장음표시 사용
51쪽
Hispaniol mapaniam Ursinias. De est hoc fragmentum apud P yrnam et Lion.
opinor, indicem orationis fuisse Oratio contra μζ. Cornelium de sumtu suo, quum in HisPaniam consul proscisceretur. Argumentum igitur ex Oratione superiore petendum.
Fronto P. 149. Quoniam mentio παραλεiφεως habita est, non Omittam, quin te impertiam, quod de figura
ista studiosius animadverterim, neque graecorum Oratorum neque romanorum , quos ego legerim , elegantius
hac figura usum quemquam quam M. Porcium in ea oratione, quae De sumtu suo inscribitur. In qua sic ait: Iussi caudicem proferri, ubi mea oratio Scripta erat. De ea re quod sponSionem ieceram cum M. Cornelio, tabulae Prolatae; maiorum bene iacta Per- Iecta, deinde quae ego pro rePublica fecissem, leguntur. Ubi id utrumque perlectum est, deinde scriptum erat in Oratione. ἡNumquam ego Pecuniam neque meam neque sociorum Per ambitionem delargitus surri. Atat noli, noli scribere, inquam, istud nolunt audire. Deinde recitavit. si m guOS PraefectOS Per Sociorum Deltrorum oppida inposivi, qui eorum bona, liberos diriperent D Istud quoque deia, nolunt audire. Recita porro: ἡ Νumquam ego Praedam, rict que quod de hostibus captum esset, neques manubias inter pauculos amicos meos divisi, ut illis eriperem, qui cepissent.' tituc quoque dele; nihilo minus Dolunt dici: non opus est. Recitato: si Numquam Ego evectionem datavi, quo amici mei per Symbolos Pe- Cunias magnas caperent. Perge istuc quoque uticum maxime delere . . mquam ego argentum Pro Dino congiario inter arearitores atque amicos meOS
disdidi, neque eos malo publico divites feci. Enimvero usque istuc ad lignum dele. Vide, sis, quo loco res publica siet, uti quod reipublicae bene iecis3em ,
52쪽
ranae eratiam capiebam, nunc idem illud memorare non audeo, ne invidiae siet. Ita inductum est, male iacere inPOene , iacere non inPoene licere. Hae o forma παραλελμεως nova nec ab ullo alio, quod ego Sciam , usurpata est. Iubet enim legi tabulas, et
quod lectum sit, iubet praeteriri.
caudicemJ codicem. da ea reJ non intelligo. aponsionem feceram J Sponsionem facere explieat Rein Das Pomiselle Privat rectit p. 451. et Bost opuscula Plautina T. l. p. 78. M. CornelioJ M. Cornelius Catonem reum feeerat, ut qui nimio sumtu nsus esset in consulatu. Hae e quoque oratio libro Dierum die tarum de consulatu auo de quo infra dicemus inserta erat. M. Cornelius fortasse M. Cornelius Scipio Maluginensis est, cuius Livius lib. 41, 27. mentionem facit. Maius adnotat: ASine dubio hie est Cornelius, eontra quem habuit orationem apud populum Cato, auctore Festo voe . repulsior. - Res incerta: in Festo enim orationem Catonis in Luetum Cornelium Scipionem potius intellexerim. stati v. Handii Tursellinus S. F.
bona, IiberosJ nonne legendum bona, coniuges, liberos' Praedam in manubiaal Favorinus apud Gellium 13, 24 dieit: Aliud
Omnino Praeda est, aliud manubiae. Nam praeda dicitur corpora inaci rerum, quGe capta δunt die Gegensiande, die orbe utet sind), manubiae oero πρellatiae sunt Pecunia a quaestore expenditione praedae redacta das aus der Beule eri oste Geld).epeetionemJ diploma, quo facultas utendi equis publicis eo ne editur. Cons. Walter Gesch. des romischen Rectiles p. 176. per symbolosJ per litteras publieas, publice. pino eongiarioJ alibi dieitur vinum honorarium. Isidorus Origg. 20, 3, 3. Cato De innocentia sua I Cum essem in propincia legatua,
qua Iurea ad praetorea et consules pinum honorarium dabant enumqtiam accepi. Plinius Hist. 14, 14. L. Lucullus. cum rediit ex Asia, millia cadum congiariorum dioisit amplius centum. in numis quoque eongiaria imperatorum saepe lAudantur. uaque ad IignumJ imago ex tabulis e ereis petita, in quibus cera ad inseribendum supra tabulam ligneam lita erat. Orellius bene explicuit: abrasa omni cera usque ad nudum tabularum lignum.
