장음표시 사용
141쪽
probavit. In Epitoine enim Livii haec legimus : μα- sias rex Bithyniae omniumque humillimorum vitiorum a Nicomede filo adiuvante Attalo rege Pergami occisus est. habebat alium flium , qui pro
superiore ordine dentium enatum habuisse unum os continens dicitur. cum tres tegatos ad Pacem inter Nicomedem et Prusiam iaciendam Romani misissent, et unus ex iis multis cicatricibus urarsum caput haberet, alter Pedibus aeger esset, tertius ingenio socors haberetur, dixit Cato eam legationem
nec caput Nec Pedes nec cor habere.
Burmannus in libro de Vectigalibus p. 138 de auctore huius orationis dubitasse videtur, eamque non Catoni Censorio, sed Catoni Uticensi tribuit. Festus p. 234. Portisculus est, ut scribit Aelius Stilo, qui in portu modum dat classi. Id autem est malleus, cuius meminit Cato in dissuasione de rege Attalo et Dectigalibus Asiae: C. Licinio praetore remiges scribti cives romani sub portisculum, subsagrum conscribti υeniere PasSim.
C. Licinio praetoret C. Licinius Crassus praetor a. 582 172 elassem Romanorum refecit, ut Livius i. 42, 27 eopiose tradit. aub portiaeulumJ APost h. v. interpunxi eommate, ne Catonem eum Sealigero dixisse putes ., remiges sub portisenio eaesos essa. Sed Cato . ut solet, in iracundia facetus scriptos assa ait sub portiseulum, verberibus autem eou scriptos ut Plautus Pseud. 1, 5, 31 sive conseribillatos ut Catullus 25, 10 sub nagrum, antequam venirent. Paulo aliter Gronovius conscribi siva rescribi sub sa-grum putat esse l. q. mancipari. C. O. Mulier. Cons. Gronovit Observati. 4, 26. p. 417.
66. Oratio in Servium Sulpicium Galbam pro Lusitanis.
Ea est dicta anno 605 149j. Cons. oratio Servii Sulpicii Galbae.
Hae e Omnium celeberrima est causa et a multis memorata scriptoribus, quam Cato ipso eo anno, quo excessit e vita, apud POPulum egit. .
Servius Sulpicius Galba praetor in Hispania R. u
142쪽
603 151 prorogato imperio hellum adversus Lusita nos gessit. Cum deinde a. 604 150 Lusitanorum exercitus ei se dedisset, fide violata partiin trucidat, partim in servitutem vendit, paucis fuga servatis, inter quos Viriathus, suae gentis ultor futurus. Appianus Hispan. c. 59, 60. Romam reversus, Galba accusatur a L. Scribonio Libone tribuno pl. , qui auctore Catone rogationem fert de Lusitanis in libertatem restituendis. Atque nonnisi malis artibus et nequitia patriciorum damnationem reus effugit. Quapropter eodem anno sociorum causa prima de pecuniis repetundis lex a L. Calpurnio Pisone trib. pl. lata est. In hac causa quinque actores egerunt. L. Scribonius Libo rogationem contra Galbam Promulgavit, ea inque Suasere M. Cato et L. Cornelius Cethegus. Contra stetit Galba, qui ter dixit, his contra rogationem LibOnis, et tertia actione adversus Cethegum. Postea Pro diit Q. Fulvius Nobilior defensione Galbae suscepta. Huc pertinet Livii Epitome l. 49. Extant tres orationes Galbati, duae αdversus Libonem trib. Pl. rogationemque eius habitae de Lusitanis, una contra L. Cornelium Cethegum, in qua Lusitanos Propter Sese castra habentea caesos latetur, quod compertum habuerit, equo atque homine suo ritia immolatiS, Per 3Peciem PaciS adoriri exercitum suum in animo habuiSSE.Livius Epit. 49. Cum L. Scribonius tribunus Plebis rogationem Promulgasset, ut Lusitani qui in idem populi romani dediti, a Servio Galba in
Gαlliam Denissent, in libertatem restituerentur, M. Cato acerrima suasit. Ex tat oratio in anna intibus eius inclusa. Q. Fulvius Nobilior, et saeps ab eo in aena re laceratu&, respondit pro Galba. θεε quoque Galba, cum se damnari videret, complexus duos filios praetextatos et Sulpicii Galliflium, cuius tutor erat, itα miser Militer Pro Selaeritus est, ut rogatio antiquaretur.
