장음표시 사용
181쪽
II. De Carnis Resurrectione 6l-63.
su0 spiritu in 0mnem carnem. in seru08 si108 et an stillas, et fidem lab0rantem resurrecti0nis carnalis animauit et pristina instrumenta manifestis uerb0rum set sensuum luminibus ab 0mni ambiguitatis 0bscuritate purgauit. nam quia haere Ses5 esse 0p0rtuerat, ut pr0babile8 quique manifestarentur, hae aut0m sine aliquibus 0ecasi0nibus Scripturarum audere n0np0terant, idcirc0 pristina instrumenta quasdam materias illis uidentur subministrasse, et ipsas quidem isdem litteris reuineidibiles. sed qu0 iam nec dissimulare spiritum Sanctum op 0r- 16 tebat, qu0 minus et huiusm0di el0quiis superinundaret, quae nullis haeretic0rum uersutiis s0mina sub spargerent, imm0 et ueteres 00rum cespites uellerent, ideir00 iam 0mnes retr0 ambiguitates et quas u0lunt parab0las aperta atque perspicuat0tius sacramenti pra0didati0ne di8cussit per n0uam pr0pheis tiam de parael0t0 inundantem. cuius si hauseris 10ntes, nullam p0teris sitire doctrinam, nullus te ard0r exuret quaesti0num: re Surrecti0nem qu0que carnis HS qu0quaque p0tand0 refrigerabi8.4 es. I C0r. 11, 19. 5 manifestarentur Gel: manifestantur PMF 7 bilis, uidentur B, uidentur PMF 9 necdum Gel 12 refrigeraberis Leopoldus DE CARNIS RESURRECTIONE EXPLICIT PM, Explicit de carnis resur
182쪽
seribere . in quantum enim ueritati8 regula pri0r, quae etiam haeresis futuras renuntiauit, in tantum p 08teri0r08 qilaeque 5d0ctrinae haeresis praeiudicabuntur qua est qua0 futurae ueritatis antiqui0re regula praenuntiabantur. Herm0genis autem d0etrina tam n0uella est, ast is denique ad h0diernum h01110 in Saeeul0, et natura qu0que haeretieus, etiam turbulentus, quil0 quaeitatem sue undiam existimet et impudentiam c0nstantiam id deputet et maledicere singulis 0fficium b0nae e0nseientiae
iudicet. praeterea pingit in licite, nubit adsidue, legem dei in
tulliani indipit tib aduersus Herm0genem F 3 quae renuntiauit
quae-praenuntiabantur: auctor 8e ipse correaei88e uidetur, 8ed incuria
librarii prior uerborum compositio non deleta est se f. s. Id Id et IdS I 6)5 haeresis futuras P , suturas haereses Ruulgo renuntiauit 'F, praenuntiauit R uulgo 6 qua est quae) seclusi, ut per ditiosi rephiam ortum: quia Sunt, quae Ruulgo, anti quae sunt qua est eae quae St) Eng7 praenuntiabantur R praenuntiabuntur P 8 est om. F lacunam Signaui: ut de temp0re inquirere n0u oporteat uel simile aliquid intercidisse puto tam n0uella est i Eng 9 et natura PN, natura F31 conscientiae R , c0nstantiae P Ri 12 inlicite Urse licite PNF licenter 8 Eny) 13 libidine F in artem P. mortem - 14 et carnis-n0minum om. F si quid et n0minum scripsi: siquidem et nubentium PN 15 c0ntagi0 nominatiuum intellego
183쪽
mihi quaesti0 est. Christum deum n0n alium uidetur agn0scere; alium tamen fastit quem aliter agn0scit. imm0 t0tum, qu0d est deus, aufert, n0lens illum ex nihil0 uniuersa fessisse. a Christianis enim ad phil080ph08 00nuersus, de ecclesia in
cum de0 p0nere, quae et ip8a Semper fuerit, neque nata neque facta nee initium habens 0mnino nec finem, ex qua deus 0mnia p0stea fecerit. 2. Hanc primam umbram, plane Sine lumine, pessimisio piet0r ille argumentati0nibus c0l0rauit, praestruens aut deum de semetips0 fecisso cuncta aut de nihil0 aut de aliqu0, ut cum 0stenderit neque ex semetips0 fecisse p0tuisse neque ex nihil0, qu0d superest exinde c0nfirmet, ex aliqu0 eum Dei 880 atqu0 ita aliquid illud materiam fuisse. 110gat illum ex semet-15 ips0 facere p0tuisse, quia partes ip8ius fui 88eni quaecumque ex semetips0 sedisset deus; p0rr0 in partes n0n deuenire, ut indivisibilem et indemutabilem et eundem Semper, qua deum.
