장음표시 사용
681쪽
XIV. CAROLI LINNAE IL Equ. de stella potari, Archiatr. Reg. Med. et Botan. Prof Vpsal. . Acad. Vpsat. Holiniens. Petropol. Berol. Imper. Lond. Monspel. Tolos . Florent. etc. Systema naturae per regna tria naturae secundum Classes, ordines, gen*ra species, cum characteribus, disserentiis, synonymis, locis. Tom. I. Editio decima, reformata. ΗΟl
miae. Impensis Lauri Saluit I7 8. 8.
mnes, qui Ill. LINNAsir in illustranda ampli- ficandaque historia naturali merita norunt prorsus singularia, mirabuntur indefessum eius studium noua perpetuo inueniendi atque detegendi momenta in corporibus naturalibus, quae nouam etiam eorum dispositionem xequirant, quum sola generalis eorum contemplatio defatigare satis possit, multo magis intimior pervestigatio continuo intentum delassare animum. Nihilo autem minUS, azolim consueuit, felix admodum denuo adhibuit Cl. Auctor ingenium, et nunc in prima parte systematis naturae ostendit. Reliquae, de quibus suo loco dicemus, mox subsequentur partes, et quid in noua hac editione a Cel. praestitum fuerit Auctore, ipse hic breuiter atque concise indicat, nempe addidit: Specier animalium omnium sibi cognitorum cum differentiis, synonymis, locis, nominibusque triuialibus. Methodum animalium ex nouis obse uatis
' Recusa prodiit haec editio Halae Μήdeburgic. 176O.
8. cum praefatione IO. IOACH. L ANGI l Math. Pros. P. O.
682쪽
uasis resormatam. Pisicium in primis nouam metho dum cum auctorum obseruatis radiis pinnarum, Plantarum resormatos characteres, emendatas differentia8 varias. Lapidum plures species, obseruatio' neS et OmniUm nomina triuialia. Obseruationes in
regna naturae novas, cum introduestione in naturam. , De ea mUtatione operi S, quae plantarum
et lapidum dispositioni accessit, quum iam non possi-mUS exponere, nunc de animalibus, in hoc primotomo explicatis, adnotamus, post breuem introitum, gonerales quaSdam Obseruationes de naturae
regni S sequi; quibus nomen imperii naturae dedit
Cl. LINNAEus, cuius summum auctorem pie VCP 6 neratur. Naturalia corpora dicit in tria naturae
regna diuisa esse . quorum limites concurrant in lithophytis: LUides esse corpora Congesta, DCCViua, neC sentientia, vegetabilia corpora Organisata et Viva, non sentientia, animalia corpor organi'
sata et vitia et sentientia, sponteque sese mouentia. Varia praeter ea ad methodi nominumque imponendorum indolem pertinentia adiungit. P 9 Nun C regni ani Viniis contemplatio subsequitur; quae ab ovo incipiens, sensim progrediendo in diuisione huc pertinentium corporum desinit: Mira assiduitate et ingeniosa admodum explicatione Curi cta hic explicat ingentius Cl. Audior, cuius aliquot tantum specimina , ni velimus omnia revetere, hiC depromere possiimus. Sio vitalitatis, quod vocat in animalibus, punti iam ita describit, ut adserat esse
illud a prima creatione continuatam vitae ramifica' tionem, cum ouum sit gemma matris ab exordio viva, licet non sentiens ante foecundationem. Porro corpori S animalis machinam compositam adsumit ex naturali, vitali et animali. En descriptionem: ATVR LIS, inquit, vegetat e cranii tubere crusta t0, caute verticuli, orti Glato, rigido, opposte ram se,
mi itis mi folia carnosa, sibi osia, sparsa, vicibus etiam
683쪽
in a in musculos, prodeunte fructificatione genitalium e dichotomia vltima causis. v ITALIs e bulbo cordis perpetuo mobili , radicata v s lacteis intra tubi intesinalis serquilinium, ramis catur ad caulem naturalem duplici canali circulante, ne juccus alimentaris quavis , tempe sate et flatu desciat. ANIMAL Is e bulbo cerebri repentisque metallae, indolis incognitae , sedis
cogi antis, sta sumplicismo, electrisa ad omnes Ibras
irritabiles exserit, per quae cogitans sentit et mouet. Reliquas de animali vita in organis sensuum, cogitante substantia, republica naturae, CIUS ministris et impulsoribus, quae legentem delectabunt, praeterimus cogitationes , omnem animalium diuisionem ab interna structura subiungentes. Constituit autem animalium classes sex, hoc modo: Est
Cor bis oculare, hiauritum: Diui paris. Mammalibus Mnguine calido, rubro. Lotai paris. Auibus. Cor Vnis oculare, uni auritum : sp ulmone arbitrario. Amphibiis. Sanguine frigido , rubro, i branchiis externis. Piscibus Cor uni loculare, inauritum: l antennatis. In senis. Sanie frigida, albida. Utentaculatis, Vermibus.
