Comoediae;

141쪽

DEMEA. Defessus sum ambulando ut, Syre, tu i in tua Monstratione magnus perdat Iuppiteri Perreptavi usque omne lipiduni ad portam, ad acum: Vim nun neque illic subrica illa erat, nec fratrem homo Vidisse se aiebat quisquam nunc vero domi 5 certum Jbsidere est iisque, donec redierit.

V. Quo non nec fabrica illi ulla erat nec fratrem homo.

V. I. DEFESSU SUM AMBULANDO Hic exemplum in diicitur sacvi patris ex affectu vero et ob hoc invisi omnibus. Non autem tam amare vult, quam ipse amare inducitur. Nam ne quo sibi neque cuiquam alii, sed filio tantum consultum cului. Eitutem valde significat. y UT, SYRE, TE CUM TU MONSTRA-5TI0ΝE U pro UTINAM. Et haec omnia anhelans dixit. y TECUM TUA: Adhuc non credit in errorem se missum fuisse. s Et M Ux MONSTRATIONE IJH0τικυ p TE GUM TU, MONSTRATIONE. V. 3. PERRRPTAVI USQUE OMNE OPPIDUM : Tardus incessus non perambulatio, sed perreptatio dicitur. y AD PORTAM, Io D LACUM: ὶU0 0Ν' Mire propinquiora omisit, utpote porticum, macerium, Cratini aedes, templum Dianae, et ultima posuit, ut quantuin peragraverit, demonstraret. 5 AD LACUM Facete poeta memorem inducit senem, quorum minime Dpus fuit ominisse. 5V. 1. QUO N0Νyes Duobus dictis quo non addidit, quasi et

ad dicendum lassus appareat. V. 6. CERTUM OBNIDERE EST USQUE DONEC REDIERIT: Pro-iprio OBSIDERE dixit. Convenit enim et irato et repente ggres-lsuro. Et ab eo, quod est obsideo, obsidere facit pro lucta mellia 203yllaba ab eo, quod est obsido, obsidero facit eadem sollaba

142쪽

l 30 ADELPHORUM Illinc huc transferetur virgo. E. Iuppiteri Istocine pacto p 0rtet ilin uid faciam amplius

DE. Vuid facias si ii in ipsa re tibi istii dolet, la

Simulare certe est lio minis. Mic Vuli iam virginem Despondi res c0nposita est: tu ut ii ptiae: Dempsi metum omnem, haec magis Sunt hominis E.

Ceterum,

Mutare nunc quom B in queo, ae iii anim sero. 20 Ita vitas hominum, quasi quom ludas tesseris: Si illud, quod maxume opus est iactu, non adit:

Diii quod cecidit s0rte, id arte ut 0nrigas.

V. 21. Ita sitas hominum qua, si Iudas tesserι3. terrogatio secundum figuram suam non habet responsionem, ses Micio sic respontat, quasi simpliciter inquirenti. V. I 3. ILLIN HU TRANSFERETUR VIRG0 Virginem, qua

PITER tragico adiecit a Micione versus: ISTOCINE PACTO ad Ipsus Micionem respiciens dixit. V. 15. SI NON RE IPs IsTU TiBI DOLET: Nunc V m pry0 veritate P0suit. n. . V. 46 S1ΜΠ ΑRR ERTE EAT ΠΟΜΙΝΙ : Non hoc dixit, Iulhominis est mentiri, sed quia saepe iracundiae simulati custodi disciplinae est y lΑM IRGINEM DESP0ΝDI RES COMPOSITA SI FIUNT NUPTIAE: ediceret: Despondi, composui, μοι0. Et di 5 spondet puellam, qui petit, spondet, a quo petitur. Redergo Socer futurus : Despondi, dixit. V. B. HAE MAGI SUΝΤ ΗΟΜΙΝΙΗ Bene repetit HOMINI

Ille enim dixerat Simulare certe est hominis DCETERUM, i PLACET FACTUM, Icio Nihil aliud volebat Demea, nisi ut in 20 viret Nicio. Quod impetrare mori potuit etiam ab eadem Seitiente de pravitate et peccato AeSchini. V. 23. ILLUD, i UOD CECIDIT F0RTE, UT ARTE ID 0msAs: ars adhibendi pro fortuna. on enim si male laeti ceciderit, deserendus est cludus, in nunc F0RTE pro fortun25 intelligendum. V. I. ITA EST ITA UoΜINI QUA A QUUM LUDAS TESSERIi Rectum erat si diceret ita vita est hominum quem V 4 Virgilius elog. I. v. p.

