장음표시 사용
211쪽
alias etiam . Quam suam opinionem anno millesimo secun do vicesimo fecit publicam er idem tempus hipto nusiondinensis chirurgus rem inventam commentario quodam confirmavit, quem in anglicis transactionibus licet legere Ex illo tempore observationes aliae tum in his, quas dixi transactionibus, tum in actis edimburgensium medicis prodierunt, quae plane in Douglassi sententiam convenirent. Remedii autem administratio haec fere erat. Dimidiatam peruviani corticis drachmam, sive scrupulos binos tertia quaque hora aegris dabant, neque desistebant donec res postularet,is aeger ferret.
Adhuc opinio tenuerat apud anglos Eamdem postea nationes aliae acceperunt ge armani in primis, qui peruvianum corticem ad gangraenas omnes, Cuiuscumque essent generis , videntur adhibuisse. Id plane testantur observationes Albrechti, Vateri mei steri, aliorumque, quos in illa gente medicinae peritia illustravit; quarum observationum alias edi derunt norimbergenses socii, partim naturae curiosi, alias
alii Gallos habuit haec opinio dissiciliores; nam quamvis hi
quoque experimenta ab anglis facta accepissent, sententiam tamen non usquequaque probarunt; nam quae Parisiis sunt facta, non sic cesserunt, ut Amyandi sententiae respondearent, quod re mundus in eo libro testatur, quo anglicanas
transactiones ann millesimi septingentesimi trigesimi secundi illustravit. Itaque creditum gallis est, vel dicto anglorum ambiguitatem subesse aliquam , vel certe id latius patere quam rem ipsam multoque plus Amyandum docuisse, quam
posset experimentis ostendere. Controversia manavit ad talos ac licet dissicillimum esset duarum peritissimarum doctissimarumque nationum litem dirimere, bononiensis tamen academia suum esse censuit, observationibus, quibuscumque posset, rem persequi, non Ut Uerum aperiret, quod iam sperare vi poterat, sed ut diligentiam ostenderet quod cum ageret, vertim Uoque studebat aperire. Observationes academicorum adhuc paucae
sunt res autem, quod me non latet, multas postulat; tamen pauca referam , Ut alio excitem namque a paucioribus ad multas fortasse, si diligentiam adhibuerint, perve
212쪽
Peruvianum corticem in gangraena experiri primus in ter academicos voluit Ioannes Antonius Stancarius medicus longe praestantissimus; sed hunc aegrotantis natura exclusit; nam cum nobili cuidam viro, eptuaginta annos nato, gangraena calcaneo insedisset, eaque e illis esset, quae in ternas habent caussas, cumque tanCarius corticem propo suisset non tulit aeger, tantum huius sibi dari, quanto opus esset ad spem habendam. Idem postea senibus aliis tribus prae scriptus est , nam multos medicos Stancarii Xperimentum Qvoluntas commoverata ne hi quidem tulerunt his an graena in artibus ex internis caussis orta erat. Multo minus remedium tulit mulier quaedam, quam febris vehemens cor ripuerat Gebri accesserat rubor genas occupans, ariditas, asperitasque linguae , sitis gangraena demum arida, quae ali quot pedis digitos invaserat. Mulierem aliam, Cum annos plus septuaginta complelset, essetqUe supra aetatem Obulla atque alacris, febris tertiana ceperat, algida , perniciosa; ad febrem accessit gangraena , quae in sinistro pede latius ex tendebatur. Sum sit vetula peruviani corticis uncias binas brevi tempore, magno animo ; quieVit febris gangraena progressa longius miseram interemit Postremam hanc ob 1ervationem accepit Molin ellius ab Ioanne Antonio Gallo praestanti medico, chirurgiae laude forentissimo. His casi bus, si postremum Xcipias, manifestari Vis Orticis non o tuit. Qui enim manifestaretur , aegris illum non ferentibus ΘΡostremus aliquod lumen affert; nam mulier remedium tu lit. Sed iudicari ex uno non debet. Molin ellium ergo au
diamus; cui contigit, ut Orti Cem X periri potuerit in qua tuo . Huius curationes persequar; nam quam Vis res cellerit