ceterum si de semetips0 fecisset, aliquid ipsius fuisse. aliquid omne autem, et qu0d fieret et qu0d facer0t, imperfectum 20 habendum, quia ex parte seret et ex parte saceret. aut sit0tus t0tum fessisset, 0p0rtuisse illum simul et t0tum esse et n0n esse, quia 0p0rteret et t0tum esse, ut faceret semet
difficillimum. si enim 0sset, n0n fieret, esset enim; Si uer0 25 n0n es Set, n0n faceret, quia nihil e880t. eum autem, qui semper sit, n0n seri sed esse illum in aeuum aeu0rum.
Stoicis seclusi 6 deo scripsi: d0min0 PNF 7 ex qua P, et quia NF deus scripsi: dominus P 9 pessimis pict0r ille scripsi pessimus piet0r illis PNF 10 deum scripsi: dominum P l6 deus scripsi: dominus PNF 12 qua deum scripsi: qua d0minus P 18 fecisset aliquid, ipsius uulgo aliquid seclusi 21 t0tum seclusi 22 et n0n esse scripsi: et n0n t0tum PNF t0tum seclusi 23 t0tum seclusi id add. Iun
184쪽
Quinti Septimi Florentis Tertulliani
igitur n0n de semetips0 sedisse illum, qui n0n eius fuerit 00ndici0nis, ut de semetips0 facere p0tuisset. pr0 inde ex nihil0 n0n p0tuisse eum sadere sic c0ntendit, bonum et 0ptimum definiens deum, qui b0na atque 0ptima tam uelit facere quam sit; imm0 nihil n0n b0num atque 0ptimum et uelle eum et sadere. igitur 0mnia ab 00 b0na et 0ptima 0p0rtuisse seri secundum e0ndidi0nem ipsius. inueniri autem et mala abe0 facta, utique n0n ex arbitri0 nec ex u0luntate; quia si ex
arbitri0 et u0luntate, nihil ine0ngruens et indignum sibi
saceret. qu0d erg0 110n arbitri0 si10 fecerit. intellegi 0p0rtere ex uiti0 alicuius rei factum, ex materiae Sine dubi0.3. Adicit et aliud: deum semper deum semper etiam d0mi
illum Semper d0minum haburi, sicut et semper deum, Si n0Bfuisset aliquid retr0 semper, cuius semper d0 minus haberetur. fuisse itaque materiam semper dum de0 d0 min0. hanc c0niecturam eius iam hinc destruere pr0perab0, quatenu8 pr0ptern0n intellegentes adiecisse duxit, ut 80iat cetera qu0que argumenta tam, intellegi quam reuinci. dei n0men dicimus semperfuisse apud ipsum et in ips0, d0mini uer0 110n semper. diuerSaenim utriusque c0ndici0. 80ilicet deus substantiae ipsiu8 n0men, id est diuinitatis, d0minus uer0 n011 substantiae, sed poteStatiS substantia semper fuit cum su0 110mine, qu0d est deu8; p0Stea
dominum P 8 ex o m. N 9 nihil seclusi spotueris et emendare quia i si ex arbitri0 . . nihil ine0ngruens mo) 11 materiae scripsi: materia esse 'F 12 semper addidit Ion 13 d0minum Iune deum P 16 eum reddidi ef. I27, 5) 17 quatenus scripsi: quantus F, quam hactenus PN uuloo 18 duxit, ut sciat F, duxi, ut sciant ' uulgo
19 tam Γ, om. Pse intellegi quam R , intellegi i P 20 ipsum
scripsi: Semetipsum P ipso se, semetipso P uulpo domini scripsi: dominum P diuersa deus om. F 21 seilicet deus scripsi: sed deus PNFR'. deus R uuloo 22 deum uero non substantia et p0testati F 23 substantia F, substantiam Ire uulgo fuit scripsi: suisse PNF 24 d0mini seripsi: dominus PN uul90, Om. F, Ρ0Stea p0 testas d0mini mo
185쪽
