Comoediae;

331쪽

ACI'. IV. C. IV. 3070uidquid suturumst, huic uum Dddas Scilicet,l It aluinus nostrum. A M. uem ipse neglexit pateri imo alami ' LA. Quid dixti eli an n0n alemus. Di m-plii tu i rudemus, nae80, utilis' quae haec amentia est 40

Fuim velo rursus iam tacere non queo: Nam cogi ea, quae I 0l0, ut praesento I0quar. Ignarum cen80 tuarum lacrumarum esse me'

- V. 47 'IUI REDDAs Pamphilo scilicet. V. 46 Ri Dic ULE ROGAS RIDICULE vel la herbium esto potest vel nouacii. Si nomen est, subdistingue i Dic UI et sie interroga cum vi pronuntiationis. ' V. T. MUic SUUM REDDAS Sel LICET: Sic dixit Huic sudu et nEDDAS quasi reposcat iam philus di non subiunxit ut alui, sed UT ALAMUS, ut sua quoque interesse monstraret V. 43. UT ALAMUS NOSTRUM Scilicet Pamphili filium iesio tem meum, utrumque nostrum QUEM Ps GL vir' Rii PAR Iegeris, arc dictum est: si IPSA , lenius est Et videbitur o enex si murmurationem silas intellexisse, quod nolit Duerum idii et de oppositum: Quid disit ho an non alemus, Pam- rae ULM PSE NEGLEXIT Legitur et Ps et Joes estnelius, ut sit PATER Vocativus casus QUEM Psa LGLExi T

1 TLR, EGO ALAM Uic sibi obmurmurans vultu et verbis osten- filii nolle suscipere filium.

V. 49. A NON ALEMUS, PAMPI ILEl: Quod faciendum sit

j eontrari vult sene pronuntiatione demonstrare, uod scelus: it non iacisse.

V. 50 PiiODEMUS, QUAESO, POTIUS': Meseremus, Drο- Dolci cmus, orro dabimus Virgilius Unius ab iram Prodimur Nam a quo defendendi sumus, si nos deserit pater II Jl. ENIM 'ER PRORSUS IAM TACERE: Multa aeticentia 25 liliorum vitias et defensione quoque apud soceros uti parentesaepe rerentius demonstravit et praccipue in Andri cum ieit Ag illud sedulo negare factum ille instat factum AM TACERE NON QUEO quamvis tacendum sit. V. d. GNARUM GENSEM TUARUM LACRUMARUM is Sm ML8 3O0niectura quod amet meretricem Pamphilus. S UARUM 1cRUARUM ESSE ME' Apparet illum a Sostrata hoc audivisse , Non se ilium deprehenderat sentem. V. l. ' Vior ilius den ait, 255.

332쪽

308 HECYRAEA ut quid sit id, qu0d solliciter ad liunc in0dum Primum lianc ubi dixti caussam, te propter tuum 55

Matrem non posse iubere hanc uxorem domi: Pollicita est ea se conce8Suram X aedibus. Nunc, postquam ademptam hanc utique tibi caussam vides, Puer quia clam te est natus, nactus alteram es:

Erras, tui animi si me esse ignari in putas. 60 Aliquando tandem iii animum ut adiunga tuum, Vuam longum spatium mundi amicum tibi dedi Sumptus, quos secisti in eam, quam animo aequo tulit Egi atque oravi tecum, Xorem ut diiceres:

Τemplis dixi esse inpiilsu duxisti meo: 65 Quae tum obsecutus mihi fecisti, ut decuerat:

imum.

V. 59 AcTUM ALTERAM ancisci proprie dicitur, qui paratus ad aenendum, ante quam possit a perire quod teneat, Statim, quod occurrerit, prehendit. V. I. ALiuUANDO TANDEM HUc AMMUM ADIUNGAsTLLM: Nisa est temporis iniectio. Et laxiuLANDO IANDEM UT ID ABDUCAS TUUM, deest fac, sed plenum pronuntiatione est. V. 62. QUAM LONGUM PAT1UM: Ab ante actis. V 63 SUMPTUS, QUO FΕcIATI Q EAM QUAM AEQUO ANIM01ULi Rectes hoc dixit, quia impetrabilior esse debet indulgentissimus later, ut alibis rum patris pudor, sui me tum eniI5pa Ssus 8 animo Sque adhuc, quae meo cumque animo libitum est facere eine ego ut adverser flV. 64. EGL ATQUE ORAvies 'AGI qui iustam aem dicit, orat, qui animo demisso precatur ut quasi beneficium prae stetur sibi. 20 V. 65 RMPL Dixi s s EMPLA , quia diu multumqu'sustinuit INPULSU DUXisT MEO: Multum valet ad suadendum laudatio eius, apud quem agimus et ex ea parte laudatio, qu illum volumus in fleeti. V. 66 QUA TUM OBSEcDTus IHI PE cISTI, UT DECUERAT 25 Ordo: QUAE EclSTI TUM OBSEcLTu Mitii , T DLcUERAT VAR