non in omnibus eodem modo ; tamen pretium es singulas cognoscere Mercator quidam, quem nudus Umquam longior mor bus tentaverat, annos ViXerat ad septuaginta . Huic subito gangraena Oritur paullo infra suram inter chordam magnam malleolumque Xrernum . Ut si erant fere secundum natu ram minae autem eae, Uae copia, .colore sanum de cerent. EX secta gangrenae eschara zonula Circa vulnus pro dii rubra, atque obscura, quae subeuntem gangraenam alia nide nunciaret. Homo crus movebat cum dissicultate, , quod erat acerbius, puncturis in eo e Sabatur molestillima is, a Sime
213쪽
COMMENTARII . 99smi in malleolo, qui ad gangraenam pertinebat Peruvianus corte huic mature datus est, cuius bina drachmas su
mebat diebus singulis post diem decimum se X tum etiam
unciam dimidiatam odque tenuit, usque dum febris concitatio sivit, fastidium. Interim gangraena procedens Ongius invalescebat, nihil ut Ois corte videretur ac licet ferro, suppuratione emortuae partes undique separare natur, videreturque interdum gangraena subititisses; tamen carnes colore roseo dilucido , sanies, quae Vulnere e Xibat non aeque consiliens, sanie malus Odor periculum lien debant. Haud multo Oit ad chordam magnam, ad cal. caneum pestis pervasit. Increvit febris, ad quam respirandidissicultas accessit; urinae parcius redditae, eaeque impense rubrae Aeger septimo, quadragesimo die, quam aegrotare
coeperat, decessit. In hoc ergo malum Vicit V1m OrtaCIS
Mulier quaedam quadragesimum septimum annum agens diarrhoea arripi consueverat caussis vel levissimis, velut si ex improviso obstrepuit se aliquid, aut quid ageret sedulitate, iudici paullo maiori. Cum sic se habuisset annos duodecim , vinum rubrum florentinum, quo usa est ad te in pus aliquod liberalius , incommodum ei uitulit. Post in se brem acutam incidit, quam cum depulisitat, menses aliquot valuit rursum rectissime. His exactis subita animi defectione correpta it, quae aegram per triduum ipsum in X tremum discrimen adduXit id illi accidit sub menstrui profluvii si nem ceterum profluvia e aliquo tempore non responde bant , nam neque ultis redibant intervallis, neque talia, qualia esse oportebat. Ad haec tandem accessit spasmodicus
dolor in sinistro pede , maxime in pollice, qui podagram
denunciare visus est; quae interim dum timetur , color partis ad violaceum vergens maius subest malum significavit;
neque fefellit; nam paullo post gangraena se prodidit, quae
cum digitum pollici prOXimum , medium Ccupasset, postea ad medium usque pedem pervasit. Per idem tempus exteriori pedis parte prope malleolum macula oborta est satis magna, ipsa quoque gangraenam significans. Inter haec in defectiones identiden incidebat mulier , non tamen tantas, quanta illa prima fuit, de Qua diXimus , neque tam longas atque his maxime capiebatur, si quo metu vel leviassiceretur. Has finiebat, sicut Millam prinaam, bilios materiae
214쪽
teriae vomitus. In pulsibus numquam non frequentia apparuit , vibratio. Sub vesperam erat plerumque febris gravior, .molestior qua molestia adventante agitabatur
praeter modum mulier, ne suae interdum mentis erat. Alvum semper adstrictam habuit; sed quam facile serum solveret ac tum materiam flavescentem copiosissimam effunde
bat Dolor , quo primum in pede correpta fuit, intermissiones habuit brevissimas, eratque atrocior, si affectam partem quid contingeret item somno excusso ut iam quietem magis reformidaret mulier, quam alii vigiliam solent. Cum
nonaginta ipsos dies in his malis fuisset, intercluso quasi
spiritu decessit Paullo ante quam moreretur , crura illi inis tumuerant, a Cum in deXter pede , tum prope Os sacrum maculas traxerat, quae gangraenam ostenderent; quibus in
