Libertatis ecclesiaticae et publicae necessitatis concordia

91쪽

fami iras disponerenoni potest , nec ex alienare, cum istis non igne abajonuitis auferre etiarii pro sua ,s&diimiliaemecessitate doti cxtrema Intra Mancipia Ecclesiastiet, timc laicorum calaulo atomputanturchinon sint adeo illor i hqi ea , ut eos pro manci. pqs bubeam, nec id unquam asserent cum summai Ecete mei s& diglutatis emtumelia. Num e gomercenariorum nummis explebunt in Rep. Ecelesiastici e At nequc hic locus eis convenati, cum de publico non alantur, ut Rhip serviant, nec stipendium

aliquod abeauero suis operibus percipiant. Quod si ut Mercenatis essemvivet hi habent propria bona , suae Patectamilias ad fanuli a iustentandam ipsis inuitis usurpare non potest i sic hec Prinem, Pater fami lias, seu oeconomus Eciach himorum retem. accin re ipsis Ecclesiasticis nolentibus potestis ut Reip. necessitati non extremae consulae 'Ermisia rinceps , ut:inat emi semirasse gerit in rep laoopimit de bonis dontesticoraxn suorum , Ciuium vidiacet, tutam clemia, ipsis: inuitis, Muid auferres eris multo minus ab Icclesiasticis , qui ciues sunt, non tamen 'proprie subditi ei iacipi, etiamtve Patri familias' quorum bona sunt quasi castrensia, atq; adeo extra dominium Patris familias: nam non est taIis respectu Reip. ieius videlicet quae exiviris Ecclesiasticis iconstat, cum haec habeat pro suo capitet de iratac ifamillia Episcopuim de Summum Porit u a l . s ver concedamus etiavi respectu Ecclesiasticorum, Frincipem se habetet,' Patremi familiau, quaenam quarta munia erga eos exercet . quq sint Patrisiamiliata suos hic alere debet, non abri is ali,

nisi

92쪽

tempore conserv. Cap vI I. 8 i

ussi forte sit in necessitate n qua obl igatur,si li 1 beat, ouib us possint ei subuen ire, ac famis it xl uia i ii e v ic t L

sim eis tenetur, tum extra necessitatem,tu in in necensitate,si possit, prouidere. Nihil horum videmus fieri a Priacspe , ve Patre familias , Neque enim extra necessitatem alit Ecclesiasticos, neque si alicui eorum desint ad decentem victum o vesticum necessaria, lae e ea suppeditat. Non eos regit. Cuin proprio iure, ac legibus Eeclesiasticis gubernentur et Non eos instruit circa ea,quae agenda sunt,euin Ecclesiasticipe Tius doceant ipsum quae recta sunt,ut agat,&quq iniqua , ut vitet: De am si Principem tantummodo, ut Patrem familias inspiciamus,vix aliquid inueniemus, in quo hoc munus exerceat erga Rein p. di Ecclesiasticos,nisi defensiqnem, quam paulo post ostendemusmon esse sufficiens fundamentum grauandi Ecclesiam extra extremam necessitatem e & directionem in re. hiis politicis: quae cum fiat perseges, & praecepta his ligabuntur Ecclesiastici, si sacris canonibus non sint contratie,& si a Sumis Iu ntificibus censeantur approbatae,ut capite primo dixit . .: c Si vero consideretur idem simul ut Princeps &vt Paterfamilias, iam potestas iurisdictionis non separatur a potestate oeconomica,atque ideo dum dicut laici Pri icipem potestate oeconomica posse grauare Ecclesiasticos, concedant necesse est huic potestatit esse coniunctam potestatem iurisdietionis; atq; ideo Principem habere iurisdietionem in ipsos in necessi- tate , quod est contra Sacros canones, Concilia Summos Pontificessio

