장음표시 사용
451쪽
Ρrimum aliis methodorum schematibus praena, sit nouum Cel. Auctor, in quo vero non omnia piam tarum genera exhibuit, sed illarum modo distributionem instituit, quae in Europa antica crescunt, et fere eaedem sunt, quas L IN NA EI si Ora Suecica
continet. Singularis haec methodus, qua i 8 genera disposuit, et quam neque artificialem, nequo vero naturalem, sed mixtam esse, ipse Cel. Auctor affirmauit, octo constat insibus, et triginta octo ID miliis. En schema: Class. I. Cryptantherae. Famil. I. filamentosae
et crustaceae. a. fungi. 3. musci. . filices. Classi II. Monoeotyli nex. Famil I. gramina. a. graminoideae.
6. liliaceae. 7. orchi deae. Class. III. Ament eae. Famil. I. acerosae.
Class. IV. Inoo litae. Famin. I. inundatae.
. XIV. Pars LIV. Class. U. Calycarpari fructificationibus receptaculo communi collectis:
Famil. I. compositae. a. aggregatae.
3. umbiliferae. . stellatae. s. baecata . 6. fructificationes solitariae. Class. VI. Caleanthemae. Famil. I. rosa eae. a. Calycanthemae L. Class. VII. Mono efflata Famil. I. asperi soliae. 2. verticillatae. 3. personatae. . regulares caps ligena . S. bicornes L. Class. VIII. Polypetalae. Famil. I. monopeia loideae.
452쪽
rimit. a. succulentae. 3. rostratae. . multi capsulares. - p pauerinae.
' Famil. 4. S et 6.pd xianthio caduco gaudent.
te capsula singulari. s. receptaculo sumgola.
9. papilionaceae. p. Post hanc suam methodum, recensuit Auaor
ordines naturales 1 INNAEI, AB AN SONII, no Yt- 14 1 et ΗΑLLERI, dein methodum uoust NE- FORTII, BOERHAAvII, sexualem LINNAEI, se cundum corollam et sexum concinnatam L uDW I-GIt, atque a situ staminum petitam GLEDIT-
sCH i t, postea CAESALPINI, MORI SONI, RAII, HERMANNI, CHRISTOPA ORI ic NAUTII, st 1 VINI, CHRISTIANI EN AUT II, LINNAEI Cu
lycinam, et denique WACHENDOR vis hasque methodos sere omnes in classibus, ordinibus et subdiuisionibus suis proposuit, genera illa 418 plant rum Europae borealis, vel Danicae indigenarum, suo ubique loco conduxit, et de quibusdam metho p. 336 dis monita et censuram addidit. Capite nunc se-- Τ y, quenti, quo noua plane schemata , speciminum gratia proposita, continentur, primo methodum ab in-
, iiumfructificationis, et 6 a foliis desumtam conci natamque exhibuit atque delineauit, eo praecipue consilio, quo adpareat, ex onani sere plantae parte systematicam dispositionem desumi posse. Charail res classium familiarumque, a Cl. Auctore in systemate nouo stabilitarum, characteres, descriptiones et quasi definitiones generumque mutuum nexum
453쪽
exposuit capite undecimo. Sed haec omnia breui-P. zuo. ter recensere non possumus , potiusque lectores ad ipsum librum amandare debemus; attamen cum ubique in his capitibus singulares, structuram plantarum illustrantes, obseruationes addiderit, nonnullas harum commemoremus. Id, quod in muscisp.
perichaetium vocari solet, basis setae soliolis obuoluta, videtur esse initium ramuli; et enlyptra est calix, sub quo reliquae fructificationes, tanquam invalua nascens fungus, sormantur, et partem es entialem constituit, quae nunquam deficit plane, sed ob capituli sormam sphaericam nimis fugax aliqua do desideratur. In polytricho, aliisque muscis stylum quemdam obseruauit Cl. Auctor, axis forma
medium capitulum occupstiatem, quem Continuatam fetam esse censuit, et qui, remoto polline, fibriblis tenuissimis pubescit, ac perquam similis est cui mellis capsularum in floribus corolloideis. Ea, quao in muscis, aut in apice caulis rami ue stellae forma, aut in lateribus, aut apice setae, ex foliolis composita, assiimitur a nonnullis fructificatio seminea, improprie talis dicitur, hancque germinationem ad insolitos propagationis modos, aliquando et in aliis Plantis obuiis, pertinere , et viri partum , quasi esse, affirmauit Auctor, addiditque coniecturam, in musci capitulo, et si non in omni, in multis tamen, duplicem sexum, hermaphroditos scilicet flores adesse.
