장음표시 사용
111쪽
cesse fuit. Dissuasisse tamen aliquando M. Catonem, ne derogaretur lex Baebia, et ad populum de hac egisse, colligimus ex Festo, gur citat erus Ora tionem in Doce Rogat. μ - - Legem Baebiam de
praetoribus armo 562 192 latam non solum Dighius, sed Dukerus quoque ad Livium 40, 44. atque Walterus Gesch. d. rom. Rechis p. 150 statuunt. Catonem anno 574 180 orationem habuisse, ut lege
Baebia crearentur praetores, ex ea re colligendum Opinor , quod Livius dicit, illo anno praetores ea lege
Creatos, eum multos annos antea ea lex non amplius
observata fuisset vel valuisset. Livius enim dicit 40, 44 : Eo anno rogatio primum lata est ab L. Villio tribuno plebis , quot annos nati quemque magi-
Stratiam Peterent caperentque. - μαetores quatuor Post multos annos lege Baebia creati, quae alternis quaternos iubebat creari. Walter dicit t. l. :Nach dem Bahischen Gesetκ soliten abwecliseind bald nur vier hald se hs Pratoren geWahit werden, Wahrscheinlici, da mit die Pratoren von Hispanien Hegender grossen Entiarnung nur jede Zwei Iahre wechselten, doch ist diese Beschrankung nielit heobach let wor-den. Ad eandem legem Orationem Catonis referendam existimat Maiansius P. 32. Ausonius autem Popina ad alteram legem Baebiam de ambitu orationem Catonis retulit eandemque secutus est opinionem Sigonius ad Livium 40, 44. Conf. orationem Praecedentem Catonis de ambitu. Festus p. 282. ROgαt est consulit Populum, vel petit ab eo, ut id sciscat, quod serat. unde nos quo que in consuetudine habemus Pro Petere et orare. ω- to in dissuasione, ne lex Baebia derogaretur, ait: Hoc potius agam, quod hic rogat.
Nonius p. 470. Largi pro largire. Cato lega Baa-bia: meuniam inlargibo tibi.
peetiniamJ Ηoe fragmentum Popinae ansain dedit , ut erederet , in oratione de lege Baebia de ambitu dictum esse. Sed singulis ver-
112쪽
bis non tantum tribue intra opinor, ut ex eis lollus orationis Rrgumentum eolligera et anneleare lipeat.
52. Oratio, ne legi Orchiae derogaretur. Extabant in republica romana multae leges sumtuariae, sed tantopere Romani luxuria delectari coepere, ut eae leges aut abrogarentur aut invalidae essent. Nam quo tempore Antiochus rex devictus erat, inde libido atque licentia in dies crescere coepit. Livius 39,6. is Luxuriae Peregrinae origo ab exercitu Asiatico invecta in urbem est. ii Primum lectos aeratos, UES-tem stragulam Pretiosam, Plagulas et alia textilia, et quae tum magni cae supellectilis habebantur , monOPOdia et abacos Romam adDexerrant. Tunc Psauriae sambucistriaeque et conviDalia ludionum delectamenta addita epulis , epulae quoque Usae et
cura et sumtu maiore apparari coeptae. Tum coquus , vilissimum antiquis mancipium et aestimatione et rasu, in Pretio esse, et quod ministerium tuerat , ars haberi coepta. Vix tamen illa, quae tum conspiciebantur, semina erant iraturae luxuri . μ Ut luxuriae modum imponeret, C. Orchius tribunus plebis anni 573 18 l) legem sum tuariam tulerat. Μacrobius Saturn. 2, 13. Prima omnium de coenia lex αd Populum orchia pervenit, quam tulit C. Orchius tribunus plebis de senatus sententia rertio anno quam Cato censor fuerat. Cuius verba, quia Prolixa sunt, Praetereo p Summa autem eius PraeScribebat numerum convivarum. Et haec est lex Orchia,
de qua Cato in orationibus suis vocimerabatur, quod
Plures, quam PraeScripto eius cavebatur, ad coenam vocarentur, cumque auctoritαtem novae Iegis aucta necessitas imploraret, PoSt annum NiceSimum Secundum tegis orchias Fannia lex lata est anno Post Romam conditam secundum Gellii opinionem quingentesimo octogesimo octavo. Fanniae autem legis 8everitas 'in eo superabat orehiam legem, quod in
113쪽
SMPeriore numerus tantummodo coenantium cohibebatur, licebatque secundum eam unicuique bonα sua inter Paucos consumere, Fannia autem etiam Sumti
biis modiam fecit assibus centum.
