Caroli Paschalij Regis in Sacro Consistorio consiliarij Legatio Rhætica

91쪽

MDCVI LEGATIOmis de causis translatum vulgabant Tunc oculatissimus quisque intellexit, Venetos huius Rhaenici negotij ex tuto spectatores, quam ullius grauio

ris nouitatis fautores esse malle. Et vero Padauinum tunc Venetias reuoc

runta, ne scilicet, siquid in hoc aestu negotiorum grauius & periculosius sti auderent, ijs consilijs Padaui

nus autor fuisse, aut interfuisse dice retur. Omnis eius negotij inuidia a Veneto senatu auersa in Rhςtos, dein nos sane derivaretur. VenetoS quo que tunc nonnulli crediderunt iam d fatigatos fuisse frequenti praebitio ne eorum sumptuum quos publicae torum necessitates, & Rhaetici aerarij angustiae tunc quid erri freque tes, ac tantum non perennes desidera- lbantCerte qui suam curam relaxarent, nostram intendebant,& qua se talium l onerum parte allevarent, haec nobis bl tota sustinenda relinquebatur. Ac tunc quidem Veneti senatus ea sententia fuit t

92쪽

illud propugnaculum extrui, non νideri esse e re Rhaetica. Quippe metuendum, ne ea sit diuturni alicuius,& funesti belli occasio. Se Rhaetis

potivi authores esse , ne omnem spem Mediolanensis foederis extu bent, eam potius foueant, ne Fuent nus irritatior factus nullos commeatus

ad eos portari patiatur. Id tamen si evenerit, Φ sua, & finitimis ditionibus ipsis necessaria suppeditatum iri aiunt. Id quod neque consili j, neque reme- dij aut auxilij locum obtinuit. Inter ρος pagi protestantes,ad quos

a Rhaetis legationem missam dixi. ad dito Glaronens, cum de Rhaetico ne gotio Arouiae egissent, Badense de cretum ab se improbari dixerunt. Verum in eo tam lente ac perfunctorie versati sunt, ut inde nihil illuxerit,quo Rhaetorum spes erigi, aut alijs foederatis animus addi ponet.Tunc perspicue palam factum est, quicquid opis ab Helvetijsiperandum esset, quo Rha

93쪽

procul , nec se ex utilitate Rhaetorum posse quidpiam tale suscipere , nec suadere suis foederatis, ut deserti a proximis, tum seri, ac longinqui auxilii sola sph freti se bello committant. Ne, si ipsis ea res improspere cesserit, id sibi, ut autori alicuius cladis, adscribi merito possit.-se pro sua erga eam

gentem charitate, non cornmissurum ut eueniat. Quod si Rhaeti, ut alicui magno discrimini occurrant, Cogantur confirmare pactiones Mediolonenses, id se unum ab ipsis contende re, Ut, re tali, suum foedus singulari,& luculenta ratione exceptum Velint. Ea exceptio sit uniuersis illustre documentum eius fidei , quam tota gens regi amico , & foederato serua

tam cupit. moderatione rex

eorum calumniam validissime coii setabat , qui eum vulgabant quaerere occasionem discordiarum, & belli, Et hanc Rhaeticam cupide arriperC. Quod hominum genus prorsus igI

94쪽

MDCVI LEGATIOrat, nullius cogitationes ac studia in pace vehementius fixas & locatas eDlli , quam illius, quem incerta ca- suum , & frequentes belli atrocitates erudierunt.

Inter liqc noui terroris nonnihil increpuit. Fuentanus enim non modo de arce diruenda non cogitabat, sed nouς turris fundamenta ponebat, quae iter publicum obsessura esset, ut additamentum arci. Ad hanc auditionem omnis illa Rhaetica multi ludo expauit. Eaque res ad me repente delata est ab illis, quibus id nego- iij datum. His immisti fuerunt quidam ex illis primoribus, qui, tempore tam turbido partem se Reipub. se cerant , ne dicam caput. Illi vehementius mecum egerunt, ut silex Gallicis auxilijs sibi metem regis aper, rem. Qims ego serio admonui,Vt qua te illud Badense decretum fuerit, per penderent. Quanti item sint illa, quae nuper Arouiae a pagis protestantibus

95쪽

aeta sunt, quis languida, & inefficacia, quain parum idonea tanto regi in eam mentem impellendo, ut ipse Unus, ad quem ex omnibus foederatis haec tota res minime pertinet, praesertiin cum nulla singulari iniuria i cessiius sit, bellum ultro capessat , cum

illud fugiant ij , quibus propter Vici

num malum, multa & maxima mala impendent. Ipsosne aequum censere, ut tuis sumptibus, & suo potissimum periculo rex alienum negotium , α rem tantam moliatur in regione xam longinqua , eaque ad quam Mitus,

non solum sunt perdissiciles, sed propemodum obsepti 3 Ipsum quidem,

quamuis hanc aleam iactet, sua in gnitudine subnixum ex omni periculo emersurum. Sed quo loco futuros Rhstos a conterminis amicis dereli- istos, vicinis hostibus obiectos3Num eos rex per aliquod temerarium inco ptum belli necessitate implicatos hostili saeuitiae conculcandos relinquat

