장음표시 사용
401쪽
VII. Aduersus Marcionem lib. I 28-29.
sed suademus Sanglitatem, seruantes et b0num et melius pr0 uiribus cuiusque sectand0, tunc denique c0niugium exerte defendentes, cum inimice accusatur spurcitiae n0mine in destructi0nem creatori8, qui pr0inde c0niugium pr0 rei h0nes statu benedixit in erementum generis humani, quemadm0dum et uniuersum c0nditi0nis in integr0s et b0n0s usus. n0n id00 autem et cibi damnabuntur, quia oper0sius exquisiti in gulam e0mmittunt tunc nec uestitus ide0 accuSabuntur, quin preti0sius c0mparati in ambiti0nem tumescunt. Sid nec matrim0nii 10 res ide0 despuentur, quia int0mperantius dissus ast in luxuriam inardescunt. multum dissert inter causam et culpam, inter statum et exdes sum. ita huiusm0di n0u instituti0, sed ex0rbitati0 repr0banda est, secundum censuram institut0ris ipsius, quius est tam: crescite et multiplicamini, quam et 1b n0n adulterabis et ux0 rem pr0Ximi tui non c0ncupisces. m0rte punientis et incestam, Sacrilegam atque m0nstr08am in mascul0s et in pecudes libidinum insaniam. 80det si nubendi iam m0dus p0nitur, quem quidem apud B08 Spiritalis rati0 paraelet0 auet0re delandit, unum in fide matri-20 m0nium praescriben8, eiusdem erit modum figere, qui modum
aliquand0 diffuderat; is e0lliget, qui sparsit; is caedet siluam. qui plantauit: is metet segetem, qui seminauit; is dicet:
Super est, ut et qui ux0 res habent sic sint atque sin0n habeant, cuius et retr0 fuit: crescite ut multipli-25 eamini: eiusdem finis, cuius et initium. n0n tamen ut aestus anda caeditur silua, nec ut damnanda secatur SegeS, Sed ut temp0ri suo parens. sie et c0nubii res n0n ut mala Se- durem et falcem admittit sanetitatis, sed ut matura defungi, ut ipsi sanetituti reseruata, qui cedend0 praestaret e88e. Unde 54 es. Gen. 1, 28. 14J Gen. 1, 28. 15 Exod. 20. 17. 164 es
2 sectandum fort. 5 in crementum Γ, incrementum MF 8 tunc seelusit ut R uulgo 16 monstrosam M, monstruosam R, menstruosam F
21 diffunderat M 23 atque si M, quasi R uulgo 25 ut om. R 29 ipsi i eae a) M cedendo mi erus: caedent0 MI, credendo F praestaret esse praestaret et esse R praestaret messem Oehlerus
402쪽
Quinti Septimi Florentis Tertulliani
iam dieam deum Marci 0nis, cum matrim0nium ut malum et impudieitiae neg0tium repr0bat, aduer8us ipsam facere sanctitatem, cui uidetur Studere. materiam enim eius eradit, quia si nuptiae n0n erunt, Sanctitas nulla est. Vadat enim abstinentiae t0stim0nium, cum licentia eripitur, qu0niam ita quaedam in diuersis pr0bantur. sicut et uirtus in infirmitato perficitur, sic et abstinentia nubendi in facultate din0seitur. quis denique abstinens distetur sublat0 00. a quo abstinendum est 3 quae temperantia gulae in fame 3 quae ambiti0nis repudi- uti0 in egestate 3 quae libidinis infrenati0 in castrati0 03 iam
qu0mbd0 habebit in qu0 b0nitatem suam signet, quem e S sen0n patitur 3 qu0m0d0 diliget cuius 0riginem n0n amat 3 timet Drsitan r0dundantiam Subolis, ne lab0ret plures liberand0, ne mult0s laetat haer0tic0s, ne gener08i0res habeat Marci0nitas 0x Marci0nitis. 110n erit humani 0r duritia Phara0nis nascentium sene eatrix γ nam ille animas adimit, hic n0n dat; ille auseride uita, hie non admittit in uitam. nihil apud amb0s de h0micidi 0 dissert. sub utr0quq h0m0 interficitur: sub alt0r0 iam
11 t0tum in totum, ut saepius 12 0ptimo R, optime M 15 diliget Eno: diligit MN 16 forsitam M 18 humanior MRi, immani 0r R uulsto saraonis M 19 enecatrix. nam uul'o 20 de uita M, a uita R a homi eidio Oehlerus mendose, 22 si esses, in scripsi: si isses in I 26 statuum R), statum confirmant R , confirmantes I i 27 succedet seripsi: succedit 2