143쪽

ACI . IV. C. VII. 31DE. Conrector nempe tua arte viginti nil nae Pro lisaltria periere, Illae quantiim 0test, 25 A liquo abiicienda est, si non preti 0 gratiis. Mic. eque est neque illam uno Studeo vendere.

Meretris et mater familias una in domo δMic. Curii in DE. Sanumne te credis esse MIC. Equidem arbitror. 30DE. Ita me di ament, ut ideo ego tuam ineptiam: Facturum credo, ut habeas quicum cantites. Mic. Cur n0n DE. Et uva nupta eadem haec discet δMI C. Scilicet. DE. Tu inter eas restim ductans Saltabis. MIC. Probe:

DE. Probet iic. Et tu nobiscum Mina, si opus sit. DE. Hei milii, 35 Non te haec pudenti MIC. Iam ero omitte, Demea,

V 28 Quid illa gitur facias M. domi erit. D. pro dirom fidem.

V. U. anumne credis te esse

d. l. ' ut ideo tuam ego ineptiam.

γ Vt nobi cum uno, si opus sit. i. e mihi.

modum tesseris 'udero aut quom ad modum cludus 'st tesserarum. ota ergo genus locutionis. V. 22 SI ILLUD, ῬU0 MAXIME GPUM EST IACTU, strum PUS EST IACTU an IACTU N0 CADI. Incerta distinctio est. V. l. C0nnEcT0R' Quia dixit: ARTE UT 0RRigas Sed Gnoris est iratis ab ultimo verbo contra dicentis incipere. V. 27. NEPUE EST NEuUE ILLAM S E ΤUDE VENDERE: scrupulo versatur Micio, in quo eligit ineptus potius vilem, quam prodat Ctesiphonem patri.

mi ea, sed celanda est culpa Ctesiphonis. V. l. ITA ME DI AMENT, UT EGO VIDEO TUAM INEPTIAM: 'ru0 est ita me di ament, te facturum credo, ut habens, u Rum cantites. Ipse se fallit, non inquirendo interiorem nu3am retenta in domo meretricis uiro autem CANTITES, quasi 15 arpi iis it cantare senem cum psaltria, quam coire. V 33. ET OVA NUPTA EADEM AE DIACE : Alius sub-udiet icere, sed o magna in verbis elegantia i Vtile enim quamma si iusicci DiscET Et ideo non uxor, sed NOVA NUPTA, quam a milia Deilem esse ipsum indicat nomen. 20s

144쪽

ADELPHORUMTuum istunc iracsin diaui alitu ita uti docet, Hilaruni uc lubentein fac tu gnati in nuptiis. Ere hos conveniam post huc redeo. DE O Itililuier

Huncine vitam litiscine mores lianc dementiam '0

Uxor sine dote veniet intus psaltria est: Domus sumptuosa adulescens luxu perditus: Senex delirans ipsa si cupiat Salus, Servare prorsus non putes lianc familiam.

V. T. miLARUM Vetuste, non hilarem. V. I IU INTER EA RESTIM DUCTIΤΑΝΗ SALTABIS . fusus est nati s ab eo fune . quo introductus equus ligneus in Troiana est cum connexis manibus fune chorum ducunt saltantes ut

5 a quibusdam dicitur, sed ego puto manu conserto choros uel Iorum Puellarumque cantantes restim ducere Xistimari, et Ismaxime convenire ad exagitandam importunitatem senis, Vetur pueros imitantisci simul etiam, quia iste connexus manuum ascivus ac petulans adimit discretionem condicionis, dignitatis, aeta Iotis inter meretricem, novam nuptam et Senem. Et hoc quem asinodum dictum est et quanto stomacho credas, iam ab Aeschini recessum est et transitum ad Micionis luxuriam describendam.

