Quinti Septimi Florentis Tertulliani opera

292쪽

Quinti Septimi Florentis Tertulliani

Asia h0e genus peruersitatis intulit R0manae hum0 h0m0 et alias inquietus, insuper de laetati0ne martyrii inflatus 0b s0lum ot simplex et breue carceri S taedium; quand0, et si c0rpus suum tradidisset exurendum, nihil pr0 fecisset, dile eti0nem dein0n habens, cui HS chari Smata qu0que expugnauit. nam idem 5 tunc epi800pUm R0manum, agn08centem iam pr0phetias M0ntani Ρris ea0 Maximillae et ex ea agniti0ne pacem ecclesiis

Asiae et Phrygiae inferentem, salsa de ipsis pr0phetis et

n0g0tia diab0li Praxeas R0mae pr00urauit: pr0phetiam expulit et haeresim intulit, paraeletum fugauit et patrem erucifixit.

frutidauerant avenae Praxeanae hic qu0que, Supel Seminatae d0rmientibus multis in simplicitate d0ctrinae; traductae dehine 15 per quem deus u0luit etiam euulsae uidebantur. denique cauerat pristinum d00t0r de emendati0ne sua, et manet chir0 graphum apud p8ychic08, apud qu08 tunc gesta res est. exinde Silentium. et n08 quidem p 08tea agnitio paraeleti atque defensi 0 disiunxit a psychicis. auenae uer0 illae ubique tunc Semen ruexcusserant. id aliquamdiu per hyp0erisin subd0la uiuacitate latitauit et nunc denu0 erupit. sed et denu0 eradicabitur, si u0luerit d0 minus, in ist0 c0mmeatu; si qu0 minus, die Su0e0lligentur 0mnes adulterae fruges et cum ceteris scandalis igni inextinguibili cremabuntur. 252. Itaque p08t tempus pater natus et pater pa8SUS, ip8e deus d0 minus 0mnip0tens, Iesus Christus praedicatur. n084J cf. I C0r. 13, 3. 14J cs. Matth. 13, 25. 214 cf. Matth. 13, 30.

293쪽

VI. Aduersus Praxe a11 1-2.

u0r0 et semper et nunc magis, ut instructi0res per para cl0- tum, de duet0rem Scilicet 0mnis ueritatis, unicum quidem deum eredimus, sub had tamen dispensati0ne, quam 0ik0110-miam dicimus, ut unici dei sit et filius, serm0 ipsius, quis ex ip80 pr00e88 erit, per quem 0mnia facta sunt et sine qu0 laetum est nihil. hunc missum a patre in uirginem et ex ea natum, h0minem et deum, filium h0minis et filium dei, et

e0gn0minatum Iesum Christum; hunc passum, hunc m0rtuum et sepultum secundum seripturas et resuscitatum a patre et1d in cael0 resumptum Sedere ad dexteram patris, uenturum iudicare uiu0s et m0rtu 08; qui exinde miserit secundum pr0missi0nem suam a patre Spiritum Sanctum, paradietum, sanctificat0rem si dei 00rum, qui credunt in patrem et filium et spiritum sanctum. hane regulam ab initi0 euangelii 15 decueurri88e, etiam ante pri0res qu0sque haeretic08, nedum ante Praxe an hesternum, pr0babit tam ipsa p0sterita 8 0mnium haeretic0rum quam ipsa n0uellitas Ρraxeae hesterni. qu0 peraeque aduersus uniuersas haereses iam hinc pra0iudicatum sit id e88e uerum, qu0dcumque primum, id esse adulterum, qu0d-20 cumque p08terius. Sed Salua ista praescripti0ne ubique tamen pr0pter instrueli 0nem et muniti0nem qu0rundam dandus est etiam retraetatibus l0eus, uel ne uideatur unaquaeque peruer-8itas n0n examinata, sed praeiudieata damnari, maxime haed, quae se existimat meram ueritatem p 088idere, dum unielim 25 deum n0n alias putat credendum, quam si ipsum eundem'

que et patrem et filium et spiritum dicat; quasi n0n Sic

mentum, quae unitatem in trinitatem disp0nit, tres dirigens

294쪽

Quinti Septimi Florentis Tertulliani

patrem et filium et spiritum, - tres autem n0n Statu, Sed gradu, nee substantia, Sed Dyma, nec p0te State, Sed Speeie, - uniuS autem substantia0 et unius Status et uniu8 p0 testatis, quia

unus deus, ex qu0 et gradus isti et f0rmae et spe dies in ii0mine patris et filii et spiritus Sancti deputantur. qui qu0- 5

