장음표시 사용
211쪽
Ingenium. niuaemittinera. utitur ope Nistatini Rea
ii 4 OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLUM IAACVM
rent 2Egyptii adytum externis dissicilem ; eb tamen veluti ad omnitunartium ac disti plinarum Emporium, ad vitae, morumque integritate addiscendam discedere plurimi ex praestantissimis philosophis non intermiserunt. Quo)vero modo, qua industria,&arte, tanto tempore regnum ab omni exterorum inuasione immune conseruarint, hoc Syntaginat exponetur ; quod Vt quam optime fiat, a primo legum conditu assumptum thema ordiemur.
De prima Fosilices, seu Monarchiae Megyptiacae institutione.
ANno circiter trecentesmo fere post diluuium , ex stirpe Cananaeorum prodiit vir quidam omnibus naturae dotibus ornatissimus, quemque natura ad artium, scientiarumque arcana exploranda finxisse; Deus vero ad humanum genus eius ope erudiendum Mundo rudi adhuc& impolito dedisse videbatur ; quem Arabes Idris , hoc est, Distulatorem, nominant; Phoenices AEgyptij Thouth , Graeci Mercurium Trifimexictam dicunt. Erat enim ingenij acerrimi, subtilitatis admirandae& naturae scrutator inde sessiis, qui perpetua tum Noemi, tum filiorum, nepotumque conuersatione de primaevi Mundi statu, moribus, ac disciplinis certior factus, hoc unicum sategit, ut traditas a primaevis Mundi Patriarchis disciplinas excoleret, excultas ad posteros consignaret: quod ut exactius consequeretur, cum Ianigenis in Italia aliquantisper commoratus, omnem tum politicam Viuendi rationem, tum artium, coeterarumque disciplinarum instituta exacte didicit ; deinde ad Miliaimum, qui tum temporis rerum in Aegypto potiebatur, ad ijt ; qui cum & ipse rerum nouarum studiosissimus sectator esset, animumque ad magna & ardua intentum perpetuo haberet ὸ oportune sane accedebat, ut eius ope fulciretur, qui & magnitudine animi ipsi haud impar, scientia vero Se intellectus perspicacitate multis quoque superaret paras angis; atq; adeo merito selix ille princeps existimari debeat, qui dum magna, ardua , &vltra communem hominum Vigorem praegrandia animo molimina concepit, talis ei adiungatur, cui a natura datum sit, magnos illos & praegrandeseonceptus & velle & posse in executionem medijs conuenientibus deducere. Huic igitur Mesraimo Regi sociabatur Idris Scriba,& eiusdem, supremus Consiliarius ; postea regni quoque, Mesramuthisi filio post mortem patris Mesrat adhuc minorenni, particeps, summus totius Aegyptiacae Monarchiae Rex vicarius, teste Chron. Alex. constitutus est. Cum itaque regnum nullis adhuc firmis stabilitum legibus, nec politica disciplina instructum videret; serio secum expendit, quomodo exactam vivendi formam regno libero adhuc & ditatuto inducere pos set ; sed hic Rhodis, hic sultus, quis enim emoeni populo, & dominandi libidine veluti aestro quodam percito, dum unusquisque, quo voluntas Scindomitus appetitus eum rapiebat, per fas & nefas pro libitu exequeretur
212쪽
tur, praescriberet λ Magnum itaque negotium sibi assumpsisse videbatur,& uti erat peringeniosus, ita mature omnia praeponderans, dum imperium qualecunque id tandem, sine religione consistere minime posse cognosceret; sacram quandam, atque oppido mysterio cam doctrinam, quanti&hieroglyphicam posteri dixerunt, eo quod faxis durissimis , coninita, Cy'xἰςgς in omnes temporum iniurias, ceu perpetuo duraturam , summo ingenio &studio elaboratam auspicatus est ; qua legem diuitiam litimanis ita arcte vinxit, ut qui has corrumperet, illam merito corrupisse censeretur, Me- enim Deorum plurimum ad sil bditos in officio continendos valere norat. γHinc subditi nouo illo sapientiae inuento instimulati, Mercurio ubtro manus dedere, ac veluti diuinum