Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

91쪽

norum, a boue duabus contusionibus laesus est, ab ossis pubis dextri parte inferiore usque ad perinaeum, et ad superiorem partem internam femoris sinistri Post quatuor dies accessit febris vehemens, alui obstructio pertinax, et gangraena seroti, Cuius partes corruptas abscidit Cl. Auctor, una cum testiculo dextro, ac sinistrum plane denudauit, qui tandem rite tractatus sponte nouis integumentis obteitiis est,

et aeger intra duos menses conualuit. 7. Cl. TER LIER obseruatio herniae cruralis tum p gangraena. Vicenaria in quarto grauiditatis mense,

post insignem dolorem, in plica femoris sinistri percepit tumorem, quem secuta est colica, ac vomitu Deces reiiciebantur. Septimo die tumor incisus ostendit, intestinum exulceratum quidem reductum esse, sed peritonaeo adhaerere, nec annulum hac ex caussa dilatari posse. Ad euacuandam materiam in abdomine effusam, vulneri iniecit vinum calidum,

ac decocta vulneraria cum aqUa eat Cis, quae cum pure in apto situ corporis e vulnere rursus emuebant. Primo: mense Deces partim e vulnere, partim ex ano emanabant, sed sensim vulnus coaluit,ac aegra restituta postea iusto tempore peperit. S. CL nou RGEo Is obseruatio de agno moni o- pD. Habuit quatuor aures, duas in situ naturali, duas sibi adhaerentes in medio ossis occipitis stas, quarum ductus cartilaginei os penetrabant. Collum erat duplex arcte coniunctuin, spina dorsi duplex ab occipite usque ad caudas, costae duplici sterno adhaerebant, trunci duplices usque ad umbilicum inter se cohaerebant, reliqua utriusque pars ab altero separata erat; extremitates aderant quatuor superiores, totidemque inferiores. Aperto abdomine conspiciebantur duae venae umbilicales, in duplex hepar insertae, reliqua viscera duplicia erant, excepto ventrieulo et canali intestinorum, qui in duo inte-

92쪽

sina recta finiebatur: genitalia duplicia; leuato duplici sterno, sub quolibet visum est cor, pulmones ac thymus ; cerebrum et cerebellum non recessit a statu naturali, praeter spinalem medullam, quae diuisa

per duo soramina occipitis in duplicem spinam do si descendit. Mense Aprili. S3y. 3 Obseruatis Cl. QON MELL de morbo conuulsius.

Vir 27 ann. vicere cruris assiictus, et ob vitae genus semper pedibus insistere coactus. subito tantis est tetano cum alui obstrustione, vesicae Constrie lone, motu conuulsivo maxillas inferioris, deglutitione dissicili, doloribus nephriticis. Cum omnia remedia parum efficerent, ad soluendum tetanum, id tandem praestarunt sanguisugae, hypochundriis applicatae, ac balnea continuata una cum plargant, bus mitioribus aegrum 4ntra 27 dies sanum reddi

derunt.

P. 3 z. q. Obseruatio Cl. HAZON, de bono esses Iu thinaechinae in variosis gangraeno sis. Infans quinquenni' variolis consuentibus laborans, ac i 6 die a purgante nimis agitatus, die I 8 a medico accersito inueniebatur debillimus, cum conuulsionibus faciei, et variolis gangraenosis, adhibito vero infuso vinoso Cori. Peruv. et vesicatoriis, conuulsiones cessarunt, crustae secedebant, et latus dextrum paralyticum

paulo post restitutum est. P. 346. s. 'sola CL FAsRE ens obseruationem deamauros, a colica producta; et emetito sublata. Quadragenarius post colicam vehementem IDOS COECUS fassus est, cui CL Auctor praescripsit 4 gr. tart. emet. altero die potionem laxantem, tertio 4 gr. taxi. emet.

eandemque dosin per 9 dies, postea ptisanam sudo- Tiferam, et ad oculos applicauit vaporem spir. vini et casteae, quibus remediis aeger vost ro dies planeo. CLvisum recuperauit.

