Comoediae;

101쪽

ACI . m. SC. IV. 89 Illaec idem ni in xustiana inplorat, Dentea:

uod vos is c igit, id voluntate inpetret. Haec primuin ut fiant, deos tuaeso, ut obIs decet.' 45

Sin aliter animus Vester est, eg0, Demea, Summa vi defendam hunc atque illum mortuum. Cognatus mi erat lina a pueris parvolis Sumus ducti una semper militiae et dumis nimiis paupertatem in pertulim iis gravem. 50

V. 47. defendam hάs. V. 43. ILLAE FIDEM NUNC ESTRAM IMPL0RAT : Haec oratoria πλύσις est. Non Inim vere rogat, sed videtur hoc facere. Et IMPL0RARE est in malis positos cum ploratu aliquem

rogare.

Vis igitur legum intelligitur.

V. 45 DEOS QUAESO, UT VOBIS DECET: Hoc est, non Oluntate adversarium fore. S UT 30B1M DECET: IIαραινετικως lixit, , non ut putatae mille est sed i VOBIS DECET. 10 0BI DECET : Graece dixit μῖν πρεπε et deest iacere. V. 46. SI ALITER ANIMUS VESTER EST: Officium amici exsequitur in reddenda causa, cur adversarius futurus sit. EGO, DEMEΛ, SUMMA VI AΝC DEFENDAM: Non dixit id, quod est:

Vos ulciscar, sed, ΠΑΝ DEFENDAM. 5V. T. ΤὼUE ILLUM MORTUUM Idonea causa est adversus rivos querimoniam faciendo pro mortuo scilicet. Qua in re et te officio suo locutus est et exaggeravit culpam in Aeschinum, tui videbatur in uno et eodem facinore vivos mortuosque ae- isse. 20 V. R. 0GΝΑTUS IIII RAT: Causa exposita iam agit He-;io de persona sua, utrum recte faciat ut, quam personam inlucit, ostendat habiturus quum amicitiarum duo genera sint, linum necessarium, id est, propinquitas sanguinis, alterum Volunarium quo nobis etiam alienissimi coniunguntur, Micionem di-25rit ac Demeam et vivos et voluntarios tantum sibi amicos esse, 'mulum vero et mortuum et non solum voluntate, Sed necessi-ate amicum fuisse coniunctum. In qua re et illi non deerit et iis Purgatur. Sed et OGΝΛΤUS IIII ERAT vultu adiuvat, quialon a coniunctione inceptiva sumpsit exordium. y COGNATU 30il Π ERAT: Officia multa contra ossicium unum Denicae amici-ia ac Mici0nis. V. 50. PAUPERTATEM UNA EnTULIMUM 'Eπανα postest, quia i agis coniungit malorum consortium, quam bonorum.

102쪽

M ADELPHORUM iapropter nitar, faciant, experiar denique Antinatu relinquain potius, quam illus deserani. Quid niihi respondes DE. Fratreni conveniant, Hegio: Is quod inibi de hac re dederit consilium, id sequar HEG. Sed Demea, hoc tu facito cum animo e igites 55 Quam vos sacillum o Igitis, quam estis InaXume Potentes, dites, sortunati, nobiles,

Tam maxume vos aequo animo aequa ni Scere

Opi rtet, si vos vi itis perhiberi prob08. DE. Redito sent, quae sieri aequ0mst, innia. HEG. Decet te sacere Geta, duc me intro ad Sostratam.

V. 60 Redito stetit, fieri quae aequomst, uinia. V. II. ITAR, ΑΠΙΑΜ, APERIAR: DENIQUE ANIMAM' Sit dicit, ne dicat indicabo, quod vult magis significatum esse, quam dictum. Et ne ei diceretur, nihil poteris, quod ad Incipiendum sustidit, diXit EXPERIAR. . V. 2. AMMAM RELIN0UΑΜ POTIUS L Modesta commInatio.

Prius 'vix sibi iussit invenires dixit, quam quid passurus 3u

Aeschinus.

V. 53 FRATREM CONVΕΝΙΛΜ, EGI : Vultuose pronuntiandum hoc, quod addidit, EGI quasi dicat res in manu fra Istris est constituta, non mea. QUID MIHI RESPONDESs: Respondere proprie dicitur, cum is intenditur Responder enim est priorem alloqui, quasi rispi id e r. verba fundere, ut Funditque hac ore querelaS. Respondere posteriore loco dicere. 15 V. 55 SED DEMEA, Hoc TU Actio: 'Emθεράπευσις surri habitae comminationis. V. 57. QUAM Vos AcILLIΜE GITIA: it et supra Puertim victum puret. Et vide quam oratorie laudes sumpserit argumenta suadendi. .Q20 V. 58 AEuU ΛΝΙΜ ΑΕuU NoscERE P0RI ET : en uixi AEuU0 ἈΝ1 310 quia potentiori et fortiori contra naturam aequitas. V. 0 REDITO Prosequebatur eum, quemadmodum appart

25 V. 6I DEcE T vacERE: Solicita obsequela Hegionis ultima in loquendo ostendit mi,otentiorem personam contra Aeschinum, quo magis gaudium crescit comoediae, quando tali ac tantpauperior uelia, Sed tamen cupita iungetur. V. 12 t Virgilius en lib. V. v. 842.

