Commentarii de Bononiensi Scientiarum et Artium Instituto Atque Academia

201쪽

COMMENTARII. 87 citreim laminam deductis, Wadverso lumine inspectis, cor puscula magnitudinem suam in formam praeclare manifesta

verint. Uterus, ut de hoc separatim dicamus, erat iusto maior tubae autem ex ea parte, quae ad foliaceas expansi ne pertinet, distentae, eaque materia plenae, quae a coagulatum referre posset, coloris subflavi. Eius materiae de pluebat aliquid in uterum. Hic quoque Veratius gratificari voluit Hippocrati, qui cum dixerit, malum uteri dolorem facile afferre femoris, ipse autem in ea femina vitium uteri invenisset, quae a femore doluisset, magni illius graeci senatentiam confirmare se posse sibi persuasit. Non similiter e yero assentiri voluit, aut Iacobaeo, aut angelo, de glandulis, nam quamvis corpuscula in intestinis, aliisque abdominis partibus sibi observata magnam prae se glandularum speciem ferrent, WPeyerus de glandulis tradat, quas in ipsa intestinorum facie, alii in homine, ipse in pica coravo gallina observavit; Iacobaeus duriora quaedam corpuascula, piso aliquanto maiora, per universum intestinorum tractum , exstantia in iis vidisse se assirmet, quos hydrops, aut diuturna tabes confecerit, eaque corpuscula glandulas appellare non dubitet; angelus demum in homine, quem venenum absumserat, similia tubercula in intestinis, in se sophago, in ventriculo prominentia viderit,' in glan

dulis numeraverit essentque horum doctorum hominum ob servationes plane similes oeratius tamen a firmare de glandulis non est ausus. His visis, quae in duabus mulieribus Veratius observa vit, venio ad ea, quae etsi minus admirationis habent, non sunt tamen propter hominis memoriam praetermittenda ; in illo enim morbo acciderunt, quo Sebastianus Antonius Trom bellus academiae ereptus est, medicus praestans, ne suo tan tum , sed etiam Ioannis Chrysostomi fratris, quem Theolo gica studia illustrarunt, merito multis Carissimus . Hunc, cum Lucum in ferrariensem agrum se contulisset, ac satis commode valere sibi videretur, ex improviso in anteriore

pectoris parte dolor cepit, quem statim deiectio virium, respirandi dissicultas secuta est . Sed omnia initio levio rari Post ingravescente malo, respiratio dissicilior facta, do lor ad colium , ad sinistram aurem dilatari coeptus est Cum remedia alia nihil profecissent, ne missio quidem san. Aa a guinis

202쪽

COMMENTARII guinis profuit fomentum pectori applicitum est, quo dolor levari visus est, sed paullo post increvit. Aeger subnigra

quaedam vomuit a tum febricula quaedam est orta. Interim cum respirandi dissicultas magis urgeret, sanguis iterum missus qui morbum neque levaVit, neque indicavit. Tandem cum somnum se capere velles, homo significasset, novemdecim post horis, ex quo dolor ipsum ceperat, deces-s1t. Scimus hunc, dum viveret, molestissimo herpete in in fima abdominis parte saepius tentatum fuisses huius sanatio exitium illi fortasse attulit.

Vertichius iuvenis illius oppidi doctis imus, qui aegro

succurrere omni ope tentaverat, mortuum secuit eiusque sectionis descriptionem elegantissimam ad erat tum misit, quam cum academia, si Commodum esset, Communicaret . Veratius morem gessit, academia approbante atque ex

omnibus, quae in id sectione per summam Verlichii dili

gentiam comperta erant, ea maxime ad mortis caussam per

rinere iudicavit, quae sunt in mediaitino, circa ipsum Observata . Hoc en1m ex ea pectoris parte, ubi dolor fue-Tat, totum Cruore nigro, in grumos coacto suffusum erat praeterea in crassitudinem tantam creUerat, Ut digitos