96쪽

R H AE T I C audacter pronuntiat. Egone consilia regis, &siquid sorte occultius parari necesse est, ulis audientibus, eloquar Vos quoque num ea quς agitatis, ab omnibus sciri aequum putatis 3 Scilicet , Ut quamprimum ad eos emanent

qui hac notitia in Reipub. perniciem abuti possunt Z Talia quidem euulgari, sane est praeueniri, & impediri. Id quod consulentibus infaustum, sepe

luctuosum negotium esse constat. Vestrum ergo est, videre annon Reipub. expediat, nonnullos eligi bonit te, &sapientia inclytos, quibus sum ma res committatur. Qua de re deliΩ- ratio etiam habetur, ab ore istorum nunquam effusit, donec promi eam,& ad communitates referri, ut consilium impleatur, oporteat. Hoc meo consilio vehementer approbato, rem ad complures detulerunt. Et cum id

ipsum paulὁpost: ad uniuersos perlatum esset, deletigedis quindecim viris,

quibus rerum summa tractanda, non

97쪽

MDCVI LEGA ΤΙ Ο consummanda crederetur , agi coe-prum. Verum cum ex ijs, qui ut ei muneri sitffecturi designarentur, non' nullos Hispanicae factionis esse satis constaret, cito lapsa res est. Tunc omnes magnopere hortatus sum, ut intestinς potissimum concordiae ope ram darent , & positis simultatibus, quae illic inter multos publico malo

acrius exercentur , in commune

consulerent. In primis cum multi tudine serio agerent , ne quid aut dius, quam consultius incoeptatum

iret.

., a Per id tempus rem Rhaeticam ebloci prolapsam constitit, ut Rhaetis facilius fuerit , e consiliis quae quisque afferret, reiicienda repudiat e , quam ex omnibus unum aliquod eligere, cuius ope respublica subleuari posset. Prydentiores hac via rem reputabant, inbus ad se ulciscendos, vires desunt, his restare, ut quieti sua custodiant vertat illos ipsos, qui hoc censerent,

98쪽

duae sententiae adhuc distinebant, qua rum utra esset explicitior , non facile dici posset. Si enim Rhaeti quiescant, quantum abest, ut non metu languere, & sine ulla see melioris conditionis iniuriae concesulse dicantur Hac quidem lentitudine Hispanum reddi ferociorem, & quodammodo prolectari ad inuolandum in Vestellinam defensoribus vacuam ubi suae violentiae Omnia reperiat prona & peruia. At si arx arci opponatur, videri eum quodammodo prouocari ad certamen, certe omnem huius negotij tractatio nem , quae adhuc uniuersorum spem foveat, praecidi. Adde quod Fuentanus veteres suae factionis populares promissis onerando confirmare, nouosque sibi pecunia asciscere pergebat. Iam sperare audebat,Rhaetis lab factis, pone se iisdem rationibus Helvetios quatere , & illud foedus Gallis adimere. Hanc eius spem Curienses auxerunt. Nam Badense decretum

li Diuitig bν Corale

99쪽

R Η Α Τ I C A s . foedus Gallicum disertim exciperent. Necvero id fieri paterentur per scrip

turam a tergo exaratam, quaS Vocant

literas reuersales, sed per singulare scriptum & illi unico negotio destin

tum. Hoc scripto ea exceptio e rei dignitate , ac tam dilucide expressa contineatur, ut omni obscuritate, dc verbis perplexabilibus amotis, ius regium eminere aspiciatur. Haec pronis auribus accepta,Vsque eb,Vt quae communitates foederi Gallico seuerent, ii rum nullam Badense decretum comcusserit. QiΗ xes eorum primorum

spem elusit, qui post pittagum Curiae remansissent. Ab his enim illo ipso die,

eaedem communitates literas accepe

rant, iis autoribus, qui bellum patriae indixissent, in hoc scriptas, ut eas Ba- densi decreto , velut ingenti fragore

conterritas, a foedere & amicitia Gallici nominis auocarent , & ad Hispanicam amplectendam traducerent. Tunc quoque excepta Fuentani vox

100쪽

MDCVI LEGA Τ Ioest , Si Rhaeti, inquit, arcem nostrae

proximam extruere tentaverint, antia

mus induci potest ut id feram. At si eis Galli adiutores fuerint, sane quid regis mei viribus effici possit, experiar. Ipse quidem Fuentanus Badensi decreto lerox, haudquaquam dubitabat, quin potissimam eius rationem Rhaeti habituri essent. Hinc fore sperabat, Vt Rhaetica gens regi terga verteret, seque in clientelam Hispaniae regi commen daret , saltem eam mse adigeret ad se

, ciendum foedus ei simile,in quod quimque pagi ante aliquot annos cum M diolanensi ducatu conuenerant. His

panicis hisce destinatis in Helvetia &Rhoetia efficiendis tunc quidem mendacissimi rumores dissipabantur, quibus Fuentanus id se assequi posse sper bat,ut,si quid ipse aduersusRhaetos codiptaret , non intulisse iniuriam, sed illa- tam rFulisse credi posset Vsque eo Sc

ii ipsi qui quidpiam inique moliun-

rur , suis destinatis infelicem exitum