장음표시 사용
191쪽
COMMENTARII. Quod si pariter extracto, pulveri vis inhaesisset, probabili ratione coniiciebatur, eam in principiis duobus se se mutuo complectentibus esse positam, oportuisseque sales es ad aquam applicasse, ut sulphureas etiam particulas sericum traxissent. Haec erant in exspectatione; sed experimenta spem omnem fefellerunt; cum enim, pulvis, Atractum humanae cuti imposita fuerint, uti vescantia imponi solent, idque saepius, numquam Vesicas XCitarunt; ne in dicium quidem fecerunt ullum nam neque ruborem indu Nerunt, neque caloris sensum, neque doloris, fecerunt. Quo
apparet, quam sit mobile principium illud, quo vesicae fiunt, Qquam facile evanescat. Id quod etiam in sinapis semine
Cinciri, aut a fani, aut caepae succo intelligi potuit. Experimentum autem cessit aliter, vini spiritu ad sol vendum adhibito nam cantharidum X tractum, hoc spiritu Comparatum , Utique Vesicas X tulit, eaque habuit omnia quae vesicanti optimo convenirent. Oportet igitur sales, pariter ut sulphura, in spiritu fuisse solutos. Ceterum pulvis ab
infullone reliquus virtute Caruit.
Ad ignem tandem ventum est, ne quid ad analysin absol
vendam praetermitteretur EX perimentorum haec fuit summa.
Cantharides aliquantulum aquae inter initia praebuerunt; postea non nihil olei aucto igne sal volatile primum prodiit;
ad extremum oleum Crailum , Obscurum, foetidum . EX U
phorbi magna fumorum vis initio exiit, qui post coacti ii quorem avum, sub acidum repraesentarunt sub exitu oleum crassiim flavum prodiit E sinapi atque adi ii quo subflavus primum , tum fumi exorti sunt, qui in ob una quoddam cogebantur. Ab radice ari, a fano phlegma eductum est, deinde fumi, qui Van Uerunt . Liquor, qui primum e cantharidum atque allii deitillatione in conspe ctum venit, neque ab admittis acidis , neque ab alcalicis es fervescere potuit, qui e sinapi prodiit, ab aceto deii 1llato efferbuit etiam a spiritu vini Plactenus vesicantium naturam illustravit Verati labor. T. IL P.L
192쪽
De brachii an eurysmate e tis in mittendo
sanguis ex brachio mittitur, accidit aliquando ut
cum venae inc1di debeat , huic iuncta arterra laedatur Hinc aneurysima oritur, cui maIo, si levius est, quoniam
in brachio est, simplici compressione succurri potest , sed est interdum gravissimum, in periculosum maxime, nisi pars resecetur quod ipsum quoque periculosum est usque
adeo dissicile, ut inter ceteras curationes , quae manu fiunt.
haec Ionge dissicillimae apud omnes habeatur. Oportet ergQ hunc locum vel propter periculi magnitudinem, vel propter curandi difficultatem tractari quam iligentissime, praesertim cum maxime deceat, Chirurgum ei malo accurrere possie quod ipse fecerit. Atque huc omnis spectat sermo ille quem scriptum proximo superiore anno ad academiam detulit Petrus Paullus Molinellius quamquam de eo fere an eurysmate ibi agitur, quod verum dici solet in est uni
carum quibus arteria continetur, dilatatio. Hunc sermonem ipsum differam in opuscula, quo sint ornatiora. Hici vero summa tantum capita attingam, quasi in conspectum ad ducam , ut non sermonen retulisse videar, sed affilium potius lectorem invitasse .. Sermo totus in partes duas tributus est, quarum primae observationes complectatur omnino quinque. Harum primae quatuor curationes a urysmatum continent, ut sunt aliter ab aliis administratae unani chirurgus exsecutus est in exteris nationibus nobilissimus alteram, tertiam Molinellius: ipse . quartam demum aifalvae postremae huius historiam Molinellius a Morgagno acceperat, quo etiam nomine splendidior est. Quinta observatio sectionem habet brachii mortui, in quo vivo Valsalva dudum aneurysmae Curavera T. Haec Omnia Praetermittam . nam quae secuntur , quamvis ab his sint ducta, sine his tamen intelligi satis possunt; etenim quae inuenienti rem monstrant, non eadem semper necessa-xia sunt ad rem . quae inventa est, percipiendam
Veniam ergo ad sermonis, quem ditat, partem alteram Hic
193쪽