93쪽

s. CL s Aut quIN obseruntio peculiaris, de puella p, 3 8.esingui, quae loquitur, cantat, cet. Huic, I annorum, tertio aetati S anno, Cum vix verba exprimere

poterat, a variolis malignis lingua gangraena destructa est; sed sensim didicit maxime necessaria petere, et nunc distincte loquitur atque cantat, quam iis par ira pori in linguae ei relicta sit. Cum vero basi linguae relictae adhaereant musculi eaeterni, et nisus loquendi horum actionem faciliorem reddiderit: facultas loquendi hinc euidentior fit. Varia esusmodi exempla ex variis auctoribus hic asseruntur. . Obseruatio Cl. LOTTINGER, de hernia in- p. 332. carcerata gangraenosa, vi naturae curata. Octogenariam hoc malo affectam clysmatibus trailauit, sed a paulo post tumor inguinalis inflammatus se aperuit, ut anus artificialis oriretur. Aegra vulneri nihil, praeter emollientia, applicauit, idque tandem sponte coaluit.

8. CL LΕΑuΤA uo obseruatio de contusonibus p. 3 S S. maxime dolorbis, quibus iuuenis in abdomine laesis e s.

In rixa unus alterum per Crebros icctus in abdomen in terram proiecit. Febris vehemens, dolores, hepatis tumor, abdominisque tensio nullis remediis cedebant, post tres tandem hebdomadas CL Auctor diluentia, aperientia lenia, et semicupia prospero cum egellia adhibuit, et aeger, eiecto per aluum copioso sanguine putrido et vermibus, conualuit. Mense Maio. 3. Obseruationes CL POST EL DE FRANCIERE, P. 4O7. de catalepsi Est assessio cerebri acuti sinna, quae subito aegrum loquela, motu et sensu priuat, OCU-lis fixis apertis, essivit saliua viscida ex Ore, et finitur plerumque apoplexia vel caro lethali, quod tribus obseruationibus confirmatur. I. Quadragenari US, repressa scabie sicca inueterata, incidit in catalepsin, et

94쪽

et sensum quidem, post emeticum et vehaesectionem, ad leue tempus recepit, sed postea apoplexi aperiit. 2. Alius, eadem aetate, Curis confectus, in catalepsi iisdem remediis usus est, sed breui tempore post apoplexia mortuus est. 3. Ali US 22. ann. valde defatigatus, eodem morbo correptus est, Cui Cl. Auctor venas extremitatum et iugulares crebrius

secuit, eum que, post usum clysmatum, Purgantium ac diluentium, plane sanauit p. 43Ο. S. Cl. DARLDC obseruationes de Ddrope peritonaei. uadragenaria per ψ annos hydrope laboran S, tandem paracentes a quindecim mensuris serisus ei, spissi, turbidi, liberata est, sed postea diaetae

erroribus in priorem morbum rursus incidit, ubi, abdomine acu pertuso, corpus durum seri effluxum Tetardabat, et ex altero latere acu pertuso parum seri turbidi, nigri, emanabat, ac aegra paulo post periit, in cuius abdomine disiecto sub musculis transuersis apparuit saccus liuidus, spissus, carnosus, ab umbilico ad ossa pubis descendens, cuius membra'na superior erat mollis, saniosa, inferior: spissior, multis que glandulis scirrhosis obsita, landus aliquot mensuris saniel repletus. A suprema parte sinistr huius sacci pendebat tumor steatomatosus, decem librarum pondere, qui vicinas partes maXime compresserat, et epiploon sistere videbatur, uti saccus ipsum peritona eum. Oustria maxime tumida et scix- rhosa, intestina valde constri id, hepar iusto maius, ac hydatidibus resertum erat. p S. 6. Obseruatio Cl. CoNsoLIN, de vermibus cucurbita eis. Vir, 4S 3nnorum, post leuem diax-

rhoeam et eiectionem vermium cucurbitaceorum,

subito incidit in motus epilepticos, sed sumto pur

gant2 amaro et granis zo. merc. dulc. eademque

eius dosi per Io dies continuata, plurim OS eiUSmOdi vermes aluo eleest atque conualuit. Hinc patet,

95쪽

hos vermes non semper praesentiam taeniae in dic, re , ac mercurio dulci et reliquis anthelminticis cedere.