Numen coelitus in terram lapsum, venerati, doctrinam politicam ijs exhibitam, ambabus, ut dici solet, manibus amplexati, eo rigore seruandam duxerunt, quanto postea tota posteritatem seruasse,Scriptores luculentissimis testimonijs com-Probarunt. Veruntamen, quia humanae voluntatis in legibus seruandis caducitatem probe nouerat, & ut suarum conditarum legum perpetuos successores haberet, sacerdotum hominum sagacissimorum, ingenio, fa-pientia&peritia rerum praecellentium, quibus solis ad regni successionem aditus foret, instituit Collegium S, quibus artium, legumque a se condita- Collegiosa
rum normam tradidit, eosque iuramento adegit, ne praeter ordinis sui eouitaui homines, eandem ulli alteri tommunicarent; praeterea sacrificior tinu,'
rituumque in Numinibus qua colendis, qua placandis praescriptas leges, i)sdem veluti optimam haereditatem reliquit ; & quia soli sacerdotes tantae moli insufficientes putabantur, ijs varios veluti coadiutorum regni Adiutores ia- ordines substituit: primi ordinis erant Cantores, qui dubia ex leguam Cant22, Mercuri j digestis circa Deorum hymnos,& laudes exorta soluerent, rationes vitae regiae ad supremarum mentium ideas dispositas edocerent. Secundi ordinis erant Horoscopi, quorum symbolum erant horologium Sc symbolum
palma, quos quatuor Mercurii de Astrologia libros alto pectore imbibis- Η 6s 6νόiu
se oportebat; eorumque ossicium etat, temporum exactam distributionem in Deorum cultu pei agendam obseruare, legum traditarum certis
anni temporibus, dierumque solennijs populo praelegere is festorum stativas solennitates iuxta Solis, & Lunae, siderumque cursum dispositas
perpetuo & constanti tenore conseruare, magni enim cum primis in regno rite administrando momenti exactam temporum partitionem didicerat . I et iij ordinis erant Hierogrammatistae, id est, Scribae fac roria nata, qui statutis comitiis aderant pennis in capite conspicui; manibus & librum, & regulam, in qua Sc atramentum ad scribendum , Ω iuncus, quo in exarando utuntur, tenebant, quos quidem hieroglyphicorum notitia apprime instructos, scientiam quae est de mundi dispositione , terrarumque stu, ordinem quoque Solis & Lunae, uti &cceterarum quinque planetarum, AEgypti ad haec Chorographiam, Nili destriptionem, verbo
Dinnia, quae quouis modo ad sacrorum ritus & cerimonias, uti sunt, instrumenta, ornamenta, locorum singulis Genijs dedicatorum notitiamia,
213쪽
munus stoli. harum. Symbolum es munus Prophetaru Politiea Merineuxij 42. libris eorum prehensia. Cumans A.
mensurasque, iuxta sacrarum sculpturarum praescriptum requiri videbantur, exacte callere oportebat. Quarti ordinis crant Stolistae, qui iustitiae cubitu & calice ad libandum instructi, consuetis comit ijs & conciliabulis aderant, quorum ossicium erat, ea omnia, quae ad sacras disciplinas, & instituta pertinebant,ad ea inuiolabili rigore seruada,& illibato vigore custodienda sollicitare, & si quae a primo rigore desecisi Ent, summo studio, cura, & sollicitudine instaurare ; praeterei sacrificia oportuno tempore peragere, sacra id est, quae Apides, seu Vitulos sacros, qua
consignandos, qua mactandos concernebant, disponere Quinti ordinis erant Prophetae, quorum symbolum hydria erat in manu gestata; atqui horum ossicium erat, de rerum in comiti js agitatarum euentibus iudica re, sinistros euentus a prosperis per auguria, coeterasque diuinationis species discernere . Coeterum vectigalium quoque distributioni praeerant. Atque hi sunt ordines sacerdotalis dignitatis, quorum authoritate, consito,& prudentia totius Monarchiae AEgyptiacae moles, Velati funda
mento insistebat. Erat autem tota politicae doctrinae, & philosophiae
