장음표시 사용
131쪽
L1BER SECvNDvs. 137 nugae sunt,& Pythagorsorum, ac Platonicorum figmenta, vel ipsis poetarum fabulis inanioraveritatis,atque incredibiliora. S E D , ut aliquid etiam ex auctoribus Ecclesiasticis delibetnus,beatus GregoriuS in quarto libro Dialogorum cap. 48. sex causas colligit
somniorum Mut enim, inquit ex plenitudine, vel ι- D Gregor j. navitate corporis somnia existunt, aut ex antecedenti- 'bus diurnis cogitationibus 9 curas:aut ex iroone δε- vronis , aut ex cogitatione hominis smul ct illusione daemonis,aut ex reuelatione Dei, aut denique ex cogitatione hominis simul O reuelatione Dei. Easdem sex causas somni orti, cum idem GregoriuS commemorasset in lib. S. Moralium cap I3. mox eas aptis diuinae scripturae sententiis & exemplis illustrat atque confirmat. Duo, inquit, prima, qus dix:mus f mniorum genera, omnes experimento cog noscimuS: quatuor autem reliqua in sacris literis inu
nimiu Nise enim somnia plerumi ab occulto hoste per illusionem fierent, nequaquam scriptura dixisset,Fcci fast. 3 . Multos errare fecerunt somnia, ct illustiones
vanae,uel certem Lexit. cap. io .non esset scriptum,Nouaugurabimini,nec obseruabitis fomnia. Quibus verbis, cuius ni detestationis, oIIen ditur, quae auguriis coniunguntur. Rursus nis aliquando ex cogitatione simul O illusione procederent, Salomon minime dixisset E cles . i. cap. multas curvi sequuntur somnia. Et nisi aliquando f0mnia ex vi sterio reuelationis orirentur,
Ioseph Genesius 3 . praeferendum se statribus, per somnium non videret,nec Mariae sponsum, ut ablato puero in aeg pti m fugeret , per somnium Angelus admone- M lib.*ret. Rursum, nisi aliqua os omnia ex cogitatione mulo reuelatione procederent, nequaquam Daniel visio- Daniel.
132쪽
1 ; 8 DE OBSERVAT. . SOMNIO.nem Nabuchodonosor edisserens , .i radice cogitationis inchoasset, dicens . Tu rex cogitare coepisti in iratu tuo
quid esset futurum post haec. Haec ibi Gregorius. De
causis igitur somniorum,sic ab aliis proditu est. EG o causas somniorum, quae ad significandum aliquid valent,& dignae sunt obseruatione Prima e i. is diligenter scrutatus, eas ad quatuor praecipuasal lam corpo reuocari posse animaduerti. μος Ἀρ- - PRIMA causa continet aliquam corporis assectionem , quae in ipso corpore praepollet, ac praeualet ,ut si flava, vel atra bilis, pituito iusve humor, aut sanguis redundet, aliudve aliquid vitiatum,& corruptum immoderate iactetur in corpore. Galenus in libro de Praesagiis, quae ducuntur ex somniis, narrat quemdam somniasse alterum crus factum esse sibi lapideu, mox autem coepisse illum ea parte corporis fieri para-bticum. Praeterea qui instate cris sudaturi sunt, sepe somniant se sudare, aut in balneo calidis aspergi aquis, aut in flumine luculae natare. Illud
quoque nonnumquam usu venit, ut quod do ualentes agimus, aut patimur, etiam somniemus
ut qui in somno sudant, aut febri corripiuntur, itidem se affici somnient. Proditum est a Plinio in libro septimo, capite quinquagesimO,P. Cornelium Rustinum dormientem amisissi e visum , idque cum sibi accideret, etiam ipsum somniasse. ALTER A causa somniorum spectat admι,εhemens aliquem Vehementem, concitatumque animi perturbatio. aste ictum & perturbatione. amorem dico, irem,
metumq; & odium. Nam qui ardenter amant, frequenter amores suos somniant: qui timent,
133쪽
LIBER sECvNDVS. IS9 minacibus & terrificis in somno visis saepe tu bantur. Huc etiam pertinet vetus consuetudo vitae,quam agimus exercitatio. Piscator enim fere somniat maria, lacus,flumina, retia, pisces: Venator,nemora, saltus, montes, rasque: miles tubarum sonitus, fragores armorum, Vulnera, sanguinem. caedes. Lepide, quidam apud Theocritum piscator: omnis, inquit: cani panes somniat 9 ego pisces. Continet eadem haec caula antece- detes vigilantium curas,& solicitudines,& quaecumque nos vehementer premunt, & angunt:
quarum rerum, saepissime in somno, similia vita soni iam contingunt. Quamobrem in libro Ecclesiastae cap. s. scriptum est: Multas creras sequuntursem ia- ν,fieud M. In hoc genere somniorum , equide reponerem so innium illud Annibalis, & proditum, & creditum a Multis. Ardebat Annibal insatiabili odio Romani nominis,omniq; cupiditate perdedi fund itus imperium Romanum flagrabat:quo autem facilius id perficeret, bellum ex Hispania transferre in Italiam cupiebat, arcem imperij Romani petiturus. Cum igitur variis super ea .recognitionibus, ac deliberationibus aestuaret, visum habuit in somno,inire proposito suo, votoq; respondens.Visus ipsa est iuuenis,specie supra humanam,qui se diceret a Ioue missum ducem ei ad inuadenda Italiam. ivllic l, ne respiceret, quid retro, & a tergo fieret. Pauidus primo Annibal, non est ausus oculos ab illo quoquam desectere. Sed prout est humanum ingeniti ad vetita pronum, diu temperare oculis non quiuit, respiciensque vidit horrendum nora visu modo, sed etiam dictu ostentum , belluam vastam de
