Oratorum Romanorum Fragmenta ab Appio inde Caeco et M. Porcio Catone usque ad G. Aurelium Symmachum, collegit atque illustravit Henricus Meyerus

331쪽

Cic. De Orat. 2, 54. Quid in omni oratione Crassus ab arte adiuvari poturi contra accriSator em Βι ratum,

cum pro Cn. Plancio diceret ' c. 55. Sed in Bruto, quem oderat et quem dignum contumelia iudi abat, utroque genere testoris Pugnavit. Quam multa desbalneis , quas nuper ille vendiderat, quam multa des amisso patrimonio dixit J Atque illa brevia; cum illes

diceret, se sine causa Sudare, Minime mirum, inquit, modo enim existi de balneis. Innumerabilia huiuscemodi uerunt, sed non minus iucunda illa perpetua. Cum enim Brutus duos lectores excitasset et alteri de colonia Narbonensi Crassi orationem legendam dedisset, alteri de lege Servilia, et cum contraria inter se de re publica capitα contulisset, noster hic iacetissime tres Patris Briati de iure civili libellos tribus legendos dedit. Ex libro primo: Forte ευ enit, ut in Privernati essemus. Brute, testifcatur pater, se tibi Privernatem mundum reliquisse. Deinde ex libro secundo In Albano eramus ego et M. filius. Sapiens videlicet homo cum primis noStrae civitatis norat hunc gurgitem; metuebat, ne, cum is nihil haberet, nihil esse ei relictum Putaretur. Tum ex libro tertio: In Tiburti forte assedimus

ego et M. filius. Ubi sunt ii mundi, Brute, quos

tibi pater Publicis commentariis consignatos reliquit 'Quod nisi puberem te iam haberet, quartum librum cor Osuisset, et se etiam in balneis locutum cum flio scriptum reliquisset. Quis est igitur, qui non fateatur, hoc tenore' atque his facetiis non minus refutatum esse Brutum quam illis tragoediis, quas

egit idem, cum casu in eadem causa esternetur anus

Iunia' Brute, quid sedes' quid illam anum patri nuntiare via tuo, quid illis Omnibus, quorum imagines duci vides, quid maioribus tuis ' quid L. Bruto, qui hunc Populum dominatu regio liberavit, quid te iacere, cui rei, cui gloriae, cui virtuti studere 'patrimonione augendo' at id non est nobilitatis. Sedicio esse, nihil superest, libidines totum dissipaverunt.

332쪽

An iuri eiulii' est paternum. Sed dicet te, cum

aedes venderes, ne in rutis quidem et caesis solium tibi paternum recepisse. An rei militari' Qtii numquam castra υideriss An eloquentiae ' quae nulla est in te, et quicquid est vocis ac linguae, omne in istum turpissimum calumniae quaestum contulisti. Tu lucem advicere audes, tu hos intueri' tu in Oro, tu in urbe, tu in civium esse conspectu ' tu illam mortuam, ira imagines ipsas non perhorrescis 'quibus non modo imitandis sed ne collocandis quidem tibi ullum locum reliquisti. Cic. p. Cluentio c. 51. Ego L. Crassi auctoritatem sequor, qui cum Cn. Plancium demenderet, accusante M. Bruto, homine in dicendo vehementi et callido,

eum Brutus duobus recitatoribus constitutis ex duabus eius orationibus capita alterna inter se contraria recitanda curasset, quod in dissuasione rogationis eiuS, quae contra coloniam Narbonensem ferebatur, quantum PoteSt, de auctoritate senatus detrahit; in suasione legis Serviliae summis ornat senatum laudibus , et multa in equites romanos cum Ex Ea ΟΓα-tione asperitis dicta recitasset, quo animi illorum iudicum in Crassum incenderentur, aliquantum esse commotus dicitur. Itaque in respondendo Primum exposuit utriusque rationem temporis, ut Gratis ex re et ex causa habita videretur, deinde ut intelligere Posset Brutus, quem hominem et non solum qua eloquentia, υerum etiam quo lepore et quibus iacetiis praeditum lacessisset, tι is ipse excitaDic recitatores cum singulis libellis, quos M. Brutus pater illius accusatoris de iure civili reliquit. Eorum initia cum

recitarentur, Forte evenit, ut ruri in Privernati essemus , ego et Brutus ilius, mundum Privernatem agitabat: In Albano eramus ego et Brutus filius: Albanum poscebat: in Tiburti morte cum assedissemus ego et ilius, Tiburtem mundum requirebat: Brutum autem hominem sapientem, quod fit nequitiam videret , quae Praedia ei relinqueret, testi cari Doluisse

333쪽

dicebat. Quod si potuisset honeSce scribere, se in balneis cum id aetatis filo fuisse, non praeterisset,

eas Se tamen ab eo halneas non ex Patris libris sed ex tabulis et ex censu quaerere. Crassus tum ita Brutum ultus est, ut illum recitationis suae Poeniteret.

