Caroli Paschalij Regis in Sacro Consistorio consiliarij Legatio Rhætica

111쪽

MD CUI LEGA ΤΙ Ο

mus ipsorum prudentiam, dc aequita tem n iis, quae ibi acta essent, libenter a nobis agnosci. Et cum utrisque de rebus Rhaeticis uberiori sermone instit to, Id eos scire voluimus, regem in hanc hausam benigne collaturum ea, ad quorum praestationem ex isdere 'tenetur,atque ad ἰδ plura & maiora, dummodo aliis isderatis idem animisit. His auditis, Se quoque ea dixerunt

esse praestaturos, quibus fides fieri pos sit, Rhqtis in filo faedere & amicitia

plurimum repositum esse. Verum sibi priae hoc animo Rhaeris amicissimo esse modicas opes, SI impareS magno oneri aduersus hostem potentissimum tu stinendo.Igitur speS omnes,atque opeSeius militiς sisti in rege. Que ab ipso imstruentur auxilia,in his fore omne momentum. Quibus de rebuS quo commodius ab omnibus in medium consumli possit, ad urbem Solodurum in diem decimum octauum Nouembris con uilitiin indicunt. Εὐ ut Rhaeti suos mi

112쪽

R H AE Τ Ι C A. '. 33 terent, admoniti sunt. Inter haec Fuentanus quatuorde cim maiores machinas , seu missilia subruendo muro tormenta in arcem

imponit. Qua re audita, Gris i foede-

communitates exarserunt. Omnium habito conuentu, in eo decernitur , Ut Clauenae, Sc Vallellinς praesi dium imponatur. Certe se & sua, si Dita ratione minus queant, vi tueri statuunt. Singulis eiusdem foederis communitatibus delectus indicitur, nem- pe sua cuique cohors, seu vexillum. His adijciunt aliam cohortem, super tria millia militum Veste inensium

tuendis confinibus. Ad haec exequem da duo mittuntiar ad Triumuiros cum ho c mandato; Vt uniueris gentis con uentum quamprimum habeant, Dent operam, ut sua decreta generali omnium communitatum decreto confir mentur. Quae si Triumuiri negligant, se nihilominus rem susceptam pera cturas. Non his contente, Tigurinos,

113쪽

& Bernenses perliteras huius decreti certiores faciunt , & utramque Rem pub. ad huius expeditionis societatem inuitant. Ad ea Tigurinus senatus,qui censeret , Rh tos euidentis periculi so cios quaerere , rescripsit, esse me lius fore, & his motibus supersedere, usque dum per eam tractationem,quς cum Fuentano instituta est, res defini ta sit. Tunc etiam nuntij communita

tum Curiam undique conuenerunt.

Cum ab istis illa ipsa agitarentur quae Grisaeis comunitatibus placita essent, duo e primoribus, aliorum missu, siue eos priuati, siue publici periculi metus impelleret, siue hac ratione Mediola nensi rei prospectum vellent,omnibus precibus a me petere contenderunt, in pittagum uti venirem& quantum conniti possem , illum consessum a , ram praecipiti, & immaturo consilio deterrerem. Nimirum, huc multitudo impetu ferebatur, ut ferro sibi viam in agrum Mediolanensem faceret. Ne

114쪽

R H AE Τ Ι C Α. 3 minem dicunt id autoritatis adesse, qui hoc tentare audeat praeter Vnum me. Ipse qui cognitum haberem , ira multitudinem ad id facinus alidentadum impelli certe nullo rerum neces.sariarum pro uitii eam expeditionem suscipi ; maximeque metuendum esse, ne qui aliena ab omnibus imparati, nullo idoneo ductore, infestatum iret, propria amitterent , dceb pedem in ferrent, unde referri non posseti me rogantibus promptum,&facilem prPbui. Huc eb promptius inclinabam, cludit cognoueram, ab Hispanica factione immissos fuisse quoidam, qui

leuissimi cuiusque iras accenderent,&iratos insuper efferarent. In primis id non de nihilo metui, ne rex, amicae &foederatae gentis aliqua clade commotus, a suis consilijs, quae essent bonita tis & regiae prudentiae plenissi na, periclitantibus opitulando recedere coactus omnem vim belli in se conuerte ret. Sciebam &illud, inflare conuen-

115쪽

MDCVI LE G A Τ Ι Ο tum ad urbem Solo lurum, unde sciri propediem possiet, quid Heluetij, qui se eis venturos dixerant, super hoc Rhaetico Rco otio sententie client , &quid inδe opis expectandum foret. His rebus ad Guctus enixe omnia feci, ut multitudinis irae lenirentur, eamque a belli consilijs tunc quidem aUerterem. Nec tamen non intelligebam quantum negotij susciperem, qui ab ea sententia communitates deducere tentarem , quibus persuasum esset,

quicquid quispiam contra afferret, idneri arte, & impulsu primorum , qui

merito metuant, ne multitudiniS ar

mate primum, & unicum facinus sit non vlla expedixio Mediolanensis, sed supplicium eorum qui improbissimis artibus iamdiu Rempub. ludificari pergunt. Mihi tunc tamen in eo quod

agerem, Obtemperatum est. Nam dc-

nique decretum iequutum cit hunc modum, Armis supersedendum esse, donec ea tractatio, quae cum Fuenta

116쪽

retur.