C. Orchiust tulit sumtuariam legem a. 573 18l , sicuti Fise herus quoque Zeit laselii, testatus est. Varges Spec. Quaest. Luellianarum i ni, et n. mus. 1335. l. Hest y. 41., anno 572, non a. 573latam seribit. quod plure 4 De m inero eonvivarum , qui lege Orchia praescriptus Ernt, nihil conflat I sed aliunde seimus, quid apud Romanos receptuni triluinque fuerit. Nolum enim est provorbium Septem conὐivium , noυem vero conoicium , quod legitur apud Jul. Capitolinum in Vero imp. c. s. quodque Zeli in Ferienschristen T. 2. p. 15. lepide vertit : Sieban Gitate ein Mahi, neun eine Qual. Similiter Ausonius in Ephemeride p. 104 : Sex enim conpipium cum regaluatiam 2 ai auρer , convicium sat. Extabat M. Varronia Satιra, in qua disseruit de apto convivarum numero, dixitque, convivarum numeruin incipere oportere . Gratiarum numero et progredi ad Musarum, id est, proficisci a tribus et tonsistere in novem. Gellius 13, 11. Ex Plinio vero apparere dicit Zellius, in prioribus rei p. temporibus legi limum fuisse numerum eonvivas quatuor. Fannia Iexl lata est a Fannio eonsule a 593 s6s '. Unde patet magnum errorem in Maero hii verbis inesse , atque legendum :mat annum XX non XXIIJ Iegia orchias Fannia lex lata est, anno ρDat Romiam conditam secundum Gellii opinionem DLXXXXIII non DLXXXVIIIJ. Cons. Varges l. l.
De argumento Orationis nunc dicendum est. Sed
nihil certi explorare mihi licebat. Multa eni in excogitari possunt, quae aperte salsa videntur, nihil autem, quod verum et probabile est. Sic tale quid fingere lu
bet. Cum multis Romanorum lex Orchia nimis severa et dura esse Videretur, de ea abroganda legem tulit nescio qui s. Cato dissuasit, ne ei derogaretur. Quo autem anno Orationem dixerit, incertum. Grammatici, qui fragmenta eius tradiderunt, vario modo eam inscri
bunt, ita ut in priore editione duas de lege Orchia ora
tiones discernendas arbitrarer, unam, qua eam legem dissuaserit, alteram, qua Sua Serit, ne ea derogaretur,
eandemque opinionem protulit Dighius in Annal. ad a.
114쪽
572 p. 330, quem secutus est C. O. Mulier in Festo p. 200 et Bait erus in Indice Legum p. 273 ; item Fi-sCherus, qui putat, Catonem a. 593 1613, cum lex Fannia Promulgaretur, dissuasisse, ne legi orchiae derogaretur, anno autem 573 181) legem Orchiam, quae
tum rogata est, dissuasisse. Sed verius Puto, unam tantum accipere Orationem, praesertim cum credi omnino non possit, Catonem unquam hane legem sum tuariam dissuasisse, et Inagis vero sit simile, in inscriptione grammati Orum inesse errorem. Nec aliter iudicant
Bolli uis atque Ellendi, item Maiansius P. 30.
At fortasse aliud argumentum inagis probabile. Cum enim Cato videret, leges suin tuarias ab Optimatibus negligi et contemni, atque in censura id Potissimum ageret, ut homines luxuriosos notaret, legesque veteres restitueret: orationem habuit, in qua Praecepit, ne deIege Orchia derogaretur. Ideo hanc orationem iis ad-mHnerandam Puto, quas censor a. 570 184) egit. Festus p. 201. Obsonita vere, Saepe obsonavere. Cato in suasione de sege Orchia derogaretur: Qui
in auasione de leget legendum in suasione , ne de lege o. der garetur z ne enim propter extremam sillabam v. auasione exeidit. Covs. Balteras in Indice Legum p. 273. Augustinus eo uie eit nalogi Orchias derogiaretur. quiJ quinia. Maiansius p. 30. Sed eoena, quae affiibus quinque constat , nimis parea videtur, eum ipse Cato triginta assibus eo Enare soleret leste Plutarcho Vit. Cat. e. 4. qui anteia denta Oba. Λvgustinus. qui Gntea octoni coenapere C. O. mulier. i. e.
centenisJ centent, Scaliger prob. Mulier. Interpretes aut da prelio eoenas aut de numero convivarum verba intelligenda arbitrantur , itaque alii vel quinia vel denia int. assibus, alii Oeloni et centanιέ eonvivae eorrigebant.