Classes itaque tot, quot in prioribus systematis
naturae editionibus, retinuit Cl. Auctor, eademque nomina, nisi primae classiS mammatium. Singulis aliquas addidit obseruationes. Mammatium pnimirum recenset Vestitum, ex pilis constantem, quibus varia forma est, in aculeoS coalescunt, ut in re strice, in squamas, ut in Mani, in scutum, ut in Do Op0 etc. Fulcra eorum pedes sunt, quatuor, palmis instructi aut plantis, digitis liberis, connexiuvngulis etc. Arma praeter dentCS et Ungues Cornua sunt, solida perennia, ramosa, annua, cava, vaginantia. Cibaria instrumenta dentes, triplicis generis, primores, laniarii, molares. Vinbroculum cauda nulla, vel abbreviata, ad femora pertiugens, vel
684쪽
elongata, longitudine pedum. Cuisodes sensus sunt.
Genitalia varia. Mammae omnibus, pectorales, abdominales, inguinales, vel ex his aliquae simul. Post haec ordines mammatium adsumuntur octo et a dentibus definiuntur, sequenti ratione :
Quadrupedia Chullis utrinque - - -- Bruta avnguibus sr-l- superioribus, inmatu l ferioribus pluribus. -- Pecors 6
mali K Dentibus prita duobus: laniariis nullis. --- Glires Smoribus. 1 uno pluribus. Bestiae
s pluribui I solitariis; quatuor. Primates Ilaniariis i primoribus sex obtusis Bessu er Usuperioribus L acutis. Ferse 3 Pinnata simulics absque unguibus) pinnis
loco pedum instructa - - - Cete 8Mam
Quantum autem haecce a prioris editionis ordinibus discrepet dispositio, non potest obscurum esse instituta comparatione, quare simul noua quoque generum facta est recensio. Ad primates nempe pertinent homo, simia.
lemur, vespertilio. Homines in diurnos et noctu nos diuidit, priorum vero varietates refert. Lemur
dentibus a simia discrepat. Brutorum quinque sunt genera: Elephas, Tricheclius, Bradypus, Myrme- cophaga, Manis. Dentium laniariorum et molarium praesentia locum hic Trichecho fecit, etsi pedes posteriores in pinnam coadunentur. Inter ferar P. 3. QCcurrunt: Phoca, Canis, Felis, Uiuerra, Mustela, Ursus. Viverra nouum genus est, complectitur Ichneumon, Zibethum aliasque species, quarum aliquas olim ad Melem et Mustelam retulerat Cl. Auctor. Sic etiam Taxus , qui erat Meles species, nunc ad Vrsum refertur. Besiarum genera habentur: Sus, Dasypus, Erinaceus, Talpa, Sore , Didelphis. Ad glires pertinent: RhinocerOS, H strix, Lepus, Castor, Mus, Sciurus. Pecora Verosunt: camelus, Moschus, Ceruus, Capra, Oui.,
685쪽
Bos, nouae et hic accesserunt species. Ad bella , quibus praeter dentes mammae duae inguinales sunt, referuntur: Equus et Hippopotamus. In vltimae tandem classe, quae olim ad pisces plagiustro S referebatur, nunc huc reposita, continetur :Monodon, Balaena, Physeter, Delphinus. Sequuntur post haec aues, inter qUaS iterUm mI- p. 78. merum nouarum specierum magnum accessisse obser-u MUS, P rtim Ox propria, partim ex aliorum obseruationibus additum. Praevidemus quidem, noS Cuncta hic pro rerum dignitate non posse recensere, nomina
tamdia generum quoque repetere libet, quo huius studii amici nouas uno quasi conspectu perspiciant emendationes. Genera ex rostris pedibusque, species ex pennis, remigibus caudaque distinguuntur. Ge neralis etiam praemittitur historia. Omnis auium familia in sex ordines secedit. Primus, seu Acei , p. 86. tres, rotrum habent aduncum, uncum trahentei et constituunt quatuor genera; Vultur, cui Caput denudatum, Fasto, cuius rostrum basi cera tectum, Strix, cuius rostri basis setis tecta, Lantur, cui rinstrum rectiusculum. Secundus siue Picae instruun- p. 96 tur roism subcompresso, conuem, siue custrato, Orsec uuexo cuneo sarriente). Hae iterum tres diuisi nes habent, aliae digitos habent duos aeque antizOS ac posticos, aliae digitos anticos tres, posticum unum et illas quidem vel lingua incisa, vel lingua integra. Inter priores ex aceipitribus nunc huz refertur UP crus, porro huc pertinet Eam Hyl x, Aucems, Croto singet nouum genus, CuiuS mandi bula superior compressa, infracta, transuerse sulca' in, Gruus, a quo separatur Coraciar, siue specieSquae rostri basin pennis denudatam habent: Gm-cula, cui pariter mandibula superior compressa, Iaeuis, basi nuda: Paradisnec, oculus, Lynx, Pi cus, Sitta, olim inter passeres collocata, Alcesi,mindibula superiore angulata, lingua breuissima:
686쪽
Mero', rostro arcuato, carinato: V va, Certhia, quae rostrum arcuatum et linguam acutam ostendit:
Trochitur tandem, ad classem passerum olim repOP Iλλ' sita. Tertius ordo Ansierer complectitur, quorum roseum scribrum colans) laeve, Fidermis tectum, apicenuoctum et pedes natatorii. Nec hic nulla noua oc-Currunt genera. Sunt autem in uniuersum haec:
Amas, Mergur, rilia, Procellaria, quibus nareS in cylindrum coalitae, nomen datum est, quod pelagicae aueSProcellis exponuntur: olim inter patieres OCCurrebat. Diomedea, naribus subcylindricis. distantibus: Peleonnis; Phaethon, rostro cultrato- subulato, fauce ampliore: Co Tmbur, Larus, Memng, semisops, qui rostri maxilla superiore breuiore p. I 39. differt, estque Plotus KLE1NII. Quartus de GraLlis exponit, qui rostro exornantur sub sinisico bacillo tentanto et femoribus pedum subnudis. In his
vel rostrum est magnum capite longius, Vel Capite breuius, et quidem tunc pedibus tetradactylis et tridactylis. In prioribus editionibus solosa es 3Ρ-
pellabantur huc pertinentes aues, quod vero nomen nunc peculiari generi imponitur. Hic Occurrunt: 0euic inplerus, olim inter Anseres repositu S; Pl lases, rostro planiusculo, apice rotundato-dilatato: Mycteris, rostro adscendente: Tantalus, rostro arcuato, sacco gulari: Ardea Scolypnx rostro recto, teretiusculo, obtuso, alias Numenius dictus : Trin-M; Charadrius ; Recuruirostra; Haemat opus sic rostri basi crassa, fronte calua, quam ad AnserUS,
deinde ad Gallinas alibi reduxerat: PFophea; rostro subfornicato; Otir; eodem rostro, lingua bifida: p. 11 6 Stri Giis olim inter Guiuinur. Quintus ordo Gallinas
687쪽
praegedente conuenit, vibrissae autem ad os serieciliari positae, et rictus amplissimus differentiam
Amphibia deinde recensentur, quorum naturam P explicat Cl. Auctor, eaque nunc in tres diuersos distinguit ordines, quorum olim duos tantum habebat. Sunt nempe Reptiles, SerpenteS et NanteS,
qui posteriores inter pisces chondropterygios locum habebant alias, huc autem pertinere visi, quod pulmones habeant, branchiis non liberis sed adnatis Cespirantes, quod mares pene duplici feminis insideant, ovaque sint concatenata, osta Cartilaginea. Primus itaque ordo offert, Reptiles pedatos ,spirant i p. I96. Ore, sequentiaque genera Cum numero spe ierum amctiore: TVtudo; Draco; Lacertas aliae Cauda compressa; aliae cauda tereti imbricata, corpore longiore: Retua; Secundus ordo sementes triactat apodes, spiranter ore: Scuta abdominalia et caudae genera P. 2 Iessiciunt, quae et aliter ac olim ordinantur et nouis speciebus copiosissimis augentur. Sunt autem sequentia: rotalus, qui praeter scuta abdominis Caudaeque habet crepitaculum, quod deficit in Boa, scuta in abdomine, squamas caudae ostendit Coluber, squamas utrinque Anguis, annulos in abdomine caudaque Amphisboena, rugas nudas laterales Ca eisin. Tertius ordo Nantes exponit: Petroni ou scilicet, Prin: Dunlus; Chimaera; cui a latere spiraculum unum sub collo, et dentes incisorii duo: phius; et Aci enses. Hinc manu quasi ducit ob assinitatem corporum p. sequens quarta classis ad considerationem piscium. Quorum historiam et corporis descriptionem praemittens Noster, quum methodum etiam Artedianam insuffcientem inuenerit, nouam nunc exhibuit desum-
688쪽
desumtam a PEDIBUS siue pinnis, ventralibus, ante clar, sub alis, Vove alas, sitis. Siquidem pisces aquei elementi mutos surdosque volucreS nominet.