Quintil. 6, 3, 44. Cum Brutus in ciccusatione Cn. Planci ex duobus lectoribus ostendisset, contraria L. Crassum Patronum eius in oratione, quam de colonia Narbonerasi habuerat, suasisse iis, quae de lege Servilia dixerat, tres excitavit et ipse lectores hisque patris eius dialogos dedit legendos: quorum cum in Pri-υernati unus, alter in Albano, tertius in Tiburti

sermonem habitum complecteretur, requirebM, ubi essent eae Possessiones. Omnes autem illas Brutus vendiderat et tum Paterna emancipare Praedia turpius habebatur. 10. Oralio adversus L. Marcium Philippum consulem.

Ea a. 663 91 in senatu contra L. Marcium Philip

pum est dicta, non multum ante mortem Crassi. L.

Marcius Philippus homo popularis erat et optimatium

adversarius, unde consiliis senatus resistere solebat.

Cons. Ahrens, Die drei misistribuneri P. 90. sqq. Cum igitur M. Livius Drusus tribunus pl. a. 663 91

novis legibus plebem senatui reconciliare studeret, at inque Philippvs consul acri oratione adversus Drusum et senatum in concione usus esset, Crassus in Senatu sententiam dixit et in consulem invectus est. Cic. de Orat. 3, 1. Crassus Dehementer commotus

ea oratione, quae ferebatur habita esse in concionaci Philippo, quem dixisse constabat: Didendum sibi esse aliud consilium, illo senacu as rem Publicam gerere non Posse: mane Idibus Septembribus et ille et senatus irequens vocatu Drusi in curiam Denit. Ibi cum Drusus multa de Philippo questus esset, retralit ad senatiam de illo ipso, quod consul in eum ordinem tam graviter in concione esset invectus. Hic quamquam hoc Crasso semper fere contigisSet,

334쪽

ut numquam dixisse melius Putaretur, tamen omnium consensu sic esse tum iudicatum, ceteros a Crasso semper Omnes, illo autem die etiam ipsum a sessSuperatum. Deploraυic enim casum atque orbitatem Senatus, cuius ordinis a consule, qui quasi parens bonus aut tutor fdelis esse deberet, tamquam ab aliquo nefario praedone diriperetur patrimonium dignitatis, neque vero esse mirandum, Si, cum suis consiliis rem Publicam promtigasset, consilium Senatus a republica repudiaret. Hic cum homini et

Dehementi et diserto et in primis morti ad resistendum Philippo, quasi quasdam verborum iaces admovisSet, non tulit ille et graviter exarsit pignoribusque ablatis CrasSum instituit coercere. Quo quidem ipso in loco multa a Crasso divinitus dicta merebantur, cum sibi

illum consulem esse Negaret, cui senator ψSe non ESSet. An tu, cum omnem auctoritatem universi ordinis Pro pignore putaris eamque in consPectu Populi romani concideris, me his existimas pignoribus terreri' Non tibi illa sunt caedenda, si L. Crassum vis coercere; haec tibi est excidenda lingua, qua vel evulsa spiritu ipso libidinem tuam libertas mea refutabit. Permulta tum vehementissima contentione animi ingenii virium ab eo dicta esse constabat, Sententiamque eam , quam Senatus frequens secut est Ornatissimis et graDissimis Derbis: ut Populo πο- mano Satisferet, numquam senatus neque consilium

reipub. neque idem de uisse, ab eo dictam, et

eundem scribendo assuisse.

