Commentarii de Bononiensi Scientiarum et Artium Instituto Atque Academia

391쪽

varetur, usque eo dum eos coctionis gradus acciperet, qui

ad criticam evacuationem pollulantur

Quartam indicationem statuimus in corrigenda putrida

maligna indole praefati morbosi principii , ejusdemque progressibus impediendis per blanda sub acida , alexi pharma-ca attemperantibus mixta. In primo genere opportunam duXimus familiarissimam limoniorum aquam . In alter radicem contrayervae, Ut serpentariam Virginianam , aut pulverem nostrum ego articum , quae postiem tamen remedia non nisi circa morbi statum fuerunt e X hibita Quinta indicatio , eaque in febre illa a Xime ani Tiadvertenda , fuit, ut occurreremus frequenti adeo verminationi. Quoniam ver pauci, qui ex ea febre perierunt , nullos vermes X cernere Visi sunt , idcirco conatus omnes intendimus , ut ii mature e corpore eliminarentur. Ut Ut

autem cum fructu aliquo eXhibita fuerint in hunc scopumanthelm intica quaedam remedia, Min primis aqua theriacalis, attamen nihil utilius ipsi deprehendimus tum oleo amygdalarum dulcium cum nitro tibiato, tum clysteribus

pariter oleossis, quibus Vermes lirifice necari, et e corpore expelli per alvum observavi maus. Remedia mercurialia quod attinet , haec tantummodo proposuimus , ubi remedia superius proposita non amplius forte prodessent, quo casu non abhorruit semus aut a mercurio dulci ad pauca granari aut ab ipso hydrargyro vivo ad drachmam unam cum conserva aliqua bene subacto Se X ta indicatio , praecedente non minus necessaria ut prae oculis haberetur, fuerat arcendi a partibus superioribus, ac praesertim a cerebro , ad quod in morbi progressum agi me tendere videbatur, malignum febrile principium;&, si hoc caput jam petere inciperet, curandi , ut ab eo prompte removeretur quod fieri posse speravimus cucurbitulis scarificatis dorso nucae applicitis, ubi res postulasset, sectione venae jugularis vesicatoria quoque in fimbrarum tonia , insigni humoruna lentores, aut graviore soporoso affectu convenientissima reputavi musci pro aliis vero nervosis affectionibus, veluti delirio convulssionibus, si1 milibus, amphoram, cinnabarim suocinum in

nonnullis casibus etiani us aut pulverem viperatum

392쪽

OpusCULA.rint, convenientes evacuationes promovendi per eas vias, ad quas natura maxime Vergere Videbatur. Ad diaphoresina , praeter nonnulla e jam propositis remediis, decoctum radicis scorgonerae .cornu cervi, aut hujus gelatina cum stibio diaphoretico propinata fuerunt ad iure sua nitrata; ad catharsim lenientia uperius nunciata, ac potissimum clystere paulo acriorem. Oetava demum indicatio solidorum corroborationem Wnutriti humoris restitutionem respexit sedata jam febre; cui plane satisfecit victus paulo uberior, Qui res magis reficiens , qui tenuis, humidus toto febris tempore praescriptus fuit. Nonnullis quoque jus columborum silvestri una, carnis viperinae propositum fuit, aliis, quibus facies cachectica remanserat , remedium aliquod chalybeatum. Haec de methodo curativa febris Comachiensis jam descriptae . Remanet oriem loco, ut pauca referam de methodo prophylactica , de qua plurimum solliciti erant qui in febrem nondum incurrerant. Cum vero in hanc rem nulla certa, universalis regula proponi posse mihi videretur, huc omnia referenda putavi . Ut qui sanguine plus justo turgerent, vasa sibi de pleri curarent per venae sectionem; qui sordibus primarum viarum abundarent, pharmaco leniente uterentur; qui in locis humidis ac depressis

habitarent, ut plerique solent Comachienses, conclavi domus magis eminentia , a Ventilata peterent. Omnibus tandem auctor fui, ut ab aere nocturno caverent; fugerent Commercium cum aegrotantibus ex ea febre a nimia ciborum ingurgitatione , a praeiertim a frequenti piscium saabstinerent: mane , antequam domo discederent, stomachum roborante aliquo praesidi eorum temperament atqUe Onsuetudini magis conveniente re cillare iii Non inutile quoque duXi, chinaria chinam ad drachmam semis , aut scrupulos duos otidie mane sive una chioco latae potu , sive alia ratione isti nendam praescribere , cu ppe quae non modo ad itomachum roboranduta , sed ad humores Quoque a

putrida labe praeservandos vi tua anti septica proiicua elle possit. De hujus autem remedii usu in febris ipsim curatione nihil attigi nus , tum quia ante mei adventu i in eam Urbem ilia taliter tentata a eLat, tum quia in ea febre non modo

