Delectus opusculorum ad scientiam naturalem spectantium. Volumen primum

발행: 1790년

분량: 589페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

421쪽

vant. ita ut stirps per aetatem tandem ramosissina a atque polycephala evadat θ .f. 12.

Truncus igitur sub densa apicis foliorum corona nudus, Cortice e X albido terreo vestitus, a

medio versus basin inferius superficie magis scabra, callosa atque rimosa donatus aliisque iube culis atque fissuris, quae pro vestigiis vulnerum istorum, cortici in tenera aetate olim inflictorum a)iure habentur, eXasperatus est. Corticis illa pars, quae superiora versus truncum ambit, magii squa-anosa nitidaque apparet; squamis scilicet quasi cicatricibus rubicundis, imbricatis a se invicem distinctis variegata, quas rudimenta foliorum sessilium, in basi latissima amplex ante olimque rescissaret, b) Mutationem trunci in prima aetate simplicis, per

aetatem vero aut morbum ramos, imo ramosissimi facti, docent Figurae Chus 11, VANDELLII, GLEDIT SCHII etiamque Nos TRA. Quibus accedit in Vandelliana Fig. I. numerus flamentorum radicalium, e rR-mis et ramulis in aere libero longissime dependentium; in tabula I. Gleditschia1ra vero processus digiti crassius et longus, e ramo situ horizontali excrescens. a) Ex omnibus fere atque singulis huiuscemodi sortis nodulis, rimis, tuberculis, scrobiculis et cicatrici-hus hodierno die in Lugitania succus sanguineus mensibus ealidioribus exsudans stillat, de quo plura in Dissert. VANnnLLii leguntur. In binis Vindobonensum stirpibus tam horti Caesarei quam Harucherianis milia accidere refert Cel. CRANetius in Schediastra. P. 27. Nec ab hisce ab ludunt, ea quae in horto Berero linensi observantur, quamvis nisi omnia me fallunt, solia incisa suceum talem tingentem haud fundant.

422쪽

reliquerunt. Totius interim trunci longitudo, addita simul trium ramorum bin erectorum altitudine, ad apicis istud punctum, e quo spadicis foralis eruptio contingere solet, ad XXI pedes facile assurgit et sola spectatissima illa, foliosa densave,

quae apicem trunci terminat, corona, spadice e X-cepto et per se considerata, quatuor pedum alta existit. l. I 3. Folia, quae coronam conponiant, nil merosa, lineari lanceolata, simplicis lima, integerrima, glabra, crassa, apice canaliculato; ses ilia, decurrentia, omnia . conferta, in basi imbricata, fava,

margine rubicundo; longissima, iuniori in stirpe modo angustiora, modo latiora, primo subviridia, deinde quodammodo glauca. Quaedam inferi0ra pendula, trium et dimidii pedum longa, media patentia; superiora magis erecta et suprema centro impossita e viridi- glauca, longitudine ad duos et I

pedes accedunt. 14.

b Stirpis enim effigies, Dissertationi nostrae adiecta,

in prima aetate trunco simplici adhuc gaudentis vel ante morbum illum putredinosum, quo postea valde correpta, est delineata. In statu vero praesenti, morbo illo cura Ill. GLEniis cm1 prospero eventu defunctus, apex in tres validos atque longos ramoS, quorum validus mus praecedenti aestate floruit, divisus est, ut videre est in Comment. Ill. GLEDITSCHII cum Acad. Scient. Berotinensi communicata Tab. I.

423쪽

Sicuti vero habitus eXternus stirpis nostraetoria silli ae, vel ante naturale ei CS em florendi tempus. vel eXtra idem haud parum assinitatis cum aliis plantis prodit, quae ordinem Matura lem Palmarium ex valore characteris ingrediuntur a); ita deinde Syadix eiusdem corollis lilia deis copiosissime refertUS, arborem 1 LaconiS CLUSII cum ordine liliaceorum aperte coniungere videtur, qua pi Oba-.bilis ista coniectura plane comprobatur, ut ita subsequentibus . t ulterius symup explicaturi. Spadix igitur terminatur mensibus. aestivis praeteriti anni calidioribus, e centro coronae foliosae vel apicis trunci, absqu2 ullo calcis communis sive spathae et uiuersalis vestigio oriundus, eXstitit nudus, ramos stimus et racemosus, sulcatus, glaber, durissimus et quasi corneus, ex albido - virescens. ita vero surgebat, ut in unum latus adscendens et quasi copia et mole ramorum leviter inclinatus, ramo S inaequales longissimos pendulosve ordine inde terminato eae se spargeret h). Horum maiores atque relia ) Quibus notis parentes nostri sine dubio ducti, de

