장음표시 사용
141쪽
LIBER PRIMUS. JUNIO ΡAULO CRASSO PATA UINO INTERPRETE.
De L0 Το is assectibus. . . . Lup. LDe Cephalaa. . . . . . . C '. ILVertigin0 P. . . . . C rp. II LDe Imrbs c0mitiali. . . . . op. IV. De Melancholia . Cup. V. De Furore Cap. V LDe Resolutime nemorum. . . Cap. VII. De Phthisi - . . Cap. VI ILDe Suppurati0ue in pectore. . Cup. IX. De I mica pulm0niΙ. . . . . op. X. De Anhelitu p. XLDe Pulmonariis. . . . . . Op. XILDe Je 0re. . . . . . . . Cap. XI ILDe Liene. . op. XIV. De Morbo Regio. . , . . . CV. XCDe Cachexia , id est malo c0rpuris habitu Cap. XVL
De Diuturnis assectibus, Pr0aemium. Cap. LDIUTURNARUM aegritudinum dolor mulatus est, tempus colliquationis longum, Princ. Art. Med. Tom. U. D
142쪽
so ARET RIDE CAIIS. ET sis medicatio instabilis: vel enim haud ex toto dei ti sunt, vel ex qualibet levi offensa morbi deleti
Tevertuntur. Num laborantes aequo animo ferre
usque in finem non audent; quin etiam si aequo animo fuerunt, in victus ratione nimis longa delinquunt. Si vero & dolor adest, laboriosa curatione per sitim, famem, amara medicamina, R dolorem eaecitantia , aut per sectionem , aut ustionem, quibus in diuturnis morbis egemus, miseri aegroti cruciantur, ut mortem quam jam Pridem appetebant, effugiant: ubi me hercule in magna animi constantia diu praestanda, auxiliis Variandis, jucundis c1tra noXam aegro conCedendis , ipsoque decipiendo medici Virtus atque e cellentia dignoscitur. Caeterum, & aeger sortis sit, L cum medico adversus morbum conspiret, necesse est: qui non solum corpus tenaciter arriapiens ipsum celeriter tabefacit, & exedit: ve-Tum etiam senium magnopere subvertit, anumamque insanam reddit. Namque ab intemperie corporis id genus furorem, atque insaniam, quam gracci Melancholiam vocant, proficisci novimus : de quibus in sequentibus dicam: in pri sentia de Cephalaea, id est, de vetere capitis dolore sermonem instituam. De Cephalaea. Cap. ILSI caput repente obvia quaque de causa, per plures etiam dies dolorem patitur; hic affectus
Cephalalgia graece nominatur: si multo tempore dolor infestare assuevit, & per longos, frequentes que circuitus, ac in dies major violentiorque i
soli t difficulter sanationem admittens i id genus
143쪽
d I U T U R. L I B. I. CEPHAL A. SI Cephalaeam graeco vocabulo appellamu S. Ejus foram se infinitae sunt: quibusdam enim perpetuuS dolor inhaeret exiguus quidem, sed non intermittens enonnullis pcr circuitus revertitur, ut iis , qui quotidiana intermittente febricitant: nonnullis ab occasu solis usque in meridiem , & tunc ex toto remittitur: vel a meridie in Vesperam , aut etiam Ulterius usque in noctem permanet, sed noli multum haec durat circuitio. Praeterea dolor modo eli in toto capite, modo in dextra magis, modo in linistra , modo circa frontem , aut sinciput :haecque eodem die incerte , & erratice feri s, ient. Quidam dextra tantum parte dolent, quidam laevae qua tempus, Vel auris, Vel supercilium unum , vel oculus ad medium usque terminatur, Vel qua rasus in aequas partes dividit: ultra quem terminum dolor non progreditur, dimidium tantum capitis occupans. Id vitium solum Hetero cra nia dicitur , haud leve malum : quamvis intermittit , quamvis exiguum esse prima specie videtur: nam si acute interdum impetum faciat, foeda atque atrocia detrimenta affert: nervi distenduntur, facies obtorquetur; oculi vel contenti initiar coria arigidi sunt: vel huc, atque illuc interius convel luntur, ac Vertiginose agitantur: in il usque dolor profundus usque ad intimas tunicas descendit , sudor ex tendonibus inmodicus emuit repente: neque cohiberi potest: neque ulla causa praecessit, perinde ac si quis ligno plagam inflixerit:
nausea, & vomitus biliosus comitantur: homo consistere nequit, sed in terram delabitur. Quod si vitium quandoque increscit, de hominis vita actum est. At si debilius est, & citra vitae periculum, diutius permanet: pigritia multa adest, & capitis gravitas: animi pendent , vitam aegre i xunt . fugiunt enim quodam modo lucem, tene.