locis, uti, in brachiis, Win manibus dolores interdum oriebantur, non cum illo tamen, quem in sinistro pede fuisse diximus, aut atrocitate, aut longitudine comparandi. Remedia pauli calidiora numquam tulit. Neque missiones sanguinis quidquam profuerunt uti neque diluentia , neque
attemperantia , neque beZOartica, neque nodina , neque , ut ad rem veniam , corte ipse peruvianus quamvis inter
morbi initia uncias huius ad quinque mulier sumserit spatio temporis haud ita longo. Igitur ne hanc quidem cortex
Venio nunc ad eum , cui corticem sumsisse bene vertit. Is annos se compleverat supra septuagmta , homo gracilissimus, colore terreo, pauca loquens . Vulnus accepit in interiori parte cruris, digitos transversos se infra genu, Onge a spina tibi unum. Post Iliquot dies circa os vulneris gangraena se prodidit. Immisso specillo permagni mus ex omni parte, maxime ab inferiori, inventi sunt inque his multa sanies itaque aperturas facere oportuit, ut quod intus coiret, erumperet. His factis magna materiae vis exiit coloris valde obscuri. Apertur ad gangraenam usque deductae. Sed haec fuerunt frustra omnia. Etenim aliis aliisque subortis maculis gangraenam referentibus protendit se a luna longius, ipsamque fere iuncturam pedis occupavit e regione vulneris, sinus trahens hac illacque satis magnos. Interim remedia omnia adhibita, quae his malis utilia esse censentur; quae cum nihil profecissent, exuvianus tandem
215쪽
cortex aegro datus est, ut huius drachmas binas sumeret in dies singulos; nam , Ut plures X succus homo S gracilis ferre posset, metus erat. Et sane post duodecimum diem propter fastidium stomachi perseverare non potuit. Remedium ergo intermissum . Illud autem placebat, quod gangraena interim non nihil consistere visa esset, sanies manare coeperat melior. Igitur cum post dies aliquot orae Vulnerum vitiari magis coepissent, neque partes imae UmqUam, Ut OPUS erat, Urgarentur, a mathim, quod initio integumenta solum, communemque musculorum membranam violaverat, descendere
iam altius aliquibus certe in locis videretur, auxilium ruria sum a peruviano cortice petituna est. Datus hic aegro est per dies ipsos septem , ea praescriptione, ut aliquid huius sumens quarta quaque hora , drachmas ternas in dies singulos caperet . Post haec visa est gangraena non amplius ultra serpere, neque Ulla e parte se prodere . Brevi clausa ut nera, ad perfectam sanitatem perducta quamquam pellis in e crure , quod gangraena male habuerat, rugosior vi fa fuisset, a Xior, quasi dudum subacta, omnino spem salutis nullam ostendisset carnes quoque supra modum faccidae apparuerant , coloris, qui Vel discussa gangraena
permansit, Etenuatissimi, ut ranarum fere Carnes repraesentaret ' orbus tenuit dies circiter septuaginta Huic febris, quae quidem metum afferret, numquam adiuncta fuit vix aliquando ciborum fastidium is alvi morositas. Coenobitae quoque nescio cui pertivianus cortex fuit uti iis . Frat is homo Obesus, natura sanguinetis annos Xpleverat quinqUaginta, eoque amplius Erysipelas huic de aesta te oritur in crure deΣtero, cui color flammeus per totum inter suram maXi me malleolum X teriorem. Hunc scili
cet locum paullo post gangraena Occupavita eoque paucis diebus processit, ut iam transve Isos digitos plus se in lon gitudine pateret, quatuor in latitudine . Visa est ad aliquod tempus stetisse ac tum exstirpata est. EXcussa eschara sun dus apparuit inaequalis, durior, Obscuris maculis distinctus: ferro adhibito aequatus, quoad eius fieri potuit, purgatus
que Cum haec adhuc essent, ecce tibi Zonula circa plagam exoriens, Unum ipsum transversum pollicem lata, nigra praeterea is gangraenam referens . Hi tum homini cortex Peruvianus dari coeptus es, quem ille sumsit per dies septem, T. ILP.L Cc ter-
216쪽