393쪽

ΟpUSCULA. 23 modo nulla intermissionis, sed ne remissionis quidem notabilis indicia se praebuerunt. Ceterum si quando, ut non raro accidit, febris illa in remittentem aut intermittentem migraret, tunc febrifugo suum futurum esse locum judi

Haec habebam, Sodales ornatissimi ruditer exponenda vobis de epide mica febre hoc anno Comachi grassante, quae postquam ab ea Urbe discessimus mitescere coepit, neque eam amplius ad hoc usque tempus saevitis novimus. JO-

394쪽

Theoria Cometae anni 1 60 deducta ex observationibus habitis Pisis in pecula Academica

Comet , qui sub finem anni universae telluri

conspicuus fuit, Pisis nocte insequente diem et Augusti mihi coelum inspicienti inter Stellas , quae litteris in constellatione Tauri notantur, priori aliquantulum propino uior sese videndum obtulit. Ejus cauda, quae ultra sic dam o Tauri protendebatur, fecit ut primo Obtutu cometam , sidus nunquam antea a me Visium , recognoscerem . Florentiae tunc temporis versabatur hujus peculae custos aberat etiam adolescens, qui ejus gerebat vices , unde non ante diem o Augusti, adolescente peculae restituto, mihi primam de cometa obser-Vationem inire datum fuit. Posteriori nocte noctibus diem diem et eptembris insequentibus observationes Prosecutus eram , cum easdem , quod propter negotia mihi Florentiam proficisci necessum et set, intermittere coactus fui. At negotiis, quam citius licuit, X peditus, Pisasque redux cometam die 14 Septembris Conspicere , atque ejus Observat1Ones instituere iterum potui. Neoue postea sidus hoc unquam mihi spectandum se praebuit sequentibus enim noctibus jam adventante crepusculo matutino illud ab ho-ri Zonte XOriebatur nocte, quae diem 1 secuta et , coelum iras per densiori ad orientem nebula obtectum erat. Post transitum vero eius per perihelium tempore praeser sim, qGO

395쪽

Op Us CUI A. et 39 quo conspici debuisset, aere nebuloso, atque nubibus plerumque perto usi fuimus.

Cometae lumen mihi Saturnia luce longe dilutius apparebat. Idem porro teles copio inspectum adeo languescebat,

ut, cum sila in foco lentium telesco pri tensa lucernae lumine collustrarentur , planeta vi cerni possiet. Cometae nucleus admodum parvus is confuse terminatus colore fusco , Coma ero , quae eundem undique cingebat, albescenti praedita videbatur. Cauda utpote soli aversa Cometae caput praecedens lumine tenuissimo, albicanti fulgebat, eoque debiliori, quo longius a capite porrigebatur. Ea dena longior in singulas noctes fiebat. Cum enim primum illam Conspe-Σ , nonnis duodecim circiter gradus longa apparebat, die vero o Auguit longitudo ejus ad et fere die a Septembris ad et gradus protens erat noctibus insequentibus multo longior evasit. A diem Septembris , quo mihi ultima cometae phasis occurrit, vix ullam ejus caudam videre potui , quod lumini unari, crepusculo matutino tum jam accedenti facile tribuendum Semita apparens cometae quando in sphaera universii Circulum magimum, a quo parul aberrabat, descrip inseponatur Declipticam intersecans in Sig. 1. ', eique sub angulo gr. 3. 4 'inclinata, Arietis, ubi primum Lutetiae diea Augusti a l. esse cometa conspectus fuit, Tauri constellationes trajiciebat pol ea declinans ad Orionem, ad Onocerontem , ibique in Sig. 3. -' aequatorem secans ad angulum gr. 3 1 per Hydram transibat , ad quam Vergens cometa disparuit. Constat vero, ex apparenti unius Cometae vel semita , vel forma quod olim Cassinam in errorem arripuit nihil ad ejus identitatem cum altero de Clarandam deduci pol se Etenim semita a tellure conspecta utpote ejus motu affecta , longe alia nobis apparet ab orbita, quam cometa circa solem percurrit apparen autem

forma ab ejus positione respectu solis, ac telluris praecipue

pendet; unde , ac mutata, illa quoque la utetur Oportet Cum jus rei praeclarum extat Xemplum in cometa anni a 39 tot geometrarum , astronomorum laboribus celebri, qui praeteritis saeculis cauda insignitus, nostris vero temporibus longe minor is absque ulla cauda conspectus fuit . Cometarum igitur motus omnes, quemacimo dum planetarum,

