Caroli Paschalij Regis in Sacro Consistorio consiliarij Legatio Rhætica

431쪽

R H AE T I C A. 2I3ti rerum vestrarum discrimine carere

non possitis.Ergo aequissimum esset,id

Vos regem rogare, quo Vestra commoda sine eius incommodo continem

tur, reliquo abstinere, ne, scilicet, in gno conatu id solum assequamini, ut

intelli alis,quid sit id, quod consequi,

aut eicere non est in manu vestra. Id pxscipue cognituri estis,quam parum, aut etiam nihil compendij ex eo capturi sitis, quod non tam vobis con cedi , quam extorquere velle videmiunt. Vt ad pauca redeam, ea censetiS a quum esse regem vobis petere, quae si impetrauerit, sua ipse commoda remoretur. Id quod si faciat, tum vero non vobis benevolens, sed rei sitae ii diligens , & suis utilitatibus inimicus

merito prςdicetur. Etiam atque etiam Videte, ne tanti, tamque ossiciosi ambci modestiam nimis urgendo, VOS i

los criminolo importunitatis nomine

inquinetis. His nihil respondit, sed ad ea flexit , e quibus perspexi, huic peti-

432쪽

M P C XIII LEGATI

tioni Venetos tam pertinaciter adhaerere , quasi sibi hanc regis operam retribui aequum censerent pro illa,quam ipsi tunc quidem Mantuano pr flaret. Cum tamen es Veneta, dc Mantu na , propter Viciniam, ita connectam tur, V t alterius pericula propemodum ad utrumque pertineant. Vter horum vicino opitulatur non alium, quam se&illum hoc beneficio demeretur. Hoc ergo , inquam , quod memoras de Mantuano, vobis unis imputandum, non nobis est. C terum s Rex Veneti foederis redintegrandi autor fiat, . annonia onerat eadem inuidia, qua nunc Veneti in Rhςtia sunt 3 Annon

quantum malorum ea res progignet,

id merito regi Rhςtica gens adscribet3Verum si ne regi quidem petenti mos gestus fuerit, quo loci eius autoritas delicitur 3 Ipse quidem quantum eff-cacitatis regis maiestatis rogatum habiturum puto, si transitus petatur,tam inessicacem cum fore video, si eae pre-

433쪽

- R Η AE Τ Ι C A. 2I ces totum foedus comple stantur. At regiae maiestatis autoritatem in his locis vigere etiam atq, etiam Videte, ne,

si cuiusquam alterius, vestra maxime intersit. Et adhuc sic loquor, ut si de transitu transactum sit. Eam rem vos arbitramini esse impetratu facilem Me vide, huic genti nunquam perssevderi poterit, ut trasitum cuiquam pem mittat , quamlibet obligata, nisi ad id bellum, quod omnes fateantur esse necessarium, & ideo iustum. Cum, scilicet, communitates edocebuntur,transitum idcirco peti, ne Veneta Respublica ab Turca, aut ab alio quolibet, id quod Deus prohibeat, euersa, iter ei ad alios proterendos pandat. Hac, inquam, tam iusta, &necessaria petitione huic genti persuaderi poterit, Vt regi ex foedere, & quamuis nullum foedus esset, iure veteris amicitiae, atque adeo pro tutela nominis Christiani c5muni us amicis transitum petentimos geratur. Hinc vide,quam grandi

434쪽

MDCXIII LEGATIO

beneficio sibi rex Venetam Rempublicam deuinciat, sit hos ei transitus impetratos reddat. Certe tali, quodnoimisi iii magnam gratiam tanti petitoris, & ad submouendum ab ea pam te Christia. itatis inges periculum concedi potest. H cetu is praeclare, Opinor , intelligebat, tamen serib dissimulare ipsi inter artes ibit. Nec extumuit id, quod facile existimatu filii, illis precibus, quae nulla nec valida ratione, nec pudore commendarentur,

inditum iri nomen odiosae efflagitationis. His utrinque dictis, ita diicessit a

me, ut cui certum esset non mutare consilium. Interea in Rhaetia audacter tentauit ea, quae cur me refere

pigeat, clam ipsum illa admittere non puditum sit 3 Vt enim ad rem redeam,

iste, paulo post petiit a cosule Curie

si, ut aedes ipsius concessu mercede c5-

duceret. Responsum ei filii, sibi siquid esset in Rhaetia negotij, id uti profiteretur. Quippe vocatum iri

435쪽

R H AE T I C A.' 2I Triumuiros, a quibus audientiam impetraturus esset. Respondit, Nihil sibi esse cum Rhitica Republicaret, sed quod agat cum legato regis Galliae. QD consilio ista sic loqueretur , sequentia demonstrabunt. Ac tunc quidem nihil propalam agendum suscepit, sed omnia clam, & iis artibus,quibbus eludi, ac ductari multitudo posset.

