장음표시 사용
641쪽
effervescens fereque tota soluta colorem ex flauo obscure rubrum acquisiuis. 9 Cum acido salis non adeo notabiliter efferbuit, mixtio digesta colorem ex flauo obscure fuscum obtinuit, ipsius quo terrae Color Coeruleus in colorem olivarum, aspectu ingratum mutatus fuit. Io) Cum aqua regia formiissime effervescens fere integra soluta fuit, liquor Vero gratum c alorem flauum obtinuit. II) Cum acido formicarum nulla fere mutatio. Ia) Cum aceto destillato parum effervescens et non nisi per aliquot septimanas digesta colorem demum ex grato flavo rubentem acquisiuit. I 3 Cum alcati volatili non efferbuit, liquor vero post septimanam colorem pallide flavum obtinuit, ipsiusque terrae color oliuae similis suit. 14) Liquor iste, praecedenti Perimento enatus cum lixivio alcatino phlogisto iuncto, turbidus factus odorem, liquori anodynominerali similem sparsit. Is Acido vitriolico admixto idem phaenomenon euenit. 16ὶ Liquor ex mistione terrae et aceti destillati ortus atque cum lixiuio stlculino, phlogisto iuncto, mixtus colorem pallide coeruleum obtinuit. 17ὶ Liquor isto supra nominatus ex admisto acido formicarum OrtuS, ope dicti lixivit ex coeruleo viri discens euasit. Is Liquor ex admista aqua regia enatus Ope eiuSdem lixivit pximo viri descens, postmodum coerules Censsuit. 19) Liquor ex admisto acido salis cum Zincomixtus, hoc soluit, tuncque substantia satia fundum petiit. zo) Idem liquor ope lixivii alcatin ingrate flavus factus fuit. a I) Liquor ex admisto acido nitri ortus 1incum soluit et turbatus coloremochrae obtinuit. arin Idem liquor ope dicti lixivit
viri descens, postmodum ingrate coerulescenS euasit. Ex quibus liquet, nec aquam regiam, nec acidum nitri, nec etiam acidum salis efficere, ut color eoeruleus producatur. 23ὶ Liquor vero ex admisto
acido vitriolico ope lixivii coloxem statim grato
642쪽
meruleum obtinuit. 2M Idem liquor cum dictolixiuio cretae, acido nitri solutae, instillatus paruam portionem substantiste seleniticae deiecit, quod edul
coratum et exsiccatum colorem ex albo coerule
scentem habuit. as) Idem liquor cum dicto lixivio
saturatus et cum solutione aluminis mixtus praecipitatum grate et obscure coeruleum dedit. 2 6ὶ Idem iste liquor cum cretae, acido nitri solutae, mixtus, substantiam seleniticam albam deiecit. 27 Terra ista cruda cum arena et sale tartari fusa in vitrum ex flauo obscure fuscum abiit. et S) Idem fere cum terra calcinata et dictis corporibus simul fusis euenit, praeter id, quod color vitri minus obscurus fuerit. 2 9) Terra calcinata Cum arena, sale tartari et substantia selenitica fusa vitrum ex flauo viridescens exhibuit. 3οὶ Terra cruda cum oleo olivarum mixta et forti igne calcinata ex parte in metallum mutata fuit. 3I Eadem calcinata cum nitro, tartaro rubro, substantia selenitica et puluere carbonum fusa tenuia salia metallica, crucibuli tantum later ibus adhaerentia praebuit. Ex his experimentis patet, terram memoratam cum acidis effervescere, in igne non nihil indurari,
ope lixivit aleatini, phlogisto iuneti, colorem coe-ruleum educi, ope magnetis ferrum in ea detegi, hocque mediante etineo sub forma ochrae, atque empyreumaticum spiritum destillatione separari. Hinc etiam liquet, terram hane ex argilla quadam alcatina, partibus metallicis ferreis partibusque animalibus et vegetabilibus arcte unitis constare, ideoque terram mixtam nec simplicem esse, ad humi genus omnino referendam.
