장음표시 사용
101쪽
Nonius P. 475. fies. imperativo modo. Cato depraeda militum dividianda: Tu dives fle. Crassus lib. XVI. Iliados: Socii nunc rite viri.
miIitumJ legondum militibus. Nee aliter iudicavit Maiansius p. 13. steJ legendum fio, ut iam in Lauren bergit Antiquario p. 177 legi. tur, nec aliter iudieavit Ramshorn Lat. Gramin. p. 153. Struve autem Ueber die late in . Deelination und Coniugat. p. 236 eon ieeit :Cato de praeda militum dioidendae Tu dioea fio Craaaua. Cn. Matiua e te. Mirandum est, si Struve opinabntur, Catonem inentionem fecisse Crassi Divitis , qui plures aetates post illum vixit lCrassus autem, quem Nonius profert, est Ninnius Crassus, qui Iliadem vertissa traditur. Etiam Woleheri Poet. lat. Reliqu. p. 87Struvii opinionem refellit, etsi ipse in eo errat, quod fite pro fio, quod verum opinor, defendit.
Nonius p. 510. Cato de praeda militum dioiden
da : Fraudulenter atque avariter.
Paullus Epito me Festi p. 378. Viritim dicitur dari,
quod datur per singulos viros. Cato: Praeda quae capta est, Diritim divisa.
tot Quo loco id dixerit Cato, neseio : sed hue retuli argumenti similitudine eommotus. Λt dum repetita et ra hoe ipsum agito menteque Pervolvo, ex alia oratione haec verba excerpta puto, et quidem ex oratione de avo consulatu. Cato enim , eum in Hispania bellum gessisset, praedam captam militibus viritim divisit, sibi ipsi nihil reservavit, ut Plutare hiis tradidit in vita Cat. e. 10: Τοῖς μὲν
TOυντας εχ τουτων, ἁλλὰ βουλομω ριῶλλον περὶ ἀρετῆς τους ἀρίστοις θ περὶ χρημάτων τοῖς πλουσιωτάτοις ααιλ λῶσθαι καὶ τοῖς σιλαργυρωτάτοις περὶ πιλαργυρίας. 43. Oratio de spoliis, ne figerentur, nisi quae do hoste capta esSent.
Eadem censoria anno 570 184 habita. Cum luxuria Romanorum invalesceret idque qualii
102쪽
maxime adamaretur, quod pretiosissimum erat, imperatores , redeuntes ex bellis vel ex provinciis subactis, nomini suo maximum eo splendorem adiicere cupiebant, ut non solum pulcherrimam Praedae partem, velut statuas , vasa , vestes , in templis et laris publicis statuerent, Sed ex pecunia, quam de Praeda redemerant, artificiosa opera, statuas aureas, Coronas, Clipeos, facienda curarent. Cato igitur huic libidini resistendum ratus, Praecepit, ne alia spolia in templis figerentur, nisi quae de hoste capta essent. Festus p. 281. Resignare antiqui pro rescribere pOnebant, ut adhuc subsignare dicimus Pro subscribere. Cato de spoliis, ne fgerentur, nisi quae de hoote capta essent: sed tum, ubi ii dimissi sunt9 revsertantur resignatis vectigalibusδ
aed eum ete.J Hoe fragmentum ex Servio suppletum est, ut mox apparebit.
Servius ad Virg. Aen. 4, 244. Tradunt resignare vetuste ita dictum, ut nos adsignare dicimus pro damno , ut est apud Catonem in L. Furium de aqua: Quod attinet ad salinatores aerarioS, Cui cura vectigalium , resignat. et idem in Oratione , ne volia Merentur, nisi de hoste capta: Sed tum ubi ii dimissi sunt, revertantur reSignatis Dectigalibus. 44. Oratio, uti hasilica aedificetur.