143쪽
Q. Fulvius Nobiliori M. Fulvii, adversus quem duas orationes Cato dixit, ut supra vidimus, filius, quem non indisertum fuisse testatur Cicero in Bruto e. 20, 79.
Cicero Bruto e. 20, 80. Cato annos LXXXV natus excessit e vita, cum quidem eo ipso anno contra Ser. Galbam ad Populum summa contentione dixisset, quam etiam Orationem scriPtam reliquit. Ibidem c. 23. Lusitanis a Ser. Galba Praetore contra interpositam, ut existimabatur, iidem intemiectis , L. Libone tribuno plebis populum incitante et rogationem in Galbam privilegii aimilem ferente,
Summa Senectute M. Cato legem suadens in Gal-ham multa dixit, quam orationem in Originea luas retulit, Paucia antequam mortuus eat
diebus an mensibus. Tum igitur nihil recus sGalba pro sese et Populi romani iidem implorans Cum SMOS Pueros, tum C. Galli etiam milium flens commendabat, cuius orbitas et fletus mire miser bilis luit propter recentem memoriam clarissimi pa tris, isque Se tum eripuit famma, Propter Pueros Populi misericordia commota, sicut idem scriptum reliquit Cato. Cons. praeterea Cic. de orat. 1, 53. - Murena 28, 59. Sueton. Galba 3. Corn. Nepos Catone 3. Plui. Cat. mai. 15. Fronto P. 85. ed. ROm. Gαlbam certe ad Centumcellas produces. Cato quid dicat de Galba ab- Soluto, tu melius Scis, ego memini propter illos eum issolutum. TO di ἀκριβἐς ipse inspice. Cato
igitur dissuadet, neve suos neve alienos quis liberos ad misericordiam conciliandam Producat, nEDEuxores neυE ad fines vel ullas omnino meminas.
GalbamJ i. s. Galbae orationes. Maius. ad CentumcellasJ Oppidum Etruriae, ubi Traianus imperator villam exstruxerat. Cons. Manneri Italia t. s. p. 373.
Valerius Ilax. VIII, 7, 1. Cato in ipso diutissi
me actae vitae line disertissimi oratoris Galbae accusationi defensionem suam Pro Hivania OPPOSiat.
144쪽
Livius i. 39, 40. Catonem ne 8enectus quidem, quae solvit omnia, fregit, qui Sextum et octogesimum annum agens cauSam dixit, iPSE Pro se ora-υit, ScriPSitque, nonagesimo anno Ser. Galbam ad populi iudicium adduxit. Quintil. 2, 15, 8. Servium quidem Galbam miseratione Sota, qua non Suos modo liberos Par Dulos in concionem Produxerat, sed Galli etiam Sulpioii filium suis ipse manibus circumtulerat, elusum
esse, aliorum monumentit tum tonis Oratione testatum ESt.
Gellius 13, 24. Cato ex Originum septimo in Or tione, quam contra Servium Galbam dixit, complu
ribus vocabulis super ea dein re usus est: Multa me dehortata sunt huc Prodire, anni, aetas, υ , Di- - ου, Senectus: Dero enimυcro quom tantam rem peragier arbitrarer.
multa ma dehortata suntl ad hune Calonis loeum alludere videtur auctor anon mus da fguria , quem Quicheratius primum edidit, deinda Savppius noster et emendavit et illustravit in Epistola erimitea ad G. Hermannum p. 152- 170. Συν ροισμος. Eat conductio conque gregatio, cum adcumula rea. Multas hortantur me res P aetciae, te uo, amici, Concilium tantae Plebis, dementia niatum. anniJ nam LXXXV annos, ut Cicero auctor est, vel AC annos erat natus, ut Livius scribit. rem peragierI sie etiam cod. Reg. teste Duebnero.
