장음표시 사용
671쪽
graena, sphaeelus, a mussis internis subito eum ipsi morte apparentes, ad effectus bilis atras motae x cte a Cl. Auctore reserri videntur.
ANTONII DE HAE N S. C. R. A. Maiestatis Consiliarii et Archiatri Med. Pros. Prim. etc. Pars nona rationis medendi in nosocomici
praetico. Viennae Austriae. Sumptibus Hesemanni Iosephi Krucliten. 176 . 8. pL I9. Pars decima ibid. 176S. 8. Pl. a I. tab.
Ρ rgit Cl. Auctor in declarandis variis doctrinis, P. IX
quae ad medicinam practicam Certiorem et e cellentiorem reddendam pertinent, et cum in hac parte de dubia diagnosi in multis morbis agat, in prumo capite historias morborum et sessiones cadauerum praemisit, quRs succincte descriptas, breuius repetere haud possumus, praecipua e secundo capite indicaturi, in quo pathologicam considerationem subnectit. In genere monet viscerum situm in diagnosi p. sy. formanda probe attendendum esse, quanquam ex peruerso saepe situ haud paucae fallaciae occumrant, inprimis in morbis epigastrii, si hepatis moles ventriculum in sinis frum latus protrudit, vel eundem a diaphragmate remouit, ideoque Oelaphagum multum protrahit. Et ventriculus saepe nimis extensus dextrorsum vergit, saepe in intestini formam contractus est. Ex his aliisque differentiis viscerum apparet, quam caute in morborum sede definienda versandum sit, neque laictu factam disquisitio. nem sufficere. Hepatis etiam plura mala sunt, quae icteritius polor non comitatur. Facies florida
672쪽
erat aegro, in quo post mortem hydrops pecto.
xis, et membrana externa lienis vere cartilaginea inuenta est, et cum pectoris inflammatoriis mombis in superiori capite duorum aegrorum mentio fit, in quibus lien cum eius membrana in pultem
Tumor infimi ventris ex varia viscerum labe, quid 3 quod ex reno aut vesiza, ultra modum extensis, obseruatus est. Hydropis pectoris praesentia si. gnis suis non cognoscebatur, respiratio quidem diffieilis et anxia, tussicula inanis, tumor hypochon-driorum sine tumore reliqui infimi ventris, diarrhaea et diuresis solatium afferens aderat, tio Ona tamen anxietas et tumor oedei notosus inprimis
manuum praeeipua sunt signa. Et pericardii hydrops, vel per se, vel hydropi pectoris iuniuis iii signis suis saeps fallit, cordis enim quasi in aquis natantis perceptio eiusque palpitatio in iis deficiunt, in quibus tamen post mortem aqua inueti
Quanquam vero pulsatio tumoris aneurysma prodit, sallit tamen, alia interdum pulsantis tumoris caussa repetia. Matrona '9. annorum inter alia morbi signa, tumorem in infima et sinistra epi. gastrii regione haud procul ab umbilico pulsantem tactui offerebat, sellio autem cadaueris declarabat colon longitudine quatuor latorum digitorum di, metrum sesquipollicis habuisse, partique ampliatae tantam utrinque angustiam adfuisse. ut aer non
nisi vi per eandem impelli expellique possit, pulsus
itaque perceptus ex arteria quadam me colica in tumore excurrente, minime tamen ab arteria, in tu morem extensa, percipiebatur.
Gastritis valido ventriculi dolore et ingestorum reiectione per vomitum, ut signis pallio gnomonicis cognoscitur, foemina tamen, hoc morbo affecta, post-
673쪽
postquam ab initio sponte septies vomuerat et
aluum deposuerat, postea tamen usque ad mortem alimenta appetebat et retinebat, quanquam ventriculus post mortem inflammatus inueniebatur. Mittimus, quas de sallacia signorum in paraphrenitido
et in sanguine, variis, in morbis e vena misio, erudite proponit Noster, addamus potius pauca depulsu in peripneumonia. G A L E N u s et plurimi, p. 7 qui eum sunt sequuti, in hoc morbo pulsum mollem dicunt, quod pulmo non nisi a pituitosiore eo , erassore sanguine inflammari queat, Noster vero
sua et aliorum obseruatione comprobat, pulsum in hoc morbo, ut in reliquis inflammationibus, durum esse, concedit vero tum, cum sanguis non amplius celeri cursu per pulmones fertur et morti iam pro-1imus est aeger, mollem pulsum obseruari.