134쪽
LIBER SA cvNDus 3 rgentibus impietate caecis multifariam illudere, Constat argumeto Aliculapi j, Serapidis, & Amphiarai: nam ut apud Philostratum, Pausaniam,& Strabonem scriptum est , templa eorum adeuntibus, qui variis morborum generibus afflictabantur, fama erat tres illos vulgo existim, tos,quasi Deos singulorum morborum Luraxi O smis uis Anes per somnia praescribere consueuisse EX hoc l. ad . Ma
genere fuisse reor nobile illud somnium Alexan vi dri Magni, scriptorum , qui res eius prodideriit, auctoritate , apud multos fidem promeritum. Cum enim in quodam praelio Ptolemaeus, qui , primus post Alexandrum AEgypti rex fuit,ven
nato telo ictus, summo cum dolore ex eo vulnere moreretur: assidens ei Alexander. somnoq; sopitus,vidit in quiete draconem radiculam ore ferentem, simulque commo Astrantem, quo illa loci nasceretur, quae scilicet praetentissima vim haberet Ptolemaeum, mult6sque milites eodem teli genere vulneratos, protinus sanandj. Qua - . sita est herba, inuenta,adhibita,mox consecuto, qui promissus fuerat effectu. Sunt autem duo Guν genera somniorum daemonis praecipua genera,alterum ρη-m pertinens ad occultarum rerum demonstrationem & significationem. Potest enim daemo naturales effectus ex certis causis aliquando necessario prouenturos, potest quaecumque ipsi met postea facturus est, potest tam praesentia, quam praeterita , quae hominibus occulta sunt, cognoscere,& hominibus per somnium indic re. Alterum somni j genus vim habet concitandi perturbationes animi, agitatis, turbatisque, qui
sunt in cortore humoribus & spiritibus, quo
135쪽
s et lDE OBsERvAT. SOMNIO. nimirum in staminentur homines,vel ad libidi- . nem, et ad Odium & vindictam, vel alios prauos animi affectus. DuΡLic iTER porro, & qui de satis probabiliter coniectari potest, quae somnia missa Γά2-.hi sint a daemone:primo quide, si frequenter acci-.b isti Ihia dant somnia significantia res futuras,aut occultas,quarum cognitio non ad utilitate,vel ad ipsius, vel alioru, sed ad inanem curiosae scientia Ostentationem, vel etia ad aliquid mali faciendum conserat: eorum somniorum auctorem esse daemonem , non temere credetur: quippe qui ea ratione tentet animos hominu vana imbuere superstitione. quin etiam crimine impietatis obstringere. Deinde, si sobriis, castis,& religiosis viris,tetra,obse na,plenaq; crudelitatis N impietatis somnia saepenumero contingant, ea proficisci a daemone, no immerito existimabitur. Daemon enim conatur impuris somniis polluere, ac foedare dormientium corpora,Vt eius foeditatis , etiam animos expergiscentium,
quodammodo participes faciat. Quod sine hoc quidem assequi potest, illud salte curat, ut pios
homines talibus visis contristando, pertilrbando,& affigendo,ac orationem ad charitatis o ficta, ad diuinorum sacramentorum perceptionem, segni opes,frigidiores'; reddat. Cuius diabolicae calliditatis & malitiae, luculi atissimum in vigesima secunda Collatione cap. c. Cassianus narrat exemplum. Verum hac dere Iustinus Martyr in responso ne ad quaestionem vigesimam primam orthodoxorum diserte , docteque sententia in suam exposuit. Nam cum haec
136쪽
sibi ab illis posita es et quaestio, ad ea ipse quar- a re ς
stionem ita responder,ut nos hic diximus. Restat quarta & vltima somniorum causa , quam diuinam rite nominare possu nus: cuiuSpotis simum gratia omnis haec nostra instituta est disputatio,huic enim vel declarad , vel illustrat det adhuc praedicta dei eruiunt. Somniorum autem quae a Deo missa sunt exempla: passim in diuinis libris sunt obuia: nos supra ex sacris libris multa protulimus. pluraq; possent afferri, si quis omnia vellet colligere. Caeterii, ut vis &natura diu in orti somniorum plenius. planiusq; cognoscatur, quaestiones aliquot more scholastico,distincte quidem. sed carptim, breuiterq, perstringam . mulia etiam,breuitati seruiens,lectoris cogitationibus integra, illibataque reseruab Q.