Festus p. 242. Percunctatum patris familiae nomen ne quis Servum mitteret, lege sanctum fuisse ait Cato in ea, qua legem Orchiam dissuadet.
Iogam Orchiam diasvadati Festus in inseriptiona errat : debebat
115쪽
enim geribere : Cato in ea. quia diasvadet, ne Orehitia legi derogaretur. Ellendi s Hall. I iit. Z. 1834. Ian. p. 39. eoniieit . in ea quia l. Orch. auadet. ne quea aerptim mitteretJ Schneider De vita Catonia p. 5. ad haee verba pertinere putat, quod Plutarchus refert in vita Cat. c. 21.
Soholi a Bobiensia in Ciceronis orat. pro Sestio in Orellii Soholiastis T. 2. p. 310. Implet exhortationem
honae sectae ad con Serυationem reiP. Pertinentis. Non aliter et M. Cato in legem Orchiam conferens Ea quae υirtus, ut Summae gloriae sint a virtute proficiscentia, dedecoris vero Praecipui existimentur , quae voluptas Suadeat non sine labe vitiorum.
in legem orchiamJ non adneraus legem Orchiam nemo enim verum putabit , Catonem aliquando adversus hane legem optimam et utilissimam reipublieae dixisse r sed dieit: Cato de lege Orehia ea dieit, quae virtus ipsa de ea diceret. eommendat eam tantidem quam si virtus ipsa eam commendaret.
Macrobius Sat. 2, 13. Haec est lex Orchia, de qua Cato in orationibus suis vociferabatur, quod Plures, quam praescriPto eius ea Vebatur, ad Coena in vocarentur. Plinius Hist. 8, 51. Neque alio ex animali i quam ex sue) numerosior materia ganeae, quinquaginta prope sapores, cum ceteris singuli. Hinc censoriarum legum paginae interdictaque coenis abdomina, glandia, testiculi, vulvae, SinciPita Verrina. Placuere autem et feri
sues. Iam Catonia cenSoris orationes vrugnum exprobrant callum.
Catonia cenaorial Ne Seio, utrum in oratione de lege Orchia an potius in alia oratione tensoria , qua de luxu eoenarum locutus est , dietum sit.
Servius in Virg. Aen. 1, 726. Cato ait: et in atrio et duobus merculis epulabantur antiqui.
CatoJ in oratione da lege Drchia. Maiansius p. 32.
Macrobius. Sat. 2, 13. Cato sumtuarias leges cibarias appellat. Polybius lib. 31, 24. Κατευν εδυπεραινε καὶ ἐκεκραγει, υτι τινἐς τας ξενιμας τρυφας εις= γαγον εἰς την
116쪽
τινιςJ Flamininus, Seipio Asiaticu, , alii. Hie loeus nescio an ex haeoratione sit sumtus.
Eam habuit Cato anno 575 179), quo anno M. Aemilius Lepidus et Μ. Fulvius Nobilior censuram gesserunt. Argumentum ex Livio petendum lib. 40, 51.
Censores habuere et in PromiScuo Praeterea Pecuniam: ex ea communiter locarunt agriam adducenis
clam mornicesque iaciendos. Impedimento operi fuit M. Licinius Crassus , qui per fundum suum duci
non ES PαSSus. - Cato quoque huic rei interfuisse videtur: scimus enim, eum de aquaeductu Fulvii in hac oratione egiSSe. Supra aliam orationem Catonis in eundem Μ. Fulvium Nobiliorem habuimus. Festus p. 282. Retricibus cum ait Cato in ea, quam scripsit, cum edissertαυit Fulvi Nobilioris censuram, significat aquam eo nomine, quae est Supra viam Ardeatinam inter lapidem secundum et tertium . qua inrigantur horti infra viam Ardeatinam et Asinariam usque ad Latinam.
eum edissertavitJ i. e. eum dixit de eensura Fulvii Nobilioris. Similiter Festus p. 236. Cato in disaertatione coniuratas. aquamJ eandem aquam suopicor intelligi, quae Egeriae pauem peris fuit. C. O. mlillae in Supplem. p. 405.