AEgyptiacae ratio 42. libris a Mercurio comprehensa, quoru 3 6. diciorum quinque ordinum viri, potissimum Io. quibus uniuersa sacerdotalis do-etrinae ratio, uti & hieroglyphicorum arcana scientia continebatur, men te tenere obligabantur ; ut obortis in Regno dissicultatibus, dissidiisque, quomodo secundum traditas leges mature ijs occurrendum , prompta
mente dispicerent. Sex vero reliquos ij tenere debebant, qui π ας οφοροι, Medici, siue Palliati dicebantur; continebant autem omnem medicandorum corporum rationem, per uniuersam 2Egyptum obseruandam, Videlicet, de corporum constitutione, complexione , membrorumque singulorum anatomia, de morborum varietate & a flectionibus , de instrumentis Chirurgicis, de medicamentorum usu, qualitate , & praeparati O-ne , de quibus fuse in Medicina nostra hieroglyphica . Quae cum omnia fusis aut horitatibus in Obelisco Pamphilio comprobata reperiantur, superuacaneum esse ratus sum, eas hoc loco repetere; solum adducam horum omnium testem Clementem Alexandrinum , qui l. 6. Strom. in haec verba omnem rationem in lcgum praeceptis, & caerimoni js obseruandam
pertexit; quae omnia,ex duodecim libris Philist ij Siracusani religioner AEgyptiorum continentibus, ipso teste, excerpsit :
214쪽
s TAG. H. DE POLITICA AEGYPT. 11
CAP. L, Suam enim quandam in peculiarem exercent AE Dytii philosimam Hs autem maximἐ ostendunt acrae eorum caerimoniae . Pr nimpi redit Cantor, Ri ta eaemynum aliquod serens ex smbolis Musicae . Eum dicunt oportere accipere duos libros ex tila is Mercurij, ex quibus unus quidem continet hymnos Deorum alter Pero nationes ritiae regiae. Post cantorem γerὸprocedit Horoscopus, qui in manu habet horologium, . palmam, Ombota Asrologia cin/d . Eum libros uero ry, qui tiractant de Aprologia, qui quidem sunt quatuor numero , oportet semper habere more. Ex quibus pnus quidem en de ordine inernantium, quae , deu-tur,astrorum , alius vero de coitu, illuminatione Solis cir Lun. e, reliqui de eorum ortu. Deinceps antem li&γειαμματcς, id est, Scriba sacrorum , penuas habens in capite, brum iu manibus in regulam, tu qua est atramentum adscrib idum, iuncus, quo scribunt, progreditur . Hunc oportet scire, cirquae τοcantur hieroglyphica , . Mutiri descriptionem, geographiam , et ' ordinem Sosis in Lunia, Ur quinque errantium planetarum, AEgyp crborumphiam, T Nili descriptionem, . descriptionem instrumentorum, ornantentorum sacr. rum, in locorum eu consecrat0rum, menstrui , in ea, quaesunt in ris tilia. Deinde post eos, qui pr- dictisuret, sequitur, qui dicitur σολιςης, id est, Ornator, qui iusitiae cubitum, in ad libandum habet calicem. Is scit omnia , quὸe dicuntur etπαιδά τικα, id ehi, ad di ciplinam es innitutaonem pertinentia , . μοχοίφραγι-ςοκοὶ, hoc est, quae ad ritum mastandorum β'pectant rutulorum. Sunt autem decem quae pertinent ad honorem eorum, qui sunt apud eos, Deorum, in AEgyptiam coutinent religionem, nempe sacrificia, primitiae, hymni, preces, po .e, dies fenii, quaesunt his smilia . FoLt omnes exit Propheta, qui aperte in mugsat hydriam, quem quuntur, qui emissos panei portaui ; is, H qui sit sacrorum praefectus , ediscit tibi os decem , qui 'Iocantur sacerdotales, contiuent autem de legibus , erDys, in univer sacerdotum d iplinά . Propheta enim apud M)ptios p .eeLEetiam si tributioni vectigalium. Sunt ergo quadraginta duo libri sercuriν Pulde necesary, ex quibus triginta quidem sex, qui continent omnem AEgyptiorum
philosophiam , edificant ij, qui ante dictisunt , reliquos autem sae, id est,
qui ge Isant pallium, ut qui pertineant ad medicinam , nempe de confructione corporis, es de morbis, Er de infrumentis, ex medicamentis.