Hic Molinellius considerationes quasdam profert, nec eas leves, quibus mutare aliquid de pervulgatis opinionibus studet. Haec prior. In curando ne urysmate illud in primis praecipere auctores solent, Ut quoniam arteriam ligare oportet, apprehendatur prius, abducaturque probe nervus , ne , si id negligatur, ipse forte cum arteria codigetur idque maxime ad rem pertinere arbitrantur; quo sane curationem in longum protrahunt, faciunt dissiciliorem quam tamen expeditissimam esse optabile valde est, nec tantum es te,
sed etiam videri, ne chirurgi animum dissicultatis opinio
Hanc praeceptionem Molinellius ne omnino accipiat, haec faciunt. Tres homines vidisse se assirmat, quibus cum ligatus esset nervus, tamen optime res cessit, idque cum suismet oculis in tribus viderit, ut dubitare de his non possit, idem in alio quoque coniicit, in eo scilicet, quem Valsalva serva verat, in quo nervum pariter ligatum fuisse credibile Valde est. Neque vero negat, quibus nervus vinciatur , illos dolo re assici aliquanto maiori, de amisia manu queri gravius. Sed neque languores illi secuntur, neque On Vulsiones , ne que alia, quae certissimum aut homini, aut parti exitium an ferant . Quinis brachii, manus motum, sensumque omnem sic plane recuperant, Made brevi, ut nervum religasse nihil poeniteat. Quae si his acciderunt, de quibus Mollinellius testatur, quamvis, aetate, corporis habitu essent varii, neque splenium ullum inter nervum , filumque fuisset interpositum, alligatura in duobus ad dies aliquot, in uno ad hebdo madas etiam constitisset, fuisset arctissima in omnibus, satis apparet, hanc curandi securitatem patere quam latissi me, neque his alligaturis maximum subesse metum . Modo igitur nervum ne quid pungat, qui illum praeterea alligari ve tant, in re videntur laborare minus neces Iaries recteque fecisse Thibautus, qui hanc praeceptionem neglexiise dicitur quod si verum est , Molinellii dictum huius fama confirmat; quam quam nos illud certissimis observationibus probari malumus,
Non negat Molin ellius hoc loco, multa bi possis obii
ci eademque in aperto ponit, quemadmodum docti faciunt, qui contraria argumenta, si diluere non possunt, dissimu Zo lare
194쪽
18 COMMENTARII. lare tamen nolunt Iliud autem praecipuum . Si ligari nervus citra perniciem potest , quid est ergo, quod ligati non nudi, uti truncus paris vagi, exitium afferunt Quid quod animalia, qui bus hi ligantur arctius, tum statim solvuntur, citius pereunt, quam si omnino inciderenturi Quod est primum a Valsat Vatraditum, post Morgagni observationibus , auctoritate
confirmatum . Respondet Molinellius, rationem hanc minui posse , si consideremus, nervos illos, quos Valsalva revinxit, ad cor nobilissima an animalis partem , pertinere; ad quana
praeter illos, quos ipse ligando inutiles reddidit, nulli alii
nervi, vel ferme nulli, deferuntur. E contrari nervum qui in brachio inter curandum an eurysma alligatur, ad cu bitum ferri, ad manum , quae partes sunt minus nobiles, wad quas nervi alii deferuntur satis magni ut, uno demato, tamen deesse partibus subsidium nervorum non possit. Neque in his tamen acquiescit Molinellius quippe rationem minuunt haec quidem, non tollunt. Nam primum, quod nervus in curando an eurysmate alligatus ad partes ferri di citur minus nobiles sit ita sane nocebit minus, sed noce bit tamen praesertim cum e religato, aliorum nervorum qui in brachio sunt, crassitudo minime augeatur, quo religati vicem supplere possint. Deinde nervus, qui in brachio, aneurysmatis curandi cauissa, alligatur, alligatur, ut supra posuimus, ad longum tempus, cum Valsalva suos illos non nisi ad brevissimum constrinxerit; quapropter quanto horum alligatura plus nocuit aliis de caussis, tanto illorum nocere plus posse videtur ex diuturnitate Haec apud se Molin ellius in utramque partem disputans
eodem tamen redit, rationem contra factum nullius esse pon deris hoc autem factum esse evidentissimis observationibus comprobatum, Ut nervus in brachio, his quidem, de quibus supra dictum est , alligatus cum arteria fuerit felici si tu . Quod si idem in nervis aliis non succedit; quid pute mus p an texturam formam non eamdem esse nervis
omnibus, sed aliis aliam P an, quod sanguiferi uetus in bra
chio una cum nervo alligentur, ligaturam idcirco mollio rem esse , minusque nocuam P Rationem quoquo modo inu.
