장음표시 사용
351쪽
det u0bis spiritum sapientiae et agniti0nis, alius erit deus Christi Iesu eharismatum spiritalium largit0r. certe, ne per 0mnia evagemur, qui suscitauit Christum suscitaturus fest et m0rtalia c0rp0ra nostra tamquam alius 5 erit su8eitat0r quam pater, m0rtuu8 et pateri suscitatus 8i Christus, qui est m0rtuu8, pater e St. 29. Obmutescat 0bmutescat ista blasphemia. sufficiat Christum, stium dei. 1110rtuum dici, et h00, quia ita Seriptum e8t.
nam et ap08t0lus, n0n Sine 0nere pr0nuntians Christum m01 10 tuum, adtestit se eundum scripturas, ut duritiam pr0nuntiati0nis scripturarum auet0ritate m0lliret set seandalum audit0rieuerteret. quamquam cum duae substantiae censeantur in
Christ0 Iesu, diuina et humana, c0nstet autem in1110rtalem esse diuinam, cum m0rtalem quae humana Sit, apparet qua-15 tenus eum m0rtuum dieat, id est qua carnem et h0minem et situm h0minis, n0n qua spiritum et serm0 0m et dei filium. dic0nd0 denique: Christus ut 0rtuus est, id est unetus, idqu0d unctum est 1110rtuum 0stendit, id e8t carnem. erg0, inquis, et n0s eadem rati0ne patrem m0rtuum dicentes qua 20 110s filium, n0n blasphemamus in d0minum deum; n0n enim ex diuina. sed ex humana substantia ut 0rtuum dicimus. attamen blasphematis, n0n tantum quia m0rtuum dicitis patrem, sed et quia crucifixum. maledicti0nem enim crucifixi, quae ex lege in filium c0mp0tit; - quia Christus pr0 110bis maledicti 025 factu8 est, n0n pater - Christum in patrem c0nu0rtentes in patrem blasph0matis. Π0s autem dicentes Christum crucifixum 3 Rom. 8, 11. 104 cf. I C0r. 15, 3. 17J ib. 24J Gal. 3, 13
cf. Deut. 21, 23. 4 est seclusi tamquam PMF, iamque Rist 5 pater seclusi 6 pater est PM. pater P 9 n0n om. F 10 adiecit R. adicit PMF 13 Christo Iesu o. Iesu Christo F 14 cum PMF, sicut Vrs, ut Oehlerus 15 qua P. quae se 16 qua P, quasi se 17 dicendo denique o. denique dicendo F 19 patrem mortuum dicentes Urs: dicentes PMF reliqui praeter Rig. 20 u0s filium P, nos filium M, nos filii F 21 dicimus
om. F at tamen scripsi: at cum P0Ri, atquin R) uulgo 23 maledictionem scripsi: maledictio PMFRi, maledicti0ne R) uulgo 25 Christum seclusio in Christum patrem Eng
352쪽
Quinti Septimi Florentis Tertullianin an mal0dissimus illum, sed male digium legis referimus, quia nee ap0st0lus h00 dicens blasphemavit. 8icut autem de qu0
quid capit dici si 0 blasphemia dicitur, ita de qu0 n0n capit,
blasphemia est, si dicatur. erg0 nee c0m passus est pater fili0. scilicet dire etam blasphemiam in patrem ueriti, diminui eam h 00 m0d0 8perant, - c0ncedentes iam patrem et filium du0s esse - si stius quidem patitur, pater uer0 e0mpatitur. stultiot in hoc. quid est enim c0m pati quam cum ali0 pati 3 p 0rr08i impassibilis pater, utique et in00m passibilis; aut si c0mpassibilis, utique passibilis. nihil ei uel tim010 tu0 praestas. times dicere passibilem quem dicis e0mpassibilem. tam autem inj0mpassibilis pater est quam impassibilis etiam filius ex ea c0ndici0ne, qua deus e8t. Sed qu0m0d0, Si filius pa88us e8t, n0nc0m passus est et pater 8 Separatur a fili 0, n0n a de0. nam sit fluuius si aliqua turbulsentia c0ntaminatur, quamquam una substantia de lante decurrat nec secernatur a lante, tamen
suuii iniuria n0n pertinebit ad lantem; et lie et aqua lantis sit quae patiatur in fluui0 dum n0n in lante patitur, sed in fluui0, n0n lans patitur, Sed fluuius, qui ex lante est. ita et spiritus dei, ut pati p08sit in fili0, quia n0n in patre pateretur, Sed in fili0, pater passus 110n uideretur. sed sufficit nihil Spiritum dei passum 8u0 n0mine, quia, si quid passus est in
3 de , qu0 scrissi: quod PMF 5 scilicet Oehlerus: sicut os . sic enim Urs 7 quidem Urs: si quidem Pse, sic quidem Oehlerus
10 uel tim0re tuo scripsi: ueluti morituro MF, ueluti mortuo P, uel hoc tim0re tu0 Urs 11 inc0mpassibilis L . 00mpassibilis PMPini 13 si filius passus est. n0n scripsi: stius passus est. si n0n P0 16 de
n0n Urs 22 si quid , passus, passus est Oehlerus passus est insti0. aliud γ quidem erat, ut etc. Oehlerus, passus est, in filio quidem passus est, in quo erat et pater, cum stius Rist, pa8Sus est, passus est , in silio. in sti0 quidem erat ut pater, cum flius Eny, - uerbi8 nihil spiritum dei passum suo nomine et eae eis quae infra leguntur Π0n ipse tamen sseil. 8piritus) patiens, sed pati p08se praestans hoc
353쪽
fili 0 ' quidem erat, ut pater cum sti0 pateretur in carne.' quia li00 retractatu8. nec qui8 quam negabit, quand0 nec n08 pati pr0 d00 p0ssumus, nisi spiritus dei sit in n0bis, qui et l0quitur de n0bis quae sunt c0nsessi0nis, n0n ipse tamen 5 patiens, Sed pati p088e prae8tan 8. 30. Ali 0 quin si ultra perges, p0t0r0 tibi durius resp0ndere et te cum ipsius d0mini pr0nuntiati0Π0 c0mmittere, uti dicam: quid de ist0 quaeris 3 habes ipsum exclamantem in passi0Be: de HS meu8, deus meus, ut quid me dereliquisti' 310 ergo aut filius patiebatur a patre derelictus, et pater pa88u8n0n est, qui filium dereliquit; aut si pater erat qui patiebatur,
ad quem deum exclamabat 3 sed haec u0X carnis et animae, id est h0minis, n0n serm0nis nee 8piritus, id est n0n dei, pr0pterea emissa est, ut impa88ibilem deum ostenderet, qui io sic filium reliquit, dum h0minem eius tradidit in m0rtem. h0e et ap0st0lus sensit scribens: si pater fili 0 n0n pepercit. h00 et Esaias pri0r pr0nuntiauit: et d0 minus eum tradidit pro delictis n0stris. sic reliquit, dum n0n parcit, sic reliquit, dum tradit. ceterum n0n reliquit patergo filium, in cuius manibus filius spiritum suum p08uit. denique p0suit et statim 0biit; spiritu enim manente in earne car0 0mnin0 m0ri 11011 p0test. ita relinqui a patre m0ri suit 9J Matth. 27, 46. l6J R0m. 8, 32. 17J Εs. 53, 6. 20J cf.
Luc. 23, 46. dicere uelle auctorem perspicuum est: spiritus non 8uo nomine, id e8t ipse, in filo pa8sus est, sed pressa est in filo caro, quαe quidem ut pati posset eguit spiritu adiutore. inde uelim restituere: quia, si quid passum est in filio, quid est 3 erat, ut pater cum filio pateretur, in carne. 2 qui hoc retractatur3 in dubium uocatur) fort.: quia h0c retractatus M us in v corr. m. I) PF, quia hoc retractatum G Oehle-
354쪽
Quinti Septimi Florentis Tertullianisli 0. filius igitur et m0ritur et resuscitatur a patre secundum scripturas, filius ascendit in superi0ra cael0rum, qui et descendit in interi0ra terra0. hic sedet ad dexteram patri8, 110n pater ad suam. hunc uidit Stephanu8, eum lapidaretur, adhue stantem ad dexteram dei, ut exinde Se 88urum, d 0 nec p0nat 5 illi pater 0mnes inimic0s sub pedibus suis. hie et uenturus est rui Sus super nubes caeli talis, qualis et ascendit. hie interim adceptum a patre munus effudit, spiritum Sanctum, tertium 110men diuinitatis et tertium gradum maiestatis, unius praedicat0rem m0narchiae, Sed et 0ik0n0miae interpretat0rem, 10 Si quis serm0nes n0uae pr0phetiae eius admiserit et deduc-t0rem 0mnis ueritatis, quae est in patre et sili 0 et spiritu
sanet0 se eundum Christianum Sastramentum.
31. Ceterum Iudaissae fidei ista res, Sic unum deum credere, ut filium adnumerare ei n0lis ot p0st silium spiritum. quid 150nim serit inter n0s ot ill0s nisi disserentia ista 3 qu0d 0pus euangelii, quae e8t substantia n0ui testamenti statuens legem et pr0phetas usque ad I0hannem, si n0n 0xinde pater et filius et spiritus Sanctus, tres crediti, unum deum sistunt 3 sic deus
u0luit n0uare sacramentum, ut n0ue unus crederetur per 201ilium et spiritum, ut 00ram iam deus in suis pr0priis n0minibus et per80nis c0gn08ceretur, qui et retr0 per filium et spiritum praedicatus n0n intellegebatur. uiderint igitur antichristi, qui negant patrem et 1ilium. negant enim patrem, dum eundem filium dicunt, et negant filium, dum eundem 25 patrem credunt, dand0 illis quae n0n Sunt. auferend0 qtiae
annumerare F 16 quid fort. 19 spiritus sys Μ corr. m. I) spiritus Sanctus F, spiritus P
355쪽
8unt. qui uer0 c0nfessus fuerit Christum filium dei, n0n patrem, deus in ill0 manet et ipse in d00. 110s credimus tostim0nio dei, qu0 testatus est de filio su0: qui filium n0n habet, nec uitam habet. 110n habet autem filium qui eum alium quam filium credit. 1J I IOh. 4, 15. 3J ef. I I0h. 5, 10. 4 Ι Ι0h. 5, 12.3 nos RF, n0n o testimonio se, testimonium P 5 ADVERSUS PRAXEAN EXPLICIT PM, Explicit aduersus Praxean F
356쪽
LIBRI QUINQUE. LIBER PRIMUS. l. Si quid retr0 g0stum est n0bis aduersus Marci 0nem, 5
iam hinc uiderit. n0uam rem adgredimur ex uetere. prim Um0pu8culum qua Si pr0peratum pleni 0re p0Stea c0mp0 siti0ne res ei-deram. hanc qu0que 110ndum exemplariis suffectam fraudo tunc fratris, dehinc ap08tatae, ami8i, qui Drte descripserat quaedammond0sissime et exhibuit frequentiae . emendati0nis necessitas 10 facta est inn0uali 0nis. eius 00casi0 aliquid adicere persuasit. ita stilus ist0 nunc du se eund0 t0rtius et d0 terti0 iam hine primus hunc 0pusculi sui exitum necessari0 praefatur, ne quem uarietas eius in disper80 reperta c0nfundat. Ρ0ntus igitur, qui Euxinus natura negatur, n0mine inluditur. 15 steterum h0spital0m P0 tum nee de situ aestimes; ita ab hu-1 INCIPIT ADVERSUS MARCION LIBER PRIMUS ' Incipit liber
primus Q. Septimi Fl0rentis Tertulliani aduersus Marci0nem F 10 frequentiae. emendati0nis Γ, frequenti aemendati0nis M, frequentiae mendationis F 1l saeta est. innovati0nis uulgo 12 Singularictus huius operis fretis, quae hic enarrat Tertullianu8, factum e88e puto, ut haud raro de secunda editione a nescio quo in comparationem uocata aliqua in hanc tertiam transmearint. inueniuntur enim, id quod priores editores omnino fugisse uidetur, hic illic eius condicionis loci, in quibus eadem arssumenta et breuius et copiosiu8 edisserta compareant. sed cum plerumque dignosci iam non liceat, quae prioris, quae pO8terioris sint editionis, satis habui in uerborum coni tu quae duplici forma compotita proferuntur lineis uerticαlibus includere, margini priore loco sigmate se), posteriore antisigmate D) Gdscripto. interpolatione8 autem, nece itate quadam ortas in hac rerum condicione, ut et alibi, uncinis seclusi. 15 igitur,
uui R , qui igitur 2 qui dicitur Rig natura om. Γὲ 16 0spitalem M
357쪽
VII. Aduersus Marcionem lib. I 1.
mani 0ribus fretis 110stris quasi qu0dam barbariae suae pud0resecessit. gentes ser0 et 88imae inhabitant; si tamen habitatur in plau8tr0. Sedes incerta, uita cruda, libido pr0 miscua et plurimum nuda; etiam cum ab800ndunt, suspensis de iug0s pharetris ut indicibus 110tantur, ne qui intercedat. ita nec
armis Suis erube Scunt. parentum cadauera cum pessu dibus caesa e0nuiuio e0nu0rant. qui n0n ita de Hesserint, ut egeatiles luerint, maledicta mors est. nee feminae sexu mitigantur 800undum pud0rem; ubera excludunt, pen8um Securibus faciunt, 10 malunt militare quam nubere . duritia de cael0 qu0que. dies numquam paten8, 80l numquam riden S, Unus aer nebula, t0tus annus hibernum, 0mne qu0d 1lauerit aquil0 est. liqu0res nivibus redeunt, amne S glacie negantur, m0ntes pruina eXaggerantur.
0mnia t0rpent, 0mnia rigent; nihil illic nisi raritas calet, illa 15 80ilicet, qua0 fabulas scaenis dedit de saerificiis Taur0rum et am0ribus C0lch 0rum et crudibus Caucas0rum. sed nihil tam barbarum ad triste apud P0ntum quam qu0d illic Marcionnatus est, Scytha t0tri 0r, Hamax0bio instabili 0r, Massageta inhumani0r, AmaZ0na audaei0r, nubil0 0bscuri0r, hieme frigi-26 di 0r, gelu fragili 0r, Histr0 fallaci 0r, Cauda 80 abrupti 0r. quidni 3 penes quem Heru S Ρr0 metheu 8, deus 0mnip0tens, blasphemiis lanei natur. iam et bestiis illius barbari ei imp0rtuni 0r Marei0n. quis enim tam castrat 0r carnis cast0r quam qui nuptias abstulit 3 quis tam c0m080r mus Ρ0nticus quam qui euangelia 25 c0nr08it 3 ne tu, Euxine, pr0babili 0rem feram phil080phis ρdidisti quam Christianis . nam ille canic0la Di0genes h0minem inuenire
cupiebat, lueernam meridie cireumferens, Marci 0n deum, quem iuuenserat, extinet0 lumine fidei suae amisit. 110n negabunt
358쪽
Quinti Septimi Florentis Tertullianidis dipuli 0ius primam illius fidem n0biscum fuisse, ipsius litt0ris tostibus; ut hinc iam destinari p0ssit haeretieus qui deserto qu0d prius fuerat id p08tea sibi elegerit, qu0d retron0n erat. in tantum enim haeresis deputabitur qu0d p0sista inducitur, in quantum ueritas habebitur qu0d retr0 et a primordio traditum est. sed alius lib0llus hunc gradum susti-nobit aduersus haeretic0s, etiam sine retractatu doctrinarum reuinstend0s. qu0d h0e sint de praescripti0ne n0uitatis. nunc quatenus admittenda c0ngressi0 est interdum, ne c0mpendium
praescripti0nis ubique adu0eatum diffidentiae deputetur, regulam prius aduer8arii praetexam, ne cui lateat, in qua principalis quaestio dimicatura est.2. Du0s Ρ0ntieus de0s adfert, tamquam duas Symplegadas naufragii Sui, quem negare n0n p0tuit, id est creat0rem, id est n08trum, et quem pr0bare Π0n p0terit, id e8t Suum, pa88Π8, infelix, huius praesumpti0nis instinetum de simplici capitul0d0minicae pronuntiati0nis; in h0mines n0n in d00s disp0nontis
exempla illa b0nae et malae arb0ris, quod neque b0na mal08 neque mala b0n08 pr0serat fructus, id est neque mens uel fides b0na malas edat 0peras neque mala b0nas. languens enim - qu0d et nune multi, et maxime haeretici - cirea mali quaesti0nem, unde malum, et obtusis sensibus ipsa sen0rmitate qui i0sitatis inu0nions creat0rem pr0nuntiantem: eg0 Sum, qui c0nd0 mala, quant0 ip8Hm prae Sumpserat mali auct0rem set sex aliis argumentis, quae ita persuadent peruer80 cuique, tant0 in creat0rem interpretatus malam ar-b0rem malos fructus c0ndentem, scilicet mala, alium deum praesump8it esse debere in partem b0nae arb0ris b0n0s1ὶJ es Luc. 6, 43. 24J Es. 45, 7.1 illius Urs: illis 9 est, interdum uulgo 11 prius aduersarii se, aduersarii prius R uulgo 13 Ponticos Ri sinplegadas M 14 creatorem, id est nostrum MN, creatorem nostrum F Oehlerus 16 praesumtionis M instinctum ac de F 17 pronuntiationis M. praenuntiati0nis R22 obtusis M. Obtunsis N 23 pronuntiantem se, praenuntiantem R28 praesumsit M b0nae arb0ris b0nos fructus Scil. condentis, quod Sane durius est ellipseos gentis: arboris, bonos fructus pro in b0n08 fructus) mauult distingui Eny
359쪽
VII. Aduersus Marcionem lib. I 1-3.
fructus. et ita in Christ0 quasi aliam inueniens disp0siti0nem s0lius et purae benignitatis, ut diuersae a creat0ris facile n0uam et h0spitam argumentatus est diuinitatem in Christ0 si10 reuelatam m0di00que exinde ferment0 t0tam fidei 5 massam haeretic0 ad 0re desipuit. habuit et Cerd0nem quendum inrarmat0rem seandali huius: du0 facilius duos d00s
caeci perspexisse Se exi8timauerunt. unum enim n0n integre uiderant. lippientibus etiam singulari8 lucerna numer08a est. alterum igitur deum, quem c0nfiteri c0gebatur, de mal0 insa 10 mand0 destruxit, alterum, quem c0mmentari c0nitebatur, de b0110 praeferend0 c0nstruxit. has naturas quibus disposuerit articulis, per ipsa8 re8p0nSi0nes n0Stra8 08tendemus. 3. Principalis itaque et exinde t0ta c0ngre88i0 de numer0,
an du0s de0s liceat induci, si rarte, p0etica et pict0ria lie0n-15 tia, et tertia iam, haeretica. sed ueritas Christiana destriet0pr0nuntiauit: deus si n0n unus est, n0n est, quia dignius credimus n0u 0880 qu0dcumque n0n ita fuerit, ut esse debebit. deum autem ut Scias unum esse debere, quaere quid sit deus, et 110n aliter inuenies. quantum humana c0ndidi0 d0 de0ub definire p0test, id desini0, qu0d et 0mnium c0118eientia agno-8get: deum summum esse magnum in aeternitate constitutum, innatum, infectum, sine initi0, sine fineJ - hunc enim statum aeternitati ' censendum, quae summum magnum deum efficiat, dum h0c est in d00 ipsa - atque ita et cetera, ut sit
struserendo M praestruendo R praeferendo Rδ 12 ostendemus M, ostendimus R uulgo 17 credimus non φ, n0n credimus F non ita ΜΓ, ita non F 21 constitutum refer αd summum magnum. non ad deum sininfra l. 23: quae Summum sqq.) 22 innatum - fine seclusi: interpolata sunt αb eo, qui sequentia: hunc enim statum id est summi magni statum non intelleaeit. parenthesin indicaui 23 censeco uindica ndum fort.24 et cetera scit. summa magna 26 c0nuenit MF, conueniat R uulgo
360쪽
294 Quinti Septimi Florentis Tertulliani deum summum magnum quid esse, nisi qui p0tuerit deum imum m0dicum quid e c0ntrari0 pr0nuntiare, ut deum neget auferendo qu0d dei est - qua se erit iam c0ndici0 ipsius summi magni 3 nempe, ut nihil illi adaequetur, id est, ut n0n sit aliud summum magnum, quia, Si fuerit, adaequabitur, et si adaequabitur, n0n erit iam summum magnum, euel Sac0ndidi0110 et, ut ita dixerim, lege, quae summ0 magn0 nihil C sinit adaequari . t erg0 unicum sit neces 80 est Summum magnum, - qu0d fuerit par n0n habend0 - ne n011 8it Summum magnum. erg0 B0n aliter erit quam per qu0d habet esse, id est unissum 0mnin0. pr0inde deus cum Summum magnum Sit, reete ueritas n0stra pr0nuntiauit: deus, si 110n unus e8t, Π0n e8t, n0n quasi dubitemus 0880 deum dicend0: si n0nullus, B0n e St, Sed quia quem e0nfidimus esse, id eum definia-mHS 08Se, qu0d Si n0n est, deus n0n est. et summum scilicet 0 magnum t p0rr0 si summum magnum unissum sit nece88e eSt, erg0 et deus unicus erit, n0n aliter deus, nisi Summum magnUm, nec aliter summum magnum, nisi parem n0n habenS, nec aliter parem n0n habens, nisi unicus fuerit. l certe quemcumque alium deum induxeris, n0n alia p0teris eum larma tueri deum quam ut 0t illi pr0prium diuinitatis adscripseris, sicut aeter
habere, par autem n0n habere uni e0mpetat, in du0bus esse null0 1110d0 p0ssit 34. Sed argumentabitur quilib0t p0sse set du0 Summa magnae0n8istere, distineta atque disiuneta in suis finibus, et utique adu00abit exemplum regna terrarum, tanta numer0 et tamen Summa magna in Suis quibusque regi0nibus, et putabit ubique
1 p0terit Oehlerus 8 summum magnum, - quod fuerit Scripsi: qu0 diuerit summum magnum ΜΓ 14 id eum Rio: idem MF. iidem R15 et summum scilicet magnum seclusi: del. et Rig: neque uero hoc po8tulatur Secundum ea quae antecedunt, Sede unus Scilicet. interueolata 8unt haec, ut aptiu8 conivnsterentur cum antecedentibus quae abhinc insertae sunt secundae editionis reliquiae 16 si addidi 19 aliter ΜΓ, autem F