Quintil. 8, 3, 89. Est et acre quiddam, iat illud

Crassi: Ego te consulem Piatem, cum tu me non Putes Senatorem'

Quintil. 11, 1, 37. Ego te consulem Putem, inquit L. Crassus Philippo, cum tu me non Putes senatorem' Vox honestissimae libertatis. Valer. Max. 6, 2, 2. L. Philippus consul adversus senatum libertatesm exercere non diabitavit. Nam legnitiem Pro rostris exprobrans, alio sibi senatu

335쪽

ν- esse dixit, tantumque a Poenitentia dicti abfuit, ut etiam L. Cras3o, summae dignitatis egeloquentiae Diro, In curia graviter merenti manum iniici iuberet. Illa reiecto lictore, Non es, inquit, mihi, Philippe, consul, quia ne ego quidem tibi

senator Sum.

Ιo. Saresberiensis Nug. Cur. 7, 25. Non es, En quit, Philippe, mrhi consul, quia nec ego tἔbr Sena

tor Sum.

11 Oratio pro Pisone. Causa Privata: quo anno sit acta, non constat. Henriclisen ad Cic. de Orat. 2, 70, 285 putat, L. Calpurnium Pisonem, consulem a. 642 1123, esse intelligendum. Atque Drum annus t. 4. p. 63 scribit, si L. Piso consul a. 642 112) reus sit, causam ante annum 647 107) actam esse, cum illo anno a Tigurinis caesus esset. Cic. de Orat. 2, 70, 285. Ab hoc vero Crasso nihil facetius. Cum laesisset testis Silus Pisonem, quod se in eum audisse dixisset: Potest feri, inquit, Sile, ut is, unde te audisse dicis, iratus dixerit.

Annuit Silus. Potest etiam, ut tu non recte intellexeris. Id quoque toto capite annuit, ut se Crasso daret. Potest etiam feri , inquit, rat omnino, quod te audisse dicis, numquam audieris. Hoc ita Praeter exspectationem accidit, ut testem omnium Diaras ob

rueret.

12. Oratio pro C. Sergio Orata contra Considium. Causa privata. C. Sergius Orata in fundo suo ad lacum Lucrinum aquam Publicam in Suum usum vertere coepit, unde Considio publicano, qui lacum locaverat, damnum exortum. Res in controversiam venit. Crassus Sergio aderat, ambo familiares, et uterque luxuria aQdelicatissimo vitae genere celebris. Valer. Max. 9, 1, 1. C. Sergius Orata, ne gulαm Neptuni arbitrio subiectam haberet, peculiaria sibi maria excogitavit, aestuariis intercipiendo fluctus,

336쪽

Pisciumque diversos greges separatis molibus includendo , ut nulta tam saeva temPestas incideret , qua non Oratae mensae Darietate ierculorum abundarent. Aediriciis etiam spatiosis et excelsis deserta ad id tempus ora Lucrini lacus Pressit, quo recentiore usu

conchyliorum frueretur. Ubi dum se Publicae aquae cupidius immergit, cum Considio publicano iudicium

Naccus est. In quo L. Crassus adDersus illum cau-Sam agen3 errare amicum suum Considitam dixit, quod Putaret, Oratam , remotum a lacu, cariturum OStreis. Namque ea, si inde petere non licuisset, in tegulis re Perturum.

Orci Lucrini Iaeual Plinius Hist. 9 , 54. Sergius oratia primus

optimum avorem ostreia Lucrinia adiudicaυit , quando eadem aquatilium genera aliubi atqus Gliubi meliora. Nondum Britannieci aerυίebiant litoria, cum Gratia Lucrina nobilitiabiat. in tegulisJ Cicero in Hortensio apud Nonitim s. v. Ostrea p. 216. εOlertiamque eiam, quas posset vel in t e gu i i a Proffeminare Ostreaa. Vero si inite est, Ciceronem in hoe loco loqui da eodem Sergio Orata, cuius in pluribus Hortensii fragmentis mentio est faeta. Vid. Fragin. Cic. p. 484. ad Oreli. In tegulis significat in lecto domvs. aus dem Daeli des Hauses. Seneca Controv. lib. 5, 5. p. 463. Alunt in summia culminibus domus mentita nemora et nauigabilium piacinarum freta.

13. Oratio pro C. Sergio Orata contra M. Antonium. Causa Privata. Vid. Orati. Antonii p. 291. Cic. de Ossic. 3, 16. M. Marius Gratidianus C. Sergio Oratae vendiderat aedes eas, quaS ab eodem ipse Paucis ante annis emerat. Eae SerDiebant, sed hoc in mancipio Marius non dixerat. Addiacta res in iudicium est. Oratam Crassus, Gratidianum demendebat Antonius. Ius Crassus urgebat, quod vitii venditor non dixisset sciens id ΟPOrtere praestari, aequitatem Antonius, quoniam id vitium ignotum Sergio non fuisset, qui illas aedes vendidisset, nihil uisse necerse dici nec eum esse deceptum, qui id, quod emerat, quo iure eSSet, teneret.