tare praestat, quam contra factum pugnare . Hoc enim cer
tissimum, clarissimumque est illa dubia atque Obscura. Qua re nec illis admodum Molinellius confidit, quae ex ildcin
195쪽
COMMENTARII. Isimi salvae experimentis a multis ne ulla exceptione duci αlent ad paralysin Walia explicanda; nam si non unus er vorum omnium est modus, ne unum quidem de omnibus iudicium esse debet. Hactenus ligaturam nervi Molinellius consideravit adligaturam arteriae transit. Solent hi, qui de an eurysmate curando praecipiunt, illud primum ponere, ut arteria lige tu ; idque cum docent, non saccum Utique aneurysmati cum ligari volunt, sed eam potius arteriae partem, quae supra est . Saccus enim arteria quidem dilatata dicitur, arteria di ci sine adiuncto non solet Molin ellio autem bis accidit, ut ligare arteriam , quemadmodum hi volunt, ad perfectam curationem non satis fuerit; sed arteriam, saccum ligare pariter oportuerit, vel etiam saccum tantum . Est ergo res consideranda attentius, observationibus illustranda . Iam id ergo faciam US
Accidere interdum potest, idque accidisserabi Moti ne ilius
testatur, ut ligata, quemadmodum fieri solet, arteria , arte-xiosus quipiam ramulus infra ligaturam apertus maneat, unde sanguis, quod maxime vitandum est, o saccum irruat neque ad hunc sanguinem avertendum ligari arteria inferius possit, ne , si id fiat, hic ipse ramulus submissa acu laceretur ergo cum accidit, nihil melius est, quam saccum ipsum sub arteria , paucarum linearum intervallo, re Pgare sic enina sanguis omnis, non is tantum, quem trunctis , sed etiam quem rami vehunt, prohibetur Molin elli utique, sive arteriam pariter , saccum religasset, sive saccum taniatum , Utroque modo , in aliquibus certe vasis, commodissime res cessit. Ac licet in his casibus remedia escharotica utilia sint, Metiam compressio prosit, ligaturam ille tamen, si eo, quem digi, modo peragatur, Commodiorem his multo, tutioremque esse censet. Quo loco illud etiam animadvertit, tenuiorem illam in dudum a Petit propositam , cum aptiorem sibi ad hanc ligaturam visam esse, quam quae latior nunc ab eodem proponitu Vereturque, ne non sit huic inligaturis etiam communibus anteponenda Porro sunt quidam, qui ad neu rysma sanandum supe-yiorem tantum arteriae partem ligari volunt, non aliam quos Molin ellii observationes redarguunt nam interdum
etiam inferiorem ligare opus habuit quod nonnulli quidem
196쪽
COMMENTARII. praeceperunt, sed neque hi assecuti sunt omnia compertum est enim Molinellio, arterias quoque alias deligare nonnumquam oportere ; nam sunt aliae interdum, quae sanguinem in saccum deferunt, atque hunc quoque avertere pus est; velut cum accus est, ubi arteria brachialis in duas distrahitur, radieam , ubi talem idque quantum Cavere porteat, illarum Observationum , quas supra numeravimus, eiscunda apertissime docet . Factum est autem , ut multi ligata
superiori arteria, vel inferiori etiam, nihil amplius requisi- Verint, propterea quod animum non satis ad omnia attenderunt, neque viderunt, quam diversis in locis fieri saccus Possit, neque quam multiplices sint arteriarum ductus huc pertinentium, neque hi demum ductus quam facile etiamsi
sint tenuissimi, diduci possint atque ampliari quae si vidi Liant, praeceptiones suas ad omnes Casus, quotcumqUe C- Currere possunt, accommodare studuissent; nam quamvis hi nondum illis occurrissent, metuendum tamen erat, ne occurrerent, occurrere cum possent.
