장음표시 사용
121쪽
viro mutuam dat; postea, ubi irata iacta est, servum recepticium Sectari atque flagitare virum iubet.
elebs sis dem Manne Σuhringi, hat et ar derse the wahren d derΕha χu sehalten, wahrend si e thr libriges Vermogen specunia receptitia fur sieh belialten , dem Manne lethen , abee aueh mi ederisia ei nem Fremden aufkiindigen hann. aeroum recepticiumJ Gellius ipse locum sie explieat : Quando mulier dotem marito dabat, tum quas ex suia bonis retinebat, nsque ad pirum tramittebat, ea recipere dicebatur. Ex eia igitur re semiliari , quam sibi dote data retinuit , pecuniam piro inutiaiam dat. Eam 'ecuniam eum viro forte irata repetere inatituit. apponit sagitatorem servum receρticium , hoc e3t, Prostrium a roum aeuum , quem cum pecunia reliqua receperat nequa dederat doti, sed retinuerat: non enim aerpo mariti imperare hoe mulierem fas erat , aed prurio auo.
Festus p. 282. Receptitium servum Cato in suasione legis Voconiae cum ait, significat, qui ob vitium redhibitus sit : rahi irata iacta eSt , SerDum recuti-rium sectari αtque fagitare virum iubes.
receptitium aeroumJ Gellius 17, 6. Quaerebatur, aer pus race ρ-e it tua quid easet. Libri statim quaesiti allatiqua arant Verrii Flae ei De obseuria Catonis. In libro secundo acriptum inventum est, receptilium aeroum dici nequam et nullius pretii, qui. cum Denum effaee diatua, redhibitus ob aIiquod pitium recepistuδque ait. Propterea , inquit, aeroua eiusmodi aeclari maritum et sagitare pecuniam iubebatur, ut eo inaO dolor maior et contume loci gravior piro fieret, quod eum aeroua nihili petendas pecunias causa compellaret. Cum pace autem cumqua penta totorum, oi qui avnt, qui Verrii Maeci auctoritato capiuntur, dictum hoc ait. Recepticius enim aerotia in ea rs, quam dicit Cato, aliud Omnino eat quam 'Verriua aermail. Vide superiorem adnotationem. Gellius mullo sane veriorem explicationem loci Cain loniani tradidit quam Verriua , ut etiam C. O. mulier in Festo p. 283 testatus est.
Nonius P. 54. Receptitium servum quidam ab ea proprietate dictum volunt, ut si nequam et
122쪽
nihili sit, qui venumdatus ob aliquod vitium aue
malefactum a distractore recipiatur. Sed vera haec est eius nominis interpretatio, quem in Mia dote aut donatione quis exceperit, quod ESt Proprie recePerit. Cator mulier et magnam dotem dat et mag-nαm Pecuniam retinet et cetera quae apud Gellium sequuntur. ιε NoninaJ Nonius Gellii explieationem vocabuli recta approbavit.
Gellius 7, 13. Classici dicebantur non omneS, qui in classibus erant, sed primae tantum classis homines, qui centum et viginti quinque millia aeris ampliusve censi erant. Infra classem autem appellaban-rur secundae classia ceterarumque omnium classium, qui minore summa aerit , quam Supra dixi, censebantur. Hoc eo Strictim notavi, quoniam in M. Catonis oratione, qua Voconiam legem Suasit, quaeri solet, quid sit classicus quid infra classem.
classisti Hane partem legis Voconiae Niebuhr Η. Rom. t. s. p. 459. t. 3. p. 401. atque Boeekhius Metrologis ehe Unterfuehung3n p. 430 sqq. illustrant.
Servius in Virgilii Aen. 1, 573. Hoc schema de antiquioribus sumtum : ait enim Cato in legem meoniam et Agrum quem vir habet, tollitur.
in legem GeoniamJ i. s. de lege Voeonia vel in oratione delega voeonia. Cieero in Bruto e. 44, 164. illa in legem Caepionia oratio i. e. illa de lege Caepionis oratio sive oratio pro Ioge Servilia. e. 43, 160. extat in eam legem senior, ut ita di- eam, quam aetaε ilta ferebat , Oratio , i. e. de ea lege. Aliter Maiansius p. 32 , qui Servium eorrigendum esse serihil : pro aieanim Cato in legem Voconiam legi debet in auaaiona Iagia Uoeoniae, aut ipse Servius erravit.
