrimalium punctorum situs atque structura , U Uri Morgagnus considerans, his potius fieri cred1dit, ut urgeantur lacrimae atque in trudantur, quam alia quavis de caussa. Huc accedit, quod lacrimalis humor plerumque non in lacrimas coactus , sed in particulas minimas divisus, dispersusque invenitur. Quod si observationen attendimus quam S. vesus, insiovi teste, primus omnium proposuit, non utique dubitabimus, quin lacrimates ductus cor
xugari facile possint, ad colligendas lacrimas, promovendasque siquidem observat ille , membranam, quae Os ductus ambit, atque adeo ductus ipsos, si vel leviter specillo at
tingantur, commoveri mirum in modum, .corrugari, ut appareat, hanc illis corrugationis facultatem omnino non
esse denegandam. Haec adhuc sunt, quae ad primam partena Petilici opusculi Molinellius habuit. Neque vero quidquam, Ut credo, mutasset, etiamsi praeclarum Eaysticae specimen a Musschenbroehio editum , quod tum id ille non poterat,
quodque nobis postea allatum est, legisset. Nam quamvis
180쪽
Muffchenbroehius, describens diserte oculum , lacrimas de ducat per siphunculum, quem utique capillarem ponit, in
eoque videtur a Petito dissentires, an e rationem eius rei
affert nullam . Quam sane rationem a Musichenbroehi sic postulasset Molinellius, quemadmodum postulavit a Petito. Sed iam videamus, quid notaverit in ea parte , in qua Petitus cum lacrimatem fistulam scite definiverit, morbos Exponit duos, quos veretur, ne lacrimalibus fistulis facile confundantur, cum sint longe diversi quorum alter ad la Crimales vias utique pertinet, sed non est fistula ; alter iassula aliquando est, sed non lacrimalis . Quo loco tantum abest , ut etito Molinellius adversetur potius observationes alias suasque addit,in auctoritates adiungit multorum, quibus idem magis probet ut videatur Petit opinioni plus etiam assentiri, quam et itus ipse Duorum , quos supra dixi, morborum prior nascitur, cum obstructo nas ali ductu, stagnantes, res uentesque lacrimae mitis adeo temperataeque naturae sunt, ut lacrimales vias vel nihil exulcerent, vel ferme nihil, in callosas non reddant. Quo fit, ut diutissime a fistula immunes aegri esse possint, si modo tumorem illum , qui sacco lacrimali innasci solet, saepius per dies singulos comprimendo, quidquid intus humoris est, exprimant. Quod morbi genus cum rarum sit, pulchrum est medico id vel
semel offendisses Molinellio id contigit plus quam semel.
Atque inter ceteros de sacerdote quodam narrat , cui quamvis lacrimae, puriformis materia per lacrimalia puniacta copiosissime caderent, se tamen a fistula eo, quem di-Σi, modo per annos plures servaverat; in quo illud etiam notatu dignum fuit, lacrimas sordes, quae antea compress sacco per lacrimalia puncta exibant, postea , Utato cursu, per nares effluere coepisse, cuius rei indicia erant certissima, ipse tumor a compres ione desidens, quae statim sequebatur voluntas emungendi, Wipsa demum humoris per nares educti rati , natura. De muliere etiam nobili commemoravit, quae narium Ulcere laborabat, ad quod ulcus caro excrescens adiungebatur Exsecta post
aliquot menses carne, lacrimae, quae antea per lacrimalia puncta refluebant, naturalem cursum recuperarunt, iis adhuc integris. Quo facile creditum est, illam, quam dixi,