Atque ex hiscc luculenter patet, totam AEgyptiorum politiam primo ex Regibus, deinde ex Sacerdotibus, qui, ut supra dictum fuit, rursus in quinque classes diuisi fuerunt, & explebaeis, qui triplici pariter militum, agricolarum, opificum classe distinguebitntur, consti tutam fuisse , quorum omnium leges I instituta ur explicemus, tempus, loc usque suo Veluti iure postulare videtur. CA-
215쪽
optimi Ministri adiunguntur Regibus. Quid agerent
singulis die bus Rege AEgyptii. Singularaeis
118 OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLUM ISIACVM
me mita, moribus, , insiitutis Megyptiorum .
REcensitis vetustorum temporum Usque ad Amasin AEgypti rebus, nunc ordinis ratio postulare videtur, ut & de moribus, institutis, ac vita politica aliquid breuiter quoque dicamus. Multa enim veterum AEgyptiorum acta non solum ab indigenis aestimabantur magni, sed &apud Graecos non parum admirationis habebant quamuis etiam scirent AEgyptij adytum externis dissicilem, eo tamen , ut supra diximus, ceu ad artium, ac disciplinarum emporium , ad Virae morumque integritatem addiscendam discedere plurimi ex praestantissimis philosophis non intermiserunt. Tota itaque politia AEgyptiorum triplici hominum genere constabat ; Regibus, Sacerdotibus , Plebaeis, qui erant, vel milites, vel agricolae, vel opifices. Reges AEgyptii, ut Diodorus meminit, vitam non aliorum regnantium more, quibus voluntas pro lege est, traducebant licentia, sed legum instituta in cogendis pecus ijs, quotidianoque victu sequebantur. Eorum cultui obsequioque nullus deputatus erat neque emptitius, nec mancipium, neq; seruus, sed nobiliorum sacerdotum filii, tum ultra viginti annos nati, tum doctrina prae coeteris eruditi, Vt horum corporis ministrorum die noctuque astantium conspectu motus Rex , nil turpe committeret s raro enim potentes rerum mali evadunt, ubi desunt suarum cupiditatum ministri ; institutaeque erant diei noctisque horae, quibus Regi, legi permissu, agere fas erat, mane surgentem Regem primo Epistolas omnes missas capere oportebat, ut cognitis his, quae sibi agenda essent, responso dato, stingula in tempore, & ex ordine rect e agerentur . His actis ,
cum in virorum excellentium coetu lauisset corpus, vestem praeclara
indutus sacra Dijs faciebat . Mos erat Sacerdotum principi, iuxta ara Irta hostijs deductis, astante Rege,magna voce, audiente populo,valetudinem prosperam, omniaque bona precari, Regi iustitiam erga subditos exoptare, narrare insuper particulatim Regis virtutes,in Deos pietatem ac religionem, in homines summam humanitatem, tum illum continentem dicere, iustum, magnique animi, Veracem , liberalem, Omnes ne froenantem cupiditates, poenas insuper mitiores, quam postularent errantis cri. mina, exigentem ; reddentem vero gratiam meritis ampliorem ; plura his similia orans, summam his execrationem in malos exequebatur. Tom Regem culpa purgans, omne crimen in ministros, qui Regi iniqua suaderent, coni ciebat. Quibus actis Sacerdos & Regem ad felicem Dijsquo gratam vitam hortabatur, k simul ad bonos mores,agendumque non quae suaderent mali, sed quae ad laudem & virtutem maxime pertinerent. Demum cum Rex Dijs sic ra fecisset, Sacerdos nonnulla e sacris libris clarissimorum Virorum consilia, actaque proferebat quibus Rex monitus im-Perio pie & iuste aliorum exemplo uteretur . Non autem pecuniis con
greSandi iVac ndi iudicandique legibus solum antiquis: sed deambulan-
216쪽
s TAG. II. DE POLITICA AEGYPT. Lari
di quoque lauandique, & cum VXore cubandi, omnisque degendae vitae tempus erat lege praestitutum. Cibo vescebantur simplici, ut quorum mens, nil praeter vitulum &anserem inferretur; vini potandi certa consituta erat mensura, qua neque farcire ventrem, neque in chriari possenti denique ipsorum vita ea tenebatur nio destia, ut non a legissa rore , sed aperitissimo Medico ad conseruandam sani ratem composita videretur. Mirum sane est, AEgyptios non ex voluntate, sed ex lege priuatam vitam agere, nec iudicandi, pecuniam congregandi, aut quenquam ex superbia, ira, aut aliam iniustam ob causam puniendi, illis permissam licentiam, sed veluti priuatis teneri legibus ; neque id aegre ferebant, existimantes parendo legibus, se beatos fore . Nam ab his, qui suis indulgerent