58. Oratio de Macedonia liberanda. Ea oratio dicta est a. 587 167). Postquam Perseus rex victus esset, et Μacedonia tota Romanis se dedisset, a senatu deliberatum est, qua Iege sit tenenda atque administranda. Vario enim modo
123쪽
senatus ac Populus roinanus uti solebat in populis subactis, sicut res et tempus poscere videbatur. M. Cato liberandam Macedoniam censuit, id est, ut Macedones in quatuor provincias distributi ac divisi, non amplius regi subiecti essent, sed magistratibus a se creatis Parerent, atque Romanis tributa penderent. Id suasit Cato, cum sentiret, hanc gentem aliter regi non posse, nec alio modo populo romano subiecta in fore. Ea sententia senatui placuit, et Livius totam rationem Omnesque conditiones, quibus Macedones tenebantur, tradidit lib. 45. 17, 18, 29, 32. Walter Geschichte desrdinischen Rechtes p. 215. Duker ad Liv. 45, 29, 4. Walellii Emendationes p. 269. Maiansius P. 42 scribit: . Cato habuit orationem de Macedonia Iiberanda, et sortasse inscripta fuit De tumultu Macedoniae, ut colligi potest ex Festo s. v. natinatio. - Id verum
Aelius Spartianus in vita Hadriani c. 5. Hadrianus omnia trans Euphratem et Tigrim reliquit, exemplo , ut dicebat, Catonis, qui Macedonas liberos Pronuntiavit, quia teneri non Poterant. Priscianus T. s. p. 108. Cato De Macedonia liberandar idque perpetuiua atquc frmius repsit. Huc retulit Popina fragmentum incertum, quod Festus habet in Natinatio p. 166, sed vere C. o. Mulier libro quinto Originum Catonis inserendum putat, ut in Addendis quoque edit. Pr. diximus. 59. Oratio pro Rhodiensibus.
Eam orationem Cato egit anno 587 167 . Argumentum enarrat Gellius 7, 3. Civitas Rhodiensis , cum amica atque Socia Populi romani moret , Persa tamen, Philippi filo, Macedonum rege, cum quo bellum Populo romano fuit, amico αδα ESt, connixique Sunt Rhodiensea, legationibus Ramam saepe missis id bellum inter eos componere. . Matibi ista paciscatis perpetrari nequivit, υμδα a Ple-
124쪽
risque Rhodiensibus in contionibus eorum ad Populum iactα sunt, ut, si pax non feret, Rhodienses
regem adverSus Populum romanum adiutarent. Sed
nullum suPer ea re Publicum decretum iactum est. At ubi Perses victus captusque est, Rhodienses Pertimuere OB Eα , quae comPluriens in coetibus populi acta dictaque erant, legatosque Romam miserunt, qui temeritαtem quorundam Popularium suorum de- Precarentur, et fdem consiliumque Publicum expurgarent. Legati postquam Romam υenerunt et in senatum intromissi sunt, υerbisque suppliciter pro
causa aua iactit e curua excesserunt: sententiae
rogari coeptae; cumque Partim senatorum de Rhodiensibus quererentur non quaererentur, ut in edit.