144쪽
ue: A R E T A I DE C A U S. ΕΤ 8ΙΘ-hraeque his aegritudinem solentur, neque quicqUam jucundi, aut intueri, aut audire sustinent; olf etorius in his sensus infectus est, neque quicquam eos bene olens oblectat ; pariter quoqlle graVeΟ- lentia detestentur: vita ipsis invisa est, mortemque discupiunt. Harum calamitatum fons , & origo est cum ariditate frigiditas. Si diu teneat , magisque invalescat aegritudo, post id genus do lores vertigo subsequitur.
De Vertigine. Cap. III SI tenebrae oculis praetenduntur, & caput 1 titurbinis modum circumduci videtur, & auribus murmur veluti delabentis cum strepitu fluminis insonat, aut tanqnam Ventus flatu Vela percutiens aut tibiarum fistulariamque cantus , aut
ueluti stridor plaustri currentis obstrepit; vertigo huic vitio vocabulum est : malum quidem , si capitis symptoma est: malum quoque si cephalaeae
successit, aut eX ea Vetusta aegritudine ortum est. Nam si priora vitia non recesserunt, sed remanet Scotodine, id est, tenebrae oculorum, & appa-Tens motuS in Orbem, aut longiori tempore cum
propriis symptomatibus nulla adhibita curatione ad summum pervenit, Vitium , quod a graecis Scotoma dicitur, a latinis Vertigo, procreatur. CaUsam habet frigidam , & humidam : aliorumque sa Pe morborum, cum insanabilis evasit, initium est , ut furoris, melancholiae , morbi comitialis cuique suis symptomatibus accedentibus. Ve tiginibus autem forma ita se habet: gravitas adest capitis: splendida quaedam oculis inter multas tenebras sese offerunt: suimet aeger propinquorum
145쪽
D1V1 GR. LIB. L MORB. COMIT. στque ignarus est. Cumque morbus augescit, tunutibiae solvuntur, atque humi repunt. Nausea fit, atque vomitus pituitae , bilisve tam atrie, quam flavae: quando flava per Vomitum rejecta, furor enascitur: atra vero, melancholia ; ac pituita exeur te , morbus comitialis efficitur. Omnium quippe morborum taliS conversio est.
De Morbo Comitiali. Cap. IV. VARIUM ac portentosum morbi genus est lupe a graecis , Epilepsia dicitur , latine Comitialis morbus : terribilis utique in accessionibus,& peracutus, & perniciosus : quandoquidem nonnunquam accessio una hominem rapuit. At si diligenti cura vim morbi sustinet laborans; segretamen Vitam ducit inter foeditates, ignominias atque dolores. Morbus autem non facile recedit, sed aetatibus melioribus, & pulchriori tempore viget ; Vexat etina pueros, Sc adolescentes et interdum secunda fortuna evenit, ut per succedentem proVectiorem aetatem abigatur , quando simul cum aetatis flore evanescit. Sed & tum quosdam abiens deformes efficit , puero S quoque pulchritudinis invidia perdit, aut manum inutilem reddens , aut faciem torquens, aut sensum aliquem prorsus auferens. Quod ii malum hoc penitus insederit, atque radices altius egerit ; neque
ipsum medicus, neque aetatis mutatio summo Vent, sed cum aegrotante Vivit atque commoritur. Interdum morbus iste membra oculos ne convellens
ac distorquens, dolores ciet: interdum & memtem in furorem adegit. Triste medius fidius est
ipsius invasionis spectaculum: turpis & ejus de-
146쪽
sinentia cum stercore , & lotio, & spontanea Veii tris sollitione. Ipsius quoque morbi origo mirahitis & praeter hominum opinionem est. Q uippe nonnulli flagitiosis hominibus a luna immitti
existimunt: cujus rei causa & sacrum morbum hunc nominant. Verum & aliis rationibus id nomen ei fuit impositum: aut ob magnitudinem, Omne enim magnum, sacrum dici consuevit et aut quod non humana ope tollit queat, sed diu ina : aut quoniam daemone correptus esse homo videatur: aut ob haec simul omnia sacer morbus appellatus est. Quaecunque sane huic tanquam acuto morbo tymptomata eveniunt, superiuς memoravimus. At si diu permanet; neque per intermissones citra noxam degunt torpenteS, dbjecti animo, moesti, hominum aspectum consue.