Gellius 1, 12. M. Cato de Lusitanis, cum Servium Galbam accusavit: Tamen dicunt descere υolui3se. Ego me nunc υOIO ius Ponti cium Optime scire: iamne ea causa Ponti sex capiar ' Si volo augurium optime tenere, ecquiS me ob eam rem augurem capiat '
dicunt defeera pol.J sie eulpam excusare studebant Gatha et Nobilior patronus. Simili argumento Cato in oratione pro Rhodiensibus 7. est uSus.
145쪽
e piarJ Gellius adlieit : Pleriqua autem capi Dirginem aOlam dabara diei putant Sed flaminea quoque Dialea, item pontifcea si augursa cui dicebantur.
67. Oratio ad milites contra Galbam.
In eadein, de qua modo diximus, causa hane quoque habuit orationem. Cum enim Servium Sulpicium Galbam accusare Cuperet et undique argumenta quaereret, ut eum argueret, milites quoque, quos Galba secum habuerat in Hispania, quique cum eo in urbem redierant, adiit, eosque allocutus et cohortatus est, ut malefactorum imperatoris testimonia dicerent. Aliter iudicat Maians ius p. 38, qui nec ad eandem - causam nee ad eundem Galbam hanc orationem Cato
nis pertinere dicit: si hic Galba, ait, tortasse ivit Q. Sulpicius, in quem habuit Orationem Cruo, cuiua
Gellius 1, 23. Historia de Papirio Praetextato dicta scriptaque est a M. Catone in oratione , qua usus est ad milites contra Galbam, cum multa quidem venustate atque luce atque munditia verborum. Ea Catonis verba huic prorsus commentario indidissem, si libri copia fuisset id temporis, cum haec dictavi.
oenustataJ eodex optimus Paris. petuatate. Duebner.
Sequuntur deinde earum Orationum Catonis reliquiae, quarum argumenta nondum invenire conligit, sive quod causa qua de agitur Prorsus est ignota, seu quod inscriptiones apud grammaticos Vitiatae et corruPtae Sunt. 68. Oratio de aedilibus vitio creatis. In editione priore inter orationes censorias retuleram , Sed Vere monuit Duebnerus, se non intelligere, cur a Catone censore Potissimum de ea re sit actum.
146쪽
Creatiantur Romae nescio quo anno aediles, quOS PO-stea animadvertebant magistratus vitio creat OS esse.
Cato sententiam dixit, ut comitia, quibus lecti fuerint, irrita et denuo habenda essent. Gellius 13, 17. Oratio est M. Catonis censorii De aedilibus vitio creatis. Ex ea oratione Derθα haec sunt: Nunc ita aiunt, in segetibus et in herbis honα frumenta esse. Nolite ibi nimiam spem habere. Saepe audivi, inter os atque oream multα inter υenire POSSE, υerum vero inter Osiam atque herbam, ibi vero longum interυαllum ESt.
nunc ita aiuntJ Zali Ferien schriste u T. 2. p. 36. sie vertit: Iehhore, Inan sagi jeZt, die Saat siunde schon aus den Halmen. Hossiis doeh niehi Eu vial daraus. Ich habe Oft geliori , dass Zwischenmund und Bissan visi geschehen Lann , aber ZWischen Muud unddar Saal aus den Halmen ist Wahrha tig elue lange Streehe. Eadem sententia Calonis in Vineentii Speculo Doctrinali VI, 128M. Varroni tribuitur eaque paulum immutata ibi si e legitur: Nunc in aegetibus aiunt in herbia in herbis in frumentis bona sunt. Nolite ibi nimiiam apem habere. Saepe audiui, inter Da et ossam multa interoenire posse. Verum inter herbam et ostiam Iongum interocillum est. Schneideriis si meminisset, ea verba , ex Catone sumpta . apud Gellium legi , de emendatione eorum non dubitasset in Dissertatione da pila et acriptis Varronis p. 244. inter os algus OssamJ graecum proverbium ἰ Πολλα ματαξυ κυλικος καὶ χειλεος ακρου. Vid. Corpus ParoemiOgr horum graecorum ed. Leuisch et Selinei daWin T. 1. p. 371. et in herbial Deest et in eod. Reg. prob. Duebnero.
Festus p. 162. Neminis genitivo casu Cato usus eευ . . . Et quis diceret cum sit meminis9. Idem
idem da aedilibus pitio creatisJ Sie supplendum esse monui.