93쪽

S.securumaeus Princeps, ut oeconomus Reip - pne' Hales stupina re , Isir. Vt oeconomus reip. Prineeps non potest grauare Ecclesiasticos,nisi hi consentiant. a. Quid sit oeconomica potestas. vi eius, cum graiauamina sunt imponenda omnibus, sunt vocandi Ecclesia stici, non autem, ut mancipia tractandus. Est quid fictum oeconomica pote S in Princii eis . Laicoruin explicatio circa Principem, ut Patrem familias, quae similitudine naucleri declaratur . . s. Resellitur varias rationibus, Primo quia inrep. non est Ecclesiasticus mercenarius, ut est in domo T. aliquando. o. Secundo quia in domo res agitur inter priuitcs,

non ita inrepi . l l

-Tert io Ecclesiastici non sunt in re .ud in aliena det mo sed ut in propria . iis. Mario Pater si iiij sin aliquibus con iv cudi

Principe circa dontesticos,non in alijs- ds.. Simili rudo narumcles, cum Principe ruis sti Ecclesiasticorum refellitur, 'ira ' su io. Quaenam politicae subie aio Ecelasiasticorum Principem Laicum concedi possitis a . IX. Si vero unlumns I rincipem , non ut Patremfamilias, sed ut oec omum Reip.eonsiderare , seorsera eadem militant argumento,sere omnia,quae paulo alis te attulimuS contra eum ut Patremfamilias praelab tam vero quod minor sit eius potestas, quam qua sconomus e st constitutus nullus enim oecon mus plus potestatis habet, quam Dominus,a quo factus est o onomus: dod resp. grauare non potest E

94쪽

tempore consita Cape VII. Bi

elellasticos,eis tributa imperado, dea inperataerige do,nisi ipsi consentiant,& approbent iuxta Sacrorum Canonu decreta; Ergo nec 'inceps, ut oeconoinus reip. seu Potestate oeconomica id faccre potest. Antea cedes patet ex supra adductis capite quinto, ubi pa tem Reipub. laicam,non posse patremEcclevasticam grauare extra nece vitatem extremam, ostendimus.. Et praeterea si ordinario non grauarum laici, nisi ipsi consentiant, nam Princeps eriim; in ditione praefertim Mediolanensi, onera non ita est,nilia Decumrionibus totam Civitatem repri sentantibus, a Sen tu,& Magistratu, ius approbentur. Cur Ecclesiastici etiam eadem approbare n5 debent, ut ad ea obligenture &cur deterioris esse conditionis debent quam laiei 3 Essent autem si inuiti,recusanti rauarentur, laici vero tantummodo volentes, de non c ontra

dicentes. I

a. Demum oeconomica potestas, est potestas dispensendi, de gubernandi res Domini ad totius iambuae bonum. Non inuenio autem oeconomum tantae esse autoritatis, ut auferre possit a Domesticis inuitis quae ipsorum sunt,sed cum familiae aliquid deest , cui piospicere ipse non possit, Dominum certiorem redis dere debet, & quid agendum sit, ab eo expectare. Si igitul Resp. tamquam familia est in necessitate , eam, ut Dammam consulat, ciun ea ex laicis, & Eccl si

staeis tonstet citares sinuociet, nec Despotica pol state utatur in Ecclesiasticos , eos ut mancipia grais uando, etiam nolentes, de contradicentes, clim in laia cos politicam tantum autoritatem exerceat. Ex datas ergo certu mihi videtur oeconomicam

potestatem esse fictam . Din quibusdam Iuris peritii, cunquam diuersim ab caiurisdictionii cupi suis

. L a tem,

95쪽

tem,postquam firmo fundamento non possunt, tuean cut potestatem Principis laici extendi ad gravamen .& emimonem Ecclesiasticorum autoritati uo. Et esse mera verba, videstetiam potest, quia vocandeam potestate oeconomicam, politicam tamen apud Philosophos, deTheologos sint potestates diuersae,. arum una ad uniu&familis,altera actotius Reip.ac ciuitatis bonumrefertur ia . Id sestem , inquiunt laici poterit Princeps, vetoeconomiis Reipub.& quasi publicus in ea Pater familias quod possunt alij. priuati Patres, familias. im sua domo cum Ecclesiasticis. Habeat aIiquis horum: D .