QVIBVS SIGNIS COGNOSqueat,sit aliquod somnium a Deo missum,necne.
DUPL I C i TE R prout nunc mihi succur- v-plex ratis rit.deprehendi potest, quodnam a Deo si missum somnium. Primo quidem,ex praestantia is a rerum, quae per somnium significantur: nimi-ru si ea per somnium innotescant homini, quorum certa cognitio,solius Dei concessu ac munere potest homini contingere, huiusmodi sunt quae vocantur in scholis Theologorum , sutura contingentia, arcana item cordium: quaeq; intimis animorum inclusa recessibus, ab omni pe nitus mortalium intelligentia oblitesciat, denique praecipua fidei nostrae mysteria, nulli, nisi Deo
137쪽
l i DE Onsanu AT. SOMNIO. I Deo docente manifesta. Somnium igitur quod leiusmodi rerum cognitionem &demonstratio nem cotinebit, diuinum esse existimari poterit. Deinde, hoc ipsum maxime declaratur interiori quadam animoru illuminatione atque commotione,qua Deus sic mentem illustiat, sic voluntatem assicit, sic hominem de fide & auctoritate eius somni j certiorem facit , ut Deum est e ipsus auctorem, ita perspieue agnoscat,& liquis do iudicet,ut id sine dubitatione ulla credere,&Velit,&debeat. Huc spectat memorabilis illa in a moribilis lib.q. Dialogorum,cap. 8. B. Gregor .sententia:
un ia D. Sancti viri, ait Gregorius, inter illusones, atque x Greg*r j. uelationes, ipsas visionum voces ct imagines, quom
dam intimo sapore discernunt, ut sciant quid a bono stiritu percipiant, ct quid ab illusore patiantur. Nam
. si erga haec mens hominis cauta non esset, per deceptorem stiritum, multis se ranitatibus immergeret, qui nonnumquam solet multa vera praedicere t ad extremum valeat animam ex una aliqua fustate laqueare. Hactenus Gregorius: apud quem hancipi alii sententiam, sed plenius ac luculentius tractata, in libro octauo Moralium, cap. Is . lector inueniet. Quemadmodum igitur naturale metis nostrae lumen facit nos euidenter cernere veritate primorum principiorum,eamq; statim,citra vllam argumentationem, assensu nostro complecti: sic in somniis a Deo datis , lumen diuinum animis nostris affulgens, perficit, ut ea somnia,&vera,&diuina esse intelligamus, certoque credamus.Recte igitur illud traditur in lib. Ecclesiast. cap. - . Ni Domino missa fuerit visitat Mne des in Omnis cor tuum .ex quo significatur, nonnulla
138쪽
Hac autem Dei per somnia vilitatio, sicut V His mdis ex diuinis literis colligitur multis & diuersis De modis fieri solebat. Nonnumquam enim Deus V
per somnia turbabat&terrebat hominem . sicut ' 'de Abimelech, & Laban narratur in lib. Genes. -
Terrebis me, inquit Iob 47. per somnia,O per ν halnes, horrore concuties me. Aliqua do in somno hortatur,& incitat hominem Deus ad magnu quispiam & arduum subeundum, certam spem prosperi exitus pr significando:velut in Gedeonis& Iudae Machabari somniis euenit.Saepe monet& docet, quid hominem agere,aut fugere opor 1 Aracb. D.