- S- 8 Di quisitioner de cause physisa electricitatis
Auctore Cl. EvLKR, Asio. Omnis res in eo versatur, ut demonstretur , quod phaenomena electri-sitatis a vi aetheris elastica, si fluidum hoc in
643쪽
corporibus vicinis in aequilibrio constitutum non est, proueniant. Vt itaque propositio haec clarior
euadat, primo in naturam aetheris inquiritur, dein modus, quo in poris corporum iste includatur, exponitur, tan dem autem ostenditur, quomodo restitutio aequilibrii, quando elasti citas aetheris in diuersis corporibus diuersa deprehenditur, electricitatis phaenomena producere valeas. Ad primum momentum quod attinet Ct Auctor ostendit, in
omnibus corporibus terrestribus, aere non excluso, materiem quandam subtilem et elasticam contineri, quae aetheris nominu veniat, cum qiae materio electrica rem Unam eandemque constituat. Posthac autem elasticitatem istam in diuersis corporibus diuersam, inque aliis maiorem, in aliis minorem est C, et causam electricitatis suppeditare, demonstrat. Quod ad alterum momentum speetat, poros etiam
corporum attendendo S esie, innuit, talemque eorum, ad producenda electricitatis phaenomena, constitutionem requiri, quae poro S nec adeo aperto S, Hezetiam adeo clausos sistat, ita tamen, ut aliqua etiam
communicatio detur mediumque insimul adsit, in quo, Vt V. g. in aere, aether in statu suo naturali se habeat. His igitur expositis demum ostendit, quod, si elasticitas aetheris, in corporibus inclusi, gradum
semper eundem retineat, iste nunquam ex corporuexeat, quo in alterum intret, quem statum corporum naturalem seu aequilibrium vocat. Quodsi vero elasti eitatis gradus in diuersis corporibus diuersi atque etiam pori corporum, nec adeo aperti, nec penitu, clauii sint, motusque tunc in iisdem aether ex uno in alterum transire valeat, statum proinde elec tricum, huius phaenomena et pro vario elasticitatis gradu proque varia pororum constitutione infinitas etiam eorundem varietates produci, solidis
No iter firmisque argumentis probat atque hinoinde exemplis illustrat.
644쪽
P. I . 9 Descriptio aneurifinatis a0rtae Auctore CI no Lor. Vir quidam ad Cl. Auctorem accedit et tumorem in sterno ostendit, quo rite examinato,aneurisma aortae, per soramen quoddam sterni egrediens, deprehendit. Tempore aliquo praete lapso, doloribus de die in diem aut his, sacco istodemum rupto sanguineque copioso effluxo miser ille periit. Pectore aperto stortam a principio ad arcum usque insigniter dilatatam reperit, cuius longitudo septem polliceS suit, totius autem aneurismatis latitudo inaequalis apparuit, ita, ut dilatio versus cor quatuor pollices cum dimidio, media pars octo, atque suprema plures etiam in diametro haberet. Sternum praeterea ex parte cariosum et destrullum pariterque costas quasdam arrosas et destructas, inque vasis storiae proximis hinc inde mutationem et dilatationem, quod etiam cordi accidit, detexit. Homo, cui infortunium hoc contigit, ex baiulorum genere fuit, cuius labor in eo constitit, ut saepe pondus insigne, quatuordecim
centum pondia aequans cum tribus aliis eleuaret et per breue tempus in humero dextro seruaret. Qui
exactam morbosi huius status descriptionem post lant, hos ipsos ad hunc librum ablegamus, ubi quinque insimul iconibus status iste praeternaturalis
645쪽
ih coni cullis mi ANI s c u A E p PE st Ecclec Euang. Ratisb. Ministri Acad. Caesar. Nat. Cur. Imper. Reg. ROHered. ac Reg. Borusi Berol. Societ. Reg. DuiSburg. et Teuton. Goetting. Liberi nec non Art. Lipsiens Sodalis i agoge in botanicam expeditiorem iconibus aeri incisis et pictis illustrata. Ratisbonae Litt. fratrum ZunckeL I7J9. 8 imai. pl. R.