Ea ex orationibus Catonis delenda est. Nam Cato non orationem ad filium, Verum praecepta ad eum scrip- .i33e fertur, quorum fragmenta a Plinio, Diomede,
147쪽
Nonio proferuntur, novumque addidit Peri Lamp in Bibliotheca Crit. Nova T. 4. p. 414. Servius in Virg. Georg. 1. 46. Cato in oratione ad filium : Vir bonus est, M. fit, colendi peritus, cuius terramenta 3Plendent.
in Orationet i. e. in praeceptis de re rusti ea , nisi corrigere mavis in orators 2 librum enim de oratore a Catone scriptum esse , ud Quintilianum 3, 1, 19. diximus. Sed id ipsum fragmentum huic eoniecturae repugnat , si quidem non ad librum de arte dieendi , verum potiua ad praeeeyla de re rustiea pertinere videatur.
Duplex est inscriptio, de re Floria aut de re Moriaria.
Haec sunt fragmenta :1. Gellius i. 9, 12. De auspicioso apud M. Catonem de re Floria ita scriptum: Sed nisi qui palam corpore Pecuniam quaereret, aut se lenoni locavisset, et si tabulosus et suspiciosus fuisset, vim in corpus liberum non aequum censuere a Verri. Suspiciosum enim Cato hoc in loco suspectum signi
cat, non Suvicantem. fabulosus J eorrigendum ex Nonio famosua.
2. Gellius i. 10, 13. Partim homintim venerunt plerumque dicitur, quod significat pars hominum Denit, id est, quidam homines. Nam partitia hoc ira loco adverbium est, nec in casus declinatur, sicuti cum partim hominum dici potest, id est, cum quibusdam hominibus. M. Cato in s ratio n e de re Floria ita scripsit: Ibi pro scorto ruit, in cubiculum Surrectitavit e convivio, cum partim illorum iam saepe ad eundem modum erat. Imperitiores autem cum parti legunt, tamquam declinatum sit quasi vocabulum, non dictum quasi adverbium.
Duebner legendum putat erant. - Non assentior : idem enim intelligitur ad v. fuit, surrectitapit, erat.
148쪽
3. Nonius v. suspiciosus p. 168 ed. Merc. Suspiciosum, qui in suspicione sit. Cato de re Floriana: Sed si qui Palam corpore Pecuniam quaereret ααt se lenoni Iocavisset, et si iamosus et suspici aras esset, Dim in corpus liberum non aequum cen-Suere ad ferre.
sed at quil eorrigendum ex Gellio aed nisi qui.
4. Curius Fortunatianus l. 2. P. 81. ed. Cayperon n. Concisa nurratione tunc tantum litemur, quαndo graaedam adverδα sunt nobis, imo et cum singulas res gestae maximam invidiam continent, adversario rum PosJumuS narrationem concidere, ut praepositis singulis rebus statim exaggeratione utamur. Curitia' ut indignationem iudicum non semel, sed sae Pius in rebus singulis excitemus, sicuti iecit M. Cato de re Flo Di αna. Quomodo inscriptio explicanda sit, haud facile dici Potest, nec Popina nec Lion verbo rem tetigere. FOP- collinius dicit, Florius ut Floralis a Flora derivandum esse et de re Floria accipiendum de ludis Floralibus. Atque Maiansius De Catone P. 43. arbitratur, CatOnem hanc de ludis Floralibus orationem a. u. 581 173) habuisse, cum a Senatu decerneretur, ut Floralia essent annua Ovidii Fast. l. 5, 329. , ac verisimile esse, Catonem eos improbasse velut lascivos et
Veberus autem de vita Catonis p. 53 scribit, Catonem in censura a. 570 184 de re Floria vel de lascivia ludorum Floralium coercenda orationem habuisse. Alii vero, ut interpretes Gellii l. 9, 12 et Gierigius ad Ovidii Fastos l. 5, 331 non Catoni Censorio, sed Uticensi orationem de re Floria sive de ludis Floralibus tribuendam dicunt. Constat enim , Catonem Uticensem ludos Florales, quibus plebs nudis mimis delectari solebat, contemsisse, idque spectaculum fugisse.