403쪽
VII. Aduersus Marcionem lib. I 29 lib. II 1.
suo temp0ri. sicut 0t ipsarum seripturarum examinati0nem, quibus Mardi0n utitur. LIBER SECUNDUS.1. 0 deus i0 res0rmandi 0pus guli huius. cui quid acciderit 5 prim0 libellul0 praefati sumus, h00 quoque c0ntulit 110bis, uti du0bus diis adu0rsus Marci 0uem retraetandis suum cuique titulum et u0lumen distingueremus pr0 materiae diuisi0ue, alterum deum definientes omnin0 110n esse. alterum defendentes digne deum esse, quatenus ita Ρ0ntie0 pla quit alterum indueere 10 alterum eXcludere. 110n enim p0terat aedificare mendacium sine dem0liti 0 ne ueritatis. aliud subruere necesse habuit, ut qu0 duellot exstrueret. Sic a0dificat qui pr0pria paratura caret. 0p0rtuerat autem in h00 80lum disceptasse, qu0d nem0 sit deus ille qui creat0ri superducitur, ut fuls0 d00 depuls0 regulis ab certis et unieam et p0rseetam praeseribentibus diuinitatem nihil iam quaereretur in deum uerum . quem quanto c0n Staret e S Se - Sic qu0que, dum alium 0880 non c0nstat - tanto qualemcumque sine c0ntr0 uersia haberi deceret, ad0randum p0tiu Squam iudicandum et demerendum magis quam retractandum. o fusti quam timendum 0b seu seritatem. quid enim ampliush0mini neges sarium quam cura in deum uerum, in quem, Ut
1 tempori R , tempore j x examinationem Io , examinatione ILRλ, exanimatum F 2 utitur om. F ADVERSUS MARCIONEM LIBPRIMUS EXPLICIT ; INCIΡIT LIB II II, Explicis liber primus. In-
cipit liber 2 aduersus Mareionem F 5 libellulo II, libello R 6 diisse, deis Γ uufo suum R, sui MF 13 primi casitis sententias
Non apte inter se cohaerere recte monuit van der Vliet Studia ecclesi 8tiere p. 6 ). hoc inde factum est, quod auctor, cum tertium edens hoc opu8 ex uno duo8 llibros faceret, postrema uerba lubri primi et prima libri secundi addidit. inde etiam euenit. ut pro oportuerat quidem, quod propter illud at nunc 334, I) postulatur, nunc testamus: Oportuerat autem. pro quo si restitueris quidem seclusis postmodum additis facile intelleo priorem sententiarum Neaeum nulla in re descientem. 12 c0nstaret fort.18 potius demerendum om. F 20 uel severitatem seclusit van der
404쪽
Quinti Septimi Florentis Tertulliani
ita dixerim, inciderat, quia alius deus n0n erat 3 2. at nunc negotium patitur deu8 omnip0tens. d0 minus et c0ndit0r uniuersitatis. id00 tantum, 0pin0r, quia a prim0rdi 0 n0tus est, quia numquam latuit, quia Semper inluxit, etiam ant0 R0mulum ipsum, nedum ante Tiberium; nisi qu0d s0lis ha0reticisc0gnitus n0n est, qui ei neg0tium faeiunt, pr0pterea alium deum existimantes prae Sumendum, quia quem c0nstat esse reprehendere magi8 9088unt quam negare, de arbitrio sensus sui pensitantes deum, pr0inde atque si caecus aliqui u0lfluitantibus 0culis ide0 alium s0lem praesumere uelit miti0rem et salubri 0rem, quia quem uideat n0n uidet. Unicus 80l est, 0 h0m0, qui mundum hunc temperat: et quand0 n0n puta8, 0ptimus et utilis, et cum tibi acri0r et infestior uel etiam s0rdidior atque c0rrupti 0r, rati0ni tamen suae par e St. eam Si tu perspicere n0n uales, iam nec ullius alterius 80lis, si qui fuisset, radi0s sustinere p0tuisses, utique maiori8. nam qui
in infert 0rem deum caecutis. quid in sublimi 0rem 3 quin p0tius
infirmitati tuae parcis nee in periculum extenderis, habens deum certum et indubitatum et h0e ips0 satis uisum, cum id primum c0nspexeris, eum e88e, quem n0B Scia 8 ni Si eX parte, qua u0luit ipse Θ sed deum quidem ut sciens n0n nega8, ut nesciens retractas, immo et accu8as quasi 80ien8, quem Si