ineis dei hybrit profusers honorarii nus deni
IACOs I CHRISTIANI SCHA EppEstr plantarum ossicinalium expeditior considera tio etc. Qui hactenus varia historiae naturalis capita, m. primis insectorum historiam, studiose disqui fuerat, Cl. SCHA ET FER vs, in re herbaria quoqus nonnulla nunc edidit specimina, ex quibus ea, quae methodum in genere tangunt, paucis indicabimus. Ante tres annos ad lit. Academiam Roueredens enide methodo studii botanici nonnulla proposuerat L
Ss a et ' rgoost Culti sui Ast scuAEPii Ent epistola ad illustrem. I eri Reg. Academiam Roueredensem de
646쪽
et quomodo ipse in addiscendo studio rei herbariae
versatus fuit, ostenderat. Tabulas enim methodis exualis ex Cl. I. IN NA EO et alias uniuersales ex
aliis Auctoribus sibi composuerat, quaerum ope in vegetatilibus ulterius disquirendis utebatur, et adieito specimine in tabula aeri incisa ex pentape-lis regularibus et octandi iis exposuit, quomodo harum tabularum beneficio, plantae disquiri ponsent. Cum vero interest in tabulis his ad botanibcam expeditiorem pertinentibus et borandis et perficiendis occupatus esset, facile vidit, explicationes vocabulorum, quibus botanici utuntur, praemittendas esse, licet cum has ex botanicis scriptoribus citare potuisset, satius famen duxit, ex variis banei sagia gem excerpere et definitionibus his icones addere, in quibus, accurate delineatis et vivis coloribus illus ratis, vocabula quae flores diuersos et partes florum declarant, a tironibus melius intelligantur. P. a. In hac itaque isagoge, capite primo de botanica in genere agit et, praemissa definitione et generali diuisione, ostendit, quomodo res herbaria per variaS mutationes ad hanc moderni studii excellentiam pro duila fuerit. p. 7. Caput secundum de partibus plantarum ratione vegetationis et fructificationis disserit. Plantas vivendo crescere asseruit et a fossilibus, quae non vivunt, et ab animalibus, quae simul sentiunt, cum LiNNAso dis inguit. Funictiones hae vitales et vegetationem sue incrementum et statum plantae et fructificationem siue propagationem sistunt. Vegetatio collecta in germine est, euoluta autem radicem , caudicem et processus exhibet. Has partes
Noster studiose describit et distinguit, et eum processus studii botanici faciliori ae tutiori' methodo, cum specunine tabularum sexualium et uniuersalium in hunc finem elaboratarum aerique incisahim. Ratisbonae ιZS ὀ Pl, a. rab. aen.
647쪽
eessus plantarum primarii folia sint, et in his magna inueniatur varietas, differentias foliorum ordine alphabetico enumerat; secundarios vero in foli- formes: brafleas scilicet et stipulas; fili formes: capreolos, clauiculaS; acutOS: spinas et aculeos; excretorios: Dilos et glandulas diuidit. Fru p. 3I.ctificatio florescentiam praesupponit. Postquam itaque floris partes descripsit et in iconibus additis illustrauit, differentias florum uniuersales iterum ordine alphabetico declarat, et fructum postea considerat, quem ex pericarpio et semine compositum assumit et varias fructus partes describit. Caput tertium de systematibus botanicis in gene- Ρ, 8.xe agit, quibus diuisionum fundamentis varii botanici inhaerent, describit, et tabulam systematicorum
et uniuersalium et partialium ex L INNAllo repetit. Capti' quartum de systematibus TovR NE FOR-P. S2,
T I I, R I U IN I et L 1 N N A Ε I exponit. Licet vero
omnes methodici systematici ad rem herbariam perficiendam multum contulerint, praecipue tamen characteribus ex modo nominatis Auctoribus depromtis inhaeret, et ex his accurate descriptis et ex delineationibus illustratis vocabula assumit, quibus suo tempore uti possit. Ex TovRNE FORTIO itallue figuras florum, ex RIV1 No regularitatem et numerum petalorum assumit, his primario quidem, illis postea in subdiuisionibus innititur et tandem, considerationem staminum et pistillorum ex L I N N A E O subiungit, tanquam partium, quae sexum
Caput quintum de ratione, Vtilit te, et usu p. 66. botanicae expeditioris disserit. Constat haec ex ta bulis duplicibus sexualibus scilicet et uniuersalibus; illae ex systemate Linnaeano tantum stamina et pistilla indicant, hae omnes partes floris et fructus ad methodum Riuino-Tournefortianam complectuntur. Vlteriorem declarationem, quam Cl. Auctor
648쪽
proposuit, nunc omittimus, cum de ea melius adductum tabularum, quas proxime expectamus disserere, laboris huiRs suscepti r tionem reddere et, utilitatem et commodum inde resultans perpendere