Me tunc duo ex illis primoribus , in quibus nihil esset synceri , laqueis insidiosic interrogationis inuoluere tentarunt. Sciscita tum ad me Venerunt,

Alijs foederatis cessantibus , ecquid iarege sit opis , Negaui mihi quicquam esse quod expromam , donec pagi protestantes quid sententiae sint,palam

fecerint. Horum veteratorum haec amerat , Ut ipsi, aut quos ipsi vellent, in Gallitam legarentur, ab rege suae genti rogatum auxilia. Quae si impetrent, enimuero Fuentano locum relinqui nullum, quin de improuiso finitimam Vallellinam sub imperium regis Hispaniae cogat. Si nihil auxiliorum inde sit, tunc ipsi communitates edoceanu, quam frustra sint, quae inani spe Gallici auxilij nitantur. Proinde Rhaetis,qui sint ab omnibus derelicti, quid aliud restare, nisi ut in eas pactiones conum niant, Iia quas ab Hispano adigentur :

117쪽

MDCVI LEGA ΤΙ Ο

Isti cum artifice, & improba oratione; qui ipsis mos erat, pergerent, quas Iexprobrantes dicere, se a foederatis in

has miserias fuisse proiectos, Vos ip-ses, inquam, accusate, qui non contenti antiquo foedere tanti rigis, δίHelvetiorunt, alijs isderibus Rem 'pub. impeditum istis. Cuius mali re medium nune ei seruitutem obtrudi tis. Qua certe uni huius calamitatis autores digni sunt, non multitudo inno-CenS, ac talis commercij nescia. Hi illi sunt,qui eius simplicitate tam Vei ute,& improbe abutentes uniuersilis tot,

tantasque calamitates intulerunt.

' Tunc nonnulli viri boni, &amantes Reipub. qui se tantae impudentiae, improbitatis intolerantes fer rent , mihi autores esse non dubitarunt, Vt, quod antea distuleram nunc Opportunius aggrederer , & pittago eorum fraudationes aperirem, qui tot

in praesti ijs uniuersos ductas lent , qui Helvetios, ipsumque regem suae ne-

118쪽

R H AE T I C A. 36quitiae, &rei Hispanicae promouendae ministrum reddere tentassent. Αquibus denique ne is quidem , qui sit

totus oculeus, sibi caueat.Monstra tarn versipellia ut eb decurrerem, commemruerant. Et horum poena credibile

erat, eos, qui ijsdem vestigijs insisterent, admonitum iri ut resipiscerent. Verum curii reputassem,apud iratam,& concitatam multitudinem hinc fore initium alicuius promiscuae caedis, malui illis cogitandum relinquere, quanti esset id, quod ipsorum technas& malefacta cognita haberem , ac proinde in manu mea esset, tot ac talia flagitia Reipub. quandocunque ompus esset, aperire. Ergo illos4n metu esse expedire censui, Siquidem in me

tu est magna pars supplicij, quod quo

longius extenditur, hoc lentius,& grauius est. Praesentibus tamen Triumubris,&paucis alijs adhibitis, eae literae quς Soloduro , ut memoraui, ad me missae fuissent, contrectat , inspectς,

119쪽

MDCVI LEGA ΤΙ Ο perlectae fuerunt , & omnis illa nequi tia apud eos qui eius testes esse possent, in apertum prolata. Eae literae penes

me sunt.

Eodem tempore Fuentanus, qui suum de arce condenda consilium sibitani prospere cestisse gloriaretur, ea patientia prouocatus nescio quid pro . pugnaculi extruxit ad radices montis Sem pronii in latere Insubri . De alio quoque propugnaculo extruendo agitare coepit in summo quoddam colle, cui nomen Monticello, eminente in

anfiuiiijs, & aditu Megauci, haud longe a Belin na. Eius collis etsi antiqua possessio Rhaetorum est, tamen quin que pagos Fuentanus subdit, qui de eo Rhaetis litem moueant. Nam si petitoribus id loci adiudicatum fuerit, horum permissu, ac studijs se ibi artacem dificaturum sperat , quo Rhaetis eum quoque aditum ad Mediolanum

intercludat. Per eos dies a Venetis alius secreta rius

120쪽

R H AE T I C A. 17rius in eius locum, quem VenetiaS re

uocatum dixi, substitutus in Rhaetiam

cum venisset, nulla celebritate, nec a laetis exceptus est. Tunc etiam a communitatibus de sua in agrum Mediolanensem expeditione rursus actum. Pro pecunia

quam non habent, dicunt, ibi abui de esse, quo suus miles opulenter agat. Recens hie populorum impetus qua ratione reprimi posset, a Triumuiris

agitatum. Ad id Curiam conueniunt. Ibi adme ventum. Roo ant, & obse

crant,ut huic ardori multitudinis nunc quoque obuiam eam , ne se eb incon- sulte coni jciat, unde exitus potest esse luctuosus. Eorum studiis obsequutus,

& pittagum ingressus id dedi operam,

ut eum consessium auerterem ab im

petu inconsulto. Sed eb flagrantia hominum studia processerant, ut is ani morum impetus sisti non videretur posse. Qinppe omnibus persuasum erat , nulla nec ratione, nec pactione