Usque adhuc vincturas Moline dius consideravit pergit ad alia Primumque nihil sibi esse affirmat, cur Anellii curationem , praesertim si universim ad omnes casus accipiatur, curationibus aliis anteponat; quidem Anellius an eurysmatas curat, ut cum arteriam supra infraque in Xerit , saccum ipsum aperire negligat; quod Molin ellius probare non potest, nam isto modo oportet sanguinem perpetuo in saccum invehi, si qua arteriola ad hunc pertineat, eiusque latera quod nulla ex parte pateant, delassare maiorem in modum, unde aegro sit pessime. Quid quod cubit eam arteriam, alia Lque profundiores religare interdum oportet, quod fieri, ni- 1 disrupto sacco, vix potest. Neque vero negatum, Anellii rationem simpliciorem esse , mitioremque . Sed quis ignorat, nihil minus chirurgum decere, quam ut blandus cum discrimine est vellit Quid enim, si illa Anelli curatio primum nihil proficiat, Mad eamdem chirurgus redire debeat Quae, obsecro, laborant , quam multa incommoda , quam gra Via, impendebunt i Quantum periculi habebit lenitas P Sunt etiam alii leniores, qui compressionem , quod
sit commodissima , anellianae curationi anteponant ; namque partem extrinsecus valde comprimunt, in eoque sanandi nevrysmatis spem omnem habent, idque non paucis bene
197쪽
COMMENTARII. 83hene vertit. Sed his quoque videndum est, ne cum benigne quosdam servaverint, eadem benignitate alios perdant. Namque ut illos mittamus, quibus propter tumoris duritiem quod in anevrysmate etiam vero interdum accidit compressio prodesse nullo modo potest ne illis quidem omnino proderit , quibus tumor neurysmaticus, de quo proprie sermo est, .modis est comprimi potest; quae enim spes sit, ubi tumor eo usque eaevenerit, ut distractae iam plus nimio, laxaeque fibrae vim suam , imitudinemque re cuperare, ne compressae quidem, queant Z vel ubi sanguiferi ductus tam multi , tam varii tamque inter se multipliciter implexi in accum deferuntur, ut dissicillimum sit instrumentum reperire quod aptetur singulis, & unumquemque Iocum, quem quidem comprimere oporteat, prout opus est comprimat quod in secunda ex illis quinque observationibus , quas Molin ellius in primam, sermonis sui partem On- tulit, apparebit.