53쪽
9. Calo dierunt die larum de consulatu Suo.
Suspicor, indicem esse III. Catonis liber dierum dictarum de suo consulatu. In eo libro Omnes orationes coniunctae erant, quas Cato in iis egerat causis, quae de suo consulatu et de administratione Hispaniae provinciae erant Ortac. Ex uno Charisii loco vera inscriptio agnosci et restitui poterat. Charisius enim dicit s. V. Porro P. 126. ed. Lindem. hJ I. Cato dierum dictα-rum de consulatu suo: Indes Pergo Porro ire in Tur-tam. Idem supra : Itaque porro in Turiam Prisciscor servatum illos. Pro longius Amranius in Vopisco: Sinunt di et porro Passuros scio. Porro Pro in futurum. M. Cato in eodem: ME sollicitum atque exercitum habitum esse, atque porro fore.' Illud in eodem aliter suppleri non potest nisi addito libro . Nunc de argumento aliquid dicendum. In priore oratione vidimus, Catonem post consulatum accusatum fuisse , quod nimios in apparatu belli sumtus fecisset . Eum absolutum esse compertum est. Sed adversarii eius nondum placati erant. Denuo de rebus in Consulatu gestis et de provincia administrata a pluribus in ius vocatur, nec alio tempore quam causa Praecedens
hae quoque dictae videntur, anno igitur 560 194). Et vestigium harum litium sive dieruin dictarum in Plutar-ehi vita Catonis cap. 11. et Nepote vita Caton. 2. deprehendimus. Scipio enim superior, qui tum consul fuit, invidus laudum Catonis consulis et gloriae belli in Hispania comparatae, calumniari coePit acta eius, eaque rescindere cupiebat. Sed senatus decrevit, α νγ δ ἐν αλ-λαττειν μηδ8 κινεῖν των διωκνὶμ ενων υ πο του Κατωνος. In his verbis fons uberrimus causarum latet et argumentum dierum dictarum de consulatu , et fragmenta quae SuPersunt, Commemorationem Continent omnium rerum , quas in Hispania consul et gessit et egit. . '1. Charisius p. 120. ed. Linde manni s. v. Industrie. M. Cato dierum dictarum de consulatu suo: Egoque
54쪽
iam Pridem cognovi atque intellexi atque arbitror, rempublicam curare industrie, Summum Periculum
eSSE.ιndustrieJ Calo nobilitati invisus erat, quia nimis parce rempublicam administrabat et omnem luxum imperatorum vel praelorum prohinciarum acriter perstringebat. Quare multis ab optimatibus aegre id ferentibus in ius et suspicionem vocatus est.
2. Charisius. Maturrime p. 121. M. Cato dierum
dictarum de consulatu suo: Laudant me maximis laudibus , tantum naDium, tantum exercitum, tantum commeatum non OPinatum ESSE quemquam hominem maturrime comParare PotuiSSE.Ιdem . Tam maturrime ComPαναυiSSE.laudant meJ referendum est ad id, quod celerrime elassem et exer- eitum paraverat, ita ut citius opinione omnium in Hispaniam perveniret, iat a Livio traditur lib. 34, 8.
3. Charisius. Nocte. p. 123. M. Cato dierum dictarum des consulatu suo: Deinde Postquam Massiliam praeterimus, inde omnem cla3Sem Dentus auster lenis fert, mare velis forere Dideres ultra angulum Gallicum , ad Illim erim atque Ruscinonem demerimur, inde nocte aura profecti Sumra5.
angulum GiallicumJ Livius 34, 3. sinum Gialliciam appellat. IllimerimJ Intelligendus est illiberis fluvius. Illiberis ot Ruscino fluvii sunt Galliae, ambo ex Pyrenaeis montibus descendentes . et finitima regione in mare Gallicum aqua, fundentes. Vid. Lindemauit ad h. l. lIkert Gallia p. 122. lam ex hoe Charisii loco elueel, multa et bona inesse editioni Linde manni. Antea enim legebatur et illum enim pro ad Illiberim.