Livius lib. 39, 44. Cato atria duo, Maenium et Titium, in lautumiis et quatuor tabernas in Publi. cum emit, basilicamque ibi fecit, quae Porcia areeltata est. De pretio , quo basilica a Catone locabatur,niagna lis fuerat orta, ut Plutarchus auctor est o. 19 :m δἐ και προς την τῆς Βασιλικῆς κατασκευὴν ηναντιωθησαν, ἡν ἐκεῖνος ἐκ χρηματων κοιναν υπO τὀ βου- uvVVριον τῆ αγορα παρεβαλε καὶ Πορκiαν Βασιὼ κῆν πρ0ςηγορευσε. De Porcia basiliea vide Bunsen Beschreibung der
103쪽
Stadt Hom. T. 3. Ahth. 2. p. 28. 68 sqq. , qui praeterea docet, Plautum in fabula quadam huius hasilicae meminisse. Pseudo - Asconius in Divinationem p. 120. Priscianus T. 1. p. 416. A villico etiam villico vel villicor dicebant antiqui. Cato in oratione , quae inscribitur, Uti basilica aediscetur: Antequam is villicare coepit.
DillicareJ rusticari. - In eodd. fere vilicari una l. Duebner.
45. Oratio de lando oleario. Maiansius P. 7. nullam esse Catonis orationem defundo oleario censet, sed in loco Festi, quem infra dabimus, Labeonis librum de fundo oleario intelligendum existimat , eamque Secutus est opinionem Lachmann Comment. de Livii fontibus altera p. 17. Sed omni probabilitate hanc carere coniecturam sentio, nec Festilocus eam a diu Vat. Censores Omnium rerum, quae ad agriculturam pertinebant, curam habuerunt. Cum autem Cato in agro bene colendo divitias niti censeret reipublicae romanae, et cum ipse rei rusticae esset Peritissi inus, non mirum, in censura publice his de rebus praecepta eum dedisse, atque rusticos ignavos castigavisse. Cons. HreutZer
rat sordeScere, eumque indiligenter curabat, ac neque araverat neque Purgaverat, Sive quis arborem Suam vineamque habuerat derelictui: non id sine poena fuit, Sed erat OPus cenSOrium, CeriSΟΓESque aerarium iaciebant. Item si quis eguel romanus equum habere gracilentum aut parum nitidum Disus erat, impolitiae notabatur. Id verbum signiscat, quasi si tu dicas incuriae. Cuius rei utriusque auctoritates sunt , et M. Cato id saepenumero attesta
Plinius Hist. 18, 3. Agrum male colere CenSO-
104쪽
rium probrum iudicabatur. Atque , ut refert Cato, quem υirum bonum colonum dixissent, amplissime Ταudasso existimabant. In Oratione, de qua nunc loquimur, de oleae cultura docuit: qua de re vide, quae in eiusdem Catonis libro de re rustica cap. 61 - 69, et in Plinio lib. 15. o. 1 - 8 leguntur. Festus P. 242. Pulchralibus atque cupidus. Cato in ea, quae est de fundo oleario.
pulchralibusJ pro pulchris. Paullus. e MaaJ eupidita. Ursinus prob. Mulier .
46. Oratio de agna musta PRScenda. Eam inter censorias retuli, eadem, qua in Praecedenti, ratione ductus. Dixit de cura agnorum. Priscianus T. 1. p. 268. Cato censoriui de agna musta PαScenda inusta agna pro nova dixit.
mustat matus quoque musti excipit Probua , quod tamen mobile videtur , cum veterea et Deminino et neutro genero inveniuntur hoc Protulisse Pro nouua, nopa, nopiam. Pri ei anus. matiam non so iam vinum, Oerum nosellum quidquid est, recte dicitur. Nonius P. 136. Cato cenaortua Ggnam mustam pro muatea αρχω ζων seribit Ellendi ad Brutum p. 211.
Priscian. T. s. p. 104. Cato agna P-cenda: Cicer ager allegatus ad sacra erit. Priscian. T. 1. p. 598. to de agna Pascenda: Citer ager allegatus ad sαcra erit.
citeri l. E. Rger, qui ei tra est, saerorum sumtus levanit. Maiansiu, aliter interpretatur p. 44 : ., Cato laquitur de agro, quo εacria is feri deberent. M
Festus p. 242. Pascuales oves pascales ins)cienter to dixit in ea, squam scripsit de musta agri . Mi pαscalis ovis vetuit.
pciscualeεJ paseaIea opes Cato posuit pro paacualea. Paulus. quam aeristote de musta agnaJ Ilune Festi loeum orationi do iagna musta pascenda inserendum esse , in Editione priore dixi. Assentitur C. O. Mulier.