Quid autem de compressione isthac dicamus, si ad ipsam quidem accedat incis, Lanyus quidem in iis adnotationibus quibus librum curationum Dionysii docte ornavit, e Petitotestatur, numquam non recte petocessisse omnia, ubi incisio nem diuturna arteriae compressio praecessisset . Nihilominus animadvertit olinellius in his casibus haemorrhagiam inter incidendum secutam esse copiosissimam , id quod fieri oportuit Iateralibus vasis diductis nimium ampliatisque. Si haec ergo haemorrhagia ligatis prius uti convenit, vas prohibeaturi, arteriae compressionem quam quidem incisio sequitur, non improbat
Cum haec Molinellius chirurgos monuisset, sectionem brachii tandem considerans . in quo vivo se se Valsalva exercuerat, notavit nonnulla, de quibus moneret etiam phys cos . Brachium an eurysmate laboraverint, Curarumque fuerat, ut modo dixi, a Valsalva. Postulabat res ipsa , ut quando arteriae pars quaedam detracta fuerat, huius vicem lateralia
vasta supplerent sine quo brachium a sanitatem perduci non potuisset . Idque ipsae per se satis suadebat natio. Selerat adhuc quaerendum an rationi Observatio responderet; nam praeterquam quod ratio saepe nutat nisi observatione firmetur, aliquando etiam ObseIvando plura inveniuntur, quamlatatio ipsa doce P. Velut hic, cum laterati vasa detracti vasis
198쪽
184 COMMENTARII. osscio debere fungi ratio docuisset, id ipse etiam dissecta rum partium adspectus manifestavit idemque adspectus praeterea ostendit, vas vel unum ad id satis esses; atque hoc unum , in vice detractae partis supplenda , torqueri praeter conasuetudinem , flecti multis modis quae quidem ratio non docuerat . Neque minus dissectione apparuit, Qualiter arte Tiarum extrema ex intercisione occludantur, quid sacco fiat, quidve nervo , si alligetur . Quae omnia Molinellius in tabulas pulcherrimas contulit, quibus nihil fieri expressius potuit erant quippe Lellii neque solum partes, ut in brach1is affectis sunt, repraesentavit, sed etiam , ut in integris, quo esset expeditior comparatio. Quod ut ab incisoribussiat, cum in aliis casibus optandum est , tum vero in his erat, fecit enim horum pauci ras , ut Condenda Ium tabula-gum facultatem non multi habuerint.
simiam in quibusdam morbis notata.
Orbis nihil frequentius sed pauci llitteris digni. o
rum tres Iosephus erat tu in academia exposuit non plane contemnendos, quos , quamvis a Uciores adhuc sunt, quam res postulat, attingam tamen, ut si morborum ilio xiam minus illustravero, videar certe Oluille. Mulier quinquagesimum annum agens, alabat, ut videbatur, rectissime . Hanc subit apoplexi corripit, ad quam , cum remedia nihil proficerent, die tertio febricula accessit. Die quarto febris increvit fuerunt deteriora Omnia . Quintus mortem attulit. Res paratio per totum mor bi tempus fuit parva illa quidem, rara , sed tamen ordi nata aequabitis . In hac ergo respiratione , incerta tu ue obscura salutis spes ponitur; neque audiendi illi, qui apo plexiam cum huiusmodi respiratione coniunctam debilem vocant nisi forte debilem eam vocant, quae aegrum interimat . Dissecta mulieres, apertoque capit , sanguiferi ductus, qui vel cerebrum , vel cerebellum late pervadunt, 11tenti maiorem in modum apparuerunt, turgentesque Ventriculi sinistri anterior pars tanto cruore replebatur, qua cluto qua in grumos coacto, quantu vi illo cavo capi posci
199쪽
COMMENTARII. 83Nihil in his quidem praeter exspectationem ; illud vero ad
mirationem habuit, quod inter grumos pilorum glomus, implexorum simul complicatorumque , se prodidit. Erat glomus ciceris grano parci pili autem tenuissimi; qui quamvis verissimos se esse pilos, vel primo adspectu probarent; idque etiam micros copium confirmaverit nullus tamen erat eo ullo instructus, qui pilis pro radicula esse solet potius in acumen ex ea parte desinebant, non omnes , cer te aliqui. ilis implexa erant corpuscula minima , albida, figurae variae, quorum naturam neque Veratius, neque illi, quos ad observandum acciverat, eccarius, Galeatius, Bal hus, cognoscere potuerunt. Non est novum, neque rarum ,