Etsi vero quis obiicere Cl. Auctori posset, his dubitationibus incertam magis fieri medicinam, assumtis tamen opinionibus nihil concedendum esse ostendit Noster, sedulo potius in indagandis morborum historiis et sectionibus cadauerum versandum, et dubitationes ideo eruendas esse, quo fallacias, saepe obuenientes, evitemus.
capite tertio refert Noster, si hoc anno, nee p. m.
in no comio, nec in aliis consultationibus petechia lia et miliaria exanthemata obseruasse, non quod Viennae extinctum sit contagium, cum alii medici, qui regi mea, a Cl. Auctore traditum, negligunt, huius morbi praesentiam declarent. Confidentius igitur et assensu aliorum medicorum suffultus, sententiam suam, alibi prolatam, de caussis horum exanthematum in regimine et medicamentis calidis beEoardicis positis, tuetur, oaque nunquam critioa pronuntiat.
674쪽
P. Io 3 Capite quarto de system a te Halleriano, sen-sbilitate seilicet et irritabilitate, in variis corporis
animalis partibus negata, vel concessa, ulterius disputat Noster id que omni modo euertere studet. Commemorat calculosum, qui nullos dolores in rene sensit, etsi renes H ALLERo sensiles dicuntur, et aliorum calculosorum dolores satis noti sunt. Neque approbat Noster sententiam Mo RG AGNI I, qui tumores, lente ortos sine dolore, subito ortos maxime dolorosos dicit, quod experientia saepe contrarium ostendit, in caussis potius applicatis nune doloris absentia, nunc eius ratio quaerenda est, quod etiam de ligamentis et tendinibus valet,
et postquam de dolore, in genesi abscessuum praesente et deficiente, ex mente HIPPOCRATIS egit,
cutem ipsam, quae sensilis est, aliquando insensibilem deprehendi affirmati
Cum et inflammatorium tumorem interdum sine sensu esse credat Noster, tractationem suam ad pleuram dirigit, quam euidenter in viro triginta nouem annorum inflammatam vidit. Febris acuta primum, dein pleuritis e vitai sustulerunt hominem , nec sine peripneumonia , quam teste soERHA A v Io non solum, ut epigenomenon pleuritidis. sed aliorum quoque morborum inflammatoriorum assumit. Simili etiam ratione peripneumoniam, quae cum duritie pulmonum est, ob frictionem, pleuram laedentem, ut epigenomenon Peripneumoniae pleuritidem considerat. Quoniam autem
TISSO Tus, HALLERI systema defendens, varia argumenta ex MORS AGNII epistolis, ut commentario n v ALSALvA M afferet , haec studioso
repetit Cl. Auctor et in suas partes trahit, quae fusius proposita, repetere non possumus, lectori potius liberum relinquimus, cui sententiae ex obsese
675쪽
Ad irritabilitatem cordis, ex sanguine natam, p.
redit tandem Noster, et cum H ALUER Us cor in homine demortuo non raro inane esse dixisses, contrarium, vel propria experientia conuitius, vel Mog-GAGNII et v ALsALvAE obseruationibus edoctus,
statuit, indeque irritabilitatem cordis a sanguine non deduci posse assirmat. . Caput quintum de morbo i leo agit, et experi-p. ao S.
menta cum machina, ad hunc morbum soluendum apta, prosequitur. Meminit periodici morbi in homine triginta annorum macilento, et ex Onanias vitio languido, cui primum nive abdomini circumdata, paulo p0st potu aquae frigidae, alio tempore cortico Peruviano,' alio, sumo herbae tabaci ano immisso, medela facta est; gelida aqua vero, herniae umbili ualis seminae quinquagenariae applicata, leuamen non attulit, sed postquam cataplasmata emollientia apposita sunt, gangraena herniae et emphys ema totius corporis enata sunt, intestino, in hernia contento, inflammato quidem, nondum tamen gangraenosse. Frigus in his morbis constringendo et roborando agit, et dubium est remedium, quod, si ob ex remoueri nequit, gangraenam letalem insert. Progreditur ad nouum examen mazhinae, Per quZm a JUa ad morbum it eum tollendum in anum iniicitur, de qua iam alibi egit. Refert duas curationis historias, ex Italia cum eo communicatas, quae selicem euentum in hominibus declarant. Ipse vero CXPCrimenta continuauit in canibus, in quibus aliquoties ex voto successerunt, amplissime tamen recenset tentamen, ubi ruptura ieiuni et, uti videtur, parte intestini
676쪽
intestini a mole aquarum distenta, alteraque vicina compressa, euenit. Concludit itaque Noster a periculo non alienum ess e tentamen, inprimis, si aquae urgentur, et tum maxime timendam esse rupturam, cum valvula coli, ut alia occasione dixit, in vivis nimis resistit. p. 23 . caput sextum varia proponis. Agit de se-bribus continuis remittentibus haemitriteis, epide- mice grassantibus, in quibus post antiphlogisticorum usum, Cortex Peruvianus utilis inuentus est, lenia tamen laxantia non intermissa sunt. Fomenta aquae simplicis calidae continuata in morbis vlcerosis culaneis laudat. Endemias in Austria ophthalmias et alia oculorum vitia, inde nata, variis remediis corrigere docet, et commendat tentaminis loco