103쪽

ACI MII. c. IV. I,E. o iii indicente haec sunt utinam hic sit modo es unctum verum nimia illaec licentia 'rusecto Vade in aliquod magnum malum. b ac requiram fratrem, ut in eum haec evomam. 65V. 62. 0 ME INDICENTE: Quia dixerat: Ipse sentiet osterius. Et nimis dura compositi est sed apta irascenti. UTINAM Hoc Μ0D SIT DEFUNCTUM UTINAM desperandi vim abet. HOC, id est, negotium, id est, raptus Virginis. DEFUΝcTUM iri iam ni id est, ut non peiora committat. y DE 5 cTUM: Finitum, id est, ne ulterius peccet Aeschinus. V. 63 ἈIMIA ILLAE LIcENTIA: Quam illi dat Micio. V. 64 PROFECTO EvADEW: Per ardua et praerupta Veniet. V. 65 MAE Ev0MAM: Non effundam, Sed EVOILAM, Note quae me aegrum faciunt, quibus me evabo cum anguor Iolle egestus sit. Nam voMAH hoc translatione significat.

104쪽

HEGIO. Bono animo lac sis, Sostrata, et istain, quod p0tes, Fac consolere. Ego Micionein, si aput 0rumst, Conveniam atque ut re gestast, narrabo ordine: Si est, facturus iit sit officii in suum, Facitit: in aliter de lac re est eius Sententia, Ressiondeat mi, ut quid agam quam primum Sciam.

V. 4. Si ita est, facturus ut sit Lycium suum. V. BoΝω ΑΝΙΜΟ FAc sis fosTRATA, ' Mi , ex versus iquibusdam non feruntur. In hac scaena videtur iam locuta Sostratae Hegio respondere. Potest tamen et ipse incipere, tantquam qui ct rem noverit et maerore eius moveatur. y 0Ν5 ANIMO FAC SIS, S0STRΑΤΑ Meminisse debemus, quod dixit Dum intro ad Sostriatum. Et quia hoc INTRO in proscaeni et ΙΙΛΤΕΡΑ ΙΛΙΤΝΝΙΝ non post scaenam. Nam aliud significat Eamus intro, ubi dicitur, intus despondebitur, intus transiget si quid est, quod restet. Illud enim interius agitur extra Omn10 proscaenium. y Α SIS, OSRΑΤΑ: Si honorisco additur verbine, quod imperativo modo pronuntiatur, superbum sit. Deductui est autem a senatus consulti formula, ubi enim aliquid senati consulibus iniungit, addit: SI EI VIDEATUR. ISTAM, U0 P0 ΤΕΗ Quia vox ipsa tristis et circa tristem filiam, SU0 Pi

V. FA CONS0LERE: Duas res dixit, quas et ordine licuius est Et tu bo num hab e animum, inquit, et filial fac habere Es0 IcIONEM, Quia Demeam iam vidit. V. SI EST, FACTURUS OFFICIUΜ: Moo dicendo promiti 20 cum esse facturum Nam facit est unum quem quin suo nisi sungi.

V. UT, UID AGAM, QUA PRIMUI SCIM,I: Mature nique comminatur neque Segnem ostendit se fore.

105쪽

TESIPHO. SYRUS. Un putrem hinc abisse rus SY. Iam diidum. TE. Dic

Utinam quidem,)uod cum salute eius sitit ita se defetigari velim,

It triduo tu perpetuo pr0rsum e lecto nequeat Stirgere.

v. Ita fiat, et istoc si quid potis est rectius. CTE. Ita enam hunc diem

V. I. AI PATREM IN ABISSE RUA: Ilic ostenditur timi-itas boni adolescentuli et veriti, scilicet ob peccatum ex de-cti conscientia et reverentia parentis. Apparet item mos eorum patrum circa filios, Syro Demeam describente. y AiΝΑΤREM HINC ABISSE RUS: Compendio ostenditur, quid sit iam 5

cuturus Syrus.