charactere generis in arbore Draconis certiores nondum facti, eam inter Palmas reponendam iudicarunt, de rudimentis florum atque frussuum in reliquorum scriptis, pauca, confusa, manea atque diversa legentes: Cf. KAEMPTERUM, COMME LINUM, KIGGELARIvM, BOERHAvIVM, SLOANvΜ et alios.

b) Spadieem in Caldario horti Berotinensis declinatum, in aliis vero paulo altioribus vel ubi libero aeri expositus est, msgis erectiorem, ramisve crassi oribus, patulis et sparsis donatum esse, verisimillimum iudica mus: id quod indicare videtur figura apicis solio si cum Spadice in Differt. Candelliana, quae ramorum

424쪽

reliquis longiores ad duorum vel duorum et dimidii pedum longitudinem accedentes, .lios ramulos comites habebant laterales, splendentes, multo tenuiores, eiusdemque ferme longitudinis, omneqautem maXime subdivisos, propendentes, multiforos. Integra Syadicis altitudo mensurae quinque pedum proxima; basis vero circiter duos pollices in diametro crassa. Peracta forescentia in alterum annum etiam post expeditam fructuum maturationem, Spadix adhuc persistit, serius tandem obsolescens sensim perit, ut post nouorum 'ramorum eruptionem aut subsequentem evolutionem, nulla

plane eiusdem vestigia supersint c)

Rami in spadice plerumque alterni onines que eorundem subdivisiones, f0rum fasciculos continent numerosos, erectos, istu alterno inaequali, a se invicem distinctos, quorum facies a verticillis forum aliorum se vocatis imperfectis, haud multum recedit a). Copia fasciculurum istorum so salium insignis debiles spadicis ramulos, deprimendo

compagem minus debilem atque pendulam, sed magis potius rigentem, patulam et extra se sparsam, expressit. e) Spadicis durities, tenax, Ienta et ferme cornea, eundem prae omnibus reliquis totius stirpis partibus distinguit. Durat propterea fructificatione peracis,

iam per alterum annum et ad tertium forte totum

persistet. a Florum fasciculi semiverticillati, erecti, in ramulis pendulis filiformibus extremis dispersi, ob coralla rum colorem, nitorem et dispositionem, faciem spadicis amoenam et adspectu plane singularein reddunt.

425쪽

do pendulos atque nimium fere e X tensos reddist, iique versus unum latus spectant; id quod stes si tu apicis trunci fenestris sensim sentimque in caldariis approximati, etiam in aliis plantis contingere so let b). Flores vero incompleti in singulo lasciuulo numero et magnitudine variant, deursum ex parte spectantes et sub ipsa florescentia sensim sese erigente S, parui, pedunciviati. Pedunculi persistentes, vel incurvati vel horigontem magis spectantes, in iunctura articulari laXa cum soribus sunt coniuncti c), quapropter subito et iacile illos relinquunt atque decidunt. Plerique fasciculorum corollis gaudent maioribus et praecocioribus cum abortivis minoribus se in per vere mixtis ii ; neo simul omnes aperiuntur sed 1.2. 3. sensim paulatimque, reliquis clausis, aliis deciduis aliis serioribus

5 Vid. GLED1Tscti II opus e. physic. oecono m. botanica germ. Vermischte Bes Dei hungen TOm. I. Comment I. de motu plant. a situ perpend. versus homoni. cum

icone Pistoclino metri etiamque in Act. Acad. Reg. scientiar Bero linensis. e) Pedunculos florum nrticulares serme similes in generibus liliae eis quibusdam assinibus observamus. Huius sortis est v. g. Alethris. d) Adsue aliae in singulo florum fasciculo sunt interiectae corollae pauciores abortientes, quae in caldario horis pomeridianis primis etiamque noctu vix perfecte aperiuntur; nihilo tamen secius sublequentidie statim contractae contabescunt et copiose defluunt. Servantur tamen quam plurimae , si ramuli florentes abscissi in gratiam examinis botanici in aquam repositi, aeri magis frigidiusculo committuntur. Copia vero corollarum abortientium reliquas fructificantes maxime superat, ita ut saepius omnes atque singulae decidant, vel unica vel etiam nulla relicta, quae fructum ad maturitatem perficit.