applicationem bilis piscium quorundam, inprimis mustelae fluviatilis, simili ratione iuscula viperina in
variis cacochymiis et ostracodermata in rachitide commendat. Estectus tristes arsenici albi crystallini in foemina recenset, ubi praecipue post vomitus consopitos paralysis crurum inducta est, praeter alia decoctum brassicae ex mente TACHENII et vim electricam, sed frustra tentavit; pediluuia ex floribus chamomillae, sambuet ac lauendulae et decoctum ex taraxaeo, nasturtio, fassaparilla et liqui-xitia usu se probauit. Uuae ursi usus in calculosis porro se commendauit, dummodo in systemate urinoso interno nulla labes a calculo, urina retenta et
pure inducta est. Forte vaccinium foliis buxi simi. li ratione tentari posiet. p. as'. Caput septimum nonnulla de insitione variolarum proponit. Asteri nimirum varia exempla variolarum homines altera vice inuadentium, interdum exitu letali, interdum mitiori, interdum grauiori morbo
677쪽
morbo subsequuto, et repetit suas antea iam factas
conclusiones: vanam scilicet esse securitatem eo rum , quibus insitio aut nullas, aut paucas indu xit variolas; duram sortem esse parentum, qui naturali via seruatum prolem vident, artificiali occisum; insitas nullam habere securitatem, nee alteras variolas benigniores esse. Repetit praeterea multa alia, quae contra in Oculationem iam monuit, et cum interea litteras responsorias CL TRALLEs ad quaestiones, super inoculatione propositas, aceepe rit, et ille non nisi limitatum iudicium exposuerat, nonnulla ex his profert, attamen semper Contra inoculandi rationem inuehitur, de quibus tamen, Cum noua argumenta haud proponat, nihil amplius
Ρrogredimur potius ad partem decimam, in P. X. cuius capite primo de colica pictonum disseritur. Per- p. I. git nimirum CL Auctor in declarandis morbi huius phaenomenis, et historiam morbi pictoris tradit, qui,
cum in coloribus cerussam et cob altum crebrius tractasset, colicis paroxysmis vexatus, eos sexies superauerat, in septimo et sequentibus paralysis accessit, qua curata, in decimo paroxysmo periit; accesserunt ante obitum praeter alia symptomata amaurosis, ischuria vera, conuulsiones. De Vario p. I . ventriculi situ nonnulla monet, et cum inde reliqua viscera in situm praeternaturalem protrudantur, liquet omnino a sede tumoris et doloris aegerrime viscus, primario affectum, definiri. Colon describitur et tab. I. delineatur, quod a coeco usque ad flexum sub liene tympaniticum erat, aere veho- menter expans uni, reliqua portio multum angustata
conspiciebatur; etsi vero passim quaedam intestini
partes expansae erant, breues tamen, et coarctatis
interceptae inueniebantur. V v a Secunda
678쪽
Secunda morbi hictoria quadragenarium virum, qui cerusiam in usus pictorum crebrius trai a-uerat, sillit: hic, colica pictonum affectus, unum alterumque paroxysmum et incipientem paralysin superauerat, diuque, quod cerussam non tractauerat, a symptomatibus liber factus erat, hoc tamen labore iterum incepto, auctos morbi impetus ienserat
et tandem conuulsus, perierat. In sestione cadaueris praeter alia, a nobis non repetenda, ventriculum, a colo depressum, eumque in exterioribus tunicis, non adeo in interioribus inflammatum, expansiones et contractiones praeternaturales in il eo, et aliquas eius partes, bile tinczas, quae certe rariora Obseruata sunt; porro coecum adeo extensum, ut in qualibet dimensione octo pollices aequaret. sinistram vero coli partem, in variis interuallis et contrastam et extensam, usque ad restiam inuenit et tab. II. delineauit. In hoc quoque cadauere instam mationem pleurae uniuersae a iugulo ad costas et diaphragma adeo distinffam conspexit, ut menyngum cerebri iniectio, ex voto succedens, vix pulchrior esse possit. Tertia morbi historia pharmacopoeum qua draginta quatuor annorum, colica pictorium, ex suis symptomatibus cognita, crebrius affectum, adducit , qui subitanea morte sine ullo sympto inatum selisu periit. In causiis enumeratur vini Austriaci abusus et coctio enaplastroruin, quae plumbi calces excipiunt. In cadauere ante seElionein quadragesima octaua hora post mortem institutam, artus Omnes flexiles et faciem soridam conspexit Noster, oculis tamen turbidis et obfuscatis. Abdomine inciso, sanguis, copiosus estutus, apparebat, cuius causia inhiatu venae cauae mox sub diaphragmate deprehensa est, quamque CL Auctor pressioni viscerum validae versus diaphragma adscribit. In stu canalis alimentorum maxima varietas detegebatu' quae tabula III.