mi suae Sacerdotem, qui Capellant,aut Praeceptoris vel Administratoris munere iungatur, huc cimi libue.rit, domo poterit expellere sine visa iniuria,aut ei aliqua praesciibere, quae si nore seruet,imminuere stipendium poterit. Aequum enim est, ut qui in una tam iblia vitamdegit, eius legibus, vivat, miriq:. fami lias subsit sicut etiam si Ecclesiasticusnai, vehatur , d*het, ut relliqui ita ea vecti legibus,quq ab alias seruantur in ea, obedire, Naulum. v.g. Nausero soluere , si nauseagij periculum si ineat, sua habere exposi a& ut in mare proijcrantur,si opus sit, permittere, lino, se proiicere , sique altarum opes pro ciantur,& i sus seruentur, illis amissa compensare. Nemo isthaec ab Ecclesiastico licite exigi negabit. Sicut ergo Ecclesiastaeus Na uis,&priuatae domus legibus constes u gitur sine immunitati&Eccscsiasticae violatione cui non ex Reip. statutis, tenebitur Quod si Pateriam. Iias,& Nauclerus praescribere aliqua possunt Ecclesiasticia in domo,&Naui commorantibus sine priuia..tiniorum Eccletasticorum imminution ac sine ali--

96쪽

.tempore Consem. Cap. VII. 8s

idem poterit Princeps cum Ecelesiasticis naui Reip.

vectis,& in sua Rep. vi in domo sua commorantibus e Hoc autem est potestate oeconomica, dcciuili in E clesiasticosaIiquid faceret,quia sicut cum aliquid coria e agitur iri domin, aut naui, non ut Ecclesiastici respiciuntur,sed ut domesticinc octore euri pars semiliae & Nauig, nec Nauclarus, seu Generalis Navium Gubernator, aut Pater lamilias respiciuntur DSuperiores Eccsesiasticora , sed vi directores domus , ct Nauis ictacIesiastici cum grauantur obi necessit rem Reip. non ud Eccsesiastici grauantur, sed ut CD ues, dc ut Reipudii pars, nec a Principe, ut Princepx est, sed ab eo , ut cedonomus est, ct infensor Reip αDirectoria Tota ergo vis potestatis oeconomicae , ad Ciuilis hic sistit .. . t erum quanta est diuersitas existetis in domo, ac naui , dc existentis inrep. Ecclesiastici e Primo in domo Ecclesiasticus est mercenariti, Patrisfamilias.& eius sumptibus alitur. In rep. Ecclesiasticia nec

Mercenarii Principis, aut reipia sunt,nec alterutrius sumptibusalantur.. t 'o . Secundo ire domo rex agitur inter priuatorique adeo ad al iqua se obligare pote st, Ecclesiasticur, quia nota agitur de Ecia esiastico statu; de quo si ag rerur, obligarc se imoposser, atque sicue promittens aliquid priuatim alicur Eccles alticus, illud seruare terieturaic piomnes domestica disciplinae leges se metaceas tenetur Auas sinor, seruer, potest Pater familiaseum sudi iure a se, suaque domo dimittere , si

eum conuenerunt inter se,utumanere in domo velit

Pare1r familias pactam mercedem solaar,iIse muner5s br mposito satisfacianita ramen ut iise quadocum,

