장음표시 사용
521쪽
su candi, methodo antiphlogistica, emtione va-xiolarum, aethiope minerali, infuso picis liquidae,moscho vel mercurio vivo, instar amuleti gustato, sentiendum sit, diiudicat, quae a multis vel mitigare vel omnino sufflaminare contagium visa sunt. Hanc p- IS 7 virtutem, si quid aliud, tuentur pilulae praeseruantes 1ll. Auctoris, quae ex ealomelano, camphora, extracto aloes et gummi guaiaci constant. Calculum subiicit annorum, quo patet puerorum quemlibet decimum, puellarum autem nonam quamlibet variolis et morbillis in Suecia interire. De ipsa vero insitione curatius disputans, in compendio quasi aetatem, praeparationem fili, quo insitio fiat, naturam, tempus Commodissimum, chirurgiam ipsam et morbi, arte excitati, indolem, adiecta curatione, definit, et ubique suas obseruationes adspergit. Amgumentis vero et exemplis confirmat, nec infr- p. 37 .
mos ab insitionis beneficio excludendos esse, eodemΡ- 3 8S- sudio demonstrans , vanum de propagatione comtagii per insitionem metum est e. Morbilli a. 1713 Stoc holmiae valde lethales p. X9O. fuere. Redire morbillos ea tantum lege Auctor concedit , quando glandula quaedam intumuit, recondens puris particulam, quae alio tempore post sese euoluit. Ipse saltim multorum annoxum praxi ne Vnbcum quidem exemplum reuertentis mali animadue tit. In infante quinquenni per a I dies adeo, mor-p. I97. billis alias grassantibus, varia eorum prodroma signa et tussim grauissimam obseruauit, quae in morbillostgndem veros, sese termin3runt. N quam vor
variolas, morbillorum simul satellitio stipatas, in uno eodem que homine inuenit, sed altero exanthemato alteri succedente. Curatio morbidorum per tria p. 19'sua stadia eorumque symptomatum multum cum variolarum cura conuenit vomitum tamen hic magis
necessarium iudicat, quam in variolis, quum in his
522쪽
plerumque sponte natura colluuiem per o h euorrat. p. 2OS. In secundo stadio turbas nimias vesperi syrupo dem econio paeati Quodsi vero tertio stadio peri- pneumonia vel pleuritis accederet, emplastrum vescatorium loco asseclo, vel eius loco sinapi sinum imponere non veretur, vel 3 ad 6 hirudines appli-
p. 2I 2. care. Artem etiam murbillorum inferendorum secundum experimenta Cl. HOME descriptam inue
p. 2I3. Sequitur vomifus, cuius sequentes caussae recensentur : repletio ventriculi ex nimiis ingestis; re, geratio; Cainonum vapores; Colluvies in ventriculo collecta quae pro ingestorum discrimine vel acidae, vel rancidae, vel putridae vel mucosae naturae es vel crudo cibo consisti , aerugo; variolae et morbilli; scabies , vermes ; tusiis ; hernia incarcerata; terror denique et timor , quibus omnibus Commoda medela o 'ponitur. Aeruginem accusat, si cibim vel potus infantis in vase cupreo, stannode nudato, per tempus fuerit retentus, vel caro a sata in orbe argenteo moram ceperit. NeC OUUm,
buWro frixum, insons habet; si in orbem stanneum, per noctem repositum, Col rem nigrum in illo crea- p. 22 I. Uerit. Fusus describit C eL Auctor, quid in hemnia in carcerata moliendum sit, rationemque reddit, cur sub hac caussa anodyna purgantibus, ut pitulas suas antispasmodicas cum sennae foliis, con
p. a a T. Tussis pertractationi duo capita CL Auctor dicauit, quorum alterum tussim conuulsivam comprehendit. Prius vero de fustis imachali, catarrhasi etp- λ 3 Ι . t tillatoria, nec non tus a retrogressu scabie agit. Itas tamachali lini us pelli rates et consueta remedia pect0ri opportuna repudiat, quum ventriculum debilitent. Contra ea vomitorio fauet, subiuncto dein