interioribus corporis partibus innasci pilos, iis praesertim, quibus pinguitudo inest aliqua Menghinus, WBongius non multo ante, quam hae scriberemus, ad academiam retule rant de pilorum globo , quem in sinistro mulieris cuiusdam Ovario, materia multa se bacea involutum, adinvenerunt. Erant hi pili satis longi, implexissimique inter se. varium durius, quam solet, maius Mulierem uitulerat apople Σia. Pilos ergo, ut modo dixi, in aliis partibus inveniri nec OVum ii, nec rarum ; at inveniri in cerebro, si non novum, certe rarissimum est neque facile explicabitur, quomodo aut inibi nati sint, ubi pinguitudo sit plane nulla, hac enim ali creduntur aut nati alibi illuc irrepserint. Alterius mulieris cadaver nactus alia quaedam Veratius notavit; quae paucis referam sed est prius, quid illi fue
Tit, antequam moreretur, Videndum. Erat mulier anno
rum duorumis viginti. Nupsit Paucis post mensibus in dextri femoris dolorem incidit primum mitem , deinde paullatim ingravescentem qui totos viginti dies nihil re misit. Interim febri nulla. Post eos dies mitescere dolor, et mulier ingredi domestica obire munera. Valentem diXisses. Fuit illa sanatio morbo deterior. Nam cum dolor femoris remisisset, dolere coepit mulier a capit , pri mum leviter, post gravius eoque malum processit, ut i hi fastidia, vomitiones, imbecillitatem attuleris urinae in ter initia fuerunt turbidae, eaeque, quae malum capitis praenunciarent progrediente morbo meliores, quaeque sanum decerent. Remedia adhibita morbum nihil levarunt; non sanguinis missio, non ea, quae alvum solvunt, non vesica n- T. H. P. tia,
200쪽
COMMENTARII tia, non optata, non ea denique, quae capiti extrinsecus admoveri solent in his casibus. Interim cum omnia in dies peiora fierent, molestissimae refrigerationes, tremoresque tarporis, mentis perturbationes, Walia graviora, mulie- rem iam pessime haberent ad cetera incommoda, quibus diu vexata fuerat, accessit postremo dolor ingens in regione iliaca ad partem dexteram, cui sitis vehemens adiungebatur vicesimo tandem die, cum hic dolor aegram cepisset, mortua est. Haec referens eratius bene mereri voluit de Hippocrate . Non enim Hippocratem fugit, si dolor in femore finiatur, gravissimum saepe malum capiti impendere, quam sententiam exemplis variis, Win tertio epidemicorum libro, Win primo prorrheticorum confirmavit Ut e contra. rio, si dolor a capite in femur transfertur omnino si a superioribus partibus ad inferiores transsit, in tuto est salus. Sed sunt adhuc eiusdem sententiae exempla apud auctores alios paucissima . Quibus unum addere Veratius voluit, ut esset de hac paucitate minus dolendum Diisecto mulieris huius cadavere, nullum in erebro vitium deprehensum est laterales tantum ventriculos subsalsi seri vis ingens replebat de cuius natura praeter hoc ipsum, quod salsum esset, nihil experimenta docuerunt . Ventum est ad abdomen Colon , qua degleram iliacae regionis partem spectat, ubi dolor vehementissimus viginti diebus ante
mortem, Ut supra diximus, insederat, non leviter inflammatum erat. Intestina reliqua , me senterium, uterus, Vesica
denique urinaria primo adspectu corpuscula ostendebant rotunda, quorum quae maxima erant, lentem non aequabant, cetera granis milii possent comparari. Super haec corpuscula sanguiferi ductus excurrebant, quorum nonnulli intro etiam fe immittere videbantur . Omnino qui haec miliares dixisset glandulas, non sine caussa dixisset. Sectis horum aliquot mucosus humor exibat, gelatinae modo . Quamvis vero in omnibus, quas dixi, partibus corpuscula huiusmodi satis frequentia essent, nusquam tamen confertiora erant, quam in
ieiuno intestino atque leo in his ergo propria illorum se. de quaesita est; quoniam distracta exteriori tunica, quam membra notam vocant, ab aliis evulsa , visa sunt corpuscula hanc sequi dubium non fuit , quin ad hanc proprie Pertinerent, praesertim , cum partibus eiusdem tunicae super