runt, in quae p0testas d0mini ageret, ex ill0 per accessi0nem p 0testatis et factus et dictus est d0 minus, quia et pater deus est et iudex deus est, n0n tamen ide0 pater et iudex semper, quia deu8 Semper. nam nec pater p0tuit esse ante filium nec 5 iudex ante delictum. fuit autem tempus, cum et delietum et filius h0n fuit, qu0d iudicem et qui patrem deum faceret. sic et d0 minus deus n0n ante ea, qu0rum d0 minuS existeret, sed deus tantum, futurus quand0que, Sicut pater per filium, sicut iudex per delictum, ita et d0minus per ea, quae sibi 16 seruitura fecisset. argutari tibi uide0r, Herm0genes 3 nauiter Scriptura nobis patr0cinatur, quae utrumque n0men ei distinxit et su0 temp0re 0stendit. nam 'deus' quidem, qu0d erat Semper, statim n0minat: in principi 0 fecit deus caelum et terram, ac deinceps, quamdiu faciebat qu0rum d0minus futurus 15 erat, 'deus' 80lumm0d0 p0nit: et dixit deus, et fecit deus, 0t uidit deus, et nusquam adhuc 'dominus'. at ubi uniuersa perfecit ipsumque uel maxime h0minem, qui pr0prie deum et intellecturus erat d0minum et iam c0gn0minaturus, tunc etiam d0mini n0men adiunxit: et cepit deus d0 minus h0mi-20 Ilem, quem finxit, et praecepit deus d0 minus Adae exinde d0minus qui retr0 deus tantum, ex qu0 habuit cuius esset. nam deus sibi erat, rebus autem tunc deus cum et d0minus. igitur in quantum putabit ide0 materiam Semperfui SSe, quia d0 minus semper esset, in tantum c0 stabit nihil
qu0d patrem P corr. R) deum scripsi: dominum 'F T deus addidi ante ea R, antea P 8 deus seripsi: dominus P tantum futurus uul9ο 10 argutari Iuno argumentari Pse gnariter N IT deum et scripsi: d0minus et P Ri, d0minum R) uulgo, qui, proprie d0minHS, et Eng cf. Gen. I, 28, 18 dominum P , deum Eny et iam Eng etiam 'F cognominaturus P R c0gn0minatur R 19 domini 8crip8i: d0minus se, om. P add. R eae Hirsαugiensi) deus d0minus , d0minus deus P uulgo 20 adae F, ac d0 PN 21 exinde F, inde PN 22 sibi csemper Eny tunc deus cum et seclusi, defendit
186쪽
Quinti Septimi Florentis Tertulliani
eg0 pr0pter Π0n intellegente S. qu0rum Herm0genes extrema linea est, et quidem ex penu etiam ip8iu8 ret0rqueb0 aduersus illum. cum enim neget materiam natam aut factam, Sie qu0que inueni 0 d0mini n0men de0 Π0n c0mpeti8 Se in materiam qua libera fuerit necesse est quae 0riginem n0n habend0 110uhabuit audi0rem, qu0d erat nemini debens ide0que nemini seruiens. itaque ex qu0 deus p0te Statem Suam exercuit in eam, faciund0 ex materia, ex ill0 materia d0minum deum passa dem0 strat h0c illum tamdiu n0n fui 880, quamdiu ' fuit h0 c. 4. Hinc denique incipiam de materia retractare, qu0d eam de0 00mparet, pr0 inde B0n natam, pr0 inde n0n lactam, pr0inde aeternam sine initi0, 8ine fine pr0p08itam. quis enim alius dei census quam aeternita 83 quis alius aeternitatis status quam Semper fuisse et futurum e880 ex praer0gatiua nullius
initii ot nullius suis 3 h00 si dei est pr0prium, 80lius dei erit, cuius est pr0prium, sedi quia si et alii adscribatur. iam n0 erit dei pr0prium, Sed c0mmune cum e0, cui et adscribitur. nam etsi sunt qui dicuntur dii siue in ea el0