V. 36. ΙΑΜ ERO MITTE, DEMEA, Mire urbanitatem expressit ultro obiurgantis, qui obiurgatus est. I V. 37 UAM ISTΑΝ IRACUNDIAM: IUΑΜ SΤΑΝ dicendet ridiculam et supervacuam significat. Et bene IRACUNDIA Nam ira de causa est iracundia de vitio multum Irascentis S ATQUE UTI DEcET, HILARUM E LUBEΝΤΕΜ: Bene addidLLBENTEM. Multi inim hilares se simulantes non Iuben

V. 33 FA TE: Non dixit: sto, sed elabora, ut ess

145쪽

SYRUS. DE MEA v. Edepol, Syrisce, te curasti molliter

Lauteque munus administrasti tuum. Abi se postquam intus Sum omnium rerum Satur,

Prodeambulare tu lubitum est DE. Diu sis ideLxe inlitum disciplinae. SY. Ecce autem hic adest , 5

enex noster. Vuid sit Quid tu es tristis DE. Oh scelus.

V. 4. 5. i. illuc sis vide; Exemplum disciplinae. V. I. EDEP0L, SYRISCE Hic exemplum inducitur Iicentiae ervorum sub initi domino. y EDEPOL, SYRISCE, TE CURASTI MOL-imian: ilia detexit Ctesiphonem, iam portet ut ebrius inducatur yrus, per cuius fallacias tegatur adco. Et Syriscum se dicit,on Syrum, πω Ποκορισματι. MOLLITER: Melicate. IV. 2. LAUTE PUE UNUS ADMINISTRASTI TUUM: Ut quidquidsset bellissimum, carperes, cyathοSque sorbillares. Aut MUNUS eas id e e sam et ri bis me.

V. ADI Verbum vel sibi vel alteri cum laudatione blanientis am sic dicunt qui iam compotes sunt votorum Om-loium perfectique in rebus universis. V. 1. PRODEAMBULARE : Nota duas praepositiones uni di-uoni adiunctas, ut: Pede prosubigit uerram. a Mit si Περικρνὶ νην. Et opportune ad delicias exprimendas Oc15erbum convenit. 'am procedere segnem prodeambulare ignisidat am deambulare etiam intus p0tuit. V. . EXEMPLUM DI SCIPLIΝAE: Quia unus ex multis reliuis, an quia senior et nuper etiam paedagogus, ut ipse ait: Quem ego puerum tantillum in manibus est avi meis. 20 V. 6. QUID FIT lUID TU E TRISTIS: Mire ad securitatembrius 'aem expressit. Num quid enim pertimescit intcrventum

146쪽

I34 DELPHORUM SY. Ohe, iam tu verba sim dis ii sapientia

DE. Tun si eius esses SY. Dis itidem esses, Demea, Ac tuam rem conStala ili8Ses DE. Exemplum omnibus Curarem ut esses SY. Quam ob rem quid seci DE.

In ipsa turba atque in peccato nili Xum0, uod vix sedatum satis est, p0taStis, SceIUS,Vuasi re bene geSta SY. Sane n0llem huc exitum

V. I. Tu si meus esses SY dis quidem esses, Demea.

senis, ut Solebat, Syrus, aut quidquam praecavet Subblanditur tantum et ita rerum oblitus est, ut cum eum a Vum Seiat, ausam tristitiae eius inquirat. V. I. EiiBA FUΝDER BIU SAPIENTIM , Utrum SAPIEN- TI VERBA an TU APIENTIA ' quia dixit supra: ιι quantus quantus es, nihil nisi sapientia es. y FUΝDES : Utrum sine ulla cessatione proferes an perdes secundum illud: Nam quid tu hic agam, ubi si quid boni praecipiuS, nemo Obtempe all

nis simplex et purum ob ebrietatem. Et vide: QUAM OB REM PUID FECI dicere, non esse sobrii Syri. 15 V. II. IN PA TURBA on minus ridicula Importunitas Demeae est, quam ebrietas Syri, qui adversum temulentum tantae gravitatis ratione personat, ut e dicentis vultu et verbis et ex audientis habitu et stupore magnam voluptatem percipiandi spectatores Vides AEnim quanto londere Verborum cum

20 ebrio litiget. V. 12 P0ΤΑsT1s, IcEL Us: on quod plus videt senex, quam ibiicitur oculis, sed iratorie POTASTIS dixit, cum unum ebrium cernat, propter illud, quod ait, Eaeemplum disciplinae. Quasi in omnibus sit, quod in uno nunc aspicitur. Virgilius 25 Et crimino ab uno

Disce omneS.