V. 2. ΝΠΝc UM MAXUME OPERIS ALI0UID FACERE CREDO: ille quasi ditast verborum Syri esse, Me operes loqui. Sic nim dicit , et Demeae, sed illud falso. hoc serio. F UTINAM UIDEM: Apud villam sit subaudiendum et distinguendum ante Iouam inseratur, quod sequitur. V. U0 CUM SALUTE EIUS FIAT Hoc non est odisseat rem, scd tantuni timere e proprio delicto. Servatur ni nisi eo et amor filii et amoris siectus. V. UT TRIDUO HOC PERPETUO L quantum sussiciat amori Is tenini non opus erat PERPETU dicere, si TRIDUUM dixisset. V. . ET ISTOC SI QUID POTIS EST, RECTIUS: Deest addi. am si mortem significaret, non conveniret adolescentem ita diere videtur enim plus temporis optasse languori S ITA NAM UNC DIEM IALRE NIMIA CUPIM: Moriatur scilicet. Et hoc ad-20ersus servum debet dicere, ne indecorum adolescentis personaeit, haec ita dixissea quamvis eius modi adolescentes inducantomici, ut aevius in ribaselo: Deos quaeso, ut adimant et Patrem et matrem meoου.

106쪽

04 ADELPHORUM Misere nituis cupio, mi coepi perpetuum In laetitia

degere.

iterum.

Nunc ubi me illic non videbit. iam iii recurret sal Scio. 10R0gitabit me, ubi suerim: quem ego diu die toto n0s

vidi die. Quid dicam 4Y. Nilne in mentem est CTE. umquani

Cliέns, amicus, hospes nemus vobis TE. Sunt qui postea a

V. T. ET ILLUD RU NULLA ALIA CAUSA TAM MALE DIMire ostendit ninia ex delictis in i ravum verti, adeo ut miseram putet adolescens suburbanam vitana, qua re ceteri delectantur. Illud ergo tamquam cum detestatione dixit, et ALE ID NIMIS et MISERE. Nam 1ΜIUM et malum miserumque St Secundum illam sententiam: e quid nimis. V. B. U0D SI ADESAE LONGIUS L Amori magis quam reconsulit adolescens. V. 10. . IAM cc EccnRET, SAT SCI ire de sene SIxcURRE dixit, ut eius instantiam demonstraret. . V. I 2. IHILΝE IN ANTEM Esetis Sies hoc accipiendunest ut indolescenti libero Malitiam lutemus, mon: Sapientiandeesse , adeo in hac re magister est servus F ΑΝΤ NEQUI0RSic hoc dictum est, ' ut contrari, dicimus es, Tanto mellar 20s UMQUAM QUIDQUAM IIαρελκον pro ΝUMPUAM, id est, non. V. 3. . CLIEΝΗ, ΑΜIcUs, osPEA NEM EST: Vide magi Strum ad nequitiam, ut simplici adolescenti mentiendi viam do monstret et honestum tentet afferre argumentum ad mendaeiuss

107쪽

. Ac Τ. IV. I. 05 iv. Hiscem pera ut data sit. TE. Qua non data sit Non putes fieri. SY. Potest. E. Interdiu: et Si hic pernocto, catissa liuid dicam,

;Y. Ualil quam vellem etiam noctu amicis peram mos esset dari. uin tu Itiosus es ego illius sensum pulcre Palleo.)uum servit maxume, tam placidum quam Veni reddo. CTE. Qui, modo δ

;Y. Laudarier te audit Iubenter, facio te aput illum

deum:

V. 18 Cum fervit maxume, tum placidum, quam vis est, reddo. C. qu modo fropter 'na e m , a m i cm in aut hi si ii eo in urbe cessaroisum, quod tamen nec sic intelligit rudis ac rusticus adolescens. CLIEΝ , AMICUS, HOSPES NEMO EST VOBIS: Mire sic interro-avit, ut qui agrestes inlium anosque reprehendat et insociabilestiis propter asperitatem rustici senis. 5V. 4. 1SCE PER UT DATA SIT A superiore subaudi-ir: Veniat in mentent, id est, cogita dari potuisse et atani dicito. QUAE O DATA SIT: Hic de facto quaestiost, in qua qui leni disputant quaedam tunc possibilia intestigi, uando facta sint quum autem non fiunt, non modo non fieri 10r ne possibilia quidem esse dicenda, qui locus περὶ δυνατων icitur. y 0TEAT Iterum subauditur fieri, ut data sit, vel, credatur data. V. 5. INTERDIU Bene, quia amatori maxime nocte us est. 15V. G. VAH, PUAM VELLEM TIΛM 0CTU Hoc utriusquetrsonae convenit, sed melius a Syro et facetius dicitur. Et uidam totum tesiphoni assignant ab usque INTERDIU Et PUAM ELLEM proprie dicimus in his, quae non videmus fieri. Bene igili deficiente argumento, cum liud non inveniret, in vota con 20ersus est, unde videntur magis haec verba Ctesiphonis esse.