elixirio stomachico, vel puluere ex soliis menthae crispae
523쪽
crispae et saccharo. Tussim titillatoriam, quae in suprema larynge sedem habet, saepe Tingiber sus
flaminat melle commixtum. Scabie vero retrO- p. z38. gressa, malum creante, expellere eam soribus sulphuris, superbibito infuso florum vim artae, tentat Quod nisi sussiciat loco, quo scabies fuit copiosissima , vescatorium applicat, lulapiique e moscho Lond. cochlear minimum vel pitulas e moscho ex-lhibet. Casu obstinatiori bis vel ter de die ad sgrana aethiopis antimonialis infanti praebet. Mu p. a z. cum, quem in tuis c inuulpua infantes euomunt, non pro caussa, sed pro effectu stimuli. glandulas saliuales irritantis, habet; hancque tussim valde
contagiosam existimat. Nec unquam pluries unum eundemque hominem eadem corripi, tot annorum experientia nixus assarmat, licet ipse se semel fere deceptum fuisse narrat tussi quadam vehementiori, sed exacerbatione alternarum dierum, quae ad charallerem huius tussis pertinet, destituta. Curationis eius duplex genus Auctor ponit, alterum, quo morbus in suo semine suffocaretur, quam vim Competere soliis roris marini sylvestris et mos cho, iam prout et extractum tabaci in alia tussi conuulsiva utilo fuisse, expertus est; alterum, quo stimulus p- 346 vomitoriis excutiatur, subiuncto dein cortice Perti p- ὸSQ
Febrem intermittentem sequenti capite disquirit,
quam tantum ab est, ut naturae solius vi curandam relinqueret, ut moram sacere impense dissuadeat. Nam in infantibus nullum alium usum inde percepit, P λS quam incrementum corporis acceleratum; adeo ut Cl. SCH u L 11us, Profess. Stockholiniensis puerum viderit , qui intra at annum febre quartana consi- elatus ad vinae longitudinem statura creuit. Variolis eum profligatum fuisse semel obseruauit. Multa vero exempla reconditae sub aliorum morborum
524쪽
Ρ. a 7. specie febris recenset. Sub frigore a potu ablio ret, utpoto ventriculum grauante, turbas augente et paroxysmos protrahente. Ab acidis potibus abstinet, quum acidum, in primis apud infantes, cOmitem febris ista habeas. Superato paroxyse O, VO'mitorium vel purgans caehibet. Vomitorii autemessicaciam longe maiorem expertus est, si mox post superatum paroxysmum ingeratur. Dein mixturam ex sale absynthii, succo citri et strupo corti Cum aurantiorum propinare solet sudorisque sedulam curam habet. Quin postea arte excitato, Versus id tempus, quo nouus paroxysmus ingruere de P. z6Siberet, sudore, praevertere febri annititur. Hoc artificio niti assirmat plerasque a mulieribus factas febrium intermittentium curationes, quarUm Varia specimina profert, inter quas ista ranunculi sanimulae herba instituta maxime vulgaris est. Sub dibriori autem febre hisco non fidens, ad corticem ΡΟ-Tuuianum confugit. Optimo successu illum quondam in pultem redactuin, quum ipse semitertiana laboraret, intra linteum abdomini imposuit; unde pro infantibus, qui coxticem respuunt, illius adhibendi
p. 273. Ampla hic de vermibus legitur commentatio, in
qua multa noua . quae tam ad eorum naturam peritius cognoscendam iaciunt, quam curationem absoluendam , traduntur. Generatim . qui in intestinis nidulantur, hos vel ab ovis, vel iisdem forma persecta ingestis una cum cibo vel potu derivat. Taeniam nominatim plerumque piscibus deglutiri existit nat, verissime in iis detectam, unde et iis in locis, ubi pisces abundant, crebrius infestat. Nequa
coctione perire istam, ipse sub prandio, disiecto pisce,