fere res aequaret colore erat nigro, ad lividum ver gente Sinister pulmonis obus sanguine distentus erat item Pleura ex ea parte , qua respondet mamillae deXterae. His rebus inflammationem mediasLini Veratius agnovit eamque mirabatur, cum tanta esset, nudum fere ex illis signis praese tulisse , quibus solet hic morbus manifestari; nam si illos audimus, qui hoc malum fusius explicant, eiusque historias

diligentissime colligunt, numquam non id continua, acuta febris adiuncta est, ad quam addunt praecordiorum ingentem aestum, tussim assiduam primo siccam , deinde humidam , sputa vel cruenta , vel omnino biliosa, MIespirationem frequentem, parvam atque his fere signis inflammationem mediastini se dicunt cognoscere quam non utique in Trombedo cognovissent, cui nihil horum accidit. Nam quamvis dolor in pectore is esset, qui de mediastino inflammato monere posset, quis est tamen, qui in his morobis diiudicandis indicio uno contentus sit Θ Ac ne de tali instaminatione vel ipsam post mortem suspicio oriretur, ipsa etiam faciebat mortis celeritas. Scimus enim his, uos

media

203쪽

COMMENTARII. 89 inediastini inflammatio tollit, malum produci ad dies alia

quot Trom bellum horae undeviginti rapuerunt. Huius ergo sectio de mediastini inflammatione docuit, quae cum signis propriis caruerit, quod rarum est, fuit etiam celerrima. Sic homo egregius, qui, cum viveret, academiam suis studiis auxerat, eamdem erudivit etiam mortuus. Hactenus

Verati studia enarravi.

De vulnerat Achillis sendine.

A chirurgiam rursum feror Molinellio vocante , est

enim praeclarum, illam cognoscere, 'unc sequi. Cum aliorum tendinum laesiones periculosae semper sunt habitae, tum vero illius maxime, qui Chorda magna , seu tendo achillis dicitur vel quod unus firmissimus sit inter omnes, vel quod sanabile id vulnus non videatur, quo Achilles Occiderit, eae stius ; nam Heisterus hinc quoque Opinionem mali auctam esse putat; aliquid tribuit fabulae. Et vero exercitatissimi inter nostros chirurgi peritissimique, percunctanti saepe, omnia diligenter quaerenti Moli Dellio aperte testati sunt, se graviora huius tendinis vulnera vix umquam ad sanitatem potuisse perduceres; seque auxilium a pharmaceutica petiisse semper quod ipsoxum

praeceptores fecerant, ne , ferramentis si uterentur, curatio plus noceret, quam UlnUS.

Est autem dissensio inter summos chirurgiae doctores longe maxima, s achidis tendo sectus fuerit, Utrum partes sutura iungendae sint, an non; nam sunt multi , qui sutu-xam probant, aliis repugnantibus Aque his quidem Lanyugse adiunxit in illis adnotationibus, quibus chirurgicas Dionysii operationes auxit ubi non huius tantum, de quo agimus , sed cuiusque tendinis suturam improbat, quod, noxiam esse vult, praeterea ad id, quod quaeritur, non necessariam; nam cum omnes tendinum punctiones metuendae sint propter incommoda, quae has saepe numero Consecuniatur, quaeque, nisi tendo ex toto secetur, vi tollas, cur non illas quoque metuamus, quae acu in suendis partibus

fiant Θ Deinde quid aliud per futuram quaerimus, nisi ut

204쪽

COMMENTARII pars altera tendinis ad alteram admoveatur quod facile consequi sine sutura possumus; etenim pars una tendinis

numquam non membro adneXa est, quod moveri pro voluntate, .fiecti potest hoc ergo adducto, uti convenit, pars ipsi adnexa ad alteram admovebitur; quod cum fieri lenissime possit, non est cum aegris acerbius agendum. Quid quod haec ratio apud chirurgos quam plurimos semper tenuit, qui Walios , ipsum, si Deo placet achillis tendi ne hoc modo curaverunt rectissime . aec fere sunt, quae Lasayus proposuit. erit ille quidem, docte