333쪽

Nunc unimum rursum ad meretricem induxti tuum Cultiun obsecutus, facis tui adeo in iiii iam rNam in eandem ita ui te revolutum denuo. Vide esse. PAM. Mene I Α. o ipsum: et sucis iniuriam, TOC in singis salsas catissas ad discordiam: Ut cum illa vivas, testem lianc qu0m abs te mi eris. Sensit lue adeo uxor. Nam ei caussa alia quae fuit, uum ob rem abs te abiret PH. Plane hic divinat nam id St. PAM. Dabo iusiurandum, nihil esse istorum, tibi. A. Ah, 5

TUM OBSECUTUS MIHI, FECISTI: uveniliter satis, quIa non dixit: Multum ainans. y UT DECUERAT, UNO AΝIMUM BURSUM AD MERETRICEM: Ioc vultuose et demisso labro, ut appareat invitum adduci ad reprehendendum, qui laudaverit Imodo.

DENUO: Non redisse, sed revolutum esse, tamquam invitum aut nescium. Reliquit 'nim quandam veniam, ut Velidi esses cor- Io rectior. V. 70. MENE ' Hoc genus interrogationis negativam habet significationem. ET FACIS INIURIAm: Pro FACIS IΝIUS TE. V. 72 UT UM ILL VIvAM Gravius est cum meretrice V vere, quam meretricem amare F TESTEM AN cUM 15 ABS TE AMOVERIS Laudata est hic uxor modesta, cum illam testent, non impedi tricem appellet Ocer. V. 73. ΕΝSITu UE DE UXOR : ΝΑΜ EI CAUAM: Aliud argumentum, quo vult in Pamphilum reserri non solum illius, sed etiam uxoris culpam. Et hic vide non accusari Ocrunt. 20 V. 74. LΑΝE HIC DIVIΝΛT: NAM ID EST: Dii ΙΝΑΤ dixiti x Verum dixit. Et nota DIVINAT de praeterito dictum. Unde proverbi lim: 1iunt divinare sapientem: quia qui dicit Verum, divinus est.

I xu ic iun1ΝDUM: Ubi argumenta et testimonia 25

deiiciunt, ibi iures iurando opus est et id est rεχνος ΠισΓις. iuri ESSE ISTORUM in I Satis concinnes dixit ISTORUM , me

m singulis commoraretur. . 6. REDUC UXOREM, AUT UA DE RE O OPUS SIT,

LL, uitia Pamphilus hoc solui de laudit, non is osse, quod 30

334쪽

In iilpa n0n St. P08 de niati videro. PAM. Omnibus m0dis miser sum: nec quid agam Dio: Tot me nunc Iebus mi Serum concludit pater. 80 Abibo hinc, prae8ens quando promoveo parum: Nam iterum iniussu credo non tollunt me0, Praesertim in ea re quom it mi adiutrix S0erias.1 A. Fugis liem. Aec quidquam certi respondes milii Num tibi videtur esse aput se so sine: 85 Puertim, Phidippe, mihi cedo, ego alam. PH. MaXume. Non mirum secit lixor meai, si huc aegre tulit.

V. 87. Non mirum feeit rixor, si hoc aegre tulit. pater putat, nec causam, quae vera sit, protulit ideo sene relicta tota quaestione rediit ad id, quod agitur et ait: RE DUOLN0REM, aut dic, quae res vetat F o OP Us ΙΤ It educta scilicet. V. T. o Esi ΠΝc EMPUs: Quia socer adest. Et ratorie confugit ad deditionem, defensione titubante. ACCIPIAS: Pro accipe. Causa cur accipiat NAM A UIDEM IN CULPANO EST: In hoc dicto est quaedam sacet irrisio eius, qui nimis

iracundus sit.