animaduei tit. Quatuor vero vermium intestinatium genera cum Ill. A LINNE assumit, ascaridem veri cularern, lumbricum, taeniam, et ascaridem lumbri-
525쪽
lumbricoidem. Quanta interdum delitescat lumbri- P. *79. corum copia, puellae octennis exemplo patet, quam intra 9 dies a 'o lumbricis ope pitularum quarundam liberauit. In spiritu vini semel lumbricum,
clo tentamino, per totum diem vivero φnimadue
fit. Maxima longitudo, sub qua taenia prodiit, ex lit. Auctoris obseruatione, go vinas aequauit. Post longam aliquando moram tepida et frigida aqua, albternatim affusa, resuscitare quasi et necare vicissimistam valuit. Quod tam dissicile autem expellatur, partim tubis, quibus singulus eius articulus instrubtur, p rtim quadrigae tuberculorum, qUa extremum tenue sese terminat et . quo ipso sese assigit, tribuit. Aliquando tamen tabescere vel in media P parte vel ad marginem vidit. Fuit infans, e quo, potato spiritus frumenti tantillo, omnes recensitae
species seresserunt. Secundum repetitam Auctoris P. δ' obseruationem ad finem decrescentis lunae et initium n0uilunii vermes Praecipue mala creant
quo ipso temporis spatio quoque remediis subministrandis in primis Ill. Auctor inuigilat. Ad leniendum praesens a vermibus incommodum lac, naturali calore adhuc imbutum, vomitoriumque generatim commendat. Lumbricos autem guttiS DURIERI, quae ex gummi aiae laetidae, opto, sale volat. Corn. Cerv. estentia cast. Constant, et taeniam extracto abstinthii expulit. Uerum ipsa curatio longo maiorem p 9O sollertiam exposcit. Contra incaritar minutos, daucos crudos, vel succum beluiae, siue pini proficuum censet. Suadet et frustulum lardi repetitis vicibus ano immittere, nec non clysma ex lacte salito vel alia iniicere. Quibus tamen omnibus praestare clysma ex aqua, mercurio vivo cocta, addito melle, asseuerat. Lumbricorum rosionem inter alia P. 3Q petroleo, abdomini illito, sedat. Ad necandos vero
illos vel expellendos puluerem ex sale martis Lom
526쪽
dinens, semine santonici, radice talapnae et melle depurato cohibet, usum internum decocti ex mercurio vivo coniungens. Si aeger autem puluere uti detrectet, pitulas ex extracto tan aceti, seminibus sanionici, sale martis, resina talappae et oleotanaceti substituit. Optime vero pulueris et pitulaxum usus copulatur. Allii satiui bulbum non minusessicacem reperit. Expulsis hisce, dein ad roborandum ventriculum tincturam rhei amaram Edinb. vel p- 3Q8- vinum chalybeatum Lond. propinat. Taeniae ingeniosam curationem proponit. Nimirum Ox affusa alternatim aqua tepida et frigida, qua modo reuiuiscere, modo mori taenia visa est, consiliui ri cepit, similem taeniae mutationem in corpore humano inducendi. Quo sine sub effectum remedii purgantis aquam frigidam copiose bibendam curat; quod ipsum
creberrime ad fontes solerios ex voto successit. Eadem P 3O8 ratione nilaus, tentaminis Causia pium cum purgante
medicamine commiscere suadet, ut, sopitus optivi vermis, purgantis essicacia expellatur. Quod consilium spigeliae virtute aliquam commendationem recipit. Praeter dicta autem superius, pilulas emcaces reperit ex extras o tan aceti, asiae foetidae, semine santonici, vitriolo martis, melle sincero. Diligens vero simul, quod de reliquis speciebus vermium etiam valet, cibi potusque delectus sat. Vt primum taeniae pars ex aluo prorepit, pondus ap-P- 3 λ7- pendi iubet, ut sensim eYtrahatur. Allio autem
tantam ess actam adiudicat, ut taeniam exinde necari posse sibi persuadeat, utque hoc confirmet, notabile exemplum commemorat.