illi negas substantiam n0 minis, id est magnitudinem. quae
2 negotium patitur se. ab Marcionitis 3 natus F 8 reprehendere R', reprehendendum MNy 9 pensitant Lat proinde atque si caecus aliqui scripsi: aliqui proinde atque si caecus ΜΓ, pensitantes deum aliqui aliquo modo , pr0inde Eny caecis Salmasius 11 quem uidet non uideat fort. 14 est fort. delendum 15 si tu M, tu si R. tu F ullius L , illius 2 i 16 nam sine dubio corruptum: item uelim rescribi, tum suu . Eng 17 in inferiorem R, inferiorem MF 19 hoc om. M21 ipse. sed uulgo sciens R. scines M 24 magnitudinem Late magnitudinis MR quae deus dicitur seclusi sinterpolatum esse uidetur
405쪽
VII. Aduersus Marcionem lib. II 1 2.
iam lap0st0lusi tunc pr0spiciens haeretica c0rda: quis, inquit,
cognouit sensum d0mini, aut quis illi consiliarius fuit 3 aut ad quem c0nsultauit, aut uiam int0llectus et scientiae quis dem0nstrauit ei 3 cui ot5 apost0lus c0ndicet: 0 pr0 fundum diuitiarum et s0phiae
dei, ut in inust stigabilia iudicia eius, utique d0iiudicis 0t in investigabiles uiae eius, utique intelle eius
et scientiae, quas sei nem0 m0nstrauit, nisi forte isti cens0res diuinitatis, didentes: 'sie 110n debuit deus' et: 'sic magis debuit',io quasi c0gn08eat aliquis, quae sint in de0, nisi spiritus dol. mundi autem habentes Spiritum, n0n agn08centes in sapientia dei per sapientiam deum, c0nsulti 0res sibimet uidentur d00, qu0niam sicut sapientia mundi stultitia est penes deum, ita sit sapientia dei stultitia est penes mundum. Sed n08 Scimus 15 stultum do i sapi0ntius h0minibus et inualidum do i ualidius hominibus. et ita deus tunc maxim0 ma gnus, eum h0mini pu8illus, et tunc maxime 0ptimus, cumh0mini n011 b0nus, et tune maxime unus, dum h0mini duo aut plures. qu0dsi a prim0rdi0 h0m0 animalis, non reeipiens 20 quae sunt spiritus, stultitiam existimauit dei l0gem, ut quam 0bseruare neglexit, ide0que 110n habend0 fidem etiam qu0duid 0batur habere ademptum est illi, paradisi gratia et familiaritas dei, per quam omnia dei e0gn0uisset si 0b00disset, quid
mirum, si, redhibitus materiae suae et in ergastulum terrae 25 lab0randae relegatus in ips0 opere pr0n0 et deuex0 ad terram, usurpatum ex illa spiritum mundi uniuerso generi su0 tradidit, dumtaxat animali et haerotic0, 110n reeipienti quae sunt dei 31J Es. 40, 13. 14. 5J Rom. 11, 33. 10J cf. I C0r. 2, 11. 11J cf. Ι Cor. 1. 21. 15 Ι Cor. 1, 25. 19J cf. I C0r. 2, 14. 2lJ cf. Luc. 8, 18; Matth. 13, 12.1 iam MN, enim F ap0stolus seelusi cf. infra l. 5) tunc om. R2 illi consiliarius M, eonsiliarius eius R 5 condicet Ise, contradicet R6 ininuestigabilia R. inuestigabilia MF 7 ininue tigabiles R. inuestigabiles MF 1l in sapientia Pam: insipientia M a eae a m. I), insipilaentiam R 17 et tunc- bonus om. F 18 non om. M 22 ademptum
M sa eras.) 21 redhibitus MR, redibitus F
406쪽
Quinti Septimi Fl0rentis Tertulliana ut quis dubitabit ipsum illud Adae delictum hastresin pr0-