I V. B. P0S DE ATRE IDEn Bene de matre concedit, ut de lucro χXtorqueat, qui scit parentum condordiam firmam esse per filios. V. 79 OMNIBU Μ0Dis MisER UM: Quid est ΜΝΙBUS M0DI Utrum et circa parentem et circa uxorem an et in 15 reducenda et in non reducenda Ilis En ΓΜ Α miser sum, cui maXime obtruditur, quod maximo fugio, id est, puer' V. 0 CONCLUDI PATER ranslati, des fera indagata Sio 44 eam: Circumdatos Verri cancellos ait. V. 2. AM PUERUM 1Niussu REDO es: Omnia facit poeta, 20 ne aut rem palam faciat aut intercedat divortium. V. 3. PRAESERTIM 1 RE UM SIT MIHI ADIUTRIXs0cncs: Quae dixit: Continuo exponetur. V. 4. FUGIS I Em Ex verbis patris ostendere voluit, quid agat amplittus Et illo Ani B dixit, hic FUGIS. 25 V. 5. UM 1B1 1DDic AssE APUD SESE Quasi ob anio rem merctricis insanus F SiΝEL SINE separatim accipe, rivi' vim habet comminantis. V. 18 Cicero ocusat. Lib. III. cap. 59. f. 135.

335쪽

AC T. V. GC. IV. II Anis rae mulieres sunt, non facile haec serunt: Propterea liae irast. 'am ipsa narravit milii. Id ego tu; praesente tibi nolueram dicere: 90

Neque illi credet an primo nunc Verum palam St. Nam omnino abhorrere animum huic video a nuptiis.

LA. Quid ergo agam, Pisidippe quid das consilii Pu Quid agas meretricem hanc irimum indeundam

Orentus accusemus gravius denique 95

V. 95 Oremus : accusemus gravius denique. V. 83. AMARAE ULIEREM: Quasi vir dixit: AMARAE UMERES. on enim abundat, sed causam dicit, unde uxor offenderit Pamphilum. y 0 FACILE HAEC FERUNΤ Νon facile ferunt pellicatum neque amorem aliarum in viris. V. 89 AM IPSA ARRAVIT IIII Utrum finxit haec dixisse 5 1iliam sibi, an Vero κατα et σι ora bos ενον factum est Ego neutrum puto, et sic intelligo, quod de uxore sua dicat: IPSA NARRAVIT MIHI, secundum illud, quod supra dixit: Nunc mihi in mentem venit, De hac re quod locuta es olim, cum lillum generum cepimus I0Νam negabas nuptum fliam tuam posse te pati Cum eo, qui meretricem amaret, qui pernoctaret oris. V. l. EuUE ILLI CREDEBAM PRIMO L Quare non credebas 'amque amarae ad hanc repti mulci ea es sunt, et saepe

de nihilo suspiciosae. Et bene hoc addidit, ne timuisse ge-I5

nerum videretur.

V. 92. A NUPTIis: Non dixit Vlia mea, sed quo pater Pamphili magis doleat A UPTII , inquit. Nam lillumenam

nolle irati est, odisse nuptias amatoris. V. 93 QUID ERGO AGAM, PHIDIPPEl: Mire conturbatur pa-20 ter quasi lex sua tantum agatur. Et vide quem ini modum poeta latenter festinet ad rerum cognitionem. V. 1. MERETRICEM IIΑΝ : Bene AΝc, quasi eam, quae interturbat Sic enim sumitur hoc pronomen, ut: Hancine ea vitam parsi perdere 25

Tuaque animam hanc effundere deaetra, id est, malam. ΝΙΗΑΝc: Quasi dicat, quae nos perturbat. PRIMUM Bene PRIMUM, ut intelligamus deinde Pamphilum. V. 95 REIius: Utrum rogemus an quod est crius, 30 omni genere eloquii commoneamus unde oratores orare

V 24 ait supra Act. III. c. I. V. 2.

V. 26. Et Virgilius aen. lib. I. v. 102.

336쪽

Minitomur, si cum illo inbuerit rem postea. LΑ. Faciam iit munes. ilio, puer, curro ad Bacchidem

hunc Vicinam nostram: iuc Voca verbis meis. At te oro porro in hac re adiutor sis milii. PH. Ah, '

Iam iidum dixi, idemque nunc dico, Lache, 100

Munere adfinitatem hanc inter iis volo, Si ullo modo est ut 08sit, qu id spero lare. Set in adesse me lina, dum istam convenis 'LA. Immo vero abi aliquam puer nutricem para.