4. Charisius. Necessum. P. 124. M. Cato dierum dictarum de constitatu Suo: EaS reS NON POSSE SuStineri, nisi eo praesidia magna rumentumque. Nam ita dicunt palam neceSSE ESSE Obod atram.
frumentumqvel Supplendum videtur Intellexi, eas rea saloe eorum reg) non posεe auatineri, niεi eo praesidia magnia frumentumque mitterentur. Ausonius Popina haec verba ad Ilergetes refert, qui
55쪽
ad Calonem consulem legatos miserant, querentes , eaStella sua Oppugnari nee spem vitam esse resistendi, nisi piaesidio miles roina ius esset, ut Livius scribit l. 34, 11. Obetiratu/nJ Si in codice esset curiatiam pro insolito composito obcuratum, sane in his verbis nemo haereret. Sed fortasse verbum Ob. curare apud vetustissimos auctores in usu erat. Quod si a ulein diffidas, haud difficile emendabis obevrεatum s occursare enim apud antiquos pro succurrere dicitur. Pulsch habet obturata.
5. Charisius. Usquequaque. P. 132. M. Cato dierum dictarum de consulatu suo : Omnia tumultus Plena, simul hostium copiae magnae contra me Se debant, uSquequaque laceSSebamur. Quod manifestius idem ita disserit : Interea ad socios nostros sedula dispertieram, alio frumentum, alio legatos, alio literas, alio praeSidium usqNequaque.
sedebantJ eastra habebant. Utrumque fragmentum ad helinin Hispa. nicum speciat.
6. Charisius. Pone versus. p. 127. μζ. Cato dierum dictarum de consulatu suo : StrOS Pone υE SVS hoste is esse ab dextera parte. Item idem : Postquam auspicaυi atque exercitum adduxi pone castrα hostium.
nostrosJ Supplendum vidi vel audioi, nostros ete. GuspicauiJ Livius 34, 14. Nocte medici Cato , cum Muspicio veram dedisset, profectus, ut locum, quem pellet, priusquam hostes aentirent, veret, Praeter caltra hostium circumduxit, et primuluce acie instructia aiab ipsum palliam tres cohortea mittit.
7. Charisius. Satis pro intente. p. 129. Cato dierum dictarum de consulatu suo: Iam apud vallum nostri satis agebant.
apud pallumJ Livius 34, 14 et 15 aeerrimam narrat pugnam, quae sub ipso vallo hostium a Catone committebatur, et in qua maxima copia hostium eaesi sunt. Valerius enim Antias scytbit Livius supra quadraginta millia hostium caesa eo die scribit. Cato ipse, haud sane detrectator laudum suarum, multos caesos ait Originea eius, opinor, intelligit Livius , numerum non describit. Cons. Λppianus de rebus Hispaniens. 40. Scitia agebanti Acriter dimicabant.
56쪽
8. Charisius. Porro. p. 126. M. Cato dierum dictarum de consulatu suo: Inde pergo Porro ire in Turiam. Idem supra : Itaque Porro in Turiam prosciscor servatum illos. Porro pro in futurum. M. Cato in eodem et Me sollicitum atque exercitum habitum esse atque Porro ira
Turiam J Dixit Turiam pro Turdetania , sicuti Turdetani alias vel Turdi vel Turduli appellantur. Uxert Hispania p. 307.: Rem narrat Livius 34, 19. Dissicilius bellum in Turdetania praetori P. Manlio Celtiberi mercede exciti ab hostibus faciebant; itaque eo consul, arcessitua litteris practoria, legionea duxit. In eodem J Seil. lihro. Probabile est, Catonem librum dierum die ta
rum Me coiisulatu suo separatim edidisse, in quo Omnes Orationes, quas de suo consulatu egerat, inerRnt.
9. Charisius. Pedetentim. p. 127. Cato dierum dic
tarum de consulatu suo: Eam ego vim pedetemptim temptabam. 10. Charisius. Sempiterno. p. 130. Cato dierum dictarum de consulatu suo: Ego mihi haec monumenta sempiterno POSui, quae cepi.
quae cui 3 Multos populos Hispanorum vicit, oppida quadringenta cepit. Plutarch. Calon. 10.