cupiditatibus, multa censebant fieri, quibus damna , periculaque subirent. Scientes enim saepius se peccare, tamen aut amore, aut odio, Vel alio animi morbo victi, ad hoc se induci consitebantur . Qui vero sapientia consilioque vitam instituebant, in paucis offendebant. Hac usi erga subditos iustitia Reges omnium beneuolentiam adeo assecuti sunt, ut non solum Sacerdotibus,sed singulis .mgypt ijs maior Regis, quam uxorum, filiorumque aut aliorum principum salutis inesset cura . Vita vero his moribus desunctum , omnes communi moestitia lugebant, vestes lacerabant; templis clausis, fora non frequentabant; festa solennia non agebant ; dies 72. luto deturpantes capita, & sindone subtus
mammas cincti, una viri, mulieresque ducenti fere aut trecenti circumis ambulabant, bis in die nouantes luctum , atque ad numerum cum cantu Virtutes Regis commemorantes: cibis animantium coctisque , ac vino , omnique mensae apparatu abstinebant: non lauacris, non unguentis, non stratis lectis, non venereis utebantur, sed tanquam defunctu filia per eos dies moerentes lugebant. Hoc tempore, quae ad pompam funeris spectabant praeparatis, postremo die corpus in arca conditum ante sepulchri aditum ponebant: ibi breuiarium in vita a Rege gestorum de morocurabant; volentique facultas dabatur defunctum accusandi . Astabant sacerdotes, mortui recte facta laudantes: populus is immensus erat, qui exequias circumstabat,applaudens veris laudibus, ut in reliquis magno reis
Quo accidit, ut plures Reges, repugnante multitudine, lito carum rint sepulchri honore Se magnificentia ; is timor coegit A gypti Reges iuste vivere, veriti post na ortem plebis iram, atque odium sempiternum . Antiquorum Ret gum vivendi mos hic maxime fuit. AEgypto omni in Plures partes, quarum quaelibet Graeco verbo appellabatur, diui sa : cuilibet Praetor aderat, qui omnium habebat curam ; A grpti vectigalibus trifariam partitis, priorem portione percipiebat CollegiumSacerdotum magna apud incolas authoritate ; tum propter Deorum curam, tum propter doctrinam, qua plures erudiuntur. Hanc partem tum ad sacrificiorum ministeria, tum ad priuatae Vita commoda impertiebant. neque enim Deorum cultum omittendum putabant, neque publici con
silij viilitatisque Ministris aequum censebant, vitae commoda deesse , ade
217쪽
OEDIPI AEGYPTIACI ΤEMPLUM ISIACUM
rant enim grauibiis in rebu3 hi semper consilio atque opere Regibus, tum astrorum peritia, tum vero lacrifici js futura praedicentes. Ex libris prae, terea sacris priorum gesta resereb ut, quibus Reges in agendis noscant, quae sint profutura. Non enim quemadmodum apud Graecos, unus homo,aut unica mulier sacris praeest,sed plures in cultu Deorum honoreque versabantur, qui eandem sacrorum curam filijs tradebant. Hi omnes ima munes erant, secundumque post Reges honoris dignitatisque locum te
nebant, Altera portio ad Reges perueniebat, quam & ad bella , & ad
vitae cultum, tum ad liberalitqtem erga strenuos Viros pro meritis impendebant. Qua ex re fiebat, Vt populares nullo grauarentur tributo.Tertiam
percipiebant milites, & qui belli onerabantur ministerio , ut hoc stipem
dio accepto paratiorem haberent animum ad pericula bellorum obeunda . Agricolae vero parua quadam mercede a Sacerdotibus Regeque aut militibus agros mercati, per omnem aetatem ab ipsa pueritia rei rusticae sine intermissione vacabant ; quo fiebat, ut agricultura coeteris, tum ob doctrinam a parentibus perceptam, tum ob eontinuum Vsium, praestarent. Eodem modo Sc pastores cura atque arte regendi pecori. a patribus accepta, semper in eo gubernando aetatem agebant. Artes quoque apud AEgyptios admodum excultae videbantur,&ad summum perductae. Nam soli Aogyptii opifices, omissa Rerum publicarum cura, nullum nisi aut Ie.. gibus permissum, aut a patre traditum opus exercebant: Vt neque eos docentis inuidia , neque ciuile odium, neque aliud quid ab instituto impediret exercitio. Iudicia verb eorum non casu fiebant, sed rationeis texistimabant enim rite facta plurimum vitae mortalium prodesse . Nam, punire nocentes, auxilium serre oppressis, optimam ad prohibenda mala facinora viam putabant; poen*m vero delicti, aut pecunia , aut gratia olli, confusionem vitae communci fore existimabant . Quam ob rem e Ciuitatibus clarioribus, ut Heliopoli,Memphi, Thebis viros optimos eligebant, quos iudiciis praeficerent; qui Iudicum consessus, neque Athenarum Areopagitis, nec Lacedaemoniorum Senatui, longo tempore postea in istitutis, cedere videbatur . Postquam Conuenerant triginta numero, inter se eligebant optimum virum, quem iudicij