V. 7. i. Faciam ut mones. eho curre, puer, ad B cchidem hanc. V. 100 itidemque nunc dico, Lache. et perorare dicuntur et orator nomen accepit Virgilius:

Talibus orabat dictis. Nam qui orat, accusaturus aut commoniturus Orat DOREMUM: Id est, eloquamur. Potest intelligi it rogemus, sed non 5 convenit personae potiori et causae et ipsi verborum ordini. V. 96 UM ILLO HABUERIT REM POSTEA, CL in Dunucho suocum uno tum rem habebam hospite. V. T. BACcHIDEW ΗΑΝc VICIΝAM 0STRΛM, Sic maluit,

quam meretricem dicere, me grave Sit cum ea seni loqui, Ionis quia vicina est. V. B. MU Evoc VERBIS EIS Bene servata sunt e sonis congruentia. am socerum monere hanc reni tantum de-euit, non etiam facere, ut cum pellice filiae suae mitius sermo cinaretur E HUC EV0c VERBIS MEIS deest eam. 15 V. I 02 SI ULLO 0D EST, UT POSSIT Manere scilicet vel fieri, ut maneat. V. 03 SED VIS ADESSE E ΝΛ, DUM ISTAM 0ΝVEΝ1st: Melius pronuntiaveris, si renitente et improbante hoc vultu dicere acceperis Phidippum, quasi non oporteat interesse socerum. 201 de mutat sententiam Laches relegat eum in procurationem alterius rei. V. 04 NUTRICEM PARA: Pro quaere. V. irgilius Men. li l. v. 124. V 6. , in Eunucho Act. I. c. 2. V. 30.

337쪽

Ventam esse expetit:

Nec lii; me multum sallit, 'uin quod sit spicor sit u Id

velit. La. Videndum est, ne minus propter iram hanc inpetrem, quam p088iem:

V. Videndum est ne minus propter iram hineinpetrem, quam

et, quod est mirabilius, bona ni erutrix, mihi ,hilhY, i

Hl O EST. Debet nitrari meretrix, im ad sonem ducitur, de-

at ator iam maritus est NON Hoc Risiuit O Cilniectu- Ialis ausa es : Recipis Pamphilum Νon recini ο

quod velit hoc sit, quod suspicor, vel es Dii in uod

negotia, quae sulit ardua, Verbum hoc commodavit ac dedit. 25

338쪽

tius it.

Adgrediar. iaccliis, salve. 5BA. Salve, Laches. I 4. Cred edepol te n0 nil mirari, accliis, Quid sit, quapr0pter te iii fura puerum evocare iussi. BA. go iis qu0que etiam timida Sum: quom venit in

mentem quae Sim.

Ne ni,men mihi quaesti obsiet: nam m0res lacile iitur.

V. B. Salve, Lache. L. edepol credo se non nil mirari, Βάcehis. V. Ne nomen quaesti mi obsiet: nam more facile litor. V. QUOD POS ME Mi NUs RcisS SATILA SIT Satis faciendo minuisse. QUOD POST ME MINUS FECISSE SATIUS L Si Si pro videatur acceperis, erit sensus: me quid faciam lus, quod post, dum poeniteat me Videatur, satius minus fecisse. Si Si iro erit acceperis, erit sen-οsus: Videndum est, ne quid plus faciam, quod, cum fecero, Post ex satius si di me non aecis se sati sfacere. Aut certe duas res significat quibus inter utrumque temperandum esses demonstrat, ut per illud supra lenitate ni30 tenendam, per loes infra auctoritatem defendendam esse commoneat A MINUS FECISSE pro poenitere. Sic enim veteres dicebant: 'Iulo factum et nolo factum, cum alicuius rei eos o erit tebat Si T: Modo Si pro videatur posuit. V. AGGREDIAR BAccHis, SALVE Bene AGGREDIAR, quasi 15 rem arduam et incongruam seni, vel AGGREDIAR, ut meretricen1 circumveniam. Virgilius: talibus aggreditur Venerem Saturnia dictis. y Accuis, SALVE in ita meretrici Obsequitur Senex, quamquam vult illi adimere timorem personae uae. 20 V. i. CREDO EDEPOL ΤΕ ΟΝ l Hi L MIRARI: Ipsum prooemium

mollius et lenius est, ut stendat se non iurgaturum Senex.

Et obsequenter posuit non solum se mirari, sed etiam pavere. y EGO POL QUOQUE ETIAM TIMIDA SUM : cne TlAM , ut hoc dicat: On solum miror, sed etiam timeo. Et nove Il-MIDA SUM pr tim eo.

30 V. E ΝΟΜΕΝ Μiui qua EsTUI: d est, nomen, quod in est meo quaestui OMR QUAESTUI OBSTET QUAESTU , quem V. I 6 Virgilius Men. lib. IV. v. a. V. 25. ut Virgilius Aen. lib. I. v. 9.