π RIGLOCHIM non debet tribui flos completus, P.
sed illa sex floris soliola, cum subiecto quolibet stamine, inter se non diuersa, amentacei potius floris speciem formant. In floribus compositis recepta-p. 3.culum commune est apex pedunculi, in discum dilatati, pedunculum autem floris eiusmodi reuera esse ramulum, et squamas, quibus calyx floris compositi constat, esse soliola ramea, a reliquis figura,
interdum ne figura quidem, sed tantum magnitudine F f x diuem
454쪽
p. a PS. diuersa, asseruit. In asperifoliis, pulmonaria, Amphyto, etc. item verticillatis, fructum tanquam capsulam quadrilocularem, ablatis valuis denudatam, cuius columella stylus fuerit, adhaerentibus ipsi seminibus , me tanquam quatuor capsulas, in orbem circa stylum positas, considerari posse, existimauit. p. 3.7 In trottii, aquilegiae, aconiti, et delphinii flore, quid calycem, corollam, nectariumque dicere conueniat,
disquisiuit, et concludit: si seposta praeiudicata πλnione et loquendi consuetudine machinulas illas infulitas varie tubulosis horum florum comparemus cum petatis generum myosuri et ranunculi, quibus unguis es etiam plus minurue tubulosus, tum quidem absona non uidetur eorum opinio, qui isa, vulgo dicta nectaria, corollae loco habent, corollam autem, quae dicitur, ea cis Beo. Hinc calthae florem incompletum, reo sit et aquilegiae florem completum regul em, scilicet calycem ex foliolis rosaceis, corollam ex petatis tubulosis, aconito et delphinio florem completum irregi. larem, nempe duo petata irregularia, et calyci i
p. 336. regulari soliola quinque dissimilia tribuit. Historiam
deinde botantees tradens Cel. Auctor inprimis de iblis egit viris, qui methodos inuenerunt, atque γυ- char quinque constituit. Prima scit. tempora animqua sistit, ab origine botanices usque ad instaurationem scientiarum in occidente , siue aeuum traditioni risecunda pergit usque ad CAESA' LPINUM, estque aeuum commentatorum, et initium nouarum descriptionum, adhuc'e metisodo; tertia sese extendit usque ad T OURNE PORTIUM, contin*iqud aeuum methodorum artifcialium eum amore sectarum i quarta a TOU RNE FORTIO ad recentiora tempora tendit, ubi praecipue generum confitutio eminet; quinta denique nouissima exhibet tempora, inde circiter a triginta annis, qua noua generUM LINNAEI consti
tutio, tentamina Asemotum naturalium sphil ophandi
455쪽
in botantea ratio relectita. In indice scriptorum bo-lχ. 3 8.tanicorum praemisit Auctores, ex quibus pleniorem librorum notitiam. accipere possumus, inter quos vero GRONovIDM desideramus, dein nonnullos nominauit, ad physiologiam, culturam, et utilit res plantarum pertinenteS, tandemque libros, non quidem omnes, sed primarios, numero scilicet 227, ad ipsam plantarum historiam spectantes, ordine alphabetico recensuit, et in fine eosdem, antea enmmeratos, in singulares classes disposuit; sequentem
autem stabilivit distributionem: I) Infitutiones, a systemato, 3 generum defuitiones, vi pinaces s. cata-lagi plantarum generater adiecta synonymia, S) 4soriae plantarum generater, et quidem ac) Patres, b) inuentores , c) collectores, 6 ὶ florae et horti, 7 d scriptione Mularium classtum familiarumque aut pug larum specierum, 8 itineraria, V iconigrophi. Addita est duplex appendix, cuius prior lexieon
quasi paruum sistit terminorum technicorum, quorum explicationem breuem vel sfatim addidit, vel in elementis datam, citauit Cel. Auctor, altera vero explicationem figurarum, quarum I 8 in tabulis 14 habemus, et quibus radicum, foliorum, inflο-resCentiae, calicis, corollae etc. variam figuram habitumque secundum naturalia exempla proposuit, explicationem exhibuit; ea vero, quae de colore plantarum addere voluit, studio omisit, definitionesque colorum ae eorum nomina, in proprio t-tamine se exhibere velle promisit Cl. Auctor.