97쪽

Ia r m. non se obligarunt Ecelesiastici onera soIuere nec pacta cum Principe,etiam ut Reip. oeconom seu vi publico Patre familias inierunt, ut ille de suo alimenta praestet, hic quq iussa sunt exequatur: nec aliud aliquod, quo Princeps , cum sibi non fuerit satis, ctum, ius habeat,eos . sua Rep. expellendi, excepta necessariae defensionis causa in. extrema Reip. ne

cessitate . . , . ,

. Tertio Ecclesiastici sunt in Rem non ut in ali nased ut in propria domo,ac Ciuitate, & ideo suo i re in ea manet,nec inuiti possut expellia ut suis bonis priuari,nisi in alicuius deliini rin i qua instire eorum latum superior potest extra extremam Reip necessita rem,cum ille commode adiri non potest, & est periculum in mora. Haec allati exempli diuersitatem osten clunt Sunt etiam aliqua,qui aliquam esse coveniemeiam non abnuunt. Nam ,

8. Primo Paterfamilias in domo, sua subtrahere potest beneficia ab Ecclesiastico, quae huius sunt au- iure non potest, eo inuito. In reps Princeps potest. quae ipse suppeditat alicu i priuato Ecclesiasticos eam. quam mercedem laboris, si hic promissam operam, non praestet, auferre, & aliqua non concedere, quae a sua pendent O nnino voluntate. At no potest ea subistrahere, qui ipsius Ecclesiastici sunt,&multo minus hona omnibus Ecclesiasticis communia, quaeq; ipse non dedit. Secundo. In domo non potest Paretis Filias,quae a Principe sunt concessa suis familiaribus imminuere, nec in Ree Princeps,quae a Deo,&:apa, se etiam Rep approdante Ecclesiasticis sunt cocebra, potest detrahere. Tertio. In doino quamdiu Eeclesiasticus muneri suoiatisfacit, pactaq; cum Patre lamilias inita seruat, iupra ua pacta grduari non PO-. test. C

98쪽

tempore consem. Cap. VII. 8

test, nec aliquid oneris ei adiungi. In Repub. rhdiceps,ut sconomusaeum Ecclesia ilici seruat,ea,ad quae . sunt veluti conducti, orant videlicet pro rep. sacritacant, spiritualia subministrant, grauare eos amplius non potest,maiusq; aliquod onus imponere,cuiusmodi e et cogere ad subnuniendum necessitatibus non extremis Reipublicae. s. mae de Nauclero, seu GeneraIi nauium ducto- . re dicta sunt, eodem fere modo refelluntur. Nam vel - Ecclesiasticus se priuatim obligauit ad ea fatienda , . quae alij faciunt in Navi, ne Navis in aliquod peric lum deueniat.ves ob eamdem causam ad id tenetur ex iure naturae, & Charitatis. Hoc secundum ita pericinio naufragij est certigisnum,ideoq; non minus res Ec- Iesiasticorurn,quam laicorum protrumi possunt in fluctus

etiam ipsis inuitis ut tota nauis seruetur est enim ex itrema necessitas; in nostro casu idem admitto in e . trema necessitate Reip. posse fieri , at in ea his temporibus Deo fauente non est Resp. Extra eam necessimistem non possunt ab Ecclesiastico invito rapi a Duest, renavis bona ut proisciantur,&si id fiat,grauis ini

. itii gommittetur.bi primum;puniri non potest a Na- . uam O, cum pacta non seruat, nee quae illius sunt .vi. avst ri s si praesertim adsit Ecclesiasticus supcrior ,qui

cpmmo de adiri possit, ut in nostro casu adesh- i s iat laec must Disium eum Nauarcho est priuati inim: primo idco seruadum est,at cum Principe, & qc comorem.Bulluni est pactum ,& ideo porcst cum co. Ecclesiallicus conuenire, ut fi non seruet, quae innuuialijs praelaribuntur, pro nauis incolumitate, postud. nisui deponi, Setiam pacto non inito, potetit id si ab , aare Mucli ius, cuni enim sit Doni laus nauis, in idi

sui instate cst admittere, di i iacie in ea quos vo

99쪽

luerit,qui nullum habent uis, ut in eam admittantur,ves admissi retineantur. At Princeps in rep. etiam ut oeconomus haec non potest cum Ecclesiasticis facere,