principem constituebant, in locum cuius ciuitas alium iudicem substi tuebat , his omnibus victus, sed principi opulentior a Rege dabatur : is auream catenam sitiae dignitatis signum, varijs ornatum lapidibus,a collo suspensum, quod veritatem dicebant, gestabat. Coeptis iudicijs, ac signoveritatis a principe Iudicum proposito, omnibusque legibus, quae octo
libris eontinebantur, in medio eorum constitutis ; mos erat accusatoremea, in quibus alium accusabat, modumque patratae iniuriae, aut damni se quanti eam aestimaret, scribere i reo tempus dabatur rescribendi ad singula ; quibus aut se id non secisse, aut recte fecisse, Vel purgando, aut iniuriam, vel damnum minoris aestimando, protestabatur. Rursis accu- istori reoque inuicem respondendi locus erat. Ita bis auditis litigatoribus, cum iudices de controuersia quaesivissent, princeps signo veritatis in parpein Verrioxςm verso,sententi in ferebat i hic mos iudiciorum erat.
218쪽
moniam vero de degum institutione mentio incidit, haud alienum ab imstituto fuerit, antiquas ADtptioru leges etiam reserre, quo cognoscatur, quantum coeteris praestent,& rerum ordine,& utilitate Primum periuri capite multabantur, ranquam qui duplici tenerentur scelere : ut qui &pietatem in Deos violassent, & fidem inter homines tulissent, maximumsbcieratis vinculum. Si quis iter faciens, aut hominem a latronibus caedi, aut quamlibet iniuriam Perpeti compererit, neque si potui sier, subuenisset auxilio, mortis erat reus. Si auxilium ferre non posset, denunciar latrones tenebatur, & iniuriam accusatione prosequi a qui ea negligebat, plagis ad certum numerum plectebatur, triduoque carebat cibo . Fali Poena seel
quempiam accusans, si postmodum ad iudicium delatus esset, talionis poenam calumniatoribus statutam subibat. Cogebantur AEgyptii omnes scripta nomina sua ad praesides, ti simul quo exercitio quisque viueret , deferre; qua in re, si quis mentiretur , aut si iniusto viveret quaestu,
in mortis incidebat poenam. Si quis sponte aut liberum, aut seruumis occidisset, eum morte damnare leges iubebant, quae non sortunae conditionem, sed consilium facti pendentes, homines a sceletibus deterrebant,& simul vindicara serui morte, recdcbantur liberi securiores. Patribus, qui filios occiderent, ron erat pana mortis indicta, sed tribus diebus,noctibusque continuis iubebantur defuncti corpori assistere publica etiam custodia astante. Non enim iustum putabant, eum priuari vita,qui vitae filiis author eset, sed potius continuo dolore, factique poenitentia affligi, quo coeteri a simili facto aue iterent. Parricidis exquisitam impossierunt poenam 3 nam articulatim peracutis calamis coesos, iubebant Viuos supra spinarum aceruum comburi, maximum inter mortales iudicantes scelus, ei mortem per vim inferre , a quo vitam accepisset. Mulier unumorti destinatarum, si praegnantes essent, partus expectabatur,existimantes penitus iniquum esse eum, qui nihil commisisset, una cum facinoroso poenam pati, aut duos plecti, cum unus deliquisset. In bellis, qui aut ordinem reliquissent, aut non parerent Ducibus, non plectebantur morte, sed maxima omnium ignominia, qua postmodum virtute, & recte. factis deleta, ad priorem statum redirent. Ea lex & homines assuefaciebat, ut id dedecus, pessimum malum, morteque ipsa grauius censerent. His, qui secreta hostibus reuelassent, linguam lex iubebat abscindi; & qui monetam circumcideret, aut adulterinam cuderet, aut pondus, Vel signa mutaret, aut literis inscriberet, aut de scripto demeret,aut falsas syngraphas . adferret, ambae amputabantur manus, Ut quae corporis pars peccasset, per uniuersam vitam lueret poenam . Coeteri quoque aliorum calamitate moniti, a simili scelere abstinerent. Asperae etiam poenae circa mulierum deis fornicatio velicta statutae erant. Nam ei, qui mulierem liberam violasset, virilia exsecabantur, quoniam uno crimine tria haud parua scelera complexus esset, .
