Commentaires de S. Thomas d'Aquin sur toutes les epitres de S. Paul

171쪽

Secundo concupiscit incolumitatem it. quietem et quantum ad 0 diei Ut castigali et non tortis eat , s quasi dicat :licet divel sis agellis eas ligemur a iiiii

V. 8 Castigans castigavit tale Dontinus, etc. in . , , v. l2 uiues qui pie volunt, etc. C Tertio, concupj scilgauli uni et jucundila leua; et quantum adhue diei ius tristes, semper autem gaudentes s quia licet in exterioribus et quae ad carnem sunt, alia murraris litium elamat i ludi nona, interius anten con inutauigaudium liab mus, quod crescit in noliis ex consolatis ilibus Spiritus Sancti et spere mulier alionis arterine Iac. I, inuin gaudium existimate, etc. .

Ioan, XVI, V. 20 Tris lilia veStra ver- etur in gaudium, etc. 30 0nsequenter pr0sequitur de his quae perlinent ad concupi Sedulium Oculorum. Et circa hi e ponit duo, quorum unum est iu coulparulione ad alios ; et Seeuuduni hoc, pio pertina in divitiis est quod homo abundet, laquod possit olli ni inistrat e dedi villis suis. Sinistrum autem in hoc est, quod ionio Si ita pauper, qu0d oporteat euin ali aliis istud cure. I ideo dicit, qu id in his qui poralibus sumus, 4 Sicut gen tes h id est ab aliis accipientes, sed la-inen qua ulum ad Spiritu illa, Sulariis, nihil i is locupletantes s et non dicit nives, quia nota mi Ollities locupletari paruli

eum in uillis divitiis Sil. Secundum est

172쪽

in comparatione ad stipS0S; et Seeundum hoc prosperum in divitiis est multa possi de re Sinistrum autem ut nillil leui lus ola aulem circa praenaissa, qu0d Ap0Sl0lus utitur in prae: iissis nitro modo os luendi. Nam ipse quasi seni per p0nit unum contrali abeat. Et quantum ad hoc dicit, quod in unum, et temp0rale e0ntra Spirituale; sed exterioribus sunt si Tanquam illi habe u-llamen in temp0ralibus semper addit quam-ies, s c. in temporalibu S, quia omnia di- dant conditionem, puta, ut Sicul, quasi, miserunt pr0ple Clitis luna Matth. XIX, laia quam Sed in Oppo Sit spirituali, nihil v. 2lὶ e Si vis perfectus esse, ad e, et dili l. Cujus ratio est, quia temporalia sive vende omnia tiae tabes etc. Sed inle- Sint mala, Sive bona, Si e transnni labilia et riuSel spiritualibus, si omni u 0sside ales, adpparentia, habent lumen si mi illudinem Se per interiorem magnitudinem cordis vel b0ni, Vel mali. Et de dicit Ut L h0 ideo est, quia ipsi vivebant non educi' res, et quaSi ign0li, s quia n0n sibi, sed Christo. Et ideo omnia quo sunt erant in rei Veritate te, sed in pinione Christi, repulabant ut sua. Unde cunil hominum, et Si erant transitoria, erant Christo omnia sint Sut jecta, omnia p0SSi bona aut mala. 0na ulem Spiritualia exis-debant, et omnia tendebant in e0rum gl0-llentia Sunt et vera, et ideo n0n addit eis riam Ios. i, V. 3 Et omnem l0 eum 0ndili 0uem aliquum. quem calcaverities vester, obj tradam st

173쪽

Instruit Corinthios de usu gratiae, semel ip- Sum exemplar potiens, e0sque Dei vixi temptu in appellati S. II. Os nostraim patet ad vos, o Corinthii, cor nostrum dilatatum est. 12. Non angus iamini in nobis in 'ustiamini autem in visceribus vestris 13. Eamdem autem habentes remunerationein tanquam filiis dico, uiluta mini et OS.I1. Nolite jum in ducere eum insideli bus. Utic enim participali justitim cum ii iquiuile aut quae societas luciau tenebras