Denique,respectu mei, Curiae ut habitaret,ei permissum. Hac re impetrata, dimittit per communitates qui disseminent, Gallico legato dc Veneto bene conuenire. Venetum quicquid agit, illo volente agere. Pr terea diuulgat, qua humanitate a me exceptus fuerit. Hinc se ex inuidioso putat fauorabiblem fore. Rumor interim tota Rhaetia crebrescit, a Barbadigo iis omnibus, qui sint virilis sexus, viritim datum iri cechinum. At patribus familias duos, dummodo Venetum foedus continu tur. Tum eos, qui ab rege sunt indonari , quae est pleraque multitudo Ve-

436쪽

netae munificentiae magnitudine indutactos in partes Venetas turmatim trafi-.turos.Id quoq, fama loquebatur,eum,

quem Venetus legatus in Galliam miserit, in singulas horas expectari. Ab hoc regis literas regio legato redditum

iri, quIous nouationi Veneti foederisOmni animi contentione fauere iubetur. Id quidem, inquiunt isti, si est, ut

Veneta Respublica a rege impetrau Lit, enimuero cum legato diligenter agetur, Ut ea regis mandata quamprimum conficiat. Sin aliter rex sit animatus, tunc sibi legatum venetum personam esse detracturum. Qiuppe quomodocunque res casura sit, hoc sibi foedus Venetam Rempub. reddi velle. Haec tun ratio in ore illorum

frequens fuit, qui nobis incumbetibus id foedus finitum esse credi vellent. Nimirum, ut, si regis impenso rogatu id Rhaeti redintegrarent, non idcirco rex eo facto, utrecenti beneficio, sibi Venetos devinxisse, sed ipsis rem ere-

437쪽

ptam restituisse dici posset. Adde

quod siquid in odium eius foederis a cideret nutus modi, quod Venetis negotium exhiberet, ad id rex, cuius ipse autor esset,propugnandum accingi, & Venetos protegere,necesse haberet. Nondum Triumuiri conuenerant, qui Barbadigum percontarentur quid rerum ageret. Nullus eorum, quibus aliquis Reipub. intellectus, aut cura

esset, non eo vehementer commoueri,

quod is ne ullis quidem verborum os.ficiis Rempub. dignam duxisset.Haud procul seditione res dicebatur esse, cini ius furor eorum capitibus immineret, qui talia audenti fautores & satellites essent. Spectati quidem moris nullus nonnulli tantum aere diruti, ¬issima quaedam hominum mendicabula, ob infidelem ingenij mobilitatem, morbum procacitatis in nos exercitae, albo pensionum a me erasi, se tunc Venetarum esse partium profiteri audebant. Ipse Barbadigus intra spatium

438쪽

MDCXIII LEGATIO quindecim diersi bis ad me venit,hac ossicij . simulatione illiciens me ad se

pariter visitandum. Id parabat, ut in stitutum hoc mutus beneuolentiae quoddam veluti commercium speciem certae alicuius, & arcanae familiaritatis inter nos faceret. Hinc suis,suo rumque dictis multum autoritatis a cessurum putauit. Ego, re comperta, ut discuterem eam existimationem,

ad eum ire destiti. Adiice quod, cum

una essemus, nullos alios, quam de Remo, ut aiunt, & Romulo mecum sermones conferebat , nunquam de rebus nostris, semper de Turcicis,Ita- licis, iis quae nihil ad rem . Vulgo tamen credi volebat, nostras confas lationes esse de rebus Rhaeticis ; sed se rij aliquid & arcani inter nos consociari, cum vna: & altera hora his congres.sibus absumeretur. Hinc cuilibet coniectandum relinquebat, nos esse egregie concordes 3 & quicquid ipse moliaretur , id, me non inscio, sed Vesente, . quamlibet,

439쪽

quamlibet connivente , fieri. ., quantumuis inania , apud multitudinem magnς rei momentum faetura credidit. Cum interim legatus Venetus, qui in aula regis degeret, apud reginam matrem regis, quae tunc regni gubernacula tractaret, idemtidem urgeret, ut iussu regis Venetum negotium apud Rhaetos promouere iuberer, ei responsum est, de eo quod ego Barbadigo obtulissem, regem nihil mutare. Credibile erat, hoc tanto benesi cio Venetae Reipub. abunde fore, quo contenta esset. Verum is legatus, ut si id in leui a suis haberetur, non dubia tauit ingeminare preces, quae eo spe charent, Vt non ibium concessu, &bona venia regis, sed & impensis eius precibus foedus nouaretur. Tunc ei

dictum fuit,regi quidem V enetae Reipub. commoda,& incolumitatem curae esse. Verumtamen eam nunc rem

agi , quae ad Gallici regni res rationes se Ee

440쪽

que Usque eo periinet; v t in ea nihil temere mutari sine regis prciudicio possit. Idcirco considerate dispiciendum quid utrisque expediar. Optimum re. si de hoc negotio tractatio insit tuatur, cui legatus regis apud Rhςtos intersit. Vbi res enucleata, &pensitata fuerit,tunc planum, &perspicuum regi fore,qua re Venetae Rcipub. commodare possit. Quicquid concedi potesst, ab ipso nunquam desideratum iri. Ad ea legatus, Senatus, inquit, Vene-tUS ea mente agit, ut, siquid est in illo foedere quod regis, de regni Gallici rationibus ossiciat, id uti mutetur. De ipso tunc quaesitum est, Quid illud tantist, quod Venetum principem ad

foedus tam perseueranter petendum impellat, cum transitum, in quo est omne isderis momentum, obtinere possii . Hic verb, sicuti percul lus, Comis, mercii, respondit, gratia. Clan tamen inter Vtramque o entem Rhaeticam Sc Venetam vix ullius rei conli et esse