3. Simplices enim quique, ne dixerim imprudentes et idi0tae quae mai0r Semper credentium par8 est, qu0niam et ipsa regula fid0i a pluribus diis saeculi ad unicum et Herum 16 deum transfert, n0n intellegentes unidum quidem sed cum Sua 0ik0n0mia esse credendum, expaue Scunt, qu0d 0ik0n0miam numerum et disp0 siti0nem trinitatis diuisi0nem praesumunt unitatis, quand0 unitas, ex semetipsa derivans trinitatem, n0n destruatur ab illa, sed administretur. itaque du08 et tres iam is iactitant a n0bis praedicari. Se uer0 unius dei cult0res pra0Sumunt, quasi n011 et unitas inrati0ualiter c0lle eta haeresim faciat et trinitas rati0naliter expen8a ueritatem e0nStituat.'m0na reli iam', inquiunt, 'tenemus, ' et ita 80num ipsum U00aliter exprimunt etiam Latini et tam 0pifice, ut putes ill08 qb tam ben0 intelleg0r0 m0narchiam quam enuntiant. Sed m0narchiam s0nare student Latini 0ik0n0miam intell0gere n0lunt

etiam Gra0 ei. at eg0, si quid utriusque linguae praecerpSi

m0narchiam nihil aliud signis dare sei0 quam singulare et lanteum imperium; n0n tamen praescribere m0narchiam ide0, 251 spiritum M. spiritum sanetum FN uulgo parenthesin indicaui, Sed Ne8cio, an dupleae uerborum recensio hic sit aynoscenda 5 qui addidi: qu0m0d0 autem Urs 6 retractatus Pam 12 0ih0110miu

295쪽

quia uniu8 sit, elim, cuius sit, aut filium n0n habere aut ipsum se sibi filium fecisse aut m0narchiam suam n0n perqu0s uelit administrare. atquin nullam die0 d0minati0nem ita unius sui esse, ita singularem, ita 1110narchiam, ut n0n etiam 5 per alias pr0Xima S per80n38 admini8tretur, qua S ip 8a pr08pexerit 6mdiales sibi. si uer0 et filius fuerit ei, cuius m0narchia sit; n0n statim diuidi eam et monarchiam esse desinere, Si partiqeps eius adsumatur et filius, sed pr0inde illius es soprinstipaliter, a qu0 00mmunicatur in filium, et dum illius 10 e St, pr0inde m0narchiam esse, quae a du0bus tam unitis e0ntinetur. igitur si ot m0narehia diuina per t0t legi0nes et exercitus anget 0rum administratur, sicut scriptum est: miliescenties centena milia adsistebant ei, et milies centena milia apparebant ei, nec id 00 unius esse desiit, ut desinat 15 m0 Barchia e880, quia per tanta milia uirtutum pr0 euratur: quale est, ut deus diuisi0nem et dispersi0nem pati uideatur in fili 0 et in spiritu sanet0, secundum et tertium 80rtitis l0 eum, tam e01180rtibus substantiae patris, quas n0n pati tririn t0t anget 0rum numer0, et quidem tam alien0rum a Substantiu tia patris 3 membra et pign0ra et instrumenta et ipsam uim

ceas. euersi 0 enim m0narchiae illa est tibi intellegenda, cum alia d0minati0 suae c0n diei 0nis et pr0prii status ad per h0025 aemula superducitur, cum alius deus infertur aduersus crea-t0rem, ' tunc male, cum plures, sequndum Valentiu0s et Prodic08: tune in m0narchiae eversi0nem, eum in creat0ris destrueti0nem. 12J Dan. 7, 10.