Lion. legitur ), maleque animatos eos fuisse dicerent, bellumque illis iaciendum censerent, tum M. Cato exsurgit, et optimos ridissimosque socios, quorum opibus diripiendis possidendisque non pauci ex Summatibus viris intenti inmensique erant , demensum conservatumque Pergit, orationemque inclitam dicit, quae et seorsum iertur, inscriptaque est Pro Rhodiensibus, et in quinto Originum libro scripta est. Livius quoque, postquam rem Rhodiorum copiose
Iibro 45, 20 24 exposuit, sic finiit cap. 25:
Infestissimi Rhodiis erant, qui consules Prael resve aut legati gesserant in Macedonici bellum. Plurimum causam eorum adiuvit M. Porcius Cato, qui asper ingenio tum lenem mitemque senatorem egit. Non inseram simulacrum υiri copiosi, quas dixerit, referendo: ipsius Oratio scriPta extat, originum quinto libro inclusa. Rhodiis responsum ita redditum est, ut nec hostes ferent nec socii
Salustius Catilina c. 51. Magna mihi copia est memorandi, P. C quae reges atque populi ira aut misericordia impulsi male consuluerint, Sed ea malo dicere , grine madores nostri contra lubidinem αnimi sui recta αtque ordine fecera. Bello Macedonico,
125쪽
quod cum rege Perse gessimus, Rhodiorum civitas, magna atque magni ca, populi romani opibus creverat, infra atque advorsα nobis fuit; sed pos quam bello confecto de Rhodiis consultum est, maiores nostri, ne quis divitiarum magis quam iniurias causa bellum inceptum diceret, ivunitos eos
Gellius 7, 3. Cato sic exorsus est Orationem: s. Scio solere plerisque hominibus in rebus seis eundis atque prolixis atque Prosperia αnimum Excellere, atque Superbiam atque ferociam augescerct
atque crescere. . Quod mihi nunc magnae curae Ese,
quod haec res tam secunde procesSerit, ne quid in consulendo adυOrsi eveniat, quod nostras aecun Bre3 confutet, neve haec laetitia nimis luxuriose eveniat. 2. Advorsae res edomant et docent, quid opulsit iacto, secundae res laetitia transversum trudera Solent a recte consulendo atque intelligendo. Quo maiore opere dico Suadeoque , uti haec res aliquot
dies promeratur, dum ex tanto gaudio in Potesta
3. Atque ego quidem arbitror, Rhodiensea notu isse, nos ita depugnare, uti Pugnatum eSt, neque regem Persen vicisse. Non Rhodienses modo id noluere , Sed multos populos atque multas nationes idem noluisse arbitror. Atque haud scio an partim eorum tuerint, qui non nostras contumeliae causa id noluerint evenire: sed enim id metuere, si nemo Eactet homo, quem Dereremur, quodque luberet iaceremus, ne Sub solo imperio nostro in Servituta nostrα eagent; libertatis suae causa in ea sententiα issa arbitror. 4. Atque Rhodienses tamen Persen publice numquam adiuυere. Cogitate, quanto nos inter nos priυαtim cautius iacimus. Nam unusquisque nostrum, Si quis advorsus rem suam quid feri arbitratur, summa υi contra nititur, ne MDOraus eam fae; quod illi tamen perpessi.
5. Ea nunc derepente tanta nos benescia ultro
126쪽
citroque tantamque amicitiam relinquemus ' Quod illos dicimus voluisse facere id nos priores facere Occupabimus '6. Qui acerrime advorsus eos dicit, ita dicit, hosteis υoluisse feri. Ecquis est tandem qui υOstrorum, quod ad Sese attineat, aequum cenSeat, POE-nas dare ob eam rem, quod arguatur male iacere Doluisse' Nemo, Opinor: nam ego, quod ad me attinet, nolim. 7. Quid nunc ' Ecqua tandem lex est tam acer
ba, quas dicat: Si quis illud iacere voluerit, mille minus dimidium iamiliae mulcta esto. Si quis