Libellus alter, quem indicauimus et qui plantarum officinalium considerationem expeditiorem y sistit, tres partes complet itur, quarum prior introductionem uniuersalem exhibet, et in tribu sectionibus de botanica in genero, de partibus piam tarum, et de I furnefortiano, Riviniano et Lin-nψκno systemate agit, ot praeeipu continet, qua0 in recensione libelli antecedentiS commemor uim is, quam ob estus am etiam quutuor tabulae, quas partes florum sistunt, et quas in praecedenti recensione indicauimus, hic quoque annexae sunt. p. 3L SQ unda P pra ipua est et ipsam consider tionem plantarum ossicinalium in tabulis sistit. Praemissa est tabula generalis ex definitionibus generum
Plantarum LuDwIGII nostri deprompta, in qu tantum dipetalae et tripetatae, utpote non officinales Plantae omittuntur, Qt relativae suis locis intecperfectas insertae sunt, quam ob causam tredecim tantum classes constituuntur: MODO petatae regularos, irregulares, tubulosao, lingulatae, mixtae tetrape talao regulares, 'irregulares, pentapetalae regulares, irregulare S, ' Vmbellatae, hexapetatae,
polypotatae et apetalae. Quo vero aliquod specimen Oxhibeamus fabularum, per lineas ductas in - , uec nouel dezim are S distinctarum, eligamus Rubi anx ' tinctorum, quam sequontem in modum descriptam deprehendimus. Sistis nimirum aroa I. Numerum I S. 2. Nomen, F rbem ster, Rubiai 3. Inicem quadri' fidum paruum Orosiam quadrifidam, quinqui' fidam Oampaniformem, superius patentqm, ex
649쪽
corolla minora, subulata. 6. Antheras quatuor. simplices. 7. Oufrium unum didymum. 8. SPν- Iuni unum superius diuisum fili formem. 9. Stigmata duo,capitata. I O. Fruditum baccam duplicem,coalitam. II. Semina duo umbilicata. 12. Raricem fibrosam, repentem, non nihil lignosam,totam rubicundam. i 3. Folia oblonga, ad nodos stellata, aspera, caulibus quadrangulis, asperi S et nodosiS accreta. I . Tempus rendi Iunius. I S. Locum Germaniam, Sit e fiam, Baustricam, herba est. 16. In secinis his tur radic17. Proprietatem, sine odore est, ex dulcedine non nihil amara fit, et subadstringentem osteri saporem, rubicundo colore tingit ipsa ossa hominum et brutorum. I 8. Vim medicam, aperitiuam, discutientem, pellentem,vulnerariam, una ex quatuor radicibus aperientibus. I9. mpus, adhibetur id obstructionibus uteri, hepatis, renum, in ii fero et hydrope, dysenteria, vulneribus internis, hernii S, retentione urinae, Catamenia promouet. Simili prorsus ratione trecentae et triginta plantae officinales describuntur, ita ut magna rerum copia in his tabulis congesta et aptis ubique nominibus germanicis expressa inueniatur.
Tertia pars indicem sphabeticum plantarum p. rhas fenus descriptarum sistit, citatis semper tabulis, in quibus plantae indicatae fusius describuntur. Nomine itaque latino officinali praefixo, germanica, anglica, gallica, italica et belgica, nee non synomina latina inprimis botanicis usitata adduntur, et herbaria, Blackwellianum et Weinmannianum citantur. Labor certe a Cl. Auctore susceptus iis non
inutilis esse potest, qui accuratam plantarum Osicinalium cognitionem acquirere suscipiunt.
650쪽
Athenaei illustris et in horto medico Amste- laeda mensi Professioris Bolanices Acad. Caes. Nat. Cui . Socii. Amstelaedami 17 7. sol.
Qui in re herbaria amplificanda et speciatim in
plantis Africae describendis magna cum Cura versatus est Cl. Auctor, nunc quoque nouum plan tae genus ad promontorium bonae spei inuentum exhibuit et nomini Cl. WAc HENDOR FII PTO Disoris Vltraiectini inscripsit, et ex triantheri S mOnostylis, et sequenti definitione declaratur. chen dorsa. Calix, Spat sine vagae, alternatae, sem simplexicaules, oblang0 - acutae, fructfonti0nem disting 'lites, per sentes marcescentes, tumgust rest a Corolla, petusa sex, ob onga. qu0rum tris f P emo erect , patula od ungues consitet, bina latet alia desi scentia, infertur earinatum, aliquetndo desipistus, uecta rium ex ' ne R 9tUberetur locatur utrinque uti peta orta superiorum latera. Stamina, flamenta tria subulata, cyrotta breuiora, declinota, inferiori petatu incumbentis p antherae obLngae, cua gnatae, h0riz0ntales. Pistillum, germen Ounto obtusum, triquetrum, intra
pium, cara se subo is, obtusa, triquetra, trilacularis, triualuis, hirsuta. Semina tria obauata, placent uiae oblangae os ius, quae in casistulae centro c0a cint. Duas adduxit species, quarum prima thyrsistor est , ex obseruatis accurate descripta, Mochendor foliis iunceolatis, quinqueneruiis canaliculatu plicatis, filaribus in thursum collectis. Radix tuberosa, arsindi Π e , plurimos undique spargens stolones; soli neruosa, quinqueneruia, gl3bra, laete virenti ;