V. 3. SΑΝE NOLLEM Uc XITUILL Et hoc dictum argu mento est. Syrum oblitum omnium rerum nihil respondisse De meae per fallaciam, sed tantum modo poenitere quod Xierit. V. se eundum illud supra Act. III. c. 3. V. 80. V. 26. Uirgilius aen. lib. II. V. 5.

147쪽

carnu se X,

Est Ctesipho intus SY. on est. DEM. Cur lii numinat 3sY. Est alius quidam, parasitaster paullulus: V istin DEM. Iam scibo. SY. uid agis quo abis DEM. Mitto me. sY. Noli in litam. DEM. on manum abstines mastigia δ1n ibi iam mavis cerebrum dispergum hic ἈY Abit. liud p , c imissatorem haud sane conm0dum,

V. I. EUH, SYRE: Quam clare dicat, ostenditur ex eo, luod praeuiis it EUS ante quam loqueretur. y CTESIPH uiro additum nomen est, cum aut sine lio' aut per pronomen inteligi possit Ctesiptio. UT REDEAM REDEA dicendo ostendit etllum iter pocula, a quo egressus est brius. IV. ES ALIUS AELIDAM PARAAITASTER PAULULUM: Non alius paras i ta si er, sed alius Ctesipho, qui est parasitaster. Et bene non alter, sed ALIUS , quasi non duo, Sed inulti sint Ctesiptiones. Et hoc sic pronuntiandum est, ut Simul et quaerat et dicat o sit, Quasi sycophanta nunc addidit I0Ν0ST IN Nam veteratoris est etiam mentientem Onia d. me. V. 5. LiD Gis 8 UID ABIs 3 Hoc iam ebrio convenit, non illi, quem cognovimus Syrum. Nam quod retinet senem,u0nsessionis genus est. IbV. i. NON MANU ABSTINEA AsTIGIA' Etiam iniecisse

manum, ut teneret Demeam . ex ipsi ii verbis cernitur. V. T. AN in I AVIA CEREBRUM DISPERGI HIC Ut apparet,

baculo minatur. Qui IT: Quia prohibere non potuit, demisso et desti eranti vultu quid factuni sit dicit et abiisso pronuntiat. 20 V. B. EDEP0 COMISSATOREM GAUD AEANE COMMODUM, I a χλευασι rii. . Tantum inopinatus supervenit, ut omnia sic ostendat,

148쪽

136 ADELPHOIRUM Praesertii in Cte8iptioni: iuid ego linc agam Nisi dum liae silescunt tirbae, interea in angulum 10 Aliquo abeam atque ed0rmiscam hoc illi Sic agam.

quem ad modum qui omissatum ingreditur: quia comissatoris est supervenire ad scortum et Vociferari aliquid in iocularem strepitum , Qua re salse totum ad Demeam contulit. V. PRAESERTIM CTESIPHONI: Bona exceptio, ut appareati, omnibus incommodum, huic Aeschino, sed praecipue Ctesiphoni. V. ISI DUM HAE SILESCUNT TURBAE on quae iam sunt, sed quae erunt. V. II. Hoc ILLI: 'λοκορι' ια est vini, mi unus ullus, Is usinu a8euiιs, vannus valluS, vinum villum.