quia hi superiorem suum a Principe Iaico distinctum

habent, ad quem spectat de Ecclesiasticorum rebus disponere. Praeterea Ecclesiastici ius habent comm randi in Rep. quo priuari non possunt,nisi ob delictu, At huius cognitio.& punitio ad Ecclesiasticum Superiorem speetat, seu oeconomum. Nec Princeps Laicus

niti potest tacita voluntate Summi Pontificis, cum hiae singulis annis expresse declare; oppositum in Bulla

Coenae

In naui demum omnia ad unius Nauarchi nutum diriguntur, nec supernaturalis aliquis finis, &ordo inuenitur,ad quem ferri debeat nauis, id solum curat Nauarchus , ut ad portum incolumis feratur, hucque suas collimat cogitationes, quare mirum non est, si Ecclesiastici ab exterorum vectorum fortuna non se parentur aliquando. At in rep. praeter ciuilem,de politicam gubernationem, altior nnis, ac sublinetior rem

peritur, supernaturalis videlicet, & in ea Dei cultus, ac Religionis prima, & praecipua cura deberesse communi bon*,etiam ciuili, ac politico, quod supernaturali cedere semper debet ; & huius ratione Princeps Laicus non omnia ad suum nutum dirigit, sed . cum dependentia in non paucis rebus a superioribus Ecclesiasticis, de ideo Ecclesiasticos tradiare non pilest,ut subiectos suae Potestati,siue politici iue oec nomicae, siue Iurisdi ctionis, cum ad eum non spe etextos gubernare in politicis eorumq; bona ad i inistra. re,qui ad Dei cultum sunt destinata,& ideo extra e

tremam necessitatem ad alios usus non sunt conuerinienda sine Ecclesiastici Superioris consensu i di a pru-

100쪽

liatione . Et Priticeps laicus ita garinare rem.bet ad tranquillitatem temporalam, ut ea guta nati non imaediat media ad fine supernaturatim,sed pomtius ut subseritiat,ac iuuet,ut ait Less. de iust. l. a.c.ig.

Io. Congedo ergo Priscipem, ut Patremfamilias esse eum,qui debet dirigere Rem p. de Cives, praescribere,quae ad rei p. conseruationem faciunt,de moderate puniressi ea non seruent, ita ut oeconomica, seu pinlitica subiectio sit,Cives in Repub. velut in familia ei obedire,eum reuereri ,&obseruare, ut Caput illius, de ei opitulari cum est in necessitate graui . Quae si recte intelligantur,ad Ecclesiasticos etiam specti, bunt. Nempe dicimus ad ea Ecclesiasticos teneri erga Principem laicum scum licite possunt. Nonne multum concedo, cum id concedo p uti scilicet, Pi incipi laico teneantur obedire,&ei tributum soluere, cum licithpossunt. Nec puto laicos ita esse Ecclesiavicis infensos imo ita propriae conscientiae hostes, ut ab ijs velint, quae licite praestare non possunt. Et si id veline,cqnilanxq3avpphcslesiasticos nulla teneri obligatali Malrdidi euerendi,obsequendi,honorandi ubi ueniundi..Nemo vir bonus id negabit,quamuis principum laicoru potestatis maximus sit autor ; nd enim aliqua est obligatio prastandi quod peccatum est. Mare P trifamilias nemo leuetur ubedire ii illicita iubeabissionec Principi alicuistiam bummo Potifici. sed ad egi nostram v niamus. Si selit aliquid Pri nisSacrorum Canonum dispositio nes,illud p 8cto illicite petitur,conceditur . At Princeps i & Magistratus petunt ab Ecclesiasticis obsidium, seu potius ipsis nolentibus auferunt, con- sacrorum Canonum praetcbpta, Elgosllicite pe- diri ' M tunt,