p. 3 37. De rocaiticis notat Cl. Auctor, quod , licet
plerumque statura iis contingat breuior, duo tamen, suae curae olim conunissi, ad satis proceram peruenerint, nec gibbosum dorsum habuerint. Inveteratum malum rarissime curationem admittit, quae
527쪽
vero non tam medicina, quam proba diaeta absoluitur. Medicamenta in antacidis et roborantibus consistunt. Eo fine pauperioribus commendat guttas ex cineribus clauellatis, aqua fontana solutis, et pitulas ex sapone Veneto, felle bouino et radice ari, et decoctum rubiae tinctorum, vel radicis herbae Britannicae subiungendum suadet. Ditioribus autem subuenit sale tartari aqua soluto, tinctura rhaharbari, pitulis ex ossa Helmontiana, felle tauri, radice ari, et sub indiciis acidi magis subacti, cortice Peruviano. Huic substitui etiam possent aquae Spadanae ex fonte Bouhuratim vel arte sumtae, vel tinctura martis ex globulo martiato soluto, addito balneo frigido. Se bies originem ab acaris repetit. Ex multis p. 3 6. Vero remediis, quae contra istam expertus esst, flores sulphuris plurimum efficaciae praestiterunt, quorum halitus ab insectis respuuntur. Infanti eOxum grana duo ad decem bis vel ter de die dat, quibus si aluus mouetur, dosin minuit. Nisi interne sumsi intra 8 dies scabiem discutiunt; iuncto interno usu, linimentum ex soribus sulphuris et cremorelai his articulis manuum et pedum mane illinit. Si nimia teneritas discriminis metum moueat, nutricitasse calido, quantum duabus vel tribus cuspidibus cultri capi potest, sorum sulphuris exhibeatur. Ad pediculos profligandos sabadilli semina vesti p. 363. bus insuere, vel unguentum ex seminibus petrO- selini et butyro non salito capiti illinere suadet. Post editionem utilissimi, de quo hucusque egimus, libri, accessio eius in recentissimis calendariis Suecicis facta est capitum: de febre scarlatina scilicet, ictero, lue venerea et hydrocephala, quorum igitur primaria argumenta ex hocce fonte indicabimus. Febris
528쪽
Febris scarlatina rarum in Suecia malum est, ut pote quum per 33 annos modo bis nempe a. I 41 saliae, et a. 1763 et 6 Stocklaoliniae epidemi, ce grassatum sit. Historiam eius ex aduersariis suis a. 17 I conscriptis lil. Auctor communicat. Ubivis colli molestiis morbus incepit. Uriampsia autem,
cuius , SY D EN HAMUS aliique mentionem faciunt,
nullum affectum vidit. Sexto vel septimo die hinc inde vesiculas quasi miliares, sed omni liquido vacuas conspexit, quibus desquamatio cutis reliquae su cessit, in quibusdam citius, in aliis lentius. Octauo vel nono die pacata iam omnia videbantur, quibus vero indiciis non fidendum erat, siquidem in diaetae immorigeris paullo post glandulae parotides et submaxillares intumuerunt; in aliis decimo octauo vel vicesimo die hydrops anas arca febre stipatus accessit, interitu in quibusdam pedissequo. Quae ad tumorem hydropicum pertinent, pleraque ex Cl. P LEN ciet, siquidem ipsi rarius occurrit, Ill. Eques
hausit. Semel febrem scarlatinam, absque exanthe male exortam; sibi obuiam venisse existimat. Licet vero bonum indicium vulgo reputetur, si sensim, nec ante tertium diem exanthema emergat, nihil tamen mali inde vidit, etiamsi eruptio secunda iam die eueniret. Quid de diaeta, venaesectione, emeticis, purgantibus, refrigerantibus, statuendum sit, ex superius de variolis et morbillis allatis colligitur ;quibus et ad symptomata mitiganda praecepta subministrantur. Angina curatius disquiritur, quam cataplasmatibus emollientibus, gargarismatibus, in