In adulterio spontaneo deprehensus, virgis caedebatur ad mille plagas,
mulier naso mutilabatur, quo dedecore vultus maculatus, ea multaretur Parte, qua maxime facies exornantur.
Legum, quae ad commercia hominum pertinent, Bocchorum LegiG
219쪽
iii OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLUM ISIACVM
latorem fuisse scribunt. Mandant autem: si creditae absq; scriptura mutu6 Iecuniae negarentur, standu dvbitoris iuramento, ut quae iusiurandum ve-
uti religiosam rem magni aestimarent . Nam cum certum est iis, qui saepius iuranti abrogari fidem ;Plurimi dicunt , ne boni viri nomen amittatur, raro ad iuramentum descendendu . Legis insuper lator omnem fidem in virtute constituensibonis moribus iudicabat assuefieri homines ad probitatem, ne indigni fide viderentur, debere . Iniquum etiam putabat eis, quibus absque iuramento eredita pecunia esset, de re sua iurantibus, non praestari fidem . Foenus,quod ex scripto contrahebatur, prohibebat ultra contractus mutui duplum exigi a solutio e bonis debitoris solum fiebat . Corpu4 non poterat addici creditori,putabat enim oportere bonarantum subdita esse debitis. Corpora, quorum opera, & bello, & paccio uterentur, ciuitatibus addicta esse . Non enim aequum esse videbatur milites, qui pro patriae salute pericula subirent, pro usuris in carcerem ducit quam etiam legem Solon videtur ad Athenienses transtulisse, quam Sisateam appellant f decernitq; ne ob viseras ciuium corpora castigarentur. Lex praeterea de furibus apud solos AEgyptios haec erat. Jubebat eos,qui furari volebant, nomen suum apud Principem facerdotum saribere, atq; e vestigio surtum ad se deserre ; similiter, quibus res furto sublata erat, ad eundem rei sublatae tempus, diem, & horam scribere tenebantur. HOC modo facile inuento furto, qui rem amisisset, quarta multabatur pari , quae daretur furi ; satius Legi sator esse ducens cum impossibile esset, prohiberi furta, alicuius portionis, quam totius rei antisisse homines, ia-Guram pati. Nuptiarum non idem apud A gyptios mos erat. Sacerdotibus unam tantum uxorem ducere licebat, reliqui pro voluntate ,& Ω- cultatibus plures habebant. Nullus ex eis, nec ex serua quidem emptata spurius habebatur. Solum enim patrem existimabant generis Authorem ;matrem, & nutrimentum, & locum infanti praebere. Natos adeo parua educabant facilique impensa, ut vix credi possit; nam tum scirporum, rum alijs radicibus, quas sub cineribus coquebant, tum caulibus palustribus, quas partim coetas, partim assa. igni, partim crudas pro cibo praebebant, liberos nutriebant. Discalceati, nudique maiori ex parte ob patriae temperiem vitam agebant. Omnis sumptus in pueros, quousque ad aetatem peruenirent, a parentibus impensus,non excedebat drachmas vigil
ti. Erudiebant Sacerdotes filios & literis,quae appellantur faciae,& alijs, quae ad communem speci ant doctrinam, ut plurimum Geometriae, Arithmeticaeque studio intenti. Musicae vexo, in quantum ea ad naturae ordinem, rerumque consensum in Mundo contemplandum conducit, vacabant. Morbos, vel ieiunio curabant, vel vomitu, idque aut quotidie, ut tribus diebus, aut quatuor interiectis: asserunt enim e ciborum superfluitate omnes creari morbos, eam ergo, ad valetudinem curam esse optim m= quae morborum principia auferat. Milites aut peregrini nulla impensi mercede curantur. Medici enim ex publico victum sumunt aegros