Id. Quae autem conventio Christi ad Delio I aut quae pars sidelis cum in

fideli 'I6. Quis autem consensus templo Dei cum idolis Vos enim estis tempLMn Dei vivi, sicut dicit Deus uonium inhabitabo in illis, et inambulabo in fer eos, et ero ill0rum Deus, et ipsi erunt mihi populus. II. Pr pler quo u alte e medio eorum, et separamini, dicit minus, et im muri tum ne teu Ieritis I 8. Devo recipiam vos et ero vobis in patrem, et vos erilis mihi in silios et filias, uicit Dominus omnipotens.

I Post ui 1M Apostolus locustrat iis in grati e collat B luantum ad bona si peralio ite exteriores, hic consequetitur ii Sir lite0 circa Sulit irae diciti in tua utillim ad

174쪽

interiorem devotionem, quae consistit in laetitia cordis, quae alitudinem cordis causat. Et circa li0 tria facilla primo enini, exhibet se eis in exein plum tali ludii iis Secund0, ostendit quod ab ipso non habent ontrarium exemplum, nec OSSuni accipere, ibi : Non angustiamini in nobis etc.; δε tertio, exhortatur eo ad 0rdis a litudinem, ibi Eamdem autem haben

I. Circa primit in duo adiici primo, 0 nil signum alitudinis cordis secundo, ponit ipsam latitudinem cordis quam hal ebul Apostolus, ibi Cur nostrum dilatatum eSt, etc. - Signum autem alitudinis est os latum, quia os immediate adhaerecordi. Unde quί per os exprimimus, Sunt pressa Signa c0ncepti0num c0rdi Matth. , X I v. 34 abundantia cordis os l0quitur. η Et hoc est quod dicit : Cis 08-trum pale ad OS. enim clausum Staliquando, illic Sc. quando ea quae Sunt in corde non palent exterius Sed aperium et patens est, quando ea quae in corde sunt naanifestantur Iob, rei v. l Posth de aperuit, etc. Matth. V V. Aperiens Os Suum, etc. ne hoc vi

deatur pertinere ad vilium vanitatis, quia manifestat se, subdit rationem dicens e Ad vos, s id est propter ut j lilalem Vestramma uises anaus v ibis secreta cordis n0Stri Cor. X, V. 33 N0n quaerens quod ut ibi utile sit, etc. 20 Causa autem hujus dilatali otiis procedit ex dilatatione et latitudine e0rdi et

175쪽

ideo cliei Cur n0strum di ilalti in est, ele. Pro D. XXI, V. si X allati ocu i ruria dilatali est 0rdis. η Cur autem aliquando est Strictuna, tunc e quando comprimitur et colici stili tur in modico, Sichil cum iiis non curat nisi de terrenis, et contennii caelestia non valens ea intellectu capere. Aliquando auteni est latum, tune Sc quando Iul magna appetit et desiderat et talis era Aliostolus, qui non repulan ea qua videntur, desideralia caelestia. Et ideo dicit - 0r nostrum diluta luna est, id est ampli ulum ad ni agna appetenda. II. Conse quenter o, lendit lu0d non ita bent ab Apostolo contrari uni exempli indicen D: si Non angustiamini, etc. Nun, idicat ex quo ostendimus v0bis alitudinem c 0rdi n0stri, non habetis a nobis

exemplum, nec causam unde anguStiamini.

Sed si h , sae itis, tunc quidem angustiamini, Sed non in n0bis, imo ex viseelibus vestris, id est ex ubis. Ubi sciendum esti luod angustiari idem est quod includi in

ut quo, unde non patet alius aditus evadendi. Isti aut diu erant sed ueli de apseudo, quod non credellant poSse Salu leui consequi, nisi in observantiis legali bus. Et ideo efficiebantur Servi, cum CS-sent liberi seeundum idem Christi. Unde angusti alio hujus servituli non proveni bat eis alio postolo, sed e viscelibus P0-ruin, id est ex duritia cordium ipsorum Luin, XX iii, V. 28 Nolite flere, etc. n