396쪽

et o OPUSCULA. ad solem comparandi sunt, quod in serius agemus, postquam

relatis observationibus a me pera tis nonnulla de ratione in iis initi tuendis adhibita dicta fuerint. Observationes omnes institutae sunt telescopi gregoriano quinque pedali, cuius descriptio a me facta alibi invenietur bingulis nempe noctibus differentiae ascensionum rectarum declinationum cometae cujusdam teli .e prope Cometae parallelum sita capiebantur ope reticuli radle-jani, quod in foco lentium telescopi positum conita sex filis ita dispositis, ut rho inbum diagonalibus, quarum una alterius sit dupla, sectum esticiant. Et quidem facillime hoc Obtinetur, cum sidera re. iorem micrometri diagonalem, vel lineam eidem parallelam percurrunt. Sed labore puῖ ei aliquanto longiori, cum eadem reticulum oblique trajiciunt. Tunc enim in reticulo a CO , si rectae S

exponant duorum derum parallelos, notato tempore , quo sidus des ribens rectam M N a latere ad diagonalem, tempore, quo a diagonali ad alterum latus pervenit, et

primum MO: ON:: AB AG unde in triangulo in G, cognitis lateribus B A, AG angulo intercepto , laabebi tu BG parallela lineae N. Deinde, si fiat AB: AM: AG: AN, Da triangulo M A N invenietur 'perpendicularis lineae , , seu parallelo a sidere pri curso, QP pars paralleli inter latus unum, perpendinutarem

397쪽

Op UsCULA . 26 intercepta . Eodem modo notatis temporibus, quibus sidus

percurrens viam ci immoto teles copio ad micrometri diagonalem ad ejus latera perVenit, deducentur Cum PQ , seu differentia declinationum eorundem siderum , tum etiam tempora eorundem appulsus ad circulum declinationis P; quae simili ratione obtinentur, si sidus unum trajecerit reticulum supra diagonalem, alterum ero infra , Bre Viori quidem methodo differentiae declinationum, ascensionum rectarum inveniuntur, si utamur micrometro e quatuor si-lis , quae in centro sese ad angulos emi recto in te isecant. Verum cum micrometrum hoc partem campi elescopi non exiguam observationibus habendis inutilem reddat , campus vero teles copii, quo usi fuimus , nonnisi min. 19 comprehendat, nos reticulum radia, eidem praeferendum censuimus. Itaque sequentes hoc macro metro peractae sunt Observatione S.

Augusti die o stella, in constellatione Tauri trans cometae caudam effulgebat, unde teles copio ad eandem dire- cito cometa paucis post mainutis apparuit. Observationem executus inveni differentiam ascensionis rectae gr. 1 7 35' , , diff. declinationis, qua cometa ultralior erat, min. 29'. Die 1 stella, quae in constellatione Orionis a Flamsedio inscribitur Quinta et in exu viis Leoninis , Cometam ore alior sequebatur. Ejus comparatione cum Cometa quinquies repetita, prodiit primo diis ascen rectae gr. 2 8 3 dist. declin. min. o a' ; secundo diis ascen rectae gr. 1 38' i' ', dis declin. min. II 33' tertio dissi ascen rect e gr. 2

Die 1 Septembris coelum erat nitidissimum , nulla tamen cernebatur stella notae positionis, cometae vicina, ad quam idem referri posset. Stellam igitur elegi minorem stellis septima a magnitudinis , quae in nullis figarum catalogis descripta cometam australior praeibat . Tribus initis

Observationibus, e prima eruta est dissi ascen recte min.

398쪽

drnriim e tertia diff. ascen rectae min. 3 11', diff. de clita. min. 3 c S. Die 1 Septembris nulla , ut praecedenti noctes, aderat stella prope conlaeta n in fixarula catalogis notata , unde cona et comparatio instituta fuit cum stella ignotae posui o-nis , quae minor stellis septimae magnitudinis cometam ad austrum vergens praecedebat. Peractis quatuor observationibus, inventa ei primo dissi ascen rectae min. 4 9 , dist declin. min. secundo diis ascen rectae in . set ' diis declin. min. 3 6 tertio diff. ascen retiae min. 5 4'' diis declin. min. 3 14' tanto diff.

ascen o editae min. I i', diis declin. min. 5 11''. Die a Septembris cometa relatus est ad stellam , quae Flann sedi notatur in conliellatione Hydrae num. Eadem praeibat cometam Vergens ad austrum . Comparatione

pluries nitituta, prodiit primo diffascen rectae gr. 1 a 33'' aci diis declin. min. 15 41'' secundo diis ascen rectae gr. 1 'oo diff. declin. min. 15 3 '' tertio diis ascen . reditae gr. 1 3 40' dissi declin min. 15 8 denique quarto diff. ascen rectae gr. 1 3 31'', diis.