105쪽
Festus p. 242. Idem pellitas oves Tarent in as appellat in ea ora tione , qu3e est .... eo pre)cio Tarenti, plus C HS emit Pellitam ovem, q)uam ignaro in agro ') Tarentino qd Pascatur, nominant.
in ea orationeJ supplendum de agna muδta ραδ enda. pellitas opesJ pellitis ovibus opponuntur pascuales. Sehneider ad Varronem de re rust. 2. 2, 18.
47. Oratio, ut plura aera equestria serent.
Haec inscriptio triplici modo explicatur. Lipsius De Militia romana l. I. c. s. opp. I. 3.
p. 37. putat, Catonem hae oratione suasisse. ut augerentur aera equestria sive equitibus stipendium maius penderetur. Constat autem, de stipendio militum plures in republica romana factas esse mutationes, ut dite
si haec interpretatio vera est, oratio Catonis censoria esse videtur: censores enim de censu augendo minuenis dove iudicare solebant. Gronovius autem De Pecunia vetere p. 125. ed Lugd. existimat, Catonem Sua SisSe, ut numerus eorum, qui aera equestria trahant vel equum publicum habeant,
augeretur. Consentit IladWig in opusculis p. 79 :
Censu quidem eo Senatores a primis temporibus erant, ex quo equiteS Scribebantur, ut hactenus mirum videri non debeat, hoc datum summo ordini, ut omnes equum Publicum haberent et in equitum centuriit elserit, cum ex ceteris hominibus equestri
106쪽
censu deligerentur, quibus equus adtribueretur. μ-tissimum est enim vel ex Livio V, 7. non omnibus
assignatum ruisse , Nec Sane Poterat; cum enim expiablico pecunia daretur, certus numeΓMS egritarum
esse debuit. Haec sunt illa aera equestria mor-riones nos diceremu , quae, ut Plura ferent, M. to Suasit, est, quemadmodum recte L F. Gro novius interPretatur, ut Pluribus ad equos Publicos alendos Pecunia assignaretur, non ut amplior ea Pecunia esset.
Maians ius p. 44 scribit: Cato suasionem habuit, uti
Plανα aera equestria fierent, hoc est, ut equites maiora tribula penderent.
Dissicile est diiudicare, Lipsit an Grono vii interpretatio tertia enim opinio levior est) iustior veriorque
sit : utraque enim satis probabilis. Priscian. t. 1. P. 317. in raro Sunt usu aEra, αErum, aeribus. ωίω in oratione, qua suasit in Senatu , ut Plura aera equeStriα ferent: Nunc ergo arbitror OPOrtere restitui, quo minus duobus millibus ducentis sit aerum Equestrium. In eadem: De aeribus equestribus de duobus milibus actum.
rastituiJ in alitiai Lipsivs Da militia Rom. l. s. p. 37.