2 ex penu etiam Late ex penitentia P . epinoemata Urs, experimenta Oehlerus, experientiam Eng ipsius se, illius P uulgo 5 qua P si odii. R) F, quam N, quia R uulgo 6 auct0rem Urs: hanc rem F, rem re, regem Ens nemini-ide0que om. PN, quos sequitur Eng debens v. d. Vliet debet F 9 quamdiu cn0n feeit h0cJ fort. quamdiu fuit h0e P, quamdiu hoc fuit N, quamdiu fuit h0c utique F sed del. utique librarius ipse) 11 dei,c0mparet scripsi: deus c0mparet NF, deus sibi c0mparet P uulpo 12 aeternam seclusi cf. I32, 2I) pr0p0sitam Pam: pr0p0sita P0 16 sed seclusi: scilicet Oehlerus si et Urs: et si P iam om. P add. R eae Hirsaugiensi)18 grauius corrupta e88e puto quae ubhinc sequuntur his de causis: D hiscit
Sententia ante uerba: nam etsi ... 29 abundare uidentur uerba et, ut dixi,- alterius esset. 39 non liquet, quo referendum sit illud quod I3I 2 49 non iuste procedit oratio inde a uerbis: aut quid sqq. - Haud leuibus sane medelis adhibitis sic uelim restitui: cui et adscribitur, quo magiS... proprium est. et ut dixi. . . alterius esset nam et Si Sunt .... pater, ex quo Omnia. quod Si. . . ut uniuS Sit. quid autem erit unicum et singulare, cui nihil
adaequabitur, nisi qu0d principale etc. 20 qu0 Γ', qui e0 PN FEM
187쪽
esse debeat qu0d dei pr0prium est; et ut dixi, iam n0n pr0prium es 8 et, quia alterius e88et. qu0d Si deus est, uni eum sit necesse est, ut unius sit. aut quid erit unicum et singulare, nisi cui nihil ad aequabitur 3 quid prinei pale, nisi 5 qu0d Super 0mnia, nisi qu0d ante 0mnia et ex qu0 0mnia phaed deus s0lus habend0. e St, et 80luS habend0, Unu8 e St. si sit alius habuerit, t0t iam erunt dii, qu0t habu0rint quaedui sunt. ita Hurm0genes du08 de08 infert, dum materiam parem' d00 infert. deum autem unum e880 0p0rtet, quia qu0d Summum 10 sit deus est: summum autem non erit nisi qu0d uni eum fuerit; unicum autem esse n0n p0terit cui aliquid adaequabitur; adaequabitur autem de0 materia, cum aeterna gensetur. 5. Sed deus deus est, et materia materia est. quasi diuersitas n0minum c0mparati0ni resistat, si status idem uindissetur. 15 sit et natura diuersa, sit et larma n0n eadem, dumm0d0 ipsius status una sit rati0. innatus deus: an n0n innata et materia γ semper deu8: an n0n semper et materia 3 amb0 sine initi0, amb0 sine sine, amb0 etiam audi ires uniuersitatis, tam
qui fecit quam de qua feeit. neque enim p0test Π0n et materia20 auctrix 0mnium deputari, de qua uniuersitas c0118i8tit . qu0m0d0 resp0ndebit 3 n0n statim materiam e0mparari de0, si quid dei habeat, quia n0n t0tum habend0 110n c0ncurrat in plenitudinem c0mparati0nis 3 qui de0 reliquit amplius, ut non t0 tum dei materiae dedisse uideatur 3 uel qua, inquit, 25 et sie habente materia salua sit de0 et auct0ritas et substan-5J cf. R0m. 9, 5. cf. C0l. 1, 17. es. I Cor. 8, 6. 3 sit om. F 6 solus seelusi est habendo om. P 7 habuerint P, habuerunt se 8 dum add. Lun 9 infert PN, infers F, inferens Eny quae abhinc usque in friem capitis leguntur eorum, quae antecedunt, nullam habent rationem; addita uidentur, quia interciderat Supra coniunctio dum 1 2 aeterna R. in aeterna P, materna materia F 15 dummodo R , dum nomini PNFRx 16 ratio sit F innata et scripsi: et innata et se, et innata P 18 uerba ambo etiam-e0nsistit neque ipsa sine ostensione 3unt, ut quae non pertineant ad statum sed ad actum dei, neque concordarit cum eis quae paulo infra leguntur l. 25 sqq. 23 qui quomodo) de0 ge quid eo 'F, quid deo R uulgo 25 auet0ritatis F substantiae se
188쪽