Est autem dispositio haec: Apertura in structa operculis pinnaque branchiali dum
Pinnae ventrales: vel nullae omnino Ap0des. ante pinnas pectorales Lugulares.
Thoracici. no pinnas pectorales Abdominales.
Destituta operculis pinnisue branchialibus Branchio egi. Noua haec dispositio nouam generum sub ordinationem efiicit, inter quae haud pauca plane noua sunt. Olim cnim tantum quinquaginta duo piscium
genera recensuerat Noster, nunc autem eorum
quinquaginta et unum adducuntur, ad quae plagiuriet chondropterygii amplius non numerantur. NOS, quo lectores diuisionem hane intelligant, singulorum ordinum genera adscribemus, nouorum generum characteres tantum addituri., . . PrimuS Ordo Αρ0des continet qui sunt: nura na, Omnotus, Trichiurus, membrana branchio- stega radio unico, cauda aptera: Anarhichas; Ammodytes Stromateus; X hias. Secundus ordo Lugulares habet hos: Cassii P. zψ9- mus, Cui aperturae branchiarum ad nuchas; mi an
689쪽
Sciama; Perca; GUerolus; Scomber nullus, squamis, etiam capitis, laxis, deciduis; Trigla. In quarto ordine habentur Abdominalis; Gbitis, P. SO . Silurus, radio pinnarum pectoralium aut dorsalis primo spinoso, dentato: L0ricaria, corpore cataphracto: Miso; Fylidaria, rostro cylindriCO, Operculo elaudendo, apice maxilloso; vox; Atherina, corpore instructo fascia laterali argentea; Mugil Emcoetur; Polynemur, digitis distinctis iuxta pinnas pectorales: Clupea; Cyprinus. Quintus tandem ordo in describendis branckis p. 327. sessis occupatur. Mormyrus dentibus emarginatis, corpore squamis imbricatis instruitur; Balistes; tructon; Tarcodon: dentibus utrinque duobus. abdomine imbricato; a quo discrepat Diodon, dentibus utrinque solitariis, corpore spinis mobilibus echinato: Centrifcus; Syngnath ur: tandemque Pegasis, pinnis ventralibus binis , corpore articulato. Nouis condendis generibus et dispositioni ansam videntur egregiam suppeditasse GRO NOVII atque
His perlustratis nunc in immensam animalculo p. 339. rum Classem cum Auc fore Nostro properamus, nempe ad Infecta, quae dicit animalcula polypoda, poris lateralibus respirantia, cute ostea cataphracta, antennis mobilibus sensoriis capitis instructa. Postquam CorporiS et metamorphoseos aliquam dedit descriptionem, sequentem dat Ordinum tabulam, quos ab alis desumsit:
690쪽
Perspiciet itaque benevolus lector, in his quidem classibus eandem ac in priori systematis editione normam et diuidendi rationem fuisse seruatam. Etsi hinc inde dispositionis quaedam laesa fuerit
mutatio, et in amplissimo h0CCe Campo, permulta noua accesserint genera, siquidem inset lorum his ο-ria nostris temporibus studiosissime excolatur, omnia tamen genera hic ob copiam repetere non libet, sed noua tantum breuiter recensere. Non possumus autem non monere, specierum descriptarum numerum, antiquitus relato, esse longe superiorem. p. 3 S. Coseo teris tres adscripsit ordines Noster, alia antenniS Ornantur clauatis, alia antennis filis oriri bus, alia fetaceis. Ex his adnotamuS genera noua :Hifer antennas habet capitulo solido donatas, caput intra corpus retractile: Silphia thoracem et elytra marginata': Attelabur caput posti Ce attenuatum, inclinatum. In genere Grylli obseruamus distinctiones, nominibus etiam diuersas, quibus specierum differentia facilitetur. Sic Mantis vocantur grylli thorace elongato, sublineari, pedibus anticis remotissimis a reliquis : Acrida capite conico thorace longiore, antennis ensiformibus: Bulla thorace carinato, quo antennae breuiores sunt: Achein,
cauda setis duabus instructa: Tettig0nia, cauda ensifera seminis: Locusa cauda simplici. in hemipteris quidem nouum genus non depre-P hendimus, Clondurum tamen species subdiuisas
in mcti ucas, quarum caput in vesicam oblongam protrahitur, fusiaceas, quartim thorax Compresso-
membrana CeuS, Corpore m3ior cruciatai thorace
utrinqlle cornuto, manni eras, Oumanter, defexor, alis deflexis latera obuoluentes. Sic etiam cimices sunt opteri, scutialoti scutello, longitudine abdomini S , c090ytrati, elytris sere totis coriaceis, Oinos;
thorace spina utrinque armato, rotundati seu Ollati, thorace