11. Charisius. Obviam. p. 124. M. Cato dierum
dictarum de consulatu suo: Mihi atque classi obviam funt.12. Charisius. Maturissime. p. 121. M. Cato dierum dictrerum de consulatu suo: Rem uti ab Thermopylis citque ex Asia maximos tumultus maturissime disieci atque consedatii.
ab Thermopylial Huius fragmenti interpretatio lubrica est. Nam quomodo in orationem de consulatu Catonis cadat atque eonveniat, haereo. Est enim probabile, in eo mentionem fieri proelii apud Thermophylas a. 563 191 eommissi, in quo Cato praecipuus aue tor vietoriae erat. Livius A XXVl , 17. 18. Tum enim legatus Manli Aellii Glabrionis eonsulis svel, ut alii volunt , tribunus militum fuit. . Vid. Dux erus ad Livium 36, 17, 1. Au igitur Cato anno 564 l 90 de eonsulatu suo in iudicium vocatus Esl, ita ut
tum demum oration om hane haheret, ex qua fragmonium Charisius ervavit p
57쪽
ai 13. Charisius p. 137. Atque . Cato dierum dictarum de consulatu Suo: Atque quamquam multa nova miracula fecere inimici mei, tamen nequeo desinere mirari eorum audaciam atque conrudensiam. 14. Charisius. Falso. p. 118. M. Cato dierum dictarum de consulatu Suo: Ei rei da operam, ut mihi talso maledicatur.
Ea oratio a. 560 194 post reditum CatPis ex Hispania dicta Videtur. Gellius i. 4, 17. M. Cato dicit in oratione, quam de consulatu suo habuit: Ita hos ieri ventus ad priorem Pyrenaeum, quod proiicit in altum. Et Pacuυius ite in in Chryse: Id promontorium, cuiua lingua in altum proiicit.
ita hosJ legendum ita nos. De se ipso onim et copiis suis in Hispaniam navigantibus loquitur. iad priorem PyrenaeumJ Legendum est ad promontorium Pyrenaeum, Et euin hae emendatione convenit, quod sequitur, quod proiicit in altum. Eiusdem promontorii mentionem saeit Livius i. 29 , 19. Ita eum triginta napium classe ostiia Tiberinia profectua praeter oram Ttiaci maria, Alpea atque Gallicum ainum et deinda Pyrena si circumvectua Promontorium, Emporiis urbe graeca copias exposuit. Strabo l. IV. p. 13 l. To γωροδίσιον , τὼ τῆς Πυρηνης ακρον. Η ud procul ab promontorio Pyrenaeo erat
portus Pyrenaeus Sive eortus Veneris, ct templo Veneris sic dictus. Cons. Livius l. 34, 8. M. Porciua consul extemplo XXV napibus longia squinque sociorum erant ad Lunae Portum profectus, EO-dem exercitia conoenire iusso et edicto per Oram maritimiam misso napibua omnis generia contractia ab Luna princiacena edixit , iat ad portum Pyrenaei asquerentur , inde aa frequenti eluaae ad hostea iturum. Praeterpecti Liguatinoa montea ainumque Gallicum ad diem, quam edixerat, convenerunt.
Charisius p. 132. Temere pro facile: Cato de consulatu suo: Si cuperent hostes feri, temere feri
58쪽
sa coerentJ in codice dubia sunt. Lindemann. Haec verba fortasse legatis Ilergetum tribuenda sunt. Cons. Livius i. 34, 11.
Charisius P. 132. Terctum. M. Cato de consulatu suo: id ego primo minus animadυerti, veniunt iterum atque tertium tumultuosius. Timidius. Idem in eadem Cato : Censores, qui posthac ruient, Drmidulosius atque Segnius atque timidius pro republica nitentur'. oeniuntJ Ηostes. censoreat Nemo putet, Catonem id de sua censura dicere: censor enim fuit a. 570 184). oratio autem de consulatu suo a. 560 194 dicta videtur. Nec intelligi potest, quomodo Cato decem annis post consulatum de rebus in consulatu suo gestis in ius vocari potuerit.
Charisius p. 128. Quanto. Cato de consulatu suo: Videtote, quanto Secus ego scerim. Charisius p. 131. Secus pro aliter. Cato de consulatu suo: Secus aetatem agerem quam illi egissent.
illiJ Inimici mei, inter quos Galba, Furius, Piso, Scipiones, Aciliua Glabrio, T. Flamininus.
Charisius D. 133. Vicissim . Cato de consulatu suo: qui maximis vicibus ac υicissim .
Festus p. 154. Mediocriculo usus est in ea quam dixit Cato in consulatur ridibundum magistratum genere Prauculos homines, mediocriculum exercitum obviam draci.
an eonauloelial De consulatu seribendum esse. etiam C. O. Mulier indieat genereJ Corruptum est. ln Paulo reela deest : Medioerieulus ipse Cato poauit, cum Giι ridibundum magiatratum , pauculaa hominea, mediocriculum exercitum obpiam duci.