132 Quinti Septimi Florentis Tertullianitia, qua 80lus et primu S et auct0r et d0 minus 0mnium censeatur. ueritas autem Sic unum deum exigit defendend0, ut s0liussit quicquid ipsius est. ita enim ipsius erit, si fuerit s0lius, quia et ex h00 alius deus n0n p0ssit admitti, dum nemini licet habere de d00 aliquid. erg0, inquis, nec B08 habemus dei aliquid 3 immo habemus et habebimus, Sed ab ip80, 110na 110bis. nam et dei erimus, si meruerimus illi esse, de quibus pra0dicauit: eg0 dixi u08 dii estis, et stetit deus in
pr0prium faeit qu0d cum de0 habet. aut si a de0 aecepit qu0d est dei, 0rdinem dic0 aeternitatis, p0test et credi et habere illam cum d00 aliquid et deum illam n0n esse 3 quale est autem, cum c0nfitetur ille illum aliquid cum de0 habere
et uult 80lius dei esse qu0d materiam n0n negat habere 36. Dicit saluum de0 esse, ut et 80lus sit et primus et 0mnium auct0r et 0mnium d0 minus et nemini c0mparandu8: per quae haec est, materiae qu0que adscribit. ille quidem deus e0ntestabitur de08 et iurabit n0nnumquam per semetip8um, qu0d aliu8n0n sit qualis ipse, sed mendacem eum faciet Herm0genes. erit enim et materia qualis deus, infecta, innata, initium n0n habens nec finem. dicet deus: eg0 primus, Sed qu0m0d0 primus,
cuius materia coaetanea est 3 inter c0aetane08 enim et contemp0rate 8 0rd0 D0n e St. aut et materia prima est. extendi inquit, caelum 80lu8. atquin n0n 80lus; cum ea enim 84 Ps. 81. 6. 184 cf. Εx0d. 20, 3. 19J cf. Es. 45, 20. 22J Es. 41, 9; 44, 6; 48, 12. ei. Ap0c. 1, 17. 24J Es. 44, 24.
1 et auct0r scripsi cf. infra l. I 6): auctor est PF, auctorem N, auctor omnium EM 2 defendendo PN, defendo F intellege: ueritas autem unum deum defendendo sic exigit 4 quia addidi 6 aliquid. immo uulsto si ab ips0 F 9 ex gratia P, et gratia se 10 deo facit F materiae N, materia PF I3 illa non esse F esse Θ quale Engresse. quale uulgo 14 ille cillam Eny ille PNF, illam Oun der Vliet 17 per quae haec est scripsi: per quae nec est P Ri, quae m0x Ity uulgo 18 ille P . ego Pam 19 deos Eny: deus PNF contestari detestari, ut uidetur) iurabit scripsi: iurauit OF 22 sed seripsi: et Pse 23 enim scripsi: autem 'F cuius se, cui P 2b enim PNF, etiam Oehlerus
189쪽
extendit, de qua et extendit. eum pr0p0nit salu0 dei statu
fuisse materiam, uide ne reddatur a n0bis pr0inde Salu 0 statu materiast fuisse deum. 00mmunis tamen Status amborum. Saluum erg0 erit et materiae, ut et ipsa 80la γ iuerit, sed eum 5 d00, quia et deu8 80lus. sed cum illa, et ipsa prima cum de0, quia et deus primus cum illa, sed et ipsa ine0mparabilis eum d00, quia et deus inc0mp0rabilis cum illa, et auctrix eum d00 et d0mina eum d00. sie aliquid et n0n t0tum mat0ria o hab0r0 aa ita illi nihil reliquit Herm0genes, qu0d Π0n
10 et materiae c0ntulisset, ut 110n materia d00, sed deus p0tius materiae c0mparetur. atque ade0 cum ea, quaρὶ pr0pria dei uindicamus: semper fuisse, sine initi0 sine fine, et primum fuisse, et s0lum, et omnium auct0rem, materiae qu0que c0mpetant, quaer0, quid diuersum et alienum a d00 ad per h0cio priuatum materia p08sederit, per qu0d de0 n0n c0mpararetur 3 in qua si 0mnia dei pr0pria redensentur, satis praeiudicant de reliqua c0mparatione. 7. Si min0rem et infert 0rem materiam d00 et ideirc0 diu 0rsam ab ρ0 0t idcirc0 ine0mparabilem illi c0ntendit, ut mai0ri, 20 ut Superi0ri, praescrib0 n0n capere ullam diminuti0nem et humiliati0nem qu0d sit aeternum et innatum, quia h0c et deum faciat tantum quantus est, null0 min0rem neque Subiecti0rem, imm0 0mnibus mai0rem et sublimi0rem. Sicut enim cetera, quae nascuntur aut sunt et idcirco aeterna non sunt, 25 semel 0pp08ita sint, qua et initi0, admittunt ea. quae deus n0n capit, diminutionem die0 interim et subieetionem, quia nata