Tamen Heisterum non sic moverunt, ut omnino a sutura, vel in ipso achillis tendine, abstinendum esse voluerit id quod in chirurgicis illis suis institutionibus , quibus nihil nobilius est, declarat. Nam quamvis hunc tendinem uti, alios, sine sutura glutinari posse concedat, multumque observationi tribuat, quamvis una sit, Cuius aren geotus meminit id tamen ita concedit, si modo s, ut ipse inquit, ita dispositus , o extensus ligetur atque ser vetur, ut extrema dissecta se in vicem semper attingant; verum si X-

tremae partes longius inter se distent, ut extento quamlibet pede iungi omnino non possint id quod Couperus in

quodam animadvertisse dicitur; tunc enimvero ad suturam confugiendum esse putat; nam Malii hoc modo sanati sunt, WCoupero, cum partes fuisset, curatio cessit rectissime ac licet non sine periculo , ut ipse ait , sutura instituatur, tamen quod est necessarium, nihil interest quaerere, an sit

tutum . Haec Heisterus.

Molinellius observationes aliquot in academia proposuit, quibus iudicium sit in hac controversa e X peditius. Has praeterire sine chirurgiae offensione non possumus. omo quidam ad quadraginta annos natus , habitudine corporis non satis bona , in palustribus locis vitam agebat. Vulnus accepit, quo medius fere chidis tendo transversim sectus est; post dies haud paucos in nos comium delatus Crusilli iam totum intumuerat sura maxime Ima pars vulneris colore erat viridi subobscuro neque minus coloris mali erat sanies , quae undique e vultae re exibat, si partes iuxta

positae premerentur. Demissis specillo deprehendit Molinet Iius sinum satis magnum, qui usque fere ad mediam suram

ferebatur, cognovitque integumenta, Ma lateribus .ex

205쪽

COMMENTARII. I9 Iinferiori parte per spatium aliquod nihil tendini adhaerere

Haec ergo supra, infra, ex utroque lateres, quemadmodum in his casibus fit, aperuit, ut tendinem patefaceret. Patefactus, multo crassior apparuit, quam esse solet, Wdurior; , quod metum afferebat maiorem, e parte plane emortuus quippe quem gangraena ad binos transver sos digitos in longitudine occupaverat. Hanc partem , cum remediis aliis nihil profecisset, exstirpare tandem Molinei

lius constituit; itaque transversim secare tendinem opus a buit duobus in locis, tum partem gangraena occupatam a subiectis materalibus aliis partibus cultro evellere. Quae cum magno animo Molinellius ageret, tulit aeger non mianori Resectis oris vulneris, quo leviores essent, curationem commodius admitterent, imposita sunt balsamina mitia, cinodina tum fasciae circumdatae laxiores, quae medicamenta tantum continerent; nam adstringi se arctius aeger non patiebatur. Post haec, misso saepius sanguine , cruri melius esse coepit, vulneri Verum quamvis cetera belle procederent, tamen inferior pars tendinis in metuerat; etenim X ea parte, qua sedla fuerat, intumescebat adhuc parvo tractu, ac super integumenta lineis aliquot eminebat. Huc accessit, quod hunc ipsum tractum gangraena paullo post occupavit eius plane similis, quam antea X- stirpare opus fuerat. Inclinata in deterius re , cum nihil re media prodessent, quae multa, varia ad vitiatam tendinis partem discutiendam adhibita fuerunt, spes una erat reliqua in sectiones sed calcane propinquitas deterrebat id enim vix unum transversum digitum loco aberat, neque videbatur tendo in hac vicinia tuto secari posse Periclitari tamen Molinellius maluit, quam aegrum sine spe relinquere Partem strenue secuit post deinde eumdem curationis tenuit modum, quem ante iniunxitque aegro, ut crus, quoad posset, immotum haberet. Interim ea imponebat, quae puri movendo essent Sub lia curatione desedit paullatim tumor; vulnus diebus circiter septuaginta, quinque ad cicatricem perductum cum autem pars tendinis abesset satis magna , increscens fungosa caro in eius locum successerat, quam crus ibi altius prominens , clauso etiam Vulnere, manifeitabat Metus erat ne homo in posterum semper claudicarQt, quippe quod calcaneum ad suram diu adductum , ne