nuntiare, qu0d per eleeli 0nem Suae p0tius quam diuinae sententiast admisit 3 nisi qu0d Adam numquam figul0 suo dixit: 0n prudenter desiixisti me. 00nsessus est seducti0nem, non 0ecultauit s0duetricem. rudis adm0dum haeretissus fuit. Π0n0baudiit, n0n tamen blasphemavit creat0rem nec reprehendit auctorem, quem a prim0rdi 0 8ui et b0num et 0ptimum inuenerat et ipse, si Di te, iudicem sederat. a prim0rdi 0 . 3. Igitur 0p0rtebit ineuntes examinati0nem in deum n0tum, si quaeritur in qua c0nditi0ne 8it n0tus, ab 0peribus eius incipere, quae pri0ra Sunt h0mine, ut statim cum ips0 c0mpertab0nitus eius et exinde c0nstituta atque praescripta aliquem sensum suggerat n0bis intellegendi, qualiter Sequens rerum 0rdinati0 euaserit. p088unt autem dis stipuli Marci 0nis rec0gu0scentes b0nitatem dei n08tri dignam qu0que de0 agn080ere per 00sdem titul08 per qu08 indignam 08tendimus in d00 ill0rum. iam h00 ipsum . qu0d materia e St agniti0nis suae, n0n apud alium inuenit, sed de su0 sibi radit. prima denique bonitas creat0ris, qua se deus n0luit in aeternum latere, id est n0uesse aliquid, cui deus c0gn08ceretur. quid enim tam b0numquam n0titia et fruetus dei 3 nam etsi n0ndum apparebat h0eb0num esse, quia B0ndum erat quicquam, cui appareret, Sed deus praeseiebat, quid b0ni appariturum esset, et ide0 in suam summam c0mmisit b0nitatem, apparituri b0ni neg0tiatricem,n0n utique repentinam, nee 0buenticiae fb0nitatis nec pr0u0eaticiae animationis, quasi exinde cen Sendam, qu0 c0epit operari. si enim ipsa c0nstituit initium exinde, qu0 c0epit 0perari, n0n habuit initium ipsa, cum Deit. initi0 autem laeto ab ea, ab ea j etiam rati0 temp0rum nata est, utp0te quibuS
2 electionem R , lectionem I x 5 admodum MN GF, adhuc Ri 7 et b0num b0num Pam 8 a primordio seclusi: cum sequentibuS coniungere uult Iun 17 ipsum R , ipso I i 19 id est cognosceretur fort. delen dum cf. l. 22: quia nondum erat quicquam, cui appareret) 25 b0nitatis
407쪽
VII. Aduersus Marci 0nem lib. II 2-4. 3 37
distinguendis et n0tandis sidera sit luminaria caelestia disp0sita sunt. erunt enim, inquit, in temp0ra et menses et a uu08. erg0 nec tempus habuit ante tempus quae sedit tempus, sicut n0e initium ante initium quae c0nstituit initium. atques ita carens et 0rdi se initii et m0do temp0ris de inmensa et interminabili aetate densebitur nec p0terit repentina uel 0buenticia et pr0u0eaticia reputari, n0n haben8 unde reputetur, id est aliquam temp0ris speciem, sed est aeterna et d00 ingenita et perpetua praesumenda ac per h00 de0 digna, suffundens 16 iam hine b0 ita toni dei Murci 0nis, n0n die0 initiis et temp0ribus, sed ipsa malitia creat0ris p 0steri0rem, si tamen malitia p0tuit a b 0nitat0 c0mmitti.4. Igitur cum c0g1108cend0 de0 h0minem pr08p0xisset b0nitas dei ipsius, etiam h0c praec0ni0 8u0 addidit, qu0d prius 15 d0micilium h0mini c0mmentata est aliquam p0stm0dum m0lem maximam, p08tm0dum et mai0rem, ut in magna tamquam inmin0re pr0 luderet atque pr0ficeret et ita de b0h0 dei, id est de magn0, ad 0ptimum qu0que eius, id est ad maius habitaculum, pr0m0ueretur. adhibet 0peri b0110 0ptimum otiam 20 mini Strum, Serm0nem Suum: eruct au it, inquit, c0r meum Serm0nem optimum. agn0scat hinc primum fructum 0ptimum. utique 0ptimae arb0ris, Mardi0n. imperitissimus rusticus quidem malam in b0nam inseruit. sed n0n ualebit blasphemiae Surculus; ares stet cum su0 artific0 et ita se b0nast arb0ris 25 natura testabitur. aspice ad summam, qualia sermo fructi-seauerit: et dixit deus: fiat, et faetum est, et uidit de HS quia b0num, n0n quasi ne seiens b0num nisi uideret, sed quia b0num, ide0 uidens, h0n0raus et e0nsignans et dispungens b0nitatem 0perum dignati0ne c0nspectus. Sic et2J Gen. 1, 14. 20J Ps. 44, 2. 26J Gen. 1, 3. 4.