teat:talia fuere beati Ioseph & Magorum somnia,huc spectant illa verba,quae sunt in cap. 3 3. libri Iob : Quando homines dormiunt in lecto. tunc aperit aures virorum , ct erudiens eos, instruit dis plina. Quin etiam solebat olim Deus spiritum propheticum nonnullis in somno largiri: nam in libro Numerorum, cap. ia. ait Deus: Si quis fuerit inter vos Propheta Domini, apparebo isti m visione, aut per somnium loquar ad illam. Et apud Ioelern in cap. a. inter alia Spiritus sancti dona, numerantur somnia. Legimus etiam in 3. Reg -, Salomoni fuisse a D g o promissum in somno prudentiae,& sapientiae donum. Interdum qu que furnira alicuius viri excellentia,dignitatis &gloriae praemonstrata est per somnium, id quod G-- ij adolescenti Ioseph,& Mardochaeo accidisse te Ephis Q. pimus in sacris literis. Quibusdam praetetea in lamno patefacta sunt diuina mysteria,cuiusmodi fuit somnium Iacob de illa mystica scala, & Genes it. Κ Danielis
139쪽
Dam let. Danielis de regno Christi. Denique praesignificauit aliquando Deus,& praedocuit futuros rerum humanarum euentu S: cuius generis fuere1omnia Abrahae enet. I .Pharaoni, .cie n. qI.& Nabuchodonolor,Danieli S 2.&q.
Rufio modis VARIIs item modis diuina somnia homi
diuina eoo nibus contigerunt interdum cum magna cor
' ' cidit Abrahae & Nabuchodonosor. Nonumquadatum est alic ni somni u led non eius somnij in I s. tellectus, sicut in somniis Pharaonis & Nabu-Mμ' chodonosor animaduertere licet. Danieli tamecaeterisq; prophetis,simul cum somniis, intelligentia eorum diuinitus suggerebatur. Quani Gεnes x. quam duorum somnioru , quibus Ioleph supra Gn f 37. fratres ipsius futura dignitas, & potestas pra signabatur, nulli tunc datus est intellectus: led
postea ipso eventu,successuq; rerum,ueritaS Co rum somnioriim cognita est,atque comprobata. Illa quoque in somniis diuinis varietas cernitur: alia enim clara sunt & aperta, euidenter
res ipsas significantia,ut fuere somnia beati Io α. seph, trium Magorii, & D. Pauli: alia vero sunt Ααρη -- inuoluta & obscura,per varias similitudines recte aliquid insinuatia: huiusmodi fuere somnia Genes. . Pharaonis de septem spicis,N bobus, & Nabu-Dμ' ei chodonosor de statua,& arbore,necnon & pin- si ' cernae, atque pistoris ipsius Pharaonis. Adhaec, interdum videtur in somno loqui cum homine, vel Deus ipse, ut in somnio Iacob, & Salomo- nis vel angelus ut in somniis beati Iosephi, Vules , homo aliquis, ut in somnio D. Pauli. Praeterea
Misis. saepe Deus vltro mittit somnia, nonnumquam etiam
140쪽
LIggR SECvNDVs. 1q7 etiam rogatus , quemadmodum interpretationem somnij,quod acciderat Nabuchodonosor Deus in quiete tradidit Danieli, qui ea ab ipso Danie. x. vigilans intentissima precatione postularierat. 'Quin fuis e quondam apud Hebraeos admirabilem quamdam ratione, & consuetudinem in rebus maxime dubiis,atque grauissimis, consulendi Deum, ut quod verum est et,aut quod facto esset opus, per somnia indicaret,ex cap. 28. I. lib. Reg. intelligitur. Postremo quaedam lom .nia diuinitus data rei pondent antecedentibus in vigilia hominum cogitationibus,& curis: ad hoc genus referri debet primum somnium Nabuchodonosor, 1 Dan. a. cap. narratum, itemq; primum B. Ioseph,quod in cap. I. narrat D. Mat thaeus, atq; illud Annibalis supra memoratum, illud quoque Scipionis AEnailiani, a Cicerone, vel acute conficium, vel disertissime narratum.
CV M animus hominis in somno, minime docilis, minimeq; habilis ad percipiendas
res diuinas esse videatur, dignum sane videtur inquisitione, cur Deus per somnia & arcana suae prouidentiae,& mytieria rerum coelestitim,u in
raro docere homines voluerit. At enimuero, imultas eius rei, variasque causas afferre possumus. Primam causam tangit Hippocrates in his
principio libri de Insomniis, animum homini- domi isti-K a bus