quo minuat nae quo minus vere eorrexit Lipsius. Augera enim, ait, vult et suadet aera equestria P bitia millia ad alendum equum equiti dari solebant, atque ita ducentia Calo addi lubet. Gronovius autem de Pecunia p. 125 eandem Lipsit leetionem ne quo minuaὰ lus tur, sed prorsus Bliter verba interpretatur. A Lipati enim, ait, interpretationem contemnit contunditqus Polybiua, qui seni Catoniae alia medicis aequalia fuit: ex eo acimus, equitum atιρendium annuum longe quina millia Geroa exceaaiaae , cum denarium diurnum, certe non infra quindecim Gaaea hiaberent. Praeterea ne sermo quidem istum aenaum pciti pidetur, ut duo militia aurata erum eque atrium signiscet , aea equestra pel alipendium equitum eat duo millia, nam cum a ea eque atre Oel aeria equestria dicimuε, non ainguioa asaea intelligimua , aad singula sel aingultarum Personarum stipendia. Hinc in lapide anti- qtio L. Vialerius L. F. U O . maternua, Tolatantia ga nare, male a Iegι Onι a X Geminae, annorum XXA V., Mariam duo da cim. - Itia tot Eunι Mara equestria
107쪽
multo auauiua avribuo quidem mora aecidit hiae aentantia I tollunt, qui Mea equestro trahant: tot sunt Ioca stet numeri equum publicum habentium, quam istia: tot sunt alaea, qui cuiquasquiti dantur. Itaqua etsi multis partibua plurea in equestrε ordine fuerint aetate Catonis, non tamen necesse eat, plua ductinbua millibus fuisse aerum equestrium, seu plures duobua mill bua equo publico fulage. Ruhnhenius quoque , euin hoe loe uteretur ad Suetonii Caesar. e. 10. , Lipsit emendationem secutusast, ita ut Geelius adnotaret: A videntur Ruhnvenio fuisse causae, hunc locum ita ei tandi. in ea mi is Pertinet fortasse De aeribua equestribua ad titulum orationis. Κxehi. Non consentio. uetumJ Vide adnotationem proximam.
Charisius p. 69. Aeribus. Cato, ut plura aera equestria fante Aeribus equestribus de duobus mi
ci ec.J is vocabulum actum e Prisciano petitum exhibet Putach. Sed codex et Ed. pr. pro ea poce praestant a cc. Quod si a veriorem illum locum a Prisciano citatum comparamua, acribendum pidebitur ae duc antia pro actum, quod maum altero loco apud Priscianum legendum erit, quiamoia ibi nulla parietaalectionia enotatur. Lindemann.
Paullus p. 27. Aeribus pluraliter ab aere, id est,
CatoJ Popma hute orationi inseruit. Sed incertum est : explieatio enim , quam Paulus addit , alio sensu id voeabulum intelligendum essa docet, quam eo, quo in hae oratione uSurpatum videtur, alisque Mulier adnotat : is non de atipendiis, aed de aereia pasta aera posuit Cato. Item Freund in Lexico.
In edit. pr. aliud Catonis fragmentum ex Prisciano T. 1. p. 332 huc retulimus, quod nunc incertis adscri
bendum existimavi. 48. Oratio ad litis censorias. Eam Cato habuit censor ad populum, antequam notarum redderet rationem, quae multas excitaverant lites. Quapropter Ursinus emendabat ad notas censoriact. At fortasse magis vero est simile, tum eam dictam
108쪽
esse, cum Titus Flamininus effecisset, ut locationes, qtias censor fecerat Cato, irritae essent et mulcta ei
Livius 39, 44. Quae in loca Publica inaedis ata
immolitave privati habebant, intra dies triginta δε- motiti sunt Cato et Flaccus censores . opera deinde iacienda ex decreta in eam rem pecunia, lacus sternendos lapide , detergend giae qua reus esset cloacas, in Aventino et in aliis Partibus, qua nondum erant, iaciendas locaverunt. et separatim Flaccus molem ad Neptianias aquas et Diam Per Formianum montem, Cato atria duo Maenium et Titium in lautumiis et quatuor tabernas in Publicum emit, basilicamque ibi fecit, quae Porcia repellata est. Et Dectigiata summis pretiis, ultro tributa in misIOcαυerunt. quas locationes cum Senatus Precibus et lacrimis Publicanorum victus, induci et de integro locari iussisset, censores, edicto Summotis ab hasta qui luctifcati priorem locationem erant, Omnia Εα-dem praulliam imminutis pretiis locaverunt. Nobilis censurα muit simultatiumque plena, quae M. Porcium, cui acerbitas ea α3Signabatur, Per omnem Di-
Ex hoc loco apparet, in ipsa censura de litibuseensoriis egisse Catonem. Festus p. 242. Periculatus sum, Cato ait in ea ratione, quam scripsit ad litis censorias. Festus p. 242. Ρarsi non peperci, ait to in eadem oratione: Scio fortunas secundas neglegentiam Prendere tolere: quod uti prohibitum irem, quod in me esεet, meo labori non parat.