176쪽

III Conseqitenter hortatur e0 ad alitudinem cordis, dicens: et Eamdem aut en)habentes, etc. Quasi dicata si aliquando decepti a seud angit Sliali SUS, Ouomnino remanealis in ligustiali 0 ne Imo studeatis habere a luna cor, Sic tu nos habe- naus, quia eam de in habebitis remunerali 0-nem quam nos liabemus. Et ideo dicit et a milem remunerationem habentes, Sc. Sicut et nos Supra, I, Siculostis socii a Ssionum , me. - Tanquam si iis, s 0u inimicis, isto vobis , vel lan quam siliis Dei qua, dicat Canadem remunerali 0nem habentes s quam filii Dei, se haeredes Vita aeterni LOm. Vm, v. 17 iis Si filii et ii eredes. η - Eam dem, O inquam e habentes remunerali 0-nem, dilatamini et v0s, s id est habeatis cor magnum et liberum liberiale si, iritus quae est is fide Christi, et non coangustiamini in serullule observantiae legalis. II co SEQUEXTER cum dicit 0lite jugum ducere, etc., docet eos Sume ollatae gratisse quantum ad insidelium vi lationem. Elcirca hoc tria facit : primo p0nitur Apostoli exh0rtatio ; Secundo. X- hortationis ratio, ibi uae enim parti cipali , etc., a Terli , rationem hujus auctori late confirmat, ibi se Vos enim estis temptuni Dei, etc.

I. Dicit ergo Nolite jugum ducere, etc. s Ubi est sciendum , qu0d jugum dicitur Onan illud qu0d ligat plui es ad aliquid adiendum. Unde quia aliquand0

177쪽

attacher . un om j v ave les insist iles, pare que 'habitudo qui

aliqui conveniunt ad aetendum ali luidb0ui Iuod est ex Deo, et ij iiii ad faciendum pii luid ua ali quo est ex diabolo, ideo die illii jugiim Dei et jugum diaboli.

Jugiam qui dein Dei est ipsa cliaritas, qu eligat liui illi em ad servi eliduni De Matth. xi v. 29 Tollite jugum nidum, etc. Juet tun vero diabuli est ipsa iniquitas, qua ligi, ad naulum et ad tale sa-ciendum Is . ix V. ugii in oneris ejus. η 0c ergo dicit Nolite jugum ducere, n id , nolite communicare ius, peribus ius delitatis cum inst. letibus. Et hoc propter duo. Primo, quia aliqui eranti uter eos qui repulabantur Sapientiores. non abstinentes ab id biolitis, et ex hoe scandaligabant inferiores alii aut qua era ut qui communi aba ut cum Judaeis in tradi-li 0 ilibus seniorum. Unde p0Stolus hortatur et, cum dicit se utile, te. n ut non commul licent cum Jubeis in raditi0nibris Legis, neque cum Gentibus in cultu id0lorum. Utrique enim usi deles sunt. II. aliouem autem hujus assigna di cens Qua enim participali D, etc. seu e sumitur ex distinctione dupli ei. Una distinctio est, quantum ad causam Sed alia est quantum ad latum. - l Distinc lio quantum at causam duplex St, c. qua ulum ad causam habitualem et quantum ad causam efficientem. - Causa autem h ibilualis est duplex. a Una

quantum ad esseclum et hoc est quod diei l . seu e uim participalio us lilia'. etc. η quasi dicat non debetis iugum ducere cum infidelibus, quia alius habi-

178쪽

tus est in vobis, alii is in illis. In v0bis qui dem filiabitus justitiae ; in illis vero est habitus iniquitatis Maxima auten justitia est reddere Deo qu0d suum est, et hoc est c0lere ipsum. Unde cum vos colati Deum, est in vobis habitus ustili Summa auten iniquitas est auferre Deo quod suum est, et dare diabolo Is. 1 v. 13 Ini

qui sunt caelus veSiri. Ier. XXIII, V.