117쪽
Priscianus t. i. p. 270. Dicebant hoc specum et haec spaera. Cato: Θ-oci Posita, quo agria de vici abiret.
tot fortasse hue perlinet fragmentum. de plial in Kre lilii edit. male legitur uno verbo devia.
Paullus p. 59. Cloacale flumen dixit Cato pro clO-
CatoJ fortasae in orations de cenaura M. Fulpi. militer.
54. Oratio de re Histriae militari. Bellum, quod Romani cum Istris gessere, duravit ab anno 571 usque ad 577 177): tam diu tractum segnitie consulum et imperatorum, ita ut PatreS Sae Penu mero in senatu ea de re quererentur et vociferarentur.
Id anno 572 182) factum esse tradidit Livius 40, 26. Atque Cato aut initio belli a. 571 183 , cum in senatu de bello movendo deliberabatur quod Livius narrat lib. 39, 55. , aut postea cum de tarditate belli gesti querebantur senatores, Orationem habuit. Cons. Liv. 40, 18. 20. 41, 1. 10. 11. Festus p. 242. Puncta toriolas leves pugnas appellat Cato in ea, quam dixit de re Histriae militari.
punctatoriolasJ Paulus : Pianetariolaa sie) Iepea pugnaa identidem ipsa Cato dixit. Maia tisius p. 18 dieit In meo exemplaris Festi Mediolauensi anni 147 1 legitur meo iudicio melius Punitiariolia .
55. Oratio de tribunis militum.. Ea dicta videtur anno 583 1713. Argumentum repeto ex Livii libro 42, 31. In tribunis militum novatum eo anno Propter Macedonicum bellum, quod consules ex Senatus consulto ad populum tulerunt, ne tribuni militum eo anno suffiragiis creαrentur, Sed conlutum praetorumque in iis iaciendis iudicium arbitriumque ESSEt. Puto Catonem ea de re in senatu dixisse sententiam,
118쪽
orationemque Postea edidisse. Μaiansius autem p. 18scribit: si Cato egit de tribunis militum : incertum autem , num in Opere destinato huic argumento , an vero in Iibro de re militari. Nonius p. 67. Proletarii dicti sunt plebeii. Cato Des tribunis militum: Expedito pauperem plebeium citque proletarium.
expeditoJ i. s. solvito , liberat .
Nonius p. 195. Clivum generis neutri. Cato Datribunis militum: Loca ardua et cliυα depressα. 56. Oratio in P. Furium Philum pro Hispanis.
Ea oratio anno 583 171 est habita. Argumentum tale est. P. Furius Philus, qui a. 580 1743 praetor
Hispaniae fuerat, a Hispanis repetundarum accusatus et Catone recuperatore damnatus est.
Livius 43, 2. Hispaniae. utriusque legati aliquot
Populorum in senatum introducti. ii de magistratuum romanorum avaritia superbiaque conquesti, nixi genibus ab senatu petierunt, ne se socios foedius moliari vexarique quam hostes Patiantur. Cum et αIiα indigna quererentur, mani Stram autem ESSEt Pecunias captas, L. Canuleio Praetori, qui Hispaniram sortitus erat, negotium datum est, ut in singu- ros , a quibus Hispani Pecuniα3 repeterent, quinos reciperatores ex ordine Senatorio daret, Patronos-grae quos vellent sumendi Potestatem iaceret. --cαtis in crariam legatis recitatum est senatus Consultum, iussique Nominare Patronos quatuor nominaverunt M. Porcium Catonem, P. Cornelium
Scipionem, L. Aemilium mulium, C. Sulpicium Gallum. - - Cicerioris Hispaniae populi M. Catonem et Scipionem, ulterioris L. Paullum et Gallum ἔ- Picium patronos sumserunt. Ad reciperatores adducti a citerioribus populis P. Furius Philus, is ulterioribus M. Matienus. Ille Sp. Postumio Q. Mucio coss. triennio ante praetor iuerat. Grα- Dissimis criminibu a accusati ambo α liα-
119쪽
Cicero in Q. Caecilium Divinat . c. 20. M. Catonem sapientem, clαriSSimum uirum et Prudentissimum, cum multis grαυes inimicitias gesSisse accepimus ProPter HisPanorum, apud quOS conaul ira rat, iniurias. Pseudo - Asconius in hunc locum p. 124 ed. Oreli. :Cato accusavit Servium Galbam pro direptis Lusitanis et P. Furium pro iisdem propter iniquissimam aestimationem frumenti. Pighius in Annalibus ad a. 602 aliud argumentum orationis statuit : Videtur L. Furius Philus Ser. GaI- hae praetoris sanno 6039 quaestor tunc fuisse, atque
ista occasione Propter LuSitanos eodem iere tem pore Cato ambos habuisse reos. Sed ex Livio argumentum satis approbasse me arbitror, et mecum Mai-ansius quoque consentit P. 34.