secundum legem curant ; ab antiquis medicis comprobatisque authori bui traditam, Si quis normam sacri libri secutus, infirmum curare nequi
220쪽
uerit, omn1 caret crimine ; si praeterea,quae libris continentur ali)s,illum M.d.hili. curauerit, morte punitur. Credebat enim Legislator,ea medendi cura,
quae plurimo tempore ab antiquis Medicis obseruata,prosect aque sit,haud facito meliorem reperiri posse . Colebant AEgyptij animalia quaedam praeter modum, non solum vi-ua, sed& mortua, sicut Feles, Ichneumonas, Canes, Accipitres, Ibides, Lupos, Crocodilos, & huiusmodi plura supra in propylaeo recitara , hQ-νumq; cultum palam profiteri non solum non erubescant, sed tanquam in honores Deorum effusi , id laudi sibi & dedecori ducebant. Cumquo
signis illorum proprijs urbes, Sc varia loca circumeant, procul ostentantes, quae seruent animalia, ea more supplicum singuli venerabantur. Cum aliquod eorum moreretur, sindone contectum cum ululatu pectus percutientes, sale liniebant, ac cedri liquore, unguentisiue odoriseri', quo diutius seruaretur corpus, unctum in sacris locis sepeliebant. Si qui aliquod horum animalium sponte occidisset, morte damnabatur ὁ . Iuro MIbide excutis, quas animantes si quis sponte, vel secus occidisset, accurrente turba, & aDsiue iudicio, hominem occisorem varijs pplicijs assectum, interficiebant. Quo timore, qui has mortuas consperiisset, procul' 'astans, lamentabatur, testificans animal absque sua culpa mortuum esse. Nutriebantur haec animalia summa cura atque impensa in templorum ambitu a viris haudquaquam contemnendis, quae similagine & alica, variis, m lium. que epulis lacte conditis cibabant, anseres tum elixos, tum assat OS appO- . bant quotidie; his, quae cruda ederent, aues captas praebebant; denique ea omnia magna sustentabant cura, atque sumptu ; eorum morte Oeque ac filiorum lugebant, sepeliebantque sumptuositas, quam eorum facultas ferret, ita ut, Ptolomaeo Lago AEgyptum tenente, cum bos in Mem-Phi ex senecta mortuus esset, qui illius nutriendi curam coeperat, pecu Niam, quae in eum data erat, permagnam, ac insuper 3 O. Talenta argenti sepulturae mutuo a Ptolomaeo sumpta, in eius sepulturam impenderat: sei ς' ' Videbuntur forsitan haec, quae diximus, miranda, sed nequaquam, minus mirabitur quis, si,quod apud quosque AEgyptios fit, consideret in funere mortuorum . Nam ubi aliquis defunctus est, propinqui omnes amici, qui deturpato luto capite lugentes ciuitatem, quoad mortuus se- Peliatur, circumibant, interim neque lauabantur , neque vinum capiebant, aut cibum, nisi vilem, neque vestibus utebantur splendidis. Sepulchrorum tres habebant species, sumptuosas, mediocres, & humiles. Iim 'Prima argenti talentum exponebant, in secunda Misaas viginti, in ultima pauciores sumptus fiebant. Qui funera mortuorum curabant, eo exercitio a maioribus tradito, funeris impensam domesticis descriptam ferebant, scrutan tes quanti vellent celebrari funus ; conuentione facta, corpus eius tradebatur, ut iuxta impensam curaretur funus. Primus Gramaticus cita enim appellatur posito humi corpore,signu circa ilia describe- . um ...' bat, quantum asinistra parte incideretur ; deinde qui dicitur Scissor ha- ς'4 μφις. bens lapidem AEthiopicum, quantum lex sinebat, latus aperiebat, subitinque cursu a prosequentibus, qui astabant, lapidesque cum execration