8. Obseruatio Cl. DE GLA IGNY, de sarcoma-P. S3. te tenui virginis, qu0d ob inferiori parte dextra regionis pubis ud genu Usque dependebat. Haez 3 S annorum acum intrudit in regionem pubi S, unde enat est excrescentia carnosa pedis unius longitudine, quinque linearum latitudine, pistillo similis, et ex pluribus quasi silis membranaceis spiraliter contorta, quam Cl. Auctor filo sericeo ligauit, ac sine haemorrhagia secuit.

Mense Iunio. a. CL LAR κου Tont Ohseruatis de eoincr0 nos, p. Sor. complicato cum tuberculis scit rhinis ac viceribus putas-num, extra Io cicutae, ad STOERRI 1 methodum prae- parulo, curato. Virgo a 4 ann. laborauit cancro nasi

aperto; effluxu saniel a medicastro represso, incidit in febrem, ac tusiim philai sicam, cui CL Auitor dedit pillulas cicutae, quarum dolis, bis singulo die adhibita, et

sensim a grano vno usque ad I 2 gr. adauicta, febrim et tussini auxi atque, cum aegra sponte cicutae usum per i dies onaitistet, omnia in peius mutabantur, donec tandem Ch Auctor cicutae dosin ad auctarii bis singulo die praescripsit, qua sensim cancrum hunc plane curauit. 3. CL ΡLANCRON obseruatio, de colica pertina- p. ci. purgantibus Ablata. Tricenaria colica laborabat et alui obstruitione pertinaci, praegressa eius tardi late per 6 hebdomadas. Manna quidem et oleum amygd. dule. cum rhabarbaro alitum soluebant, et colicam mitigabant, sed vomitu reiecta ab aegra vlterius non sumebantur. Aties is post a sympto matibus, ei propinauit sex grana hermes miner. in oleo amygd. dulc. et syrupo altheae, quo aluus aperta . est, l

96쪽

est, ac repetitis potionibus purgantibus aegra sensim conualuit. 6. CL ICART obseruatio de tumore scirrhisso, molis in gnis, ex si olo Quinquagenarius per Octodecim annos gessit tumorem, pondere 4 ak librarum, qui vertebris colli adhaerens, super scapula S expansus, ad nates usque descendebat; in serius erat 1 O- tundus, crassus, non dolens, nec nisi pondere molestus, colore Cutis naturali, maculis nigris, cicatricibus variolarum similibus, obsitus. In eius exstirpatione sex librae circiter sanguinis e duabus arteriis magnis effundebantur, ac vulnus postea breui tempore Coaluit.. T. CL voLAE obseruatio, de globo plumbeo, per duos annos in substantia eerebri militis ne ullo fon-pf0mate, reli to, tandem eius mortem excitante. Ab ictu scio peti vulneratus est aeger ad partem superiorem ossis temporum dextri, unde chirurgi viail cim fragmenta ossea intra o dies extraxerunt, donec conualuit. Post duos vero annos hic subito ex vehementissimo dolore capitis mortuus est, in cuius

sectione apparuit, dimidiam portem globi plumbei ipsi substantiae cerebri inhaesisse.