lectionibus, deglutitis baccis ribis nigris, vaporibus aceti sambucini naribus ex spongia attractis, et inditiori malo, admotis sub auribus hirud nibus, subi git. Vt commode perspiret aeger, quarto et se quentibus diebus insusum florum sambuci propinat. Tum sebxe superata, por tres hebdomadas retinet
529쪽
aegrum in modico calore, abdomen pannis, iuniperi baccarum mastiches aliorumque eius generis fumo imbutis, perfricat, aluum laxat, et ad lotii, si retardidatur, secesium accelerandum, infusum; baccarum iuniperi tostarum, vel aliquot guttas essentiae squibiae exhibet. Sic hydrops auertitur. Quae vero
neglesta si fuerint : pauperioribus infusum bace
rum iuniperi tostarum et puluerem ex nitro, radice scillae, Ungibere; ditioribus autem vel eundem puluerem vel vinum scilliti cum Paris et postmeridiem mixturam ex sauedine corticum aurantiOrum, vino Mosellano, arcano tartari, et saccharo commendat. Devicto tumore, victu sicco, frictio ne et roborantibus, viribus subuenit. Iru ur infantum rarior in Suecia est, quoniam ubique fere in usu est, recens natis mannam tabulatam praebere A calculis selleis, etiamsi adsint, non
semper in adultis proficisci, exemplo augustisiimi
quondam regis Sueciae, FRID ERICI, demonstrat, in cuius vesica fellea tres maiores totque minores
calculi absque ullis icteri praeuii indiciis reperti,
Caussas vero icteri infantilis lac, coagulum vel tor mina acido creans, cibos non probe digestos, vomitum vel alui deiectionem vehementem, vernam, febrem intermittentem acetisset; quae omnia bili, iri duodenum essuenti, obicem ponunt. Sanguinem ipsum sensim calore flauo imbui, in matrona, cui ve na secabatur, obseruauit. Obstructiones hepatis vel aliorum viscerum, ex febre intermittente ortas, reserit in pauperioribus, pitulis ex sapone Veneto, e tracto radicis taraxaci, melle sincero ; superbibito
sero lactis vel decocto ex radicibus graminis et tara xaci, et subiuncta diaeta commoda. Ditiorum amtem parentum infantes, suborta hac caussa, vel p, lulis ex extracto cicutae, vel pitulis ex sapone alicantino, rheo, extracto marrubii albi, tartaro tari risato
530쪽
risato et melle sincero, adiuncto elixirio ex flauedi.
ne corticum aurantiorum, vino Mosellario eig. ii
Mulum venereum valde contagiosum esse Noster putat, prout Stoel holmiae quondam ex nutricie, isto inquinata, in omnes, eidem domo adscriptos, promanasse obseruauit. Tineam capitis haud raro indicium labis, hereditario vitio a parentibuS aequibsitae, esse iudicat. Ulceris venerei a cancrose vel scorbutico discrimen sollicite definiens, experimenti ingeniosi simul meminit, quo, mercurio dulci in ulcus lardo sum dubiae naturae apud infantem insperse, patuit una cum reliquis bene multis, vene-i eae esse. Nam tardosa pars dissiuere coepit; quod p alismum in matre excitari ansam dedit. Inunctioni mercurii unice in curatione luis fidit, ita tamen administrandae, ut saliuae profluium non excitet, quod nimirum secure auertitur, modo inunctio parua unguenti quantitate et per interualla fiat. Inunctionem in grauidis accelerari iubet, in quibus omnis periculi expertem inuenit. Ad eurandos amtem infantes lailantes inunctioni vel matrem, siue nutricem subiicit; vel quod tutius est, infantem lacte
caprae, cui mercuriale unguentum instigandum c. rauit, alit. Ante Omnia autem corpus balneis praeparandum est, quae ipsa sub nimia debilitate etiam alternis vicibus cum inunctione usurpentur. Calendariis a. 1768 commentatio lil. Auctoris de hydrocephalo inserta est. Rarum, ut alibi, sic et in Suecia, malum est. Interim verosimile Ill. Auctori videtur, multos infantes, qui ignoto morbo interiisse in diptychis Suecicis indieantur, initio huius mali vita decessisse. Quoad originem vero