declin. min. 15 2 , . Ut autem ex hisce differentiis ascensionum rectarum , declinationum in singulas noctes observatis cometae loca erui possent, investigandae primum erant positiones Xarum ad quas cometa relatus fuerat quod quidem mensibus Decembris , Ianuarii, Februarii, cum eaedem noctu meridianum circulum trajicerent, Xecutus sum Verum fatear Oportet, id non eadem quod ad singulas stellas perfectione praestitum fuisse . Cum enim in animo Lset, nonnisi post biennium thasce observationes una Cum

reliqui , quae in hac pecula haberi stilent , publici juris

faceres, tempus ea inquirendi , quae perficienda supererant, insequenti anno mihi non defuturum confidens positionem stellae et Orionis unica observatione ad quadrantem muralem prosecutus fueram stellam Hydrae num 1 inscriptam bis tantum ad eundem quadrantem cum stella γ Orionis , quae distat ab ejus parallelo duodecimis amplius gradu S com ParaVera , Cum advenit tempus, quo eaedem interdiu meridianum trajicientes ad quadrantem muralem observari haud

amplius poterant . in trium reliquarum stellarum positio

399쪽

ne longe majori observationum numero innigae sunt. Etenim singulas plus quam decies ad quadrantem muralem observav1 una cum stellis, quae prope earundem parallelos versantur,is quarum loca in fixarum catalogis ab Astronomo summo Ludoetico De la Catulo descripta inveniuntur . Itaque, sumpto medio inter omnes observationes, habita ratione aberrationis , nutationis, loca media stellarum , ut sequuntur, inventa sunt. Ascenso recta V o', It Declinatio Borealis SPOSITI MEDIA AD 1 SEPTEMBRIS 1 69.

Stellae adhibitae die Ascensio recta et , Septembris i Declinatio Borealis io, o Stellae adlii bitae die et Ascensio recta Ir et O , o Septembris Declinatio Borealis am,

POSITI MEDIA AD 14 SEPTEMBRIS Stellae, quae in Hydy seensio recta io 33,

Ex hisce porro earundem positiones apparentes, pro ut sequuntur , deduXi.

400쪽

POSITIO APPARENS AD 14 SEPTEMBRIS.

Stesiae quae in Hydra Ascensio recta ' c 4 33'',

notatur num. Is i Declinatio Australis oJamque fixarum locis ita cognitis, χο metae ascensionibus rectis, declinationibus ex iis deductis ejus primum longitudines, clatitudines calculo subdugi, atque tandem his Omnibus absolutis ad ejus theoriam inquirendam me Converti. Cometas epleri Leges , quemadmodum planetas, sequi Geometrarum Princeps Neutonus primum demonstravit, Halί us eosdem ellipses valde oblongas circa solem in ea-Xundem foco positum describere celebris Cometae e Xemplo, qui anno 168a, Oitris temporibus an . II, apparuit deinde confirmavit. Cum vero ellipses ita X centricae a curva parabolica parum differant, elementa parabolae, quae a cometa describi ponitur , ex unica ejus apparitione , ellipsis autem non nisi post integram cometae Circa solem evolutionem, deduci possint; cumque insuper cometae loca eadem ratione in parabolis singulis, utpote curvis , quae omnes sunt inter se similes , calculo subducantur geometrae omnes, atque astronomi Cometas in curvis parabolicis

supputandos censuerunt, quod absque notabili errore fieri polle ab iis demonstratu . Horum igitur exemplum, ego

secutus orbitam cometae nostri parabolicam investigavi . Longa nimium ac taedio plena res et se totam hic calculorum seriem referre, qua ad hujus theoriae elementa cognoscenda eventum . Namque , ut omnibus constat, nulla adhuc in oenta liujus theoriae tractandae directa methodus , qua scilicet a quantitatibus cognitis ad incognitas perveniatur, Unde omnia sunt quam pluries repetitis tentaminibus inquirenda . Quibusdam nempe ex iis, quae ignorantur, tanquam nota essent, itumptis elementa orbitae ex duabus observationibus eruuntur deinde iis, quae assumpta fuerant, mutatis

nova deducuntur elementa tum vero, terri quadam Cometae bservati cne , quae a primis duabus distet plurium dierum intervallo , in utraque hypothesi supputata, invenitur,

quaenam earundem hypothesium observationem hanc melius exhibeat is denique iis , quae si rapta fuerant, iterum muta tis novae atque novae fiunt hypotheses , donec ea OccUrrat, ex qua eruta elementa tertiam observationem accurate re