Charisius p. 133. Utrinde . Cato pro. Hispanis: De frumento utrubi bona, utrobi mala gratia capiatur, utrinque iram, utrinde m lionea tibi pares.
da frumentoJ de aestimatione frumenti. utrinquel legendum uti inde. DetionesJ inimieitias suseipias.
Ea habita est anno 585 169). Cicero in Catone 5, 14. Ennius Caepione et Philippo iterum eOSS. mortuus eSt, cum ego quidem V et LX annos natus legem Voconiam magna υOce et bonis lateribus SuαSiSSem.
120쪽
Caspiono et Philippo II. eoaa. I anno 585 169 . Cato tum sexaginta quinque annos erat natus, quippe anno 520 234 lueem primuin viderat, ut supra in prooemio red Catonis Orationes ostendi.
Patet igitur, a Cicerone orationem Catonis pro lege Voconia in annum 585 169) relatam. Sed multi viri doeti diseedunt, alium Pati annum a Livio indieari. Livius enim Epitome lib. 41. Luatrum, nit, a censoribus eonditum eat: cenaa sunt eisium capita 263 294. Q.Voeonius Saxa tribunus plebis legem tulit. ne quia heredem mulierem institueret. Suaait Iegem M. Cator extat oratio elua. Praeterea rea contra Ligurea, Iatros, Sardoa et CeItiberos cico Iuribua ducibus Provera gestas et initia belli meedontei
eontinet , quod Perseus Philipρi fliua moliebatur. Cum hae everba satis sint ambigua, neu certo tradatur, quo anno res singuinta a sint gestae, alii alii anno legem Voconiam assignabant. IUauritius Rivd in Dissertatione de lege Voeonia p. 5. in consulatum. Iunii Bruti et A. Manlii Vulsonis anno 576 178ὶ latam dicit, Pighius , qui ipse quidem, Ciceronem secutus, legem a. 585 latam arbitratur, scribit T. 2. p. 376 : Lioius in alia fuissa
opiniona sidetur 2 nam decennio fere Priva latam potuisse, acitia indicae elua Dit me. Ego in priore editione dixeram, verisimile esse , Livium eam legem anno 580 174 tribuisse. Nee aliter iudiearunt Zumptius ad Cic. Verrinas p. 188. et in Annalibus ad a. 580. atque Boeekhius Metrologie p. 430 : isDas Voconise he Ge.. setE , ait ille , wurde uin das Jahr 530 oder et nige Jahre spate egegeben. Sed vere, opinor, docuit H. Savppius noster in In die elegum , editioni Orellianae operum Ciceronis ad te elo p. 295, ex Epito me Livii omnino nihil certi de anno , quo lata fuerit lex , statui posse , atque nihil impedire , quo minus credamus , legem Voeoniam anno 585 169ὶ assignandam esse. Igitur fidem habeamus testimonio Cieeronis, qui, ut supra monui, omnino meliora et eertiora da Catone tradidit quam ipse Livius. Euinque lain secuti Maiansius p. 32. , Savigny, Hugo, Rein Das rom. Privatreelit p. 36 7, ubi tota lex satis ample exponitur, Fiseher Zeitta in ad a. 583, alii. Nee in alio auetore testimonium amplius de aetate legis extat; ex eo enim, quod Augustinus De civitata dei 3, 21. tradidit , nihil eolligere possumus: Inter secundiam et postremum ballum Carthaginienaa Iatu eat etiam illa lex Voconici, ns quis
heredem feminam faceret nec unicam fliam. Qua lega quid iniquiua diei aut cogitari ροεait, ignoro.
Gellius 17, 6. M. Cato Voconiam legem suadens his verbis usus est: Principio υobis mulier magnam dotem rutulit: tum magnam pecuniam reclait, quam in viri potestatem non committit, eam pecuniam