V. B. CUI FERUIT MAXUME Tertia coniugatione dixit, effervere dicitur correpta media syllaba. AEL M0Doci Mitur, quia timet eum, quem iste contemnit. 25V. 19 LAUDARIER TE AUDIT LIBENTER: Quod de Demeacitur m omnes parentos dici puta. Nam nemo tam asper estiter, ut non statim iuitcscat audato silio.

108쪽

96 ADELPHORUM Virtutes natio. E. Meas SY. uas homini illic li

Quasi itero, gaudio. Eni tibi autem TE. Muidnuri

est D SY. ii pus in fabula.cTE. Pater est SY. Ipsus est. CTE. Jre, quid agimus 'SY. ligo ludo intro ego videro.cΤΕ. Si quid rogabit, nusquam tu me audistin SY. Potin ut desinas

modo intro, ego videro.

V. 20. VIRTUTE NARRO on dixit elegantem indo. De in , sed VIRTUTES. VIRTUTES autem sunt persecti sapientis ve divi alicuius Et bene cum stupore respondet MEAS ostendens quod nullae issent MEAS TUAS Cum vi est pronuntian, debemus, ut intelligatur Nisio. V. 1. QUASI PUER GAUDIO: Deest prae, ut sit prae gaudio. y LUPU I FABULA: Silentii indictio est in hoc proverbis atque eius modi silentii, vel in ipso verbo ut ipsa fabula conticescat. Quia lupum vidisse tomines dicimus, qui repente ob

10 mutuerint, quod fere iis evenit, quos prior viderit Iupus, ut curco itatione, in qua fuerint, etiam Voce et verbis careant. Si Τlieocritus:

Alii putant ex nutricum fabulis natum pueros Iudificantium ei rore lupi, paulatim e cavea venientis usque ad limen cubiculNam falsum est, quod dicitur, intervenisse Iupum aeviana 20 fabulae alimonio Remi et Romuli, dum in theatro ageretuV. 22. FUGE OD INTR0: on dixit i vel ubi vel nudi sed FUGE anta celeritate opus est. V. 23. SI QUID R0GABIT, USQUAM TU ME Magna virtus Terentius rudem, simplicem timidumque inducit Ctesiphones 25 ab initio, ut is sit, qui mox opprimeretur cum meretrice acculibens, interventu patris Ob imprudentiam ac rusticitatem suans NUSQUAM TE EQ Scilicet vidisse respondeas. Familiarελλειψις et apta properanti. Qua re haec omnia pressa V0scum celeritate pronuntianda sunt. V. 12 Theo eritus Idyli. XIV. v. 22. V. 14. Virgilius Eclog. IX. v. a.

109쪽

ACTUS QUARTI SCAENA SECUNDA.

DEMEA. ΤΕSIPHO. SYRUS. E. Ne ego homo sum infelix primum fratrem nusquam invenio gentium: rasilere autem dum illum quaero, a Vita mercenariumidi is stitim negat esse siri nec quid agam Scio.

V. I. i. Ne ego homo infelix. V. EG ΗΟΜΟ ΓΜ ΝFELIX: In hoc actu exemplum neminem lacilius quam optimum quemque falli atque deludi, Virgilius init. Et Ν valde significat, ut illi vehe- inter errant, Cicero in Catilinam. NE EGO HOMO UMRELIX Vide initium conveniens perpetuo maerori Demeae. ler5 l am sabulam aut DIAPERic dicit aut defessus sum aut aliquid e semper, qu queratur, ita tamen, ut eum augmento sit mi- 'ia, quotiescunque processerit. am plus est quod nunc di-: NE EG SUΜ ΗΟΜΟ ΝFELIX quam disperii is UsuUΑΜΟΝ- NI GENTIUM: Abundat GENTIUM IO V. . A ILA ERcENARIUM IDI: Sapientissime e renitus, etsi proxima vita est, necessario senem ad reliquos actus mulae noluit ab urbe discedere, personae senilis memor. Nam, arduum fuerat, dum redit, et cruciabile, ne fatigati eius in i g0ediam transiret. Recte igitur invenit , a mercenario illi in I 5 ' narratum ruri non esse Ctesiphonem. At ubi persona estilolescentis, et proficiscitur ad vitam et continuo redit, ut inlla nucho Phaedria. Et A VILA , utrum a pro s positum

H, ut sit de Milo an deest Venisse, ut sit A vilia vidi veris mercenarium. 20

V. . Ec uui AsΑΜ cI Utrum fratrem an filium ma- quaeram. Nam senex querulus tria dicit esse incommoda ibi, quod fratrem non inveniat, quod Ctesipho ruri non sit, utrum in urbe maneat an ad vitam abeat ipse nesciat. . . si e ero an Cati Iinam orat. II cap. 3. g.