sanato

206쪽

192 COMMENTARII. sanato quidem vulnere, desue fieri posse videbatur. Re fuit

melior, quam opinio. Nam quamvis homo, Cum graderetur, inter initia contingere terram calcaneo aegre posset, post tamen lini mentis adhibitis ad consuetudinem rediit, perfectamque habuit gressus commoditatem. Iuvenis cenisector, annorum viginti quatuor, inter opus falcem sibi in crus immiserat, chordamque magnam transversim ad tertiam fere usque partem secuerat. Ingentes

dolores , Cum crus moveret, illi oriebantur interdum etiam cum non moveret. His accesserat febris vehemens, qua Urgente non sibi satis constare videbatur. Curationem suscepit Molinellius, nullaque mora interposita tendinem , qui

partim tantum praecisus fuerat, praecidit totum tum sinum patefecit, qui inter integumenta, .chordam magnam iuX-ta latus insederat. Inter haec chordae magnae superior pars se se altius retraxerat. Vincturae numquam arctiores fue- et unt, quam Ut super imposita continerent. Omnia in melius verterunt, neque multo post tempore aegro fuit optime . In hoc aegro dissicillimi vulneris fuit curatio facillima. Homo quidam trigesimum secundum annum agens vulnus acceperat, quod achillis tendinem gravius offenderat hanc offensionem vehemens distractio secuta fuerat. Incedebat aegre ille quidem, sed incedebat tamen ad breve tempus, brachium porrigente nemine, Molin ellius cum vulnus diligentissime explorasset, invenit chordam magnam sectam transverse fere totain utrimque vero integumenta a subiectis partibus per transversi pollicis longitudinem recessisse

Tendo praeterea plantaris musculi usque adeo laxus erat, ut eYiens e vulnere plicaretur. Integumenta protinus aperuit Molinellius, deinde partem tendinis, quam diXi, XeUntem , plicatamque , duosque transversos podices in longitu dine aequantem , exsecuit Ora Vulneris aequavit. Tum sania guinem saepius misit oenuissimumque victum praescripsit. In his spes erat Paucis post diebus inter integumenta, mu sculos abscessus oritur a vulnere Usque ad malleolum X ter num se protendens. Hunc ergo etiam oportuit aperire. In terea ex adversa parte alius supervenit, sed minor . Cum menses duos aegrotasset homo, eoque amplius tandem ex toto convaluit incestumque postea QOmnes motus faciles

habuit, ut saltare, si vellet, etiam posset adeo de cruris

firmi.

207쪽

COMMENTARII firmitate nihil amiserat. Huic quoque prominebat crus in ea parte, ubi chorda magna secta fuerat , quasi nodus subesset aliquis neque huic inter curationem fasciae umquam magis adstrictae sunt, quam quatenus medicamenta continerent. Quod, in aliis duabus curationibus , quas supra dixi, Molinellius perpetuo conservaverat. Sed iam ad quar

tam veniam US.

Curatione hac iuvenem servaVit, magnitudine corporis, Wfirmitate spectandum cui chorda magna gravissime ex vulnere laesa fuerat ; ipse malum diebus aliquot contem se

rat. Erat autem vulnus prope calcaneum , ut duos tantum

transversos distaret digitos . Arcessitus ad hunc Molin ellius chordam totam dissectam esse comperit pars eius superior detumuerat, ad suram adducta integumentis operiebatur; pars inferior tumida adhuc erat, durior, praesertim qua vulnus spectabat ibique tendo retectus nudatusque in conia spectum se dabat, amotis ad spatium aliquod integumentis. Hic Moline dius tentare quidlibet maluit, quam tendinem secare. Sed chirurgi propositum vicit mali pertinacia nam Qtumor, quem dixi, in dies fiebat maior, durities ad haec accedebant nus varii, se subinde aperientes , neque desistebat sanies diffluere hac atque illac multa . Noluit ergo Mobnellius in hoc metu curationem longius trahere. Itaque integumenta, qua tendini adhaerebant, usque ad eum- locum , ubi non adharebant, statim aperuit eamque tendinis partem, cuius durities crassitudo metum dabant, se ro exsecuit. Tum laterales sinus patefecit Mintegumenta a superiori parte vulneris abduxit, usque ad eam tendinis partem , quae se ad suram, ut ante dictum est , retraxerat; quod scilicet laxari partem volebat nam ex illorum contractione angustiam metuebat. Curatio haec salutem ostendere videbatur; sed nihil his morbis pugnacius. Post aliquot