28 Quid paleis ad tril jeum 2 - Αlia causa habitualis est quantum ad intellectum et ii e distinctio est, quia deles sunt illunii nati lumine dei sed iusi-del f sunt in tenebri errorum. Et quantum ad hoc dicit : Qui qua societas luci ad lenebras is uasi dicatri non St OnVe-pieus qu0d eis χ0mmunicetis, quia n0n est aliqua Soelelas convenien S, quia V03 estis lux per scientiam dei Ephes. V, v. Tralis aliquando tenebrae, nunc auteni lux in Domino, etc. Illi ver lenebrae sunt per ignorantiam Pro D. IV. V. 19 Via impi0rum tenebroSa, etc. Unde ciminus a principi si divisit tu dem a tenebris, ut dicitur Gen. I, V. 4 . - uantum ver ad causam efficientem diei Quae autem conventio Chrisii ad Belial uasi dicat 08 Sli Servi liristi, et membra nil Cor. XII,

179쪽

p0ssit esse convelluo Clii isti ad Belial, palei ex verbis Christi Ioan ., iv, V. 30 : Venit princeps inundi hiljuS, le. Et etiam ex verbis laboli Matth. VH l. V. 29 Quid nobis et tibi Iesu, te. 20 Alia distinctio est quantum ad Statum sile ; et hoc quantum ad duo, Sc. - I quantum ad latum si ei, et secundu nih0c dicit : Aut qua par est siletis, te, hQuasi dicat non eadem si par utriuS-que, quia par si delis est ipse Deus quem habet i te initim, et ut sinem Superae alitu dinis Ps. xv, v. et Dominus par ha reditatis mede, etc. Sed pars usi delis sunt bona terrena Sap., u v. 9 si uiue StS0r n0 Sira, etc. v Matth. XXI v v bl : Divitiet eum et partem , etc. B Item quantum ad statum putide et Secundum hoc diei uis autem conSen SuS, etc. uasi dicat non e t aliqua convenierit a templo Dei et idolis. Unde vos estis templum Dei per gratiam lis r. ,

iii, V. 16 Templum Dei, et et i Cor. vi v. Ibin et escitis quoniam membra vestra templum Sunt, etc. v Non lebeii Sergo communicare cum infidelibus qui Sunt templa dolorum. Sed nolandula luod Dominus prohibe per Zechielem, piod in templo Dei non colantur idola Ezsch. XXXu I. V. t 8 mullo ergo ni agis prohibentur homines, quorum an inti Sutri

180쪽

templum Dei, ne violent illa perini lici pationem idolorum Cor. m, V IT : Si quis templuia Dei Vi 0 laverit, etc. III. Consequenter cum dicit V0s enim estis, eici, Confirmat rationem propositam per auet 0rila lena. Et circa h0 duo sa-ci : primo enim, confirma quod induxi ratio uera lin0nitionis Secundo Vero, confirma ipsam admonitionem, ibi se Propter qu0d exite et C. I Circa primum duo facit : primo, re Sumit quod probare intendi Secundo Vero induci auct0ritalem ad propositum, ibi a Sicut dixit Dominus, ele. Dicit ergo recte dico quod non est conse usus

templo Dei cum idolis, id est n0n debetis

cum eis participare, quia e Vos estis lemplum Dei vivi x et u0n 0rlui Sicut idol0- latrae. - hoc probandum adducit auctoritatem proban hoc ipSuna per usum templi usus enim templi est, ut Deus habile in eo. Nam templum est l0cus Dei

ad inhabitandunt sibi consecratus Ps. X, v. Dominus in templo Sancto Suo, etc. Quae quidem auctoritas sumitur ex Levit XXVi v. li , quae lalis eS P0 nam tabernaculum reum in me di vestri, etc. 2In qua auelori late qualu0 langit quantum ad hunc Sum perline l. - Prjmum pertinet ad gratiam perali 0num, quod est Deum esse in aliquo per gratiam Eth0 est qu0 diei Inhabital, in eis, se in Sanctis per gratiam, eXcolens e0s licet autem Deus in omnibus rebus die a lureSSe per praeientiam, polentiam et essen-