Cic. de Orat. 1, 39. Nuper cum ego C. Sergii

337쪽

Oratae contra Antonium iudicio Privato causam demenderem , nonne omnis nostra in iure versata demensio est ' Cum enim M. Marius Gratidianus aedes oratae vendidisset, neque servire quandam earum aedium Partem in mancipii lege dixisset; defendebamus, quidquid ruisset incommodi in mancipio, id si venditor scisset nec declarasset, PraE- stare debere. 14. Concio in Memmium. Vid. Orat. Pro lege Servilia p. 299. Vulgo enim putant, Memmium legem dissuasisse Serviliam, pro qua

oravit CraSSUS. 15. Orationes graecae in latinum Vs Sae. mCic. de orat. 1, 34. Postea mihi placuit eoque

sum usus adsiescens, ut Summorum o atorum graecas orationes e licarem. Quibus lectis hoc αSsequebar, ut, cum ea, quae legeram graece, latine redderem, non solum optimis Derbis uterer, et tamen usitatis, sed etiam exprimerem quaedam verba imitando quae nova nostr is esSent, dummodo essent idonea.

Quintil. 10, 5, 2. Vertere graeca in latinum veteres nostri oratores optimum indicabant. Id se L. Crassus in illis Ciceronis de Oratore libris dicit iactitaSSE.Fragmenta incerta.

Cic. Orator c. 66. Illud est Crassi: Missos iaciant patronos, ipsi prodeant. Cur clandestinis consiliis nos o 'pugnant' cur de per fugis nostris copias comparat is contra nos 'Miaasal non aiatia liquet, unde deaumtua ait integer aenariua. Quae mox ibidem sequuntur, Gur cliandeatinis etc.J ex concione contra popularem factionem petitu credas, nisi forte sunt ex oratione in Philippum. Εllemii p. LXX lv. comparat ιεJ ex Quintiliano 9, 4, 101. reeepi. Vulgo CONMrant.

Plinius II ist. Nat. 35, 4. Deinde video et in or OPOsicas vulgo tabulas. Hinc enim ille Crassi oratoris

338쪽

Iepos agentis sub Veteribus, cum testis compellatus instaret: Dic ergo, Crasse, qualem me reris' Talem, inquit, ostendens in tabula pictum iniicetissime Gallum exerentem linguam.

crassιJ idem fere dictum a Cieerone De Orat. 2, 66. C. Iulio Caesari Straboni tribuitur. aub VeleribusJ Veterea Tabernas in foro erant. Bunsen Beseliret.bung von Rom. t. 3. P. 2. p. 24, sqq.

XLIX. O. Mucius Seaevola Pontistae Maaimus. Natus eodem fere anno, quo Crassus, id est, a. 614

1 40): aequales enim eos suisse, Cicero in Bruto scribit

c. 40, 150. Quaestor a. 643 111), tribunus pl. a. 648 106), aedilis a. 651 103), praetor a. 655 99 , consula. 659 95), proconsul Asiam provinciam a. 660 94 administravit Valerius Max. 8, 15, 6.) et legatum habuit P. Rutilium Rufum. Madwig de Asconio p. 110.

Idem pontifex maximus. Occisus est Mario auctore a.

672 82). Distinguendus est a. Q. Mucio Scaevola augure. Vid. Onomasticon Tullianum. Eius vitam enarravit Maiansius in Fragmentis Iuris consultorum T. 1. p. 169. idemque reliquias librorum de iure collegit et illustravit. Cic. Brut. 39. Eloquentium iurisperitissimus CrassuS, iurisperitorum eloquentissimus Scaevola. ibid. c. 40. Crassus erat elegantium parcisSimus, Scaevola parcorum elegantissimus. Gαssus in summa comitate habebat etiam severitatis satis, Scaeυolae multa in severitate non deerat tamen comitaS.

ibid. 44. Scaevolae dicendi elegantiam satis ex iis orationibus, quas reliquit, habemus cognitam. Velleius 2, 9. Eodem tractu temporum nituerunt oratores Scipio Aemilianus Laeliusque, Ser. Galba, duo Gracchi, C. Fannius, Carbo Papirius, nec Praetereundus Metellus Numidicus et Scaurus, et αnte omnes L. Crassus et M. Antonius. Quorum aetati ingeniisque successere C. Caesar Strabo, P. Sulpicius.