456쪽
D AVIDIS BECHER 1 commentatio noua de
thermis Carolinis. Pars prior. Disquisitiochemica et physica etc.
uum in thermis Carolinis suadendis, iisque utendis multum intersit, certo de serri materia, in iis latente, persuasum esse, et suum Cl. huiust olli Auctor nesciret, id iam ante aliqu0d annos
nouis experimoniis, suasu Cl. sPRINGS FEL DII captis, a RQNGHAMMERO in extra omnem du
bitationem positum esse, is recte nobis laudabilite quo fecisse videtur, ut omni studio diligenti aquo hanc in rem inquisitierit. Quamuis vero haec inuestigatio primarius huius libri suerit scopus, ille tamen attingi non potuit, quin, quum illius caussa Auctore perimenta laceros multa repeteretque, varia simul detegerentur, digna ipsi visa, quae publicarentur. Praeterea huic libro hoc praecipuum est, quod quibdam noui et ante paucos tantummodo annos detem fontes descripti sunt, qui in aliis scriptis frustra quaeruntur. Multis quoque in locis a Cl. SPRINGSTELDIo recedit. Hac interim in parte physica tantummodo chemicaque traditur horum fontium disquisitio, eorum effectibus et usu destinatis alteri η parti. vid. commentar. hor. Vol. XIII. p. 449-
457쪽
parti. Haee vero nouem constat sectionibus, quuxum prima id continet, quod in his thermis sensus externi docent, secunda de grauitate specifica singulorum fontium; tertia de eorum acido minerali et quarta de spiritu minerali agit; quinta analysin exhibet; et sexta de texxa in his aquis, septima donatura et proprietatibus salis harum thermarum e ponit; octaua salem communem et alcati minerale,
nona denique serrum his thermis inesse ostendit. Iu prima sectione de calore thermarum in fonto p furioso Orude in , ubi sons exumpit, graduum I 6S, ubi vero in usum hominum lia itur , graduum 163 thermometri Fahrenheltiani obseruari, eumque omni tempore immutabilem esse, Cl. Auctor notat. Idem de sonte nouo Neubrunn dicit, praetorquam quod mercurius ad gradum I 3 adscendat, in sente vero molari Mitagadὶ calorem a graduros ad ir , in fonte hortensi Garteubrunn) a gradu i 3 3 ad 13s, inque sonte rupestri Hesenorum . gradu rat ar III esse, ideoque mutabilem deprehendi. odor, ut Noster asserit, vapori aqua communis similis est, praeter id, quod lixiviosi quid in eo deprehendatur, Sapor sontis suriosi leniter salsus, aliquantum lixiviosus et parum auste-xus seu adstringens est. Sapor sontis molaris vero grate acescens nihil adstringentis habet. Sapor fontis noui itidem acescens est, minus vero, quam prae cedentis, adstringentis tamen quidquam manifestat. cum hoc conuenit fons hortensis. In fonte rupestri sapor neque acidus. neque austerus' deprehendi, tur , umilisque videtur aquae pur z, quae P
rum salis medii saluti continet. Omnes istilantes, ad scaturiginem disquisti, pellucidi sunt,
breui autem sons suriosus, nouus et hortem sis albescunt, molaris et rupestris autem, etiam ει-
Iefacti, pelluciditateni retinent. Hausti fontes in
458쪽
superficie terram albam subtilem, sub forma pulueris tenerioris, aquae adspersam sensimque cuticiniam albam exhibentem praebent. Viginti quatuor horis praeterlapsis, sons suriosus, nouus et hortensis, aeri liberiori expositi, puluerem pallide flavescen tem deponunt. In sonte molari autem et rupestriparum huius terrae detegitur.' p. 16. Gravitatem specificam horum sontium, notat Cl. Auctor, in omnibus eandem esse, atque aquas horum fontium omnes reliquorum sontium, qui hoc p. 27. loco reperiuntur, aquas, grauitate superare. Acidum minerale, ut Noster ostendit, his sontibus imest; lignum enim resinosum, in iis diu maceratum, odorem, dum comburitur, sulphureum de se spargit, serrum immersum breui tempore rubiginem contrahit, et immixtus sapo venetus coagulatur. Hoc acidum admodum subtile, volatile et dilutum est, cumque alcati minerali leuiter atque etiam cum ferreis particulis cohaeret. Aeri enim libero expositae aquae, acido isto evaporato, terram et Ochram dep0nunt, quae, spiritu vitrioli adfuso, denuo sobuuntur. Idem acidum calore dissipari ideoque volatile esse, ipsi fontes docent. Fons enim molaris, nouus et hortensis acidiores sunt fonte suriose, quippe qui reliquis calidior est. In fonte rupestri a tem acidum hoc cum alcati iam in cryptis subterr neis coniunctum esse videtur, siquidem iste maiorem copiam salis medii praebet, quam xeliqui