2 reddatur Urs: irrideatur P, rideatur N, rudeat et F 3 deum Urs: deus OF communis NF. c0mmuni P uulgo status scripsi: Stature, statum F 4 sola addidi 5 illa. et uulgo et ipsa cum illa Om. P add. R in mg. mrsaugiensi) N 6 ipsa incomparabilis se, illa incomparabilis P uulgo T quia et auctrix F 8 et domina cum deo om. N sic ut Eny 9 lacunam signaui: deum c0ntenderes 3 uel simile quid intercidisse puto, c0ncessit deo mente supplendum putat Eng quin0n et F 10 ut P. et NF 11 quae add. R , om. PNFRI 18 desideratur: et omnium dominum competant R , competat 'FRI 16 si reddidi 18 diuersum a deo F 22 deum R, deus Pse 24 fiunt scripsi: finiunt P0 25 qua Oehiems: quae PQ, quia Iun
190쪽
Quinti Septimi Florentis Tertulliani
et saeta sunt, ita et deus ide0 ea n0n eapit, quia nec natus 0mnin0 nec factus e8t. et materiae autem Status talis est. igitur ex du0bus aeternis, ut innatis, ut infectis, de0 atque materiai 0b eandem rati0nem c0mmuni S Status ex aequ0 habentibus id, qu0d neque diminui nee subici admittit, id est aeternitatem, neutrum dicimus alter0 e88e min0rem siue mai0rem, neutrum alter0 humili0rem siue superi0rem, sed Stare amb0
ex pari magna, ex pari Sublimia, ex pari 80lidae et persectae felieitatis, quae cen8etur aeternita8. neque enim pr0ximi erimus 0pini0nis nati0num, quae, Si quand0 c0guntur deum e0nsteri, tamen et ali0s infra illum u0lunt. diuinitas autem gradum n0n habet, utp0te unica. quae si et in materia erit, ut pr0inde innata et infecta et aeterna, aderit t0ta utr0bique, quia min0r
Se nu8 quam p0terit e 88 e. qu0m0d0 ergo discernere audebit Herm0genes atque ita subicere de0 materiam, aeternam aetern0, innatam innat0, auctristem auct0ri, dicere habentem: et eg0 prima, et eg0 ante 0mnia, et eg0 a qua 0mnia; pares fuimus simul fuimus, amb0 sine initi0, 8ine fine, amb0 Sine auct0re, sine d0mino. quis me de0 subicit e0ntemp0rali 00aetane03 si quia deus dieitur, habe0 et eg0 meum n0men. aut eg0sum deus aut ille materia, quia amb0 sumus qu0d alter est
scilidet subiciat illi, atquin etiam praep0nit illam d00 et deum
p 0tius subicit materiae, cum uult eum de materia cuneta fecisse. si enim ex illa usus est ad opera mundi, iam et materia superi0r inuenitur, quae illi c0piam operandi submini-2 et om. F et materiae-talis est om. N 3 et duobus innatis et aeternis N 4 materia F, materiae PN 5 nec subici om. F, neque
subici 1 10 opini0nis seripsi cf. I p. Ip6, I6): 0pinionibus P 13 aeterna B, aeternae OF aderit P, aderint F, aderunt N t0ta add. Eng 16 habentem F, audentem o uulgo 18 ambo sine fine F 19 sine domin0 seripsi: sine deo Pse me PN, ille F deo ne deus 'F Oehlerus 23 uerba: putans sputas P ) itaque subiciat illi, quae in libris mss. in fne capitis antecedentis leguntur, hic