339쪽

Nam Q. Mucius iuris scientia quam Proprie eloquentiae nomine celebrior fuit. Quintil. 12, 3, 9. M. Cato cum in dicendo PrαE- stantissimus, tum iuris idem fuit peritissimus, et Scaevolae Servioque Sulpicio concessa est etiam iacundiae Dirtus.1. Oratio pro M. Coponio adversus Manium Curium.

Causa centumviralis, acta a. 661 93) T. Manilio praetore. Vide orat. Crassi pro Manio Curio contra Coponium P. 303. Cic. Brut. 39. In inferPretando, in demniendo,

in explicanda aequitate nihil erat Crasso copissius, idque cram alias tum apud centumviros in Manli Curii causa cognitum est. ita enim multa contra scriptum pro aequo et bono dixit, Ut hominem acutissimum Q. Scaevolam et in iure, in quo illa causa υertebatur, Paratissimum Obrueret argumentorum exemplorumque cuia, atque ita tum ab his patronis aequalibus et iam consularibus causa illa dicta est, cum uterque ex contraria parte ius civile demenderet, ut eloquentium iurisperitissimus Crassus, iuris- peritorum eloquentis Simus Scaevola Putaretur, qui quidem cum Peracutus esset ad excogitandum, quid

in iure aut in aequo Derum aut ESSEt aut NON ESSEt, tum verbis erat ad rem cum Summa brevitate mirabiliter aptus. Ibi d. c. 52. Quis ex Populo, cum Q. ScaeDolam pro M. Coponio dicentem audiret, quidquam Politius

aut elegantius aut omnino melius aut e ectaret aut feri posse putaret ' cum is hoc Probare Dellet, Manium Curium , cum ita heres institutus esset, si Pupillus ante mortuus esset qtiam in suam tutelam υenisset, pupillo non Nato heredem esse non POSSE:quid ille non dixit de testamentorum iure, de antiquis tormulis ' quid, quemadmodum scribi νον tuisset , si etiam flio non nato heres institueretur 'quam captiosum eSSE POPulo, quod Scrlatum eSSet,

340쪽

negligi, et opinione quaeri voluntates et interpretatione disertorum scripta simplicium hominum Perversetere' quam ille multa de auctoritate Patris sui, qui semper ius illud defenderat' quam omnino multa de conservando iure civili ' quae quidem omnia cum Perite et scienter tum ita breviter et presse et satis ornate et pereleganter diceret, quis esset in populo, qui aut expectaret aut seri posse quidquam melius Putaret 'Cic. de Orat. 1, 39. Quid vero' clarissima Manli

Curii causa Marcique Coponii nuper apud centum-υirOS quo concursu hominum, qua exspectatione demenεα est ' cum Q. Scaevola aequalis et collega meus, homo omnium et disciplina iuris civilis eruditissimus et ingenio prudentiaque acutissimus et Oratione maxime limatus atque subtilis atque, ut ego soleo dicere, iuris peritorum eloquentissimus, eloquentium iuris peritissimus, ex scripto te3tamentorum iura demenderet negaretque, nisi Postumus et natus,

et antequam in suam tutelam veniret, mortuus ESSet, heredem eum eSSE POSSe, qui esSet Secundum POStumum et natum et mortuum heres institutus; ego autem demenderem, hac eum tum mente ruisse, qui testamentum iecisset, ut si flius non esset, qui in

suam tutelam veniret, Manius Curius esset heres.

Cons. ibid. 1, 57. II, 32. De Inveni. 2, 42. P. Caecina 18. Quintil. 7, 6, 9. Gaius 2, 179.2. Oratio pro P. Rutilio Ruso. Causa celeberrima est acta a. 662 92). Vide orat. Rutilii pro se contra publicanos p. 266. Dubitabatur olim, utrum Q. Mucius Scaevola pontifex maximus an Scaevola augur Rutilii defensor fuerit. Sed Hrehsius indisquisitione quadam, quam Orellius in Onomastico repetivit, Scaevolam pontificem maximum intelligendum esse Probavit. Nec aliter iudicavit Maians ius p. 172.

Zumpi. ad Cic. Div. in Caecit. 17 , 57. Ellendi ad Cic. de orat. 1, 53.