p. 37. Spiritus mineralis elasticus, qui ad substantias simplices nunquam pertinet, sed ab aere elastico et pugna alcati cum acido producitur, Carolinis sontibbus denegari non potest, ita tamen, ut iste vix adeo, ut in sic dictis acidulis, conspicuus sit. Caussa facilis est: vehementissimus enim motus, quo aqua in abyssum xuit, iterumque in sublime mellitur, posm
459쪽
eaque calor, qui cum aqua ibidem communicatur, s ciunt, ut acidum cum alcati connubium ineat, sicque caussa expansionis aeris maxima de parte abigatur. Spiritum tamen adhuc inesse, Oxperimenta probant: aquae enim horum fontium, sub antlia disquisitae, magis ebulliunt, quam communis aqua calida. Admixto vino rhenano et saccharo eodem
modo, ut in acidulis, ebullitio cum spuma produc, tur. Lagenae inclusae epistomium cum vi quadam elevant. Frigefactae vero, inprimis eae, quae saporem acescentem imprimunt, hunc spiritumami, tunt , iterumque calefactae, omni sapore acido priuantur nullumque amplius spiritum ostendunt. Chemice disquisitae horum fontium aquae al, p. 49. quot grana alcati, cum sale cummuni commixti, dederunt. Quod ad terram pertinet, ea partim sol
bilis, partim non solubilis suit. Solubilis alcatinae indolis est, et solutionem in aqua respuit, in acidis
vero cum esseruescentia soluitur, et a Nostro M
gnefa catholica vocatur. Terra non solubilis a Cl. Auctore terr ne argillacene seleniticae nomine insignitur. Tactu enim quasi pinguis fuit, et, cum aqua commixta, in lateres sermari se patitur, qui vero igne cocti rimas egerunt, ex quo selenitici quid admixtum esse, Noster colligit. Ad obtinendum si p.
Iem medium nouam Noster evaporandi et crystalli, sandi methodum excogitauit: machinam nimirum, viginti aliquot vasis evaporatoriis instructam, supor sontem furiosum exstruendam curauit, ita, ut Omnia haec vasa aqua fontis ebullientis tangeret. Vasa haec replentur aqua thermali, eaque evaporationi spontaneae relinquitur. Viginti quatuor horis praeterlapsis, aqua, ex omnibus vasis collecta, uni tantum vasi committitur, et ulterius ad cuticulam VS quo duaporatur. Lixiuium tandem, aliis vasis
amplioribus commissum, in frigidum locum ad cry-
460쪽
sallisationem reponitur. Crystalli enatae aqua communi soluuntur , aqua denuo ad cuticulam usque evaporatur et crystallisationi committitur, isque labor ter repetitur: sic autem puri s lis, ab omni alcati liberati, quotannis tres centenarii obtinentur. De natura huius salis notat, eum ad sales medios pertinere, siquidem syrupum violarum non mutet, neque etiam cum ullo acido, neque oum alcati quocunque efferuessat, et cum sulphure mixtus igneque susus, nullum hepar sulphuris praebeat. Solutio calcis vivae, ope acidi nitrosi factae, huic sali, in aqua soluto, adfusa praecipitatum album dedit, quod aqua pura elotum seleniten exhibuit. Liquor colatus, evaporatus et ad crystallisationem repositus, crystallos cubicas seu nitrum cubicum praebuit. Itaque acidum, huic sali inhaerens, pro vitriolico habendum es e, idemque in sese acidui, rum Egranarum et sale mirabili GL AusERi contineri , . ideoque hi sales nullo modo disserunt; si quod etiam discrimen inter sales medios aquarum mineralium esset, istud in aleatina tantummodo parte quaerendum esse. In aliis enim purum alcati, in aliis autem o. g. in sale Sedii tensi terra alcatina deprehenditur. Iste enim sal solutus, adfuso Oloo tartari per deliquium, praecipitatum album dedit, quod bene elotum cum omnibus acidis efferbuit, inquo iis solutum fuit. Salem
autem thermarum Carolinarum et reliquarum aquaxum idem non exhibuisse, Cl. Auctor obseruauit. Porro sal thermarum Carolinarum, in aero libero, in puluerem fatiscit, saporem salsum amaricantem uum leni frigoris sensu excitat; idem etiam in sale Egrano et Bilinensi et Toeplensi et sale mirabilio LAUDERI Obseruatur. Hi no omnes istos sales
vicissim usurpari posse, nec ab hoc illotae peculiarem effectum expectandum esse, Noster colligit.