1 eum Rig: eius PMF non om . P αdd. in ing. m. I) 3 uelit RF. uenit PM 10 unitis Enye unicis PMF l5 quia om. F 19 et quidem tam calienorum Gel: et quidem tam PMF, et quid Θ demta Eno, ecquid nata Oehi us 20 patris membra Ointerus Eng 24 alio P 26 tune male of , cum Marci 0ne Oehlerus, tunc mage magis) Enge mihi

totus hic locus inde a uerbis cum alius deus usque in friem capitis interpolatoris eme uidetur; quo remoto quae in initio insequentis capitis tessuntur arctissime se applicant ad uerba euersio- superducitur 26 Pr0-

296쪽

Quinti Septimi Florentis Tertulliani

4. Ceterum qui filium n0n aliunde dedu00, sed de substantia patris, nihil facientem sine patris 110luntate, 0mnem a patre H0BSecutum p0testatem, qu0m0d0 p08sum d0 fide de-Struere m0narchiam, quam a patre fili0 traditam in fili0 seru03h0e mihi et in tertium gradum dictum sit, quia Spiritum n0n aliunde de put0 quam a patre per filium. vide erg0, ne tu p0tius m0narchiam destruas, qui disp0 siti0nem et dispensa ti0n0m eius euertis in t0t n0minibus c0nstitutam, in qu0t deus u0luit. ade0 autem manet in su0 statu, licet trinitas inferatur ut 0tiam restitui habeat patri a fili0, siquidem ap0st0lus seribit de ultim0 fine: cum tradiderit r0gnum de0 et patri. oportet enim eum regnare usque

dum p0nat inimicos eius deus sub pedes ipsius,

- seilicet secundum psalmum: Sede ad dexteram meam,d0 nec p0nam inimic0s tu08 8 ea bellum pedum tu0rum - cum autem Subieeta erunt illi 0mnia absque e0.

qui ei subiecit 0mnia. tunc ut ips0 subici 0 tur illi, qui ei subi odit omnia, ut sit deus 0mnia in omnibu S. videmus igitur n0n 0besse m0narchiae, filium etsi h 0di0 apud filium est, quia et in su0 statu est apud filium et cum 8Π0 statu restituetur patri a fili0. ita eam nem0 h00 n0mine destruet, si stium admittat, cui et traditam eam a patre et a qu0 quand0que restituendam patri c0nstat. li 00 un0 capitulo epist0lae ap0st0licae p0tuimus iam et patrem et stium 08t0ndiSSe du08 esse, praeterquam ex n0minibus patris et filii etiam ex 00, qu0d qui tradidit regnum set cui tradidit; itomqui subiecit et dui subiecit du0 sint nece8se est. 5. Sed quia du0s unum u0lunt esse, ut idem pat0r et filius habeatur; 0p0rtet 0t t0tum de stio examinari, an sit et 11 Ι C0r. 15, 24. 12J I C0r. 15, 25. 14J Ps. 109, 1. 16 ΙC0r. 15, 28. 6 deputo scripsi: puto P0 9 in suo statu manet F 11 fine: tunc finis, fort. 16 illi om. F 19 filium seclusi 22 si addidit R om. PMFRi 26 qui tradidit et cui tradidit regnum P inuertit ordinem RSec. Hirsaugiensem) 27 subicit P e s. v. add. R) et cui subiecita id. R, Om. PMF 28 esse uolunt F 29 oportet in totum fort.