426쪽

BERENS DE DRACONE

ribus et in tructum abeuntibus; nec etiam semper patent, sed horis ante meridianis clauduntur, pO- meridianis vero prima secunda tertia sensim dehiscunt et horis ad vesperam properantibus penitus patent; sequenti vero mane sensim contabescunt, atque aut fructificant aut decidunt.

Spathulae adsunt partiales, rameae, mono phyllae; lanceolatae, ad singuli unius cuiusque rami ac ramuli exortum atque subdivisionem singulae, et ad maiores ramos propendentes. Aliae adhuc Stipulae plures, subulato-setaceae, eXiguae, marcescentes atque obsoletae, basin singulam tuber culosa in ac communem istam litoralium fasciculo

runt, in quam omnes flosculi inserti sunt, in mo dum involucelli cingunt. f. II.

RECEPTACVLVM proprivim fructifcationis

syloideum, corollam singulam sustinens, insidet pedunculo articulari, a quo iacite' atque subito decidit. CAL TX proprius nullUS.

COROLLA regularis, ex albo - virescens, m O laope tala, liliacea , hypocarpia, seXpartita, imperiorata, patentis sina, ferme ut in Autherico re-C0luto et Lilio Martagone Linu. , fundo mellifero; Laciniis lanceolatis, aequalibus, tandem revolUi tis. Peracta florescentia corolla contracta perianthii loco germen increscens archius inuoluit fouetque eo usque, dum ipsa obsolescendo evanescat. Corolla sensim sensimque dehiscens, secundum Ill. GLEDIT SCHri observationes, odorem statim spar

427쪽

ARBORE CLUSII.

git balsamicum, debilem, foris Philadelphi Linia.

aemulum, et mel huius corollae, sapore mucitu-gineo . temperato, dulci, balsamico, muscarcina turbam allicit: id quod otiam saepius nominatus Auc Non eX hortulani relatione in Schediata. p. 29. in testatur. Maiorem corollarum partem ad fructus periectionem haud accedere certum est; inde defluvium'insigne abortientium t Corollae nondum apertae figuram angulosam quodammodo referunt, quae sensim mutatur, quando horis pomeridianis ita aperiuntur, ut tres laciniae eXteriores alternae primo pateant, reliquis interioribus conniventibus, quae deinde circa vesperam cum pri oribus patentis innae evadunt et ante noctem revol

vuntur.

STAMINUM Filamenta se X, erecta, aeqUalia, patula, subulato- compressa, eiusdem cum corolla coloris, laciniis opposita earumque basi inserta; Antheris donata concoloribus, oblongis, incumbentibus. PISTILLVM germine magno, luteo-Virente, glabro, tribus sulcis longitudinalibus distincto, receptaculo proprio, styloideo, articulari imposito; apex illius e centro nonnihil productior atque truncatus est. Stylus subulatus, rectus, leni- 'ter inclinatus et longitudine staminum. Stigma Parvum, obtuse trigonum et tritobum.

PERICARPIVM est Drupa vel Capsula Carnosa stylitera, subglobosa, glabra, glauco Virore

adspersa, tandem flava, Cerasi fructus magnitudine, trilocularis, tribus vel sex futuris longitudinalibus notata, saporis acidiusculi austeri, saepius uno alterove loculamento abortiente. M. Delect. Opusc. ad s. nat spect. Vol. I. D d SU

428쪽

SEMINA Ovata, in singulo loculamento sngula, candida, sub dulcia, suberinae tenacitatis et

consistentiae elasticae, quae temporis tractu cornea evadit, ut in nucleo fructus Rusci et aliorum. f. 18.