dies inferior pars tendinis tumescere rursum coepit X ea parte, quae ad Vulnus pertinebat; quamquam tumor minus in longum porrigebatur, quam ante sinus praeterea a latere se prodidit, qui altius penetraverat. Hunc protinus aperuit Molinellius, ac cum tumor persisteret, tumentem partem resecuit atque evulsit, ut nihil iam tendinis supra calcem reliquum esset, nisi quantum in duarum circiter linea rum longitudinem extenderetur. Post fuerunt meliora omnia:

T. II. P. I. Bb sanies

208쪽

COMMENTARII. sanies paucior, quae spem afferret crus detumuir vulnus ipsum audatim coalescere tandem claudi. Non hic praetermittam , quod in aliis curationibus notavi, ut appareat fuisse idem commune omnibus. Hoc quoque vulnus fasciis, quae medicamenta tantum continerent, semper deligatum est vincturam arctiorem , qua pes flexus teneretur, ferre aeger non potuit. Is cum bene aleret, Mambulare coepisset, cicatrix ei saepius reclusa est sed lini mentis adhibitis eo tandem pervenit, ut ingredi secure potuerit. Tantum dolebat, quod adducto altius calcaneo, vestigium totum non polliat ponere hoc etiam incommodum linimenta, , quae molliendo sunt, fomenta sustulerunt incessitque tandena homo decores vi ut ipse alterius pedis inaequalitatem perambulans cognosceret. Sic et valetudo reddita is vigor.

Non ergo e una tantum , quam Garen geotus retulit,

observatione, sed e his etiam, quas Molmellius habuit ipse, intelligi facile potest, achillis tendinem, si forte sectus fuerit, vel me sutura restitui pol se illudque insuper monemur, nihil oportere, ut de iungendis partibus admodum laboremus; quod cum Helit erus, aDyus minus vidiisent, hic quidem X tendi pedem quam maxime Oluit, UO eae iungerentur, ille suturam etiam probavit, iungi aliter non possent . Utriusque praeceptum Observatio minuit; nam in his quidem casibus, quos ex Molinelli narravi, neque sutura opus fuit, neque artificiosa iunctione, quae sita

Quid quod in aliquibus ne iunctio quidem ulla esse potuit

quippe pars tendinis tanta exsecta erat, ut iungi extrema, se contingere, extenso quantumlibet pede, nullo modo possent. Quos tamen ad sanitatem per Venili , res ipsa declarat. Sed quaeret aliquis, quo modo glutinati ea possint, quae se non contingant; sunt enim qui observatione contenti non sint, rationem, modum quaerant in omnibus. Quibus sespondeo , octo fortasse tendini utrimque carnem increscere , quae, ipsa formam tendinis audatim acquirit, cuius. que interpossit iunguntur extrema tandem glutinantur. Atque id quidem Molinellius vi assumeret, nil olsum a beret e Xempla, quibus si quam partem demas, innascitur utrimque callum , quod demta partis vicem supplet , X- trema coniungit,is glutinat. Cur non tale aliquid rendini

209쪽

COMMENTARII.