tudinemque Vitantes : neque aetate procedente
mitiores fiunt, vigilant, per quietem multi S formidolosis imaginibus terrentur , cibum sume fasti duint, sumptum male conficiunt, decolores, facieque plumbea si it, ob ingenii sensusque tam ditatem aegre discunt: auditus hebes, aures tinis nitant : capiti bombi veluti quidam in nant. Linqua in sermone perplexa est ac titubat, ausex vi morbi, aut ob vulnera, quae tempore eXa-Cerbationis accepit: tunc enim ob convulsionis Der Uorum motum lingua in ore variis modis torisquetur. Rationem quoque Usque eo morbUS
conturbat ac dejicit, ut prorsus denique infatuentur. Atque horum omnium causa est cum E
147쪽
ATRA bilis in acutis aegritudinibus: si in
superioribus apparet, oppido quam mortifera est, si ad inferiora descendens exiit, non valde vacat discrimine. In tardis autem longisque morbis, si ad alvum bilis atra decurrit, in tormina jecorisque dolorem finitur. Mulieribus vero purgatio Vice mensium advenit, si in caeteris abest mortis periculum. At si superius , ut puta stomachum , septumve transversum petita insaniam parit, quam Graeci melancholiam nominant; flatum namque gignit, & ructus foetidos piscium odorem exhalantes ; infra vero, & flatus
cum crepitu transmittit: nec non, & mentem simul alienat; proinde melancholicos juxta, A fatuosos medici veteres sic affectos appellarunt Porro quidam reperiuntur, in quibus neque flatus, neque bilis atra colligitur: sed ira immoderata, & moeror, & ingens animi consternatio sIaos quoque nihilominus Melancholicos nuncupamus. Bilem quidem in istis redundare iracundia significat; atram vero bilem, iracundiae vehementia ac feritas; testis autem Homerus eis, ubi inquit: Inter hos autem surrexit heros Atrides late imperans Agamemnon tristis , furore
autem valde praecordia atra circum oppleta erant;
ejusque oculi igni fulgenti similes erant. Tales
vadunt Melancholici, cum ab hos malo interimuntur. Est autem animi angor in Una cogitatione defixus atque inlizerens absque febre. Mihi profecto Melancholia Manipe quae latine Fu ror dicitur, initium atque pars esse Videtur.
148쪽
G RRRTRI DE R U ς. ET S I G. Siquidem furentibus animus modo ad excara descentiam , modo ad Voluptatem ConVertitur. At melancholici in tristitia , & animi an gore duntaxat versantur. Furentes etiam plurimum vitpe sic transeunt desipientes, & foeda atrociaque committentes. Melancholici vero non Una tantum insaniae specie laborant: sed aut venenum ne sibi detur, suspicantur : aut hominum consuetudinem perosi, in solitudinem aufugiunt: aut ad superstitiosam religionem conVertuntur: aut lucem hane vitam que odio prosequuntur. Verum si quid interdum ex animi angore laxamenti habeant, exhilaratio voluptasque plurimis advenit. Hi vero in furorem praecipitant.
Sed quomodo quibusque sedibus affectis id vititium plerumque contrahatur , subjiciam. Porro si in praecordiis residet causa , circa septum trans Uersum immoratur, bilisque supra infrave melancholicis prorumpit. Si caput etiam per consensum assicitur, Sc ab excandescentiae delirium in risum hilaritatemque per longum vitae spatium Commutatur: hi vero morbi potius magnitudine, quam affictus dolore in furorem prolabuntur- In utrisque nimirum ariditas accusanda. Viri sane, & furore, & melancholia corripiuntur et TariUS autem , quam viri, sed deterius mulieres furiis agitantur. Aetas, qu9e prope statum est ,
R ipse status huic malo subjiciuntur. Istatis
tempus , & autumni hunc morbum procreant, ver autem judicat. Inter notas evidentiores hae
sunt, quod videlicet, quieti aut tristes, abjecti , torpentesque sunt absque ratione: nulla que de Alus trisi i
149