339쪽

l AC T. V. C. I. 315

1. Si vera dicis, nil ibi est a in pericli milier: O Num iam aetate ea sum, ut nun te peccato mi ignosci

Vim mahis omnis res cautius, ne tumere faciam, ad curo. Nam si facis, actili ave es bona qu0d lia est facere: Ius citum serr iniuriam tibi inmerenti iniquum est. 41. Est magna ecastor gratia. de istac ae quam tibi habeam. 15V. 2. Quo misi res omnis cautius, ne temere faciam, affer ro. V. 3. Iam ri id nunc facis facturave es. bonus quod par est

j liceres

V. 5. I. Est in gnum ecastor gr tiam decisi i re quod tibi hάbeam. exerce scilicet, id est suo est quaestui mihi. gQUA sTLitti est, quod meretrix sum. Legitur et NOMEN MEUM QUAESTU OBSTET. SI VERA DICIA Interrogabo scilicet.

SUM Ur ΝΟΝ SIr PECCATO IIII IGNOSCI AEuUUM , uix ipse non do veniam, an quia mihi peccanti non danda est Et est ordo: Ut non sit mihi aequum peccato ignosci. ccessaria igitur ambiguitas. Aut en in Si pro Hi d e a m , aut PECCAT pro piis c a tiam , aut PECCATO MIHI IOpro peccanti mihi aut peccatio meo, aut deest ΙΝ , ut sit: in peccato. V. 2. CAUTIUS, IE TEMERE Aci ΑΜ Senilitem additum post CAUTIUS, E TEMERE FACIAM. V. 3. FACTURAVE E : Etiam, si non facies. 15V. l. NSCIΤUM: Mo scilicet, si iniuriam faciam. S OFFERRE INIURIAM Offerimus iniuriam non merenti: reddimus ei, qui in ea eam r. y INSCIΤUM OFFERRE : IΝSCITUM in elegans, non bonum. Et bene non dixit durum aut quid tale, sed INSCITUM , quo verbo maxime mulieres et mere-20 trices utuntur. Scitum enim dicunt, quod i lacet, inscitum, qu0d dissilicet, ut Per ecastor scitus puer natu est e Parn-

Philo. Ioc tale est, quod dixit INSCITUM ex abundanti, quale est apud Virgili uni: Ne post arma ulla rebelles 25

TIBI IABEAM: Imitatur hic et senile et femineum tardiloquium. Suile cerat enim: Ago graίia S. V. 22. apud Virgilium Aen. lib. XlI. V. I 85.

340쪽

3Ι ΗΕ CYRAE Nam qui liust sactam initii iam se expili get, parum mi pri sit: Set quid istuc est LΑ. Metim receptas silium ad te Pam

philum BA. h. I A. Sine dicam uxorem lianc prius quam duxit, vostrum

am irem pertuli.

V. 18. i. Sine dum uxorem hanc prius quam duxit, ostrum amo frem pertuli. V. G. ΝΑM UI POST FACTAM IΝΙURIAM SE EXPURGET:

Si in delphis ait Indignum te esse iniuria huc , indignis cum egomet sim acceptus modis. y PARUM IIII Rositu Si sic accipiatur, ut Scriptum est, λιτοτης est aut Ταπείνωσις Et ita 5 intelligendum, quasi dixerit Mul tum mihi ni cme fit, immoniis e verterri t.

usus est Verbo, quod non raro, sed frequenter receptet MEUM RECEPTAS FILIUM AD TE Status coniecturalis, quam coniectura diluitur per τεχιον is τιν , id est, ciui iurandum mes tormenta 15 servorum AH quod falsum est reclamavit meretrix statim, et voluit contra dicere, si permitteret senex.

V. IB. SiΝE 1cΑΜ Virgilius: Sine me hue haud mollitia tu Sublatis aperire dolis.

20s Uxon EM PRIUS UAM AΝC DUXIT, Hanc quasi molestam et quae haec nolit pati . y HANC PRIUS QUΑΜ DUXIT : Anterem, a praeteritis et ante actis VESTRUM AMOREM PERTULI: Ano GH Ἀπο σις, ut irim e muli mi Liuiam ni emi A ne illud haud

inultum, si vivo, ferent. iam. M. on tu te cohibes g-25 ATRLM on ipsius Pamphili Ergo blande et honorifice.

Νon enim illius amorem et tuum quaestum, sed AMORE VE STRUM nihil potuit dici familiarius PERTULI autem, quantant ivim patientia es habet quantumque tonderis, me laedi mereatur ultorius UXOREM PRIUS UAM ANU persona sua: PRIUS 30 QUAM MANU DUXIT, VESTRUM AMOREM PERTULI Edi quia multum diuque amaverit, PERTULI dixit, quae est longi temporis signifi

cali M.

V. I. in Gelphis Act. II. st'. I. V. I 2. U. l7 iret ilius en lib. XIl. 3. b. V. 23. in Heautontimorumeno Act. V. c. I. V. 45 Sq.