MONT de duobus tum0ribus et ulcere scrophulaso, ope Filiularum titutae curatis. Parotides et glandulae maxillares pueri sexennis erant scirrhosae , atque ulcus ad articulum brachii dextri deprehendebatur,ctii per sex menses exhibuit pillulas cicutae, ad drachmam semis usque singulo die sensim in dosi adsce ndens; praeterea applicauit cataplasma ciCutae, ac omni duodecimo die aegrum purgauit otio granis posue alexituriae de Rotrou, quibus tandem rei mediis puer plane est restitutus. XII. A m

97쪽

XII. ANTONI 1 G o U A N, Doct. Med. Monspei. Rem Societ. Scient. Socii et . Flora Mons- peliaca, sistens plantas no. I 8SO. ad si a genera relatas, et hybrida methodo digestas;

adiectis nominibus specificis, triuialibusque, synonymis selestis, habitationibus plurium in

agro Monsipellen si nil per detectariam, et earum, quae in usus medicoS Veniunt nominibus pharmaceuticis, Virtutibus JUe pharma-ceuticis. Lugduni, sumptibus Bened. Duplaini 76S. 8 Vo. Alph. I. pl. I a. tab. aen. 3. iii alio tempore a nobis excitatus laudatusque

fuit Cl. G ou AN, denuo commemorari nunc debet. Licet enim hortus Mons peliensis ab eodem editus indigenas quoque plantaS contineat, eas dem tamen et alio ordine dispositas, et multis'modis illustratas, numeroque auctas, in hOC volumine accepimus, hinc etiam de eodem quaedam nunc annotare, non iniucundum fore ediistimamus. Et de ordine quidem, secundum quem Cl. Auctor hasce disposuit plantas, quaedam primo moneamuS. Hybridam dixit methodum, estque eadem partim I iubmana, partim Linnaeana, et in multis cum ea Con-Uenit, quam Cl. LUD IGI Us condidit, in nonnullis autem ab huius dispositione recedit. Classes itaque ex Riviniano sy1lemate, ordines vero a Linna anis classibus desumsit, cum, ut ipse monuit, facilius in flore detegantur petalorum numerus, proportio, insertio, aequalitas, quam sexuum affectjones et sic ex numero et regularitate petalorum duodecim

Eius reeensu legitur in continent. Vol. XI. Part. I. P, IS .

98쪽

construxit classes, quas sequuntur flores compo f, ex corollulis regularibus, irregularibus, et ex virisque; agmen tandem claudunt apetulae, ubi etiam nonnulli nudi flores, ut Ruppia, Hippuris, Occurrunt, tandem Que cryptanthemae. Et sic septemdecim classibus tota coercetur methodus, in qua ad diuersorum forum sextam nulli bi respexit, ubique imperfectos miscuit cum perfectis, et Iuglandem e. g. Poterium, mordicam, BIoniam, ad monope- talas, Cannabim, et Humidum ad apetalas reduxit; in compositis syn genesiae L INNA EI genera modo

retinuit, eorumque ordines eadem methodo secundum polygamiam aequalem et s. p. disposuit, aggregatosque ut Scabiosam, Di fatum ad simplices amandauit. Porro quoque cum certi inter calycem et corollam limites nondum iuuenti sint, Calycem saepius pro corolla assu in fit, easdemque plantas, ut Polygonum, TZsium, ad petaloideas retulit. Multa

quoque cum sint genera, quorum species corolla di-iuersa instruantur, aut staminum numero, vel sexu discrepent, eas ubique a se inuicem separauit, immo plantas monoecias et dioecias, ubi in maseulo et foemineo flore aliquid, ratione Corollae, animaduertitur discrimen, in diuersis classibus repetiit, ge-1 usque idem et speciem bis nominauit, ut in

loco, quem sibi quilibet flos vindicabat. Quo haec

clarius adpareant, nonnulla excitemUS exempla. Sea-hisype aliae ad regulares, aliae ad irregulares amomi petatas, Crucianesiae ad monopeialas tetrandi ias, di gynias, maritima vero ad pentandriaS, monogynias, Conualiaria bifolia ad tetrandi ias, reliquae ad hexamdrias, Gentianae quaedam ad monopeialas tetrandrias, monogynias, aliae ad digynias, Polygoni aliae species ad monopeialas pentandrias, di gynias, aliae ad hexandrias di nias, as aeque ad octandrias trigynias amandantur; sic etiam in tetrapetalis regularibbus