Valerius Max. 2, 10, 8. Seneca Epist. 97. Sed, si Cato Uticensis intelligendus erat, Gellius et Nonius
149쪽
profecto nominatim hunc Catonem indicassent: quomodo enim lector hunc a Catone maiore, qui singulis fere paginis affertur, distinguere poterat 7 uterque scriptor Probe nomine indicandus erat. Praeterea Cato iunior nihil scriptum reliquit, una oratione excepta de Catilina , quae invito eo a pueris excipiebatur , ut Plutarchus in vita Catonis min. c. 23 tradidit. Sed utramque mihi explicationem displicere fateor. Ex fragmentis enim et ex loco Curii Fortunatiani ap- Paret, Orationem hanc non ad ludos Florales, sed ad causam quandam iudiciariam referendam esse. Sed qualis illa causa fuerit et quo anno sit acta, incertum, nec minus incertum , de re Floria an de re Floriana verum sit. Coniicieba in quidem, Catonem fortasse Floroniam virginem Vestalem, quae a. 538 216 damnata est Livius i. 22, 57.), stupri accusasse, eaque a CuSa tione tirocinium eloquentiae posuisse Quintil. 12, 7, 4. , cum illo anno octodecim annos haberet; unde Oratio de re Floronia inscribenda esset: sed an aliis quoque
haec opinio probabilis videatur, dubito.
71. Oratio de re A. Atili. Inscriptio prorsus incerta.
Festus p. 344. Sontica9 causa dicitur a morbo sontico, Pro Pter quem, quod est g)erendum, agere desistimus. M. Porcivis Cato de re A. Atili squid dicam causae extitis se , timidusne sis , an impedimento et ibi causam sonticam ciuisso.
de γε A. AtiliJ Cato de re Moriae A. Atili a te. Ursinus explet probante Muliero. Cato da regia Attali pectigalibus. Aealiger. Ego orationem De re A. Atili inscribendam et Λ. Atilium intelligendum duco , qui praefectus erat elassis in bello adversus Antiochum regem gesto, anno 563 19l , quo anno Cato in eodem hello Glabrionis consulis v. supra Catonis orati. adversus Man.
Aellium Glabrionam legatus fuerat. Liv. 36, 20.
72. Oratio de potestate tribunicia. Oratio alias non cognita, ait A ulter ad Festum p. 163. Index incertus est, nec in auctoritate quadam nititur,
150쪽
sed maximam partem in coniectura Ursini. In editione priore fragmentum huius Orationis cum Oratione De tri-Branis militum coniunxerain, quod alienum videtur. Festus p. 162. Nemrat nisi etiam, Del nempe: usus est Cato de pot. t bibunicis cum ait: nem ut . . .
73. Cato in Sercia. escio quomodo haec inscriptio sit intelligenda , sitne corrupta an incorrupta, nec, si corruptam Putas, veram emendandi viam invenies. Quamquam verisimile est, quod Wasse ad Fragmenta Historicorum T. 2. P. 301 suspicatur, legendum esse Cato in Servium Gatham, ita ut novum fragmentum illius orationis pro Hispanis contra Galbam esset. Ilaiansius autem p. 42 haec scribit: Livius, lib. 32, 26, scribens de rebus, qtiae contigerunt anno 556 Sex. Aelio Paeto et T. Quintio Flaminino coss., refert coniurationem, quam obsides Carthaginensium, qui Setiae custodiebantur, Excitarunt. De hac coniuratione videtur mihi Cato orationem habuisse, Non Solum ProPtereα quod Festus in υ. Precem ita scripsit Precem Cato in ea quae est de Coniuratione, sed quia, si hoc fragmentum coniungatur cum altero a Nonio allegato, idem colligitur: nam sic se habet Cato Seroia. Accipite, si vultis, hoc onus in vestros collos. ubi pro Sercia lego Setia, id est, in oratione de Setia. - Hano coniectura in falsam arbitror, quod illo anno Cato a Roma aberat et in Sardinia praeturam geSsit. Onius p. 200. Collus masculini generis. Cato in Sercia: Accipite, si vultis, hoc onus in Destros col-
74. Oratio de honis Dulciae. Argumentum incertum.
Fronto p. 102. Legi Catonis orationem De Bonis Dulciae et aliam, qua tribuno diem dixit.