Plus quingenta iugera habere voluerit, tanta Poena esto, et ii quia maiorem pecuum numerum ha-BEre votuerit, tantum damnas esto. Atqui nos Omnia Plura habere volumus, et id nobis impune
8. Sed si honorem non aequum est haberi ob eam rem, quod bene iacere Doluisse quis dicit, ne que fecit tamen: Rhodiensibus male erit, non quod male iecerunt, sed quia υoluisse dicuntur iacere '9. Rhodienses superbos esse aiunt, id obiectan- res, quod mihi et liberis meis minime diei Delim. Sint sane superbi. Quid id ad nos attinet ' Mnes irascimini, Si quis Superbior est quam nos 'I. Seio aOIerat idem Ioeus a Gallio 13, 24 repetitur: M. Cato in Orationis principio, quam dixit in senatu pro Rhodiensibus, eum
pellet rea nimia Prosperaa dicors, tribus pocabulia idem aentientibua dixit. Verba uiua haec aunt: Scio solera pleriaqua hominibua in rebua aecundia atque prolixis atque prosperia animum excellera, atque superbiam atque ferocitim augeacerct. in rebus aecundial in addidi ex Gellio 13, 24. Vulgo deest. atquε - atque - atqueJ hane particulam amat Cato , amat vetustissimus quisqua auctorum latinorum : quod postea imitati sunt M. Auis relius imperator atqua Fronto. Ille enim apud Frontonem Epist. ad M. Caesarem l. 2, 16. p. 61. ad. Rom. Ego tibi de pa-
trono meo M. Porcio gratiat ago, quod eum crebro Iectitas. Tu mihi da C. Crispo timeo ut umquam gratiao agora Polaia. nam
127쪽
tini M. Porcio ma dedicaui atqua despondi atqua delegaοi. Hoc etiam .aum atqua unde putas ' Ex ΦεO Iuror. quod mihi nune J Duebner ex eod. Reg quod nunc mihi vulgo.. haec real bellum Macedoni eum sive Persicum. proce33eritJ procelsit eod. Reg. et Lion. laetitiaJ Romani laetitia exultabant, postquam Maeedonia vieta et Perseus rex captus esset. Nam hie L. Aemilii Paulli triumphus finem attulit tributorum. - Bolli uis eonile it nepe haec laetitia nimia Iuetuo Aa eo niat. Sed medicina non opus est.2. rea edomantJ si e Pricaeus ad Appuleii Melamorph. VII. p. 287. ed. Oudend. - rea ae domant vulgo. recte consulen J is recto cona ulendo cod. Reg. quod fortasse re ei pi dehebat. ' Duebner. 3. depugnareJ bellum conficere. utιJ eod. Reg. ut vulgo. multos popuIoa atqueJ cod. Reg. dat atque pro Ge. quod vulgo legitur. In edit. Lion. haec Vertia exciderunt. partim eorumJ Hanc locutionem illustrat Gellius 10, 13o ubi oratio. nem Catonia de re Moria profert: ni pro aeorto fuit, in cubiculum aurrectitapit e conpipio, cum partim illorum iam acieρe ad eundem modum erat. Cons. Ruhnkenius ad Terentii Hecyram Prol. 7. haud acto anJ atque puto fuissa nonnullos , qui regem Perseum unobis non vietum iri cuperent , non quidem eo consilio, ut nos laederent et offenderent et contumeliarentur, sed ut libertatem suisam porro tueri lieeret. quodque IuberetJ Gro novius. quidquid Iuberet eodd. et quidquid luberet Carrio, vulgo.
4. adporaua eamJ eod. Reg. adperatia illam Lion. s. tanta nos benesciaJ Consuetudo atque amieitia Romanis iam cum Rhodiis intercesserat plus centum et quadraginta annos. Polybius lib. 30, 5. Oυτω γὰρ ην πραγματικον το πολίτευματων ' diων, ως σχεθον ἔτν7 τετταράκοντα προς τοις ἔκα- τον κεκοινωνοκῶς ὁ δῆμος 'Pωμαίοις των ἐπιτανεστώτων
καὶ καλλίστων ε ργων, ουκ ἐπεπOiVτο προς αυτους συμ μαιαν. Clinton Fasti. T. 3. p. 34. priorea facera occupabimuδJ Loeutionem Explicat Burmannus in Λα- thologia latina T. I. p. 468.