297쪽

qui sit et qu0m0d0 sit, et ita res ipsa f0rmam suam Scripturis, et int0rpretati0nibus earum patr0stinantem, uindicabit. aiunt quidam et Genesim in Hebraic0 ita incipere: in prin-eipio deus fecit sibi filium. h00 ut firmum non sit, 5 alia me argumenta deducunt de ipsa dei disp08iti0ne, qua fuit anto mundi c0 stituti0nem ad usqu0 filii generati0nem.

ante 0mnia 0nim deus erat s0lus, ipso sibi et mundus et J0cus et 0mnia, s0lus autem, quia nihil aliud extrinsecus praeter illum. ceterum ne tune quidem s0lus; habebat enimio Se quin quam habebat in semetipso, rati0nem suam scilicet.

rati0nalis enim d0us, et ' ratio in ipsum prius et ita ab ip800mnia. quae ratio sensus ipsius est, hanc Graeei λ676v distulit, qu0 u0cabul0 etiam serm0nem appellam iis, ide0que iam in usu est n0str0rum per simplicitatem int0rpretationisa5 80rm0nem dicere in prim0rdi 3 apud deum fuisse, cum magis

rati0nem c0mpetat, antiqui0rem haberi quia n0n serm0nalis a principio sit rati0nalis deus fetiam ante principium et quia

1 ipsa res P inuertit ordinem R) 2 patrocinantem scripsi: patr0cinantibus PMF 3 quidam inaceonius: quidem PMF 5 argumenta me F deducunt docent, ut deductor 229; I) doctor de scripsi: ab P0 8 aliud om. P 10 rationem, suam scilicet inhierus 11 ipsum MP corr. u in o R), ipso FR uulgo et ratio in ipsum η ips0 prius et ita ab ipso alia fort. 12 est. hanc uulsto Λ0Γ0Ν Μ, logon PF 16 c0mpetat scit. dicere in primordio apud deum fuisse antiquiorem haberi seclusi 17 sit scripsi: sed PMF etiam ante principium seclusi 23 ser-m0ne reddidi 24 id quo scripsi: id quod MF, idque quo P 25 amo, rec0

298쪽

Quinti Septimi Florentis Tertullianidine dei, qu0d habeas et tu in temetip80 rati0nem, qui es

rati0ne Serm0uem p088um itaque n0n temere praestruxisse et tune deum aute uniuersitatis c0nstituti0nem 80lum 110n fui88e, habentem in semetips0 pr0inde rati0nem et in rati0ne Serm0nem, quem Sedundum a Se fecerat agitand0 intra se . 6. Haed uis et hae e diuitii sensus disp08 iti0 apud seripturas etiam in s0phiae 110mine ostenditur. quid enim sapientius rati0110 d0i siue serm0n03 itaqu0 80phiam qu0que exaudi Ut Sedundam pers0nam c0nditam: prim0 d0 minus creauit me initium uiarum in 0pera sua, priuSquam terram faceret, priuSquam m0ntes c0li 0 carentur; ante 0mne Sautem c0lles generauit me, in sensu si10 sei licet c0ndens et generans. dehinc adsistentem eam in ipsa 0perati0ne c0gn08ee:

scripsi: ratio PMF necesse est in anim0 MP inuertit ordinem Rsecund. Hii augien8em , in animo necesse est FR uulgo 9 in quo est lex ipsa ratio F 10 secundus Secunda, id est alia persona cf. 8ufraconlocutorem pateris Serm0nem et quae infra sequuntur l. I5 sqq.) II per quem- alius est seclusi 12 quant0 R quando PMFRi 13 agitur seclusi 14 qu0d habeat sermonem seclusi 18 fecerat scripsi: faceret

299쪽

cum pararet, inquit, caelum, aderam illi simul; et qu0m0d0 f0rtia faciebat super uent08 quae Sur Sum nubila, et qu0m0d0 tut 08 p0nebat s0ntes eius, quae Sub caelo, 0g0 eram cum ill0 00mpingen S, eg 0 eram, ad quem 5 gaudebat; c0tidie autem 0blectabar in pers0na ipsius. iam, ut primum deus u0luit ea, quae cum 80phiae rati0ne et serm0110 disp0suerat intra se, in substantias et species suas edere, ip8um primum pr0 tulit serm0nem, habentem in se indiui duas Suas 80eias, rati0nem et 80plitam, ut per ipsum serent 10 uniuerSa, per quem erant c0gitata atque disp08ita, imm0 et facta iam, quantum in dei sensu. h0c enim eis deerat, ut 00ram qu0que in suis speciebus atque sub Stantiis c0gu0800-rentur et tenerentur.