COMMENTARII cerna drachmas in singulos. Inter haec ea quoque , quam dixi, Onula X stirpata. Quo facto, neque malum processit ulterius,' sanies fuit melior Vulnus ad sanitatem perductum . Erysipelas febrem adiunctam habuit, quae cum ipso desiit. Proximo superiore anno in eodem crure homo erysipelate laboraverat, cui supervenerat gangraena, sed ea, quae non alte admodum descenderet, pateret quamminimum Hac ergo brevi tempore liberatus merat. Hactenus Molinellii observationes sum exseCUtUS , quae quamVi sint paucae, videndum est tamen quid colligi possite paucis, ut interim dum plures exspectamus, aegri , quantum possumus, opitulemur. Quod ergo ad propositam quaestionem spectat, quid aleat peruvianus Ortex adversi gaΠ-graenas , Olinellius quidem nulla sententia se alligat satis habet rationes in utramque partem proponere, quibus iudicium dirigatur: ne alii observationibus hisce adducti per Vian cortici plus tribuant, quam oportet, alii minus Est enim modus in rebus omnibus . Has rationes conferam in pauca Et primuna ne peruviano cortici multum admodum
Quis credat in postremis duobus casibus, quos modo retulimus, in quibus curatio felix fuit, beneficio potius e ruviani corticis salutem contigisse, quam aliis de caussis,
cum idem cortex in duobus aliis non modo salutem non attulerit, sed ne febrem quidem sublevaverit, neque dolorem , neque alia, quae cum morbo coniungebantur Θ Praesertim, cum duorum, quibus sanitas contigit, alteri quidem gangraenam exteriores caussa fecissent, eaque neque febrem adiunctam haberet, neque altius ultra integumenta penetraxet in altero vero gangraena vel ex iisdem principiis orta
esset, quibus erysipelata fiunt, ut credi facile potest vel, quod etiam credibilius est, e vitio quopiam, quod ex erysipelate ipso in parte insedisset. Quae sane suspicionem probabilem movent, potuisse eos etiam sine cortice peruviano ad sanitatem pervenire, ac plus fortasse naturam valuit Ie, tempus, consueta artis praesidia, quam hunc corticem Quod si de phace lis etiam, gangraenis sermo sit, qua interiores caussae fecerint , negari omnino non potest, has ne per Liviani corticis auXilio interdum sanescere ' quod cum assirmet Hei rus Inst. Chir. Tom. I pagina et P. Suintentus
217쪽
etiam in commentariis, quibus Boerhaavi aphorismos de cognoscendis, is curandis morbis explicavit, pagina Vatestatur frequentigime gangraenas , ct aliquoties piacelos etiam in senibus sine corticis peritiani usu, non tantum substitisse merum etiam pulcberrime separatos a vi vis partibus , immo orsanatos ridisse. Quae sunt ipsa SNintenti verba uius ob servationibus Molinellius addit suas narratque de tribus ad
summam iam senectutem provectis, quorum duos gangraena male habuerat, tertium sphacelUs; uterque morbus vitio in tus orto provenerat. His peruviani corticis usus fuit nudus;
tamen perfectissimam sanitatem sunt consecuti; quamquam omnes post annos aliquot gangraena consumti sunt quod idem, aliis accidisse Molinellius meminit, Vos gra-Vior gangraena ex interioribus initiis orta , neque dum aetate inclinata, aliquando corripuisset Nam hos quoque, cum primam depulissent, longo post tempore gangraena alia confecit. Atque haec quidem ab observationibus sunt ducta. Quod si rationem sequimur cur autem non se quamur , si praesertim cum observationibus ipsis consen
etiat expeditissimum erit scire, quemadmodum sphace ligangraenaeque per se interdum sanentur. Opinio est quipiape non prorsus contemnenda , esse in corpore vitiosum aliquid, unde gangraena creetur idque a natura in gangrae ala ipsa deponi hoc ergo si finiatur, gangraenae quoque erit finis Deponitur autem id non eodem semper modo. Inter
dum breviori tempore in gangraena Una malum omne Conia
sumitur alias longiori Win multis. Similiterque si pars quaepiam proprio quodam vitio gangraenis obnoxia sit, o terit hoc vitium paullatim minui, ut Wipsum tandem,