109쪽
ρrenderet Si verbum incorruptum est, significal ,, init sich lithren, ,ibi adiungere.
49. Oratio do lustri sui selicitate. Cato et Flaccus censores lustrum condiderunt, quod
Livius narrare omisit, sed in Fastis Capitolinis facta est eius mentio : Cens. L. Valerius P. y. L. n. Flaccus. M. Porcius M. i. Cato lustrum iecerunt
p. 446, qui tabulam chron Ologicam lustrorum roman O-ruin adiecit. Accedit haec inscriptio ex Eumenii Gratiarum actione Constantino c. 13. Quinque annorum nobis
reliqua remisisti. o lustrum omnibus lustris felicii a s o lustrum, quod merito hanc imperii tui aequavit aetatem l Nobis ergo praecipue te Principem dii creaυeriant, quibus singulis haec est nata felici-tαS , ex quo tu imPerare coepisti. Quinquennalia tua nobis etiam Periecta celebranda sunt; illa enim quinto incipiente suscepta , Omnibus populis iure communia, nobis haec propria, quae Plena Sunt. Praeclara fertur Catonis oratio de lustrisu i scitate. Iam tunc enim in illa vetere republica ad censorum laudem pertinebat, si lustrum felix condidissent, si horrea messis implesset, si vindemia redundasset, Si oliveta larga fraxissent. Cons. infra Scipionis minoris Oratio contra Asellum, qui lustrum in felix obiecerat. De ritu lustri conditi dixit Husolike ad librum Incerti auctoris Μagistratuum et Sacerdotiorum P. R . pag. 52. Gottiing Gesch. d. rom. Sta aisvers. P. 331. Fuss Antiquitates Rom. p. 132.
Hie finiunt orationes cenSOriae. 50. Oratio de ambitu.
Quamvis multae ac variae causae excogitari possint,
propter quas Cato de ambitu habuerit orationem, ta-
110쪽
men tum potissimum eum ea de re dixisse opinor, cum
lex Cornelia Baebia de ambitu a. 573 1813 ferretur. Livius to 40, 19. Legem de ambitu consules s M. Baebius Tamphilus et M. Corn. Cethegus ex auctoritate senatus ad Populum tulerunt. Scholia Bobiensia in orat. Cic. p. Sylla p. 361. Damnati lege Cornelia Baebia) hoc genus poenae merebant, ut magistr
tuum petitione per decem annos abstinerent. Maiansius p. 41 ad eundem annum orationem refert. Ellendi autem p. XXIII scribit, Orationem de ambitu fortasse in petitione censurae esse habitam a. 569 185 , cum certum sit, competitores EenSurae summa contentione et ambitu huno honorem Concupivisse. Priscianus t. 1. p. 208. Cato de ambitu: Sed sunt Partim, qui duarum rerum alterius utrius causa magiStratum Petunt.
Ibi d. p. 243 eadem verba Ieguntur. Sigonius l. 2. de Iudic. 30. huc referendum putat alterum fragmentum Catonis, quod apud Festum D. πο- gat p. 282 legimus: Cato in dissuasione, ne lex Baebia derogaretur ait: hoc potius agam, quod hic rogat. Item Gotho edus ad Festum. Cons. Duher ad Livium l. 40, 44. Equidem Festi locum ad alteram legem Baebiam de numero praetorum retuli, ut Paulo
post dicemus. 51. Dissuasio ne lex Baebia derogaretur.
Cato orationem habuisse videtur anno 574 180).Ρighius in Annalibus T. 2. p. 339 scribit: . Videtur M. Baebius Pr tor legem ex Sencitus auctoritate tulisse ad populum, ut alternis annis quatuor solummodo Praetores crearentur. Quam tamen
otiosam ad amnum 574 usque cons. Liv. 40, 44. et
POStea etiam remanSisae, ex superioribus iacile colligere est, ut ex Sequentibus constabit, quando nimirum cum mole imperii crescentibus bellis praetorum numerum Maugere magis quam minuere ne-