Generis character naturalis in planta viva saepius a nobis exploratus et cum aliorum relationibus comparatus docet, nostram stirpem genus novum omnino constituere, ab A parago quidem diversum, ordini tamen naturali liliaceo inserendum et quidem inter assinia coniunctissima: Aletrin, paragum, Authericum Linia. Mede ollam, Albi

iam reponendum. Sit ergo nobis sub nomine novo, Arhuri Drac0His C Lusit ab Ill. L1NNAEO dato, DRACENAE, novum et a reliquis distinctum

genus a); quod pari iure ad C LusII optimi mentem

a) Nomina STοεκκiAE atque OgDT ΑΕ Arbori Dr eoni a Cel. CRANetrio data haud agnoscimus, cum notarum characteristicarum quas posuit certitudo nondum sit evicta; quamvis SaeoERcxii nomen inter medicos recentiores satis famigeratum sit; lli. O tDv xus autem omnem laudem in re herbaria iam didum doctrina atque meritis suis longissime superaverit: quidquid etiam Cel. CRANetius in aliorum laboribus indignabundus in Schediasmate castigandum censuit de iadrantiore botanica, de Semi Deis par vulisque tyrannis, sematum incunabulis, oceano conjugionis, de nominum cognominumque ineptiis aliisque quae nostra haud facimus neque impugnamus. Sed ipse Vir Celeberrimus, aliorum acerrimus censor, in parte ista scientiae naturalis, quae vegetabilium cognitionem tradit, quae vero in seriptis suis maxima ex parte eristicis nondum praesit tit, meliora ac certiora monstret l

429쪽

ARBORE CLUSII.

ali i

tein, propter lachrymam tinctoriam sanguinis Draconis dictam, Dracouem aut Dragorialem nominare possemus, atque hac ratione generis a ii qui ossicinalis nomen retineremuS. f. 19.

Character genericus naturalis revisus et e planta viva forente emendatus sequens est:

LINN. P. Nat. G. II. I iit. II. p. 246. Eiusdem Maur. R. p. 9. UANDELE. Diss. de Arbore Dracoxis cet. GLEDI aes Curus in Actis Acad. Scient. Berst. proX. edendiS.CALYX muver alis et particularis nullus nisi velis. Spathulas lanceolatas ad divisuras ramorum spadicis aut Stipulas exiguas, subulato-setaceas, obsoletas, in basi tuberculosa fasciculorum floralium singulorum dispositas. Perianthium proprium nullum. COROLLA monopetata, liliacea, seXpartita, imperiorata, hypocarpia, erecta, patentesima, marcescens. Laciniis lanceolatis , aequalibus, revolutiS. STAMINA Filamenta sex, aequalia, erectO- patentia, iundo corollae inserta, subulata inferne plana, superne crassora, corollae laciniis opposita, longitudine ferme corollae. Antherae Ob- . longae, incumbentes. PIsT ILLUM Germen o vatum, apice elongato, non nihil truncato, receptaculo stylo - thalamico, a

ticulato impositum, suturis sex longitudinalibus distinctum: Stylus labulatus rectus, leniter in- Dd a , clina-

430쪽

BERENS DE DRACONE

clinatus, staminum longitudine, Stigum parvum, persistens, obtuse trigonum. PERICARPIvM Drtipa vel Capsula Carnosa) globosa, tribus vel χχ lineis longitudinalibus no

lata, trilocularis, trivalvis. SEM 1NΑ, in singulo loculamento unum, O Vatum, acutum, durum. f. IO.

Speciem huius generis determinatam atque rite explicatam hodie unicam nisi istas velis, ab Ill. L1NMAgo in Syst. Nat. M. 12. generi huic lani additas) tantum novimus, cuius descriptionem lassicientem in praecedentibus a nobis iam datam

osse arbitramur: licet Cel. CRANEIvM in hoc contradicentem habeamus, cuius argumenta ponderosora exspectamus nobisque eXpedimus cum ea,

quae in Schediasmate ab eo dicta sunt, a botanicis in genere haud agnosci posse, doctior in arte quilibet facile perspiciat. Erit itaque, cum eiusdem synonymis DRACAENA Dracob caule arboreo, nudo, foliis in apide sessilibus, imbricatis, longisiimis, lanceolatis, integerrimis, patenti- pendulis, spadice

nudo, ramosissimo in GLEDIT s CHII Comment. Aet. Acad. Sciesit. Berol. prox. edendis cum duab. . IcON.

DRAc AENA Draco) arborea, foliis sub carnosis, apice spinoso. LIN'. Syst. Nat. G. 12. Tom. II. p. 246. Arbor Draconis, Dracaeua seu Draco Tucci formis. VANDELL. Dissert. e. M. Draco Arbor CLusii His. R. rar. Lib. 1. p. I. eum Icun. et deserist. Drae

SEARCH

MENU NAVIGATION