7. Tunc igitur etiam ipse serm0 Speciem et 0rnatum Suum ab Sumit, 80num et 110cem, cum didit deus: fiat lux. hare est natiuitas persecta Serm0nis, dum ex d00 pr0 cedit. 00nditus ab e0 primum ad c0gitatum in n0mine 80phiae: d0 minus e0ndidit me initium uiarum, dehinc g0neratus ad esseetum: cum pararet caelum, aderam illi, exinde, eum 20 patrem sibi faciens, de qu0 pr0 cedend0 ., filius factus est, prim0genitus, ut ante 0mnia genitus, et unigenitus, ut 80lii Sex de0 genitus, pr0prie de uulua 00rdis ipsius, Sedundumqu0d et pater ipse testatur: eructauit c0r meum Sermonem 0ptimum. ad quem deincep8 gaudens pr0inde gaudentem

25 in pers0na illius: filius meus es tu, inquit eg 0 h0 die

genui te, et: ante luciferum genui te. sic et filius ex1J Pr0u. 8, 27. 28. 30. 15J Gen. 1, 3. 174 Pr0u. 8, 22. 19J Pr0u. 8. 27. 23J Ps. 44, 2. 25 Ps. 2, 7. 26J Ps. 109, 3.

300쪽

236 Quinti Septimi Fl0rentis Τertulliani Sila per 80na pr0stetur patrem in n0mine 80phiae: d0 minus condidit me initium uiarum in 0pera sua; ante omnes autem c0lles generauit me. nam si hic quidem sophia uidetur dicere c0nditam se a d 0 min0 in 0pera et uias eius, alibi autem per serm0nem 08tenditur omnia laeta essest sine ill0 nihil factum, sicut et rursum: sermone eius casili c0nfirmati sunt et spiritu eius 0mnes uires e0rum, utique e0 Spiritu, qHi Serm0ni inerat, apparet unam eandemque uim esse nunc in 110 min0 80phiae nune in appellati0 ne sermonis, quae initium accepit uiarum in dei 0pera et quae caelum c0nfirmauit, per quam omnia facta sunt et si equa nihil laetum est. nee diutius de ist0, quasi n0n ipse sit serm0 et in s0phiae et in rati0nis et in 0mnis diuini animi et spiritus 110mine, qui filius factus est dei, de qu0 pr0deund0 generatu8 e St. erg0, inquis, das aliquam substantiam es 80 Serm0nem, Spiritu et 80phiae traditi0ne c0nstructam 3 plane. n0n uis enim eum substantivum habere in re per

substantiae pr0prietatem, ne, ut res et per80na quaedam uiderip0ssit et ita capiat secundus a d00 c0nstitutus du0s effidere patrem et filium, deum et serm0nem. quid est enim, dicis, Serm0, ni Si U0X et 80nus 0ris et, sicut grammatici tradunt, aer 0ssensus, intellegibilis auditu, ceterum uaduum ne sei 0 quid et inane et ine0rp0rate 3 ut 0g0 nihil die0 de de0 inane et uacuum pr0dire p0tuisse, ut n0n de inani et uacu0 pr0latum, nec carere Substantia qu0d de tanta substantia pr0e08sit et tantas substantias sedit; sedit enim set ipse quae saeta sunt

2 in opera sua RF, in sua 0pera M scori . m. I) P 8 serm0ne M14 est om. P add. R in my. eae Hirsaugiensi) 15 dare annehmen, ut uidetur 17 plane. non uis enim MFGR. plane nouimus P 18 ne addidi ut res et persona intellege: sicut res ita et persona) 19 capiat R , capias PMFRὲ 20 dieis seripsi dices P0 21 sermo R, serm0ni

de tanta substantia om. P sadd. R eae Hirsaugiensi) 26 tantas substantias RF, tanta substantias M tantas m. 3). tanta substantia P corr. R)51015 20 25