lis dicitur cum fieri id posse, exempla ossium quodammodonos moneant, observatio in tendinibus habita etiam debe re iunc enim glutinandi modum si tollas, cum disiuncti inter se sint, vix alium invenias. Quod si ita est , iam neque partes tendinis suere portebit, Wipsa erit X tensi pedis, quo id coeant, se

mutuo contingant, minus Uranda. Qtiam Xtensionis neces sitatem qui odit, is quantas tollit molestias Nam primum extensum adeo habere pedem, Ut calcane Um, Uantum Onia

venit, ad suram appropinquet; in eoque positu manere, quamdiu res postulat ut nihil aliud accedat, ipsum per se est molestum ; sin autem tumor partis accedat, Windigna tio , molestissimum quae indignatio, tumor eo interdum perveniunt, Ut omnem extendendi pedis facultatem di mant id quod e quatuor casibus, quos Olinellius commemoravit, accidit in duobus . Quid, quod detracta tendinis parte aliqua, quod fieri interdum necesse est, partes reliquae usque adeo inter se distant, ut quantumlibet Xtendaturpes, calcaneumque ad suram adducatur, in Unum Concurrere X trema nullo modo possint quod si accidat, iunctionis spes sit nulla neque vero da fuit in duobus illis, quos modo dixi, casibus ; in quibus extensio pedis hoc etiam molestior fuisset, quod spe carebat. Quod si ista pedis Ytenso, ubi paullo diuturnior fue rit vitium affert, neque sinit, ut, cum Clauso vulnere gres sus facultas datur, calcaneo contingi terra, pes recte poni possit; quanto id gravius erit, dissiciliusque emendabi tur, si aeger X tensum pedem per totum Curationis tempus habuerit Muod vitium ut prohiberet Molin ellius, flexum pedem teneri voluit in illorum, quos diXi, casuum quarto; 1ed frustra ; nam aeger se Xuram non tulit. Quae cum ita sint, praeclare sane consuluit natura achillis tendini, quod talem fecerit, Ut partes eius, si casu feci ae fuerint, glutianari sine ulla artificiosa iunctione per se possint; sic enim neque sutura XCruciandi erUnt aegri , neque illa tanta , tam diuturna pedis Xtensione. Quod cum chirurgi adhuc minus viderint, plusque sibi, quam natura confiderint, in dissicultates inciderUnt. Iam vero ut omnia quasi in summam conferamus, Σhis utique Molinellii observationibus satis constat chordam. a magnam

210쪽

COMMENTARII magnam non eam esse , quam vereri usque adeo oporteat, ut illam, si opus sit, non retegere audacter chirurgus post sit .secare, α, modo punctiones caecas caveat, findere ,

a proximis partibus seiungere. Quod qui intelligent, iam chordae huius laesionesin vulnera minus metuent, neque illos terrebit Achillis fabula.

De antinecrotica peruviam corticis

i Eruvianum corticem ad eas febres, quae intermissionem habent, depellendas multum valere , valde notuna est sunt qui velint, etiam ad gangraenasci eamque ita graeconomine anti necroticam vocant quorum opinionem veram esse magnopere interest. Est ergo per experimenta , Observationes omni ope illustranda. In id Molinellius toto animo incubuit, Observationesque aliquot cum academia communicaVit, quas si praetermittam, medicinam Offendam Sed est prius, unde illa opinio, ad quos adhuc manaverit, dicendum. Anno millesimo septingentesimo primo, triges morata. shworthius homo angius, cum chirurgiam orthampioni exerceret, epistolam ad chirurgorum londinensium societatem misit, qua corticem peruvianum ad gangraenas cohibenda essicacissimum sibi inventum esse significabat, si modo ex intermittenti febre ortae essent. Nec vanam rationem afferebat; videbatur enim cortex ille id facile posse tollere quod sit a febri, quam tollit. Amyandus, chirurgus is quoque angius, cum X perimenta fecisset haud pauca, rem accepit, conditionem reiecit docuitque ad gangraenas omnes, quas quidem interior caussa fecerit, peruvianum corticem aeque esse utilem nihilque interesse, an febrim adiunctam habeant, qualem Hic, quamvis vim corticis ad gangraenas plures transtulerit, tamen excepit aliquas eas nempe quas interior caulla non effecerit. Douglassius nullas quippe qui ad illas quae interioribus caussis fiant, valere corticem docuit, Madalias