128쪽
6. ecquial si e seripsi pro et quia , ut mox aequa pro et qua , probante Duebn. Ed. Husehha in Analeel. Litterariis p. 145 do-eere studebat, quid inter et quid et ecquid interesset. Sed neque mihi neque Handio in Tursellino T. 2. p. 352 persuasit. qui postrorumJ cod. Reg. prob. Duebu . oestrorum qui vulgo. censeat, poenas dareJ 'sie eod. Reg. atque Gro nov. prob. Duebn. cenaeat, quemquam alii quempiam J poenas daro. edd. 7. ecquaJ eod. Reg. et quae vulgo. milis minuaJ sie eodd. probante Ed. Ηuselthio in Anal. litter. p. 257 , qui explicat: mille fac. aea tertii nummi aut at hoc malis, librae a fria) dummodo minus id eit quam squam omittitur, ut ibidem postea in illa plua quingenta I dimidium bonorum eius , cui multa irrogatur. Dubitari non ρoteat, quin Cato hie tralatitiam illam Iegum eiuεmodi formulam dum minoria partia familia a taxat signiscaperit. - Vulgo legitur mille nummi dimidium familiae multa esto, eamque lectionem seeutus est ΚlenZa in Commentationa sua Das altromischa Geaetratis der Bantiniachen fel, im Rhein Museum. 1828. H. 1. p. 42. , iterum impressa in libro Philologische Abhandiungen , Berlin 18 39. Utraque lectio eodem sensu dicta est. Praescriptum anim erat lege , ut multa dimidium bonorum non excederet, imo infra dimidium esset. Walter Gesch. des rom. Rechtes p. 342. , atque Gottiing G. d. rom. Siaatfv. p. 303 seribit: Es istcius dee Teii des alteren Cato ein Zeugniss vorhanden, dass. dia Mult nieht dis Haiste des Vermogens aines Veturiheliten liberiss eigen durse, fion dern nur minorem partem familiae Eu hegreisentiatis. Fulvius autem Ursinus ad Festum Publica pondera p. 610.
ad. Linde mann. dicit, in loco Catonis mille nummis dimidium δε-
miliae multa esto adiecta esse milis nummis.
quingenta iugeraJ C. Licinius et L. Sextius tribuni plebis a. 373 376ὶ legem de modo agrorum tulere. Appianus Beli. Civit. 1, 8.
129쪽
formapit, quo utebantur antiqui, id eat pacti, ae teδtu, tonitru ,οσru, gσnu, quorum omnium genitipua Pluralitor geminat u litteram.
damnaal eui hoe vocabulum obscurum esse videatur, is adeat Freundit Lexicona
ἐγίγνοντοJ bellum Punicum secundum finitum anno 553 20 l . ἐπιπληττωνJ in orationa pro Rhodiensibus anno s87 167 .
60. Oratio de Ptolemaeo minore contra Lucium Thermum. Cato Orationem habuit anno 600 1543. Constat, Ptolemaeum Philometorem atque Ptolemaeum minorem, cognomine Phys conem, fratres, multas inter se de regno Aegypti inimicitias exercuisse, et a Romanis saepe Pacem conciliatam esse. Ptolemaeus minor
iterum a. 600 154) Romam venit petendi auxilii gratia, et Romanis persuasit, ut legatos mitterent, qui se restituerent. Ex legatis Lucius Therinus erat. Cons. Clinton Fasti 3. p. 386 sq. , qui historiam regum Aegypti
annorum ordine accurate descripsit. Ex fragmentis orationis apparet, L. Thermum legatum male gessisserem, eoque a Catone accusatum esse. In edit. pr. Orationem anno 591 tribuebam, aucto
ritate confisus Pighii. Idem sentit Fischerus Zeitta-
130쪽
Argumentum narrat Polybius lib. 33, 5. κατα τους IOOνους, καθ' Ους ε πεαφεν η συγκλητος τον ' μιον ἐπι τον των 'Oξυβίων πολε ιον anno 600 154 , ωκε ωολεtιαιος ὁ νεωτερος εις τὴν Ῥώμ . καὶ
Nescio an L. Alinucius Thermus idem sit, cuius a Livio est facta mentio, lib. 41, 8. Postero die legati Sardorum, qui ad noυos magistratus dilati erant, et L. Minucius Thermus, qui legatus Manlii consulis in Istria fuerat, in senatum venit, ab his edoctus est senatus, quαntum belli eae provinciae haberent. Ea res, quae a Livio traditur, anno 576 178) accidit. Sed fortasse L. Thermus, de quo nostra in oratione sermo est, filius illius, qui legatus Μanlii consulis fuerat. Gellius 18, 9. In libro vetere , in quo erat oratio M. Catonis De Ptolemaeo contra Thermum sic scriptum fuit : Sed si omnia dolo iecit, omnia avaritias vigue Pecuni- causa iecit, eiusmodi εcelerα ne rici, quae neque inSecendo neque legendo audivimus: