Quinti Septimi Florentis Tertulliani opera

392쪽

Quinti Septimi Florentis Tertulliani

culpae prin stipatus animae p0tius adscribendus, cui car0 ministrin0mine 0eeurrit. carens denique anima car0 hactenus peceat.

ita di in h0e iniusta bonitas et sic qu0que imperfecta, inn0denti0rem substantiam relinquens in exitium, 0bsequi0, 110narbitrio delinquentem. cuius Christus etsi n0n induit ueritatem. ut tua0 hasere si uisum est, imaginem tamen eius subire dignatus est. ipsum qu0d mentitus est illam, aliquid et ' debuit debuisse. quid est aut0m h0m0 aliud quam car0, siquidem n0men hominis materia c0rp0ralis, n0n animalis, ab auct0re s0rtita est 3 et fecit hominem duus, inquit, limum de terra, n0nanimam; anima enim de afflatu: 0t faetus est hom0 in animam uiuam: quis 3 utique qui de lim0: et p0suit deus h0minem in paradis0; quod finxit, n0n qu0d flauit: qui car0 nunc, n0n qui anima. itaque si ita est. qu0 0re contendes perseetum b0nitatis titulum, quae n0n iam a partiti0n0 sp 0eiali h0 minis liberandi defeeit, sed a pr0prietate generali 3 si plena est gratia et 80lida mi sorte0rdia, quae 80li animae salutaris est, plus praestat haec uita, qua t0ti et integri

fruimur. Ceterum eX parte resurgere multari erit, n0n liberari.

erat et illud p 0rfectae b0nitatis ut h0m0 liberatus in fidem dei 0ptimi, statim eximeretur de d0micilio atque d0minatu dei Saeui. at nunc et febriculas, 0 Marci 0nita, et e0ter0s tribul0sset spinas d0J0r earnis tuae tibi odit; n00 fulminibus tantum aut bollis set pestibus aliisque plagis creat 0ris sed et se0rpiis eius 0bieetus, in qu0 te putas liberatum de regn0 eius, cuiuste muscae adhuc caleant 2 Si de futuro erutus es, cur n0n et de prae 8enti, ut perfecte 3 alia est n0stra q0ndidi0 apud auc-t0rem, apud iudicem. apud 0ssensum principem generis . tu

2 denique namqtie hactenus se non amplius T ipsum MN, ipso

Oehlerus debuit VR G, debui R habuit Isin, debet tribuisse fort.15 bonitatis I yG, bonitate ΓΦ 21 dei sui F 22 febriculas Eny

febricitas febricitates Lat 23 edit; nec Enyo edit, nec uulgo 25 obiectus. in Eno: obiectus. in uulgo 26 exutus F es R, est M27 perfecte 3 alia x, perfecta est. alia Ri, perfecta sis. alia R

393쪽

VII. Aduersus Marcio nem lib. I 24-25.

ximus eam minime de0 adaequare, ut neque ingenitam neque 5 rati0nalem neque perlaetam, sed et impr0bam et iniustam otips0 iam b0nitatis n0mine indignam, qu0d scilicet in quantum de0 00ngruat. in tantum deum n0n es 80 c0nueniat qui de tulib0nitate etiam praeseratur, nec de tali m0d0 uerum et 80la. iam enim et h0c discuti par est, an deus d0 80la b0nitate 10 cenSendus Sit. negatis ceteris adpendistibus s0usibus et ads00-tibus. qu08 Mardi0nitae quidem a d00 su0 abigunt in crea-t0rem . n08 uer0 et agn08 stimus in ea stat 0r0 ut d00 dign08, et ex h0c qu0que negabimus deum in qu0 110n 0mnia, quae de0 digna sint, c0nstent. si aliquem d0 Epicuri sch0la deum ad DH-15 tauit Christi n0mine titulare, ut qu0d beatum et ine0rruptibile sit nequ0 sibi n0que alii m0J0stias praestet hanc enim sententiam ruminans Marci 011 rem0uit ab ill0 seu stritat0s et iudiciarias uires aut in t0 tum inm0bil0m et stupentem deum c0ncepiss0 debu0rat - 0t quid illi cum Christ0. 1110lestib26 et Iudaeis per d0ctrinam et sibi per Iesum 3 - aut et de ceteris 1110tibus eum agn0uisse. - et quid illi cum Epistur0 nee sibi nee Christianis necessari03 ecce enim h00 ip 80, qu0d retr0 quietus, qui nec n0titiam sui aliqu0 interim opere curauerit, p08t tantum aeui senserit in h0 minis salutem, utique 25 per u0luntatem, n0nne c0ncus Sibilis tunc fuit n0uae u0luntati, ut et coteris m0tibus uideatur 0bn0Xius 3 quae enim u0luntas sine e0 eupiscentiae stimul0 est 3 squis u0let qu0d n0ue0ncupiscet 3 sed et cura aecedet u0luntati. quis enim uolet

2 bonum G, deum Rx 4 adaequare M. adaequari R uuloo 6 iamom. F T deo-tantum om. F 10 sit, negatis uulgo 12 et seclusi dign08. et uulsso et-qu0que hic incipit apodosis) es. 32I, 8 14 sc0la M20 per imn M, per Iesum N intellege per carnalem Suam naturam). Sen sum Urs et de ceteris m0tibus ecum obnoxi um fort. 26 enim scrip8i: autem MN 27 quis u0let quod n0n c0ncupiscet om. MGR , quam ob rem

seclusi, sed nescio an et hic duae recensiones 8int agnoscendae: l) quae noluntas stimulo est 3 sed et cura accedet uoluntati. igitur cum. 2) quis enim uolet qu0d non concupiscet 3 quis concupiscet et non curabit 3 igitur cum

396쪽

Quinti Septimi Florentis Tertulliani

quid et e0neupiseet, et n0n curabit 3 igitur cum et u0luit etc0ncupiit in h0 minis salutem, iam et sibi et aliis negotium feeit, Epicur0 n0lente, e0nsiliari0 Marci0nis . nam et aduersarium sibi c0nstituit: ipsum illud, aduersus qu0d et uoluit et e0ncupiit et curauit, siue delictum siue mortem,

inprimis ipsum arbitrum e0rum et d0minum h0 minis, crea-t0rem. p0rr0 nihil sine aemulati0 ne de eurret, qu0d sine aduersario n0n erit. denique u0len 8 et c0ncupiscens et curans hominem liberare. h00 ipso iam aemulatur et eum, a qu0 liberat, aduersus eum scilicet sibi liberaturus, et ea, de quibus liberat, in alia liberaturus. pr0inde autem aemulati0ni 00 currant necesse est 0fficiales suae in ea, quae aemulatur: ira dise0rdia

0dium dedignati0 indignati0 bilis n0lentia 0ssensa. haec omnia si aemulati0ni adsistunt, aemulatio autem liberand0h0mini pr0 curat; liberati0 autem h0 minis 0peratio b0nitatis e8t, n0n p0terit ea b0nitas sine suis d0tibus, id est sine

sensibus et adlaetibus, per qu0s administratur aduersus creat 0rem, ne Sie qu0que iurati0nalis praeseribatur, si careat et sensibus et adfectibus d 0bitis. haec mult0 plenius defendemus in causa creat iris, in qua et eXpr0brantur. 26. At hie suffieit peruersissimum deum 0stendi in ips0 praec0ni 0 80litariae b0nitatis, qua n0lunt ei adscribere eiusm0 dim0tus animi, quos in creat0re reprehendunt. Si enim neque aemulatur neque irascitur neque damnat neque uexat, utp0te qui nec iudissem praestat. Π0n inust i0, qu0m0d0 illi disciplinarum rati0 c0nsistat, et quidem pleni0r. qHale e8t enim, ut praecepta c0nstituat 110n exeduturus, ut delieta pr0hibeat B0n uindicaturus, quia n0n iudicaturus, extraneus scilicet ab 0mnibus sensibus seueritatis et animaduersi0nis 3 cur enimi qd M, qu0d R curabit R curauit MRI 2 concupiit cet curauit fort. cf. l. 5 et S 3 Marei0ne Urs 6 ipsum om. F dominum, hominis

uulgo h0minis curans om. F 10 aduersus .. eum M liberaturus, et ea Urs: liberaturus eum MN F, liberaturus cum R; 11 autem scripsi

enim J R. om. F 13 indignatio bilis R , indignabilis MLὲ 15 pro

currat M 16 non poterit 8c. e8se, secundum ellipsin arictori sollemnem

397쪽

VII. Aduersus Marcionem lib. I 25-26.

prohibet admitti qu0d n0n defendit admissum, cum mult0 rectius n0n pr0hibuisset qu0d defensurus 110n esset quam ut 11011 defenderet qu0d pr0hibuisset 3 imm0 et permisiss0 direct0 debuit, sine causa pr0hibiturus, ut n0n defeti Surus. nam et 5 nunc tacite permissum est qu0d sine ulti0ne pr0hibetur. et utique n0n aliud pr0hibet admitti quam quod n0u amat fieri. stupidissimus org0 qui n0n offenditur fact0 qu0d n0n amat fieri, quand0 os ensa e0mes sit frustratae u0luntatis. aut si 0ffenditur, d0bet iras ei; si irascitur, debet ulcisci. nam et 10 ulti0 fructus est irae ot ira debitum 0ssensae et 0ssensa, ut dixi, c0mes frustratae u0luntatis. sed n0n ulciscitur; erg0n00 0s enditur. Si 110n 0flanditur, erg0 nec laeditur 110luntas eius, cum sit qu0d n0luit fieri; et sit iam delictum secundum u0luntatem eius. quia n0n sit aduersus u0luntatem qu0d 110 15 laedit u0luntatem. aut si h0e erit diuinae uirtutis siue b0nitatis, n0ll0 quidem fieri et pr0hibere fieri, n0n m0ueri tamen, si sat, didimus iam m0tum esse illum, i qui n0luit, et Cuane n0n moueri ad laetum qui m0tus sit ad n0n faciendum. l quand0 110luit fieri; n0lend0 enim pr0hibuit. l n0n 020 autem et iudicauit n0lend0 seri 0t idcirc0 pr0hibe d03 n0n faciendum enim iudicauit et pr0hibend0 pr0nuntiauit. erg00t ille iam iudicat. si indignum 0st deum iudieare, aut si eatenus dignum est deum iudicare, qua tantumm0d0 110lit et pr0hibeat; n0n etiam defendat admissum, atquin nihil de0 tam 2b indignum quam n0n exequi qu0d n iluit et pr0hibuit admitti: prim0, qu0d qualicunque Sententiae suae set l0gi debeat uindictam in auct0ritat0m et obsequii neq088itatem, Secund0, quia b0ni aemulum sit neeessρ est qu0d n0luit admitti et

16 non, moueri M 17 qui n0luit-faciendum quando noluit prohibuit. Secundum recen8ionem eam e8Se puto, quam priuS auctor Scripserit. 20 autem scripsi: enim MN 21 pr0hibendo scripsi: prohibendum MN 24 admissum, atquin τανε der Uliet: admissum. atquin uulsso

28 boni addidi

398쪽

328 Quinti Septimi Florentis Tertulliani

110lend0 pr0hibuit, mal0 autem parcere deum indignius sit quam animaduertere, et quidem de0 0ptim0, qui n0n alius plan0 b0nus sit, nisi mali aemulus, uti b0ni am0rem 0di0 mali exerceat set b0ni tutelam expugnati0110 mali impleat. 27. Sod iudieat plane malum n0lend0 et damnat pr0hib0nd0 dimittit autem n0n uindieand0 et ab80luit n0n puniend0. 0

deum ueritatis praeuaricat0rem, Sententiae Suae circum Scrip-

phantasma et ipsa, transfunct0ria praecepta, Sestura delicta. audite, peccat0re8, quique B0ndum h00 e8tis, ut 0880 p08sitis: deus meli0r inu0ntus est, qui nee 01landitur nec irascitur nec

ulcis ditur, cui nullus ignis e0quitur in gehenna, qui nullus dentium frend0r h0rret in exteri0ribus tenebris: b0nus tantum est. denique pr0hibet delinquere. sed litteris s0lis. in u0bis est; si uelitis illi 0bsequium subsignare, ut h0n0rem de qhabuisse uideamini; tim0rem enim n0n uult. atque ad 00 praese ferunt Marci 0nitae, qu0d deum suum omnin0 n0n timeant. malus enim', inquiunt, 'timebitur, bonus autem diligetur'. stulte, quem dominum appellas negas timendum, eum h00 140men

p0testatis sit, etiam timendae 3 at qu0m0d0 diliges, nisi timeasn0n diligere 3 plane nec pater tuus est, in quem c0mpetat et am0r pr0pter pietatem et tim0r pr0pter p0testatem, nec legitimus d0 minus; ut diligas pr0pter humanitatem et timeas propter disciplinam. Sic denique plagiarii diliguntur, n0n etiam

timentur. n0n enim timebitur nisi iusta et 0rdinaria d0 minati0. diligi autem p 0test etiam adultera; s0llicitati0ne enim c0nstat, n0n auct0ritate, et adulati0110. 110n p0testate . quid denique

14J cf. Matth. 5, 30; 18, 8. Marc. 9, 43. 15J cf. Matth. 8, 12; Luc. 13, 28. 1 pr0hibuit. mal0 uulgo 3 plane M, plene R uulgo 4 et MR', ut Ny7 .sententiae M syll. sen in ras.) 8 non om. F 11 phantasma, et ipsa transfunct0ria uulgo 14 coquitur qu eae g α m. M M geenna M h s. u. add. m. I) 16 literis M 18 prae se ferunt MR , se praeferunt Ri 20 enim scripsi: autem I diligetur M. diligitur R22 etiam om. F at B, aut M 26 pladiarii M

399쪽

51015 20 25VII. Aduersus Marcionem lib. I 26-28.

adulantius quam d0lieta n0n exequi 3 age itaque, qui deum n0n times quasi b0num, quid n0n in 0mnem libidinem obullis

Summum, qu0d 8ciam, fructum uitae 0mnibus, qui deum n0n timent 3 quid n0n frequ0ntas tam 30ll0mnes u0luptates eii et furentis et caueae saeuientis et scaenae lasciuientis 3 quid n0net in p0rsecuti0nibus statim 0blata aderra animam negati0ne

uitia releget, n0 ill0s dedat ereat0ri 3 quid tune creat0r 3 cred0 8ulphurati0rem eis gehennam praeparabit, ut blasphemis suis scilicet; nisi qu0d deus g0l0t0s Drtassean desert0ribus aduersarii sui pareat. 0 deum u8quequaque peruer8Hm, ubique

inrati0nalem. in 0mnibus uanum atque ita neminem l cuius n0n Statum, n0n c0ndici0nem, n0n naturam, n0n ullum Ordinem uid00 e insistere, iam nec ipsum fidei eius sacramentum. Qui

enim rei baptisma qu0que apud eum exigitur 3 si remissi 0

1 lege itaque F 4 circi furentis ML G. circumfurenteis Ly, circumf0rentis F 9 quae scripsi quem MR 11 die illo Lato dei illorum respondent scit. Marcionitae cf. 32S, IS sqq.) MR, resp0ndebunt Lat 12 abici illum . qua3 si ab oculis, nonne scripsi: abici illum quasi ab oculis. 110nne uulgo 13 nisi si AF, nisi R 14 abicitur M, abiciatur R, abicietur F 19 igni M. igne R 23 sulphuratiorem R , sulphuratonem M, sulphurationem Rx .praeparabit R , praeparauit J λ

400쪽

Quinti Septimi Florentis Tertulliani

delict0rum est, qu0m0d0 uidebitur delicta dimittere qui non uidebitur retinere, quia, si retineret, iudiearet 2 si abs0lutio

10rtis est, qu0m0d0 ab 80luet a m0rte qui 110n devinxit ad m0rtem y damnasset enim, si a prim0rdi 0 devinxisset. si regenerati0 est h0 minis, qu0m0d0 regenerat qui n0n generauit 3 iterati0 enim n0n c0mpetit ei, a qu0 quid nec semel sactum est. Si c0nsecutio est Spiritus saneti, qu0m0d0 spiritum adtribuet qui animam n0n prius c0ntulit 3 quia suffectura est qu0damm0d0 spiritus animae. Signat igitur h0minem numquam apud 80 resignatum, lauat h0minem numquam apud Se c0inquinatum, ut in h00 t0 tum salutis sacramentum carnem mergit eX0rtem salutis 3 nee rusticus terram rigabit fructum n0n relaturam, nisi tam uanus quam deus Marci 0ni 8. pr0 inde. cum tantam 8iue 8arcinam siue gl0riam infirmissimae aut indignissimae carni imp0nit sanetitatem, quid aut 0nerat infirmam aut ex0rnat indignam 3 quid n0n salute r0munerat quam 0nerat uel ex0rnat 3 quid fraudat mercedem operis, 110n rependens carni Salutem γquid et h0110rem sanctitatis in illa m0ri patitur 3 29. Quid dicam autem de disciplinae uanitate, qua Sanctis eat substantium sanetam 3 110n tingitur apud illum car0, ni Si uirg0, nisi uidua, nisi caeleps, nisi diu0rti0 baptisma

mercata, quasi 110n etiam Spad 0nibus ex nuptiis nata. Sine

dubi0 ex damnati0ne c0niugii instituti0 ista c0nstabit. uideamus, an iusta, n0n quasi destructuri felicitatem sanctitatis, ut aliqui Nie0luitae, adsert0res libidinis atque luxuria0, sed qui sanctitatem sine nuptiarum damnati0ne n0uerimus et 80etemur et praeferamus, n0n ut mal0 b0num, Sed ut b0n0 melius. non enim pr0icimus, Sed dep0nimu8 nuptia S, nec prae ScribimuS, 25J es. Ap 00. 2, 6. 15.2 si retineret, iudicaret scripsi: retineret, si iudicaret Im 3 absoluet scripsi: absolueret deuixit M 4 damnasset. . . devinxisset scrip8i devinxisset. . . . damnasset 9 animae scripsi: anima MR 13 quam deus M, ut deus Γ cum MN cur Lat 15 aut prius) Urse autem R. om. M 17 rependens M, reprehendens R 19 uerba: quid dicam sanctam . quae in libris in . paulo supra I. I 5 post imp0nit sanctitatem leguntur, huc transtuli 20 tinguitur Jl 25 libidinis atque et nuptiarum 2Θ in rus. M