Festus p. 286. Reciofronte ceteros sequi si norit, Cato in dissertatione consulatus. Antiquae id consuetudinis suit, ut cum ait Ennius quoque a Stirme SN-
59쪽
Premo et Ilia dia nepos et lupus feta et nulla
metuS.ιn dissertationeJ Sie F stus dixit pro in oratione de ron utatu. Dια- aertiatio pro oratione voeabulum est grammaticorum capud Gellium erebro invenitur . Festus p. 282. Cato in ea, quam aeripate . eum edissertiauit Gloi Robilioria censuram
Servius in Virg. Eclog. 4, 4. Cato de suo COn3α latur omnia ab integro Paranda erarat.
Paullus Epito me Festi p. 378. Viritim dicitur dari,
quod datur per singulos viros. Cato: Praeda quae capta est. Diritim divisa.
CatoJ Cur hoc fragmentum hule orationi vindieandum putem, in oratione de praeda miIitibus dioidunda dieemn s.
l. Dissuasio legis Iuniae de seneratione.
Ea oratio anno 562 192 habita videtur; quo anno
P. Iunius Brutus legem foenerariam Promulgavisse traditura Livius i. 35 41. Iudicia in teneratores eo anno multa seυere sunt iacta, accusantibus Privatos aedilibus curulibus M. Tuccio et P. Iunio Bruto . De multa damnatorum quadrigae inauratae in Capitolio positae et in cella Iovis supra iastigium aediculae duodecim clipea inaurata. Alii scriptores legis Iuniae mentionem non faciunt, sicuti Rein quoque Das romische Privat rectit p. 307. testatus est, atque ignoramus, cur Cato eam dissuaserit. Sed fortasse ea lex minus Severa erat quam Priores. Cato autem fenerari maximis poenis afficere cupiebat. Quomodo enim de fenore senserit, ex praefatione libride re rustica cognoscere licet: Est interdum praestare mercaturis rem quaerere, ni tam Periculosum siet, et item moenerari, Si tam honeste siet. Maiores enim nostri hoc sic habuerunt et ita in legibus posuerunt, murem dreli condemnari, teneratorem quadru 'li. Quanto Peiorem cloem existimarint teneratorem quam fra rem, hinc licEt existimare. - et ex
60쪽
Cicerone de offic. 2, 25, 89. Ex quo genere comPα- rationis illud est Catonis Senis, a quo cum quae Eretrer . quid maxime in re mamiliari expediret, respondit: bene Pascere; quid secundum: satis bene Pαscere ἰ quid tertium: male pascere ἰ quid quartum: arare; et cum illo, qui quaesierat, dixisset, quid enerari' tum Cato: quid hominem occidere' Deliberatum est saepe in senatu de fenore, sed a. 562 192) maxima cura Patrum. Livius i. 35, 7. Instiabat cura alia , quod ciυitas fenore laborabat, et quod cum multis fenebribus legibus constricta avaritia esset, Dia fraudis inita erat, ut in Socios, qui non tenerentur iis legibus, nomina transscriberent: ita libero tenore obruebant debitoress. Cuius coercendi cum ratio quaereretur, diem liniri placuit Feralia quae Proxime tuissent, ut qui Post eam diem socii civibus romanis credidis-Sent PeCuritas , Pro tereritrin, et ex ea die pecuniae creditaes, quibus debitor Dellet legibus, ius creditori
Verisimile est, legem Iuniam ideo ab aliis scriptoribus non memorari , quod perlata non sit, sed Catonis dissuasionem adeo placuisse, ut sententia eius vinceret. Iaians ius autem p. 28. arbitratur, Catonem in censura a. 570 hanc orationem habuisse. Nonius p. 64. Pedato positum pro repetitu vel accessu quasi Per pedem, sicuti nunc vulgo dicitur, tertio pedalo. Cato in dissuasione de teneratione: tertio αutem pedato item ex menore discordia excrescebat.
da feneriationeJ Supplendum da feneratione legis Iuniae, ut ex loeo
Festi. quem mox asseremus, rapparet.
Festus P. 234. Prorsus, Porro versus. Cato defeneratione legis Iuniae: Camerni ciυes nostri ορ- Pidum pulchrum habuere, agrum GPtimum atque Pulcherrimum, rem mortunatissimam. Cum Romam veniebant, Prorsus devertebantur pro hospitibus ad ami