149쪽

MICIO. DEMEA. iis Parilia a n0bis lint, ut dixi, Sostrata, ni vis quisnam a me liel ulit tam graviter sores

,E. Hei mihi, quid actam quid agam quid clamem

aut querar δV. I. ARATA A NOBIS SUNT ITA, UT DIXI, SOSTRATA BIis: In hac scaena collati est Personarum mitis parentis ac levi. y PARATA A 0BIS SUNT De verbis abeuntis vult ostenere poeta, quam rationem eum Sostrata habuerit ingressus Micio. vide quas ἐλλείψεις interposuerit. Primo PARAT A OBis 5 UΝT, quae, non dixit, sed ITA UT DIXI dicendo significat semisse omnia. Deinde UBI VIS, fiant nuptiae vel quid tale ut omisit aut dicturus hoc ipsum audit vehementius fores esseu Isaias, et quod agebat abiecit.

V. Ui SNAM A ME PEPULIT D. A, modo id est meas Io IAM GRAv1TER Quia irati omnia concite faciunt, quo in DuI- ndae fore' essent exituro foras Demeae, sic eas pulsavit . ut

his ipsis irasci videretur.

V. MEI MIHI, QUID FACIAM g UID AGAM QUID L ΜΕ ΠUT PUERAR O CAELUM, O TERRA, O MARI NEPTUΝI, Multum I 5boravit Ierentius, ut ἀναλογίαν servaret in dolore Demeae,a inaior debet in Ctesiphone reprehensio esse, quam in delictis esellini noto, quod ubi non invenit quod dignum loquere-ir, ab interiectione coepit: EI MIHI. Et adhuc quom tiro rei, 'uitudine ratio parva esset: QUID FΛCiΛΜ inquit In alieno 2Di lignatus est, in suo QUID FACIAM inquit In alieno litiua viti nit ut ID AGAM In alieno clamavit et questus est. hic ini relinquitur. Et praeter διαπορηm in Aeschini neccato Ni-j0nem accusavit, in Ctesiphonis elementa cum diis omnibus ac muml0 ira αυ ζοις, quam imitatur Virgilius in Or-95 he pust missam rursus Eurydicen: Quid faceret quit Omnia enim consumpserat prinuis dolor: ιι s rupta bis coniuge erret flV. o. Virgilius Georg. lib. V. v. Ol.

150쪽

Nam quid iraeter omnes clerras atque inferos Ioci remanebat' quod non lugeret Quo et MuneS: per quem fletum Manes, quasi Omnes primis luctibus ii

5 leverat lacrimis: Qua numina voce moveret eui nec ira quid οὐ inexperta remanserat. Et vide hic gradus dolori et iracuniliae in tantum auctae, ut iam crescere non pos-kint Quippe in initio fabulae tantum tristis est Demea. Nam 10sio audit a Micione sui triuis es' et ipse . Rogus meruli nobis Aeschinus siet: sui tristis sim nil mox p eedi' 'n ius adeo ut sie incipiat: Disperii: Ctesiphonem audim stium una fuisse an raptione cum Aeschino. Inde iuste dicit 's. Imb um , di postremum: EI MIHi cm FAC MI Lucio AGAM Ε naturali quodam modo, postquam summus uro ait extrema pervenit, repente Senex mutatur et mitis est AE-L ERRA, O MARIA NEPTEΝ parum AE, quia medius sit inter caelum et inseros, dum utriusque regni particeps est, habetur elementorum omnium potitor Nam de Iid entem l aeteto pro numero trium elementorum, ut apud Virgilium G

Miscere.

Et hoc est, quod ait Horatius in arte poetica

et , Interdum tumen et vocem comoedια otiit. In hae otii moria rerum natura dividitur ut Virgilius: Principio mari ac terras caelumque pro undum.

Et per hoc totum mundum accusavit CAELUM, O TERRA ΜΑni NEPTUNI Utrum de eo elementa invocavit, quod di 35 quoque irascitur, qui . iii iis isoni moriantur intes solen an, quia oos esse non putet,' ideo haec omnia Ne iri uni 'cit Qua ς dicturus esset Neptuni sunt, nisi intercederet persona Midionis quem videns ad aliud conversus desii di uvium interitum rebus optares obiecto fratre, cui maxime rascituri V. 20. apud Virgilium Men lib. I. V. ra .

V. 24. Dud Homerum Odysa. . V. 9 q. V. 29. Horatius in arte poetica V. Ud. V. 1. Virgilius aen. lib. I. V. d.