99쪽

hus diandriis Lepidii, Si mbrii, Ly thri species recem

sentur. Xanthium et Naias mas in monopetalis, s mina in apetalis, Buxus mas in dipetalis, semina in tripetalis collocantur; immo ubi flores in una planta variant, eadem in duplici loco recensetur, sic Adora inter monopeialas Octandrias, item et inter decam drias occurrit. Monemus porro, umbelliferas partim ad regulares, partim ad irregulares penta petatas, Omehides omnes ad pent etalas irregulares, Euphombium et Polygulam ad tetrapetalas irregulares, et Gramina pleraque ad dipetalas irregulares, attamen Alopecurum ad monopeialas irregulares, Anth an- tkum vero ad dipetalas regulares, Cl. Auctorem reduxisse, et sic ubique leges methodi artificialis stribese obseruasse. Cur vero Ficaria polypetala cum Ranunculis pentapetalis coniunctim proposita ZLicet autem Cl. Auctor in systemate clastibus

que R LINNAEo multum Tecesserit, in ordinibus tamen saepissime , in generibus vero et speciebus ubique eundem presse secutus est. Ita antheras ef los numerando , monandria, monogynia et s. p. dixit, in monopetalis regularibus, post decandrias, monadelphiae, monoeciae, dioeciae, in irregularibus, post pentandrias didynamiae, diadelphiae, ubi

et Fumariae, et Trifolii species occurrunt, dein et gynandriae character, contra vegetationis regulas assumtus, et in tetrapetalis regularibus, post poly andrias, tetradynamiae, etiam in pentapetalis, gynandriae seorsim collocantur. Generum characte res, in Systemate Naturae L INNAEI traditos, Compendiosos, saepe ut nobis videtur, insusscientes, immutatos plerumque repetiit, aliquando eosdem loeupletavit, ubique vero illos notis secundariis auxit, solis graminibus exceptis, ubi solummodo efflorescentiam, nullas vero alias notas addidit, monumitque ipse: assignent alii notam secundariam essen-

Tom. XIV Pars L. G tialem,

100쪽

tialem, qua differunt inter se planiste, gramina dictae; sic quoque nomina triuialia et specifiea plerumque retinuit, in varietatibus constituendis eiusdem vestigia pressit, earumque, quae in usus medi cos veniunt, virtuteS utplurimum ex eodem repetiit, immo ubi ipse Cl. Auctor qualitates nouas ΠΟ-tauit, a LINNAzo primum inuentas, nouas quasi medicas voces resinuit. Dabimus et aliqua huius rei exempla. Gallio Nero antidysenterica, anti epi-leptica, Asperulae odoratae diluens et anti exanthe. matica, Onogi re antiphtiriaca et adstringens, Borragini expectorans, anti pleuritica, Conuoluulfuruens resoluens et subanodina, Lysmachiae Numin sarine antileucorrhoica, nucete sophisticans, Solum nigro antiprocta igiea, Gratio ne ino inlica, Gyntyris Cannabino antihydrocelica, Iuglandi anticolicatis. Menthae gentili sterilitans, Bursae putoris antidia

rhoica, antiliaematurica, antiliemorragica, vin O r soluens, et aquae vitae vinique spiritui eadem et fortior virtus attribuitur. Muro doniae quoque essicacia Scordii, et Irin ictri flaui radici, si dosis delue tripla, virtus Risei adseribitur et s. p.

Hac ratione Cl. Auctor plantas, a MAGNO LIo olim memoratas, fere plurimas recensuit, paucissimis, quae Obscurae maxime sunt, omissis et ad calcem separatim adnotatis; auxit vero Floram multis ab antecessoribus in agro Mons peliensi praetervisis, quarum etiam habitationes sollicite adnotauit, in aliis autem loci natalis nullam mentionem fecit. ΡΙures quoque exoticas, cicures, et veluti indigenas fallas commemorauit, immo species quoque anim lium, a MAGNO LIO ad regnum vegetabile relatas, in ipsa quidem recensione omisit, in appendige t men, quo omnia Magnoliana exhiberet, additis synonymis Linnaeanis adduxit. Nomina autem vernaeula, quoniam vaga et in determinata sunt, ubique