679쪽
delineata est. Coecum, maxime ampliatum, ubi iam in colum mutatur, in angustum canalem abiit, qui stirsum ascendens et iterum reflexus, in insignem iterum amplitudinem extensus erat, ita, ut Coecum et colon expansum peculiari quadam membrana CO- haererent. Coli deXtra Dars et media I Ona maxi
ine ampliata ad sexum sinistrum, sursum quidem ver sus lienem, sed paulo post iterum deorsum, dextrorsum et retrorsum sectebatur et, cum sinistro sum iterum duceretur, maxime angustum reddebatur, breui tamen parte coli, sub liene denuo expansae, longa p stea succedebat angustia; in sexibus vero ad os ileum sinistrum quatuor contracta
loca, cum expansis alternantia, in laeuiebantur, antequam ad rectum accederet. In hoo cadauere etiam duodenum singulari modo in amplum cauum eX-
pansum et usque ad sedem coeci intestini depres
Plures nunc aegros, colica pictonum asses os p. sa. et curatos, Noster subnectit, nos vero, his praetermissis, pauca ex pathologicis monitis addimus, quae capite secundo traduntur. Plumbi egestibus hanc colicam adscribendam p. esse, ex historiis morborum descriptis patet, qua in re vinum, plumbo mangonisatum , quoque accusandum est, quod Noster ex iis praecipue, quae CLG Qin Im s in actis Harlemensibus exposuit, repetit, et postea medicamenta, ex plumbo parata, accusat. Foeces, globulorum instar formatae, certum signum intestinorum contractorum exhibent, tubercula vero ad carpum genita, incerta sunt. Inter symptο- anata conuulsio, multis lethalis, et paralysis saepe obseruata est, etsi interdum incomoleta, i iterus in
multis, in aliis is inuria, unico autem exemplo amau- rosis superueniens declaratur.
680쪽
Quod ad morbi curam spect i, oleo sis post
optata et purgantia maximos effectus tribuit, electricitatem tamen simplicem, non auctam, cum fruitii admoueri monet Caput tertium praecipuam quandam morbi historiam de tetano refert. Figulus erat, qui, quod plumbum tractabat, coliga pictonum laborauerat, et opificio suo ideo valedixerat, attamen maxillae tetano, rigiditate dorsi incipiente et dissicultate deglutiendi tentatus, exhibitis variis remediis, v. c. D- mentis, camphora, electricitate, aliisque alibi commendatis, nullum leuamen sensit, die septimo potius febris seiunxit, variisque conuulsionibus aliisque symptomatibus usque ad vicesimum diem agitatus, obiit. Totus suit a morte rigidus, ita, ut tentamina ferme omnia ad veram mortem euincendam
instituerentur. Sectione cadaueris facta, sub dura et pia matre serum essuxit, et haec sanguine turgida vasa ostendit, volatriculi cerebri vacui, plexus autem choroideus pallidus et hydatidibus refertus erat, in abdomine varia leuiora, a situ naturali ab e Tantia, inuenta sunt, praeterea intrasusceptio ilei, diu sine incommodo tolerata, et quaedam angustiae ad sexus coli sinistros inferiore8. In capite quarto tetanus morbus accuratius consideratur. Recensentur ideo praecipui, qui doletano scripserunt auctores, ex quibus patet, interdum esse morbum uniuersalem, in quo corpus non
conuellitur, sed recta extenditur, quibus species
antrorsum, retrorsum et ad latera factae extensionis et partium quoque singularium v. c. maxillae adiunguntur. Recensentur postea caussae ad repletionem et inanitionem, praecipue autem ad acrimonias varias pertinentes, et symptomata, vel spaLmi