4 ante initium om. F 6 nec p0terit repentina, uel obuenticia uel pr0uocaticia, reputari fort. 8 est addidi: et add. R , om. I 11 post0ri0rem M12 committi R committere MR; 14 dei fort. delendum 15 postmodum
seclusi postm0dum molem maximam Om. F 16 maximam maynam,
ut optimus se bonus 18 habiculum M 21 sermonem πιδ, uerbum sermonem Ri 23 malam in scripsi: in malam MN 24 surculus JUR , sarculus Ri
410쪽
Quinti Septimi Florentis Tertulliani
benedicebat quae benefaciebat, ut tibi t0tus deus c0mmendaretur, b0nus et dicere et sacere. maledicere adhue Serm0n0n B0rat, quia nec malefacere. uidebimus cau8as, quae h0cqu0que a de0 exegerunt. interim mundus ex b0nis omnibus
c0nstitit, satis praem0n8trans, quantum b0ni pararetur illi, cui praeparabatur h00 t0tum . quis denique dignus inc0lere dei 0pera quam ipsius imag0 et similitud03 eam qu0que b0nitus et quidem 0peranti0r 0perata est, n0n imperiali uerb0, Sed familiari manu, etiam uerb0 blandiente praemi880: faetamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram. bonitas dixit; b0nitas finxit de lim0 in tantam substantiam
carnis, ex una materia t0t qualitatibus exstruetam; b0nitas inflauit in animam, n0n m0rtuam, Sed uiuam; b0nitas praefecit uniuersis fruendis atque regnandi8, etiam c0gn0 minandis; b0nitas amplius delicias adiecit h0mini, ut, quamquam t0tius 0rbis p 088idens, in am00ni 0ribus m0raretur, translatus in paradisum - iam tunc de mund0 in egetesiam -; eadem b0nitas et adiut0rium pr08pexit, ne quid n0n b0ni. n0n est enim, inquit, b0num 80lum esse h0minem. sciebat illi sexum Marias et dein eopse delesiae pr0 futurum. Sed et quam arguis legem, quam inc0ntr0uersias t0rques, b0nitas irr0gauit, c0nsulens h0mini, qu0deo adhaereret, ne n0n tam liber quam abiectus uideretur, aequandus famulis suis, ceteris animalibus, s0lutis a de0 et
ex fastidi0 lib0ris, sed ut s0lus h0m0 gl0riaretur, qu0d 80lus dignus fuisset, qui legem a de0 sumeret, utque animal rati0- natu, intelle eius et scientiae capax, ipsa qu0que libertate rati0nali e0ntineretur, sei subieetus, qui subiecerat illi 0mnia. C leuius legis 0bseruandae c0nsilium b0nitas pariter adscrip 8it: qua
9J cf. Gen. I, 26. 13J cf. Gen. 2. 7. 14J cf. Gen. 2, 19.16J cf. Gen. 2, 8. 184 Gen. 2, 18. 28J Gen. 2, 17.
13 in animam MN, animam Pani, in , eum animam Iun 15 dilicias MII parenthesin indicauit Eny, qui et quae αntecedunt sinde α l. II)rectius distinxit 2l irrogauit Engo er0gauit MN, r0gauit Oehlerus cinnotis). eructauit Henr. Hoppe 23 ceteris I s s. u. α m. I) 24 fastigio Gel25 a om. F rati0nale, intellectus R), intellectus rationale mi 28 verbu
cuius legi -0bsequii secundae editionis esse puto. eum quae 339. 3 lessuntur: p0rr0 Si 8qq. arcte Se applicent ad ea, quae proferuntur 338, 29-275