gangraenarum tollatur metus. Neque hic peruviani corticis auxilio opus erit. Cui cortici nihil est sane cur vires duas specificas tribuamus, quae nihil habeant commune; nam cum
febribus iis medeatur, quae circuitus certos habent quid id illi affert, quo etiam gangraenis mederi possit, iis praeser tim, quae febrem adiunctam nullam habenis Neque vero
quemquam latet, quam non raro per hunc corticem male res geratur in his febribus, quas continuas, continentes vocant. Rationi accedit auctoritas, quam se contemnere
multi putant, propterea quod antiquos contemnunt; sed non contemnunt suos , eorumque, quos plurimi aestimant, iudi- ac 2 cio
218쪽
COMMENTARII ci moventur, ut par est, non nihil. Agamus ergo etiam auctoritate . Scimus britannis anti necroticam hanc peruviani corticis Vim non aeque probari omnibus RushvOrthii sententiam alii mutant; qui similiter mutantur ab aliis. Quid hos sequamur in diversa euntes Θ Galli vix aliquid ritannis concedunt, vel potius concedere nihil audent. Neque vero Utandum est , horum esse quempiam , qui non experimentis, WObservationibus pugnet . Quid, quod ritanni iam multi sententiae suae minus fidunt, ad gallos se applicant quem admodum e litteris intelleximus, quas Londini XCellentissimus, .magni sane nominis chirurgus ad Molinellium dedit anno septingentesimo trigesimo septim supra millesimum , die sexto, vicesimo mensis augusti, in quibus haec
habet, Nonnullis ab in annis medici ac birurgi anglici comticem peruet ianum ad gangrianas sanandas a cavis internis exortas adbibuerunt. Tamen nunc experimento ex aequo facto,ptas plusque in dies remedium exolescit. Nec mirum . Ouandoquidem nil dissicilius est quam de medicamentorum virtute recte iudicare . Tentator incautus nimis est propensus ad illud tribuen- m medicamenti efficaciae , quod solum natura conatibus debetur. Exinde r omnia facula tanta morum successo in medicina fa-xiendi. Sic ille Verum ut momenti plurimum in his sit, non eos tamen deterrendos Molinellius putat, qui per uviano cortice ad Versus gangraenas uti velint; si modo circumspecte id faciant. Nam si duobus illis casibus movemur , ad quos perU-Vianus corte inutilis fuit, quod remediis vel probatissimis interdum accidit; cur non etiam duobus aliis O Ueamur in quibus cum morbus esset apprime contumaX, remedia alia nihil profecissent, per uviano cortice adhibito ad sani tatem statim perventum est, idque etiam in pessimo corpo-aeis habitu Praesertim cum saepe accidat, Ut quae bona sunt, nihil iuvent; numquam, ut ea iuvent, quae nullo modo sint bona. Cur ergo remedium prorsus abiiciamus, quod aliqui
bus profuit si morbi incidant illorum simillinai, quibus
peruvianus corte videtur fuisse utilis , cur non in lais quo que eodem utemur cortice Od quidem Vel prudentiae est, vel omnino quid sit prudentia , non intelligitur. Iam vero si in simillimis casibus cortice hoc uti licet , Cur non etiam
in aliis, quamvis similitudo non sit tantad Cur non etiam
219쪽
in gangraenis sphacelisque, quibus febris coniuncta sit, quique principiis gangraenarum propriis , mortifero quodam semine fiant, maximeque si in extremis sint artibus, in senibus, quibus hi morbi exitiales esse solent Nam licet in
his casibus spes sit minor, satius es tamen, ubi remedia alia desint, minorem spem sequi, quam nullam . Neque ratione carent, qui cortice ad Os morbos utuntur ; et enim valde vulgaris opinio, Syden hami probatissima , pertiviano cortici eam vim esse, ut sanguinem OmmoVere Velie mentius possit, spiritus Xcitare. Quae si praestet, quid i lo ad expugnandam gangraenam sit aptius Θ At Omne O mentum in observatione est rati parum valet. Ita sane Et duas quidem illas observationes Molinellius considerat, quas primas omnium proposuit, quibusque adversus gangraenas visus est cortex iste nihil posse ; sed non eas tamentanti facit, ut considerari alias nolit vel suas , vel aliorum tam multas est enim fortasse certus modus huic remedio adhibendus, quem si teneas, sit maxime utile, sin autem transeas, non iuvet ideoque prosit illud quidem , quamvisaaon semper. Hunc autem modum nulla alia aperire res o terit, praeter quam diuturna observati, quam prorsus OLIimus, si spe omni sublata medicos ab Xperimentis deter
Propositis ex utraque parte argumentis Molinellius qui dem nihil sibi arrogat. Tantum confidit fore idque de si derat potius quam postulat ut sibi concedatur, peruvianum corticem , si non ad alias, ad illas certe gangraenas aut certate ad illarum aliquas recte adhiberi posse, quas febris o mitetur nulla , quasque vel caussa externa se Cerit, vel prin cipium utique ad gangraenas non natura sua tendens Idque eos facile daturos esse sibi persuadet; qui illas , quas suo pra attulimus, observationes diligenter consideraverit, alias etiam. Neque alio Ortasse gallorum XCeptiones, quam huc, spectant be potius huc etiam spectant ; nam quid in hoc ritannorum invento galli Xcipiant, uatenus id probent, nondum satis explicarunt; sed tamen Xcipiunt aliquid . Aliquibus ergo casibus spem assere Molinellius, quibus per uvianum corticem non omnino inutilem fore u . tat. Quos quidem casus paucos esse intelligit, sibique alade persuadet, spem eamdem ad multos transferri posse; sed
220쪽
COMMENTARII interim, dum hi multi adhuc in obscuro versantur, paucos, quos comperit, in lucro ponit. Dissicile est huius capitis finem invenire namque Caiademici rem adhuc urgent, neque observationibus desistunt. Et vero cum haec scripsissem , meque ad finem pervenisse prutarem , ecce tibi Molinellium tres alias observationes pro ferentem , quarun unam a Matthae Bazano, qui Instituti
praeses est, accepit, alias peregit ipse. Quamquam harum altera ad gangraenam spectat, quae adhuc sub curatione est. Omnes statim subiiciam, ne videar ipse in scribendo minus fuisse diligens, quam illi in observando
Exoxdiar ab ea, quae BaZanum auctorem habet, quaeque alias tempore, Ut puto, antecessit. Puellam quamdam annos
natam fere quindecim , corpore graciliori, pallidulam pusillo
animo , quam terrerent omnia , ex metu quodam febris c
cupavit, levior , ut initia se dabant, contemnenda post vero, cum sitis vehemens,' dolor capitis, deliratio accessisset , quam veternus secutus est gravis, summa totius corporis imbecillitas, periculosissima est habita . Sanguis bis missus, primum ex brachio, valde consistens, tum ex pedestrosior Vesicantia feminibus applicita, quibus torpor solutus est sed adhuc surditas tenuit, languor. Quarta decima accessio mortem de nunciare visa est metum sustuli su dor ingens, a quo fuit postea puellae quotidie melius. Rehus sic euntibus, cum iam febris desineret , plagae, quas Vesicantia inflixerant, sensim pallescere, tum maculae oriri incute , lividae, nigricantes, quae de gangraenis admonerent nec ita multo post pandentes se latius, quatuor praecipue loca infestarunt; nam, prope occigem postremas lumborum vertebras gangraena invasit, carnem ad tres fere transversos digitos circum undique late corrumpens; supra caput unius femoris gangraena altera ad partem de X teram
insedit Malia ad sinistram prope summum femur alterum; Walia demum praeter spinam se immisit ossis illi, qua inguen incipit a sinistra parte. Cum haec ita essent, cumque odor pessimus, qualis cadaverum esse solet, plagis proveniens tam multis, mortem subesse testaretur, curationem re
cepit medicus maiori animo, quam spe. Nihil profecit, quamvis, ferrum admovisset saepius, remedia alia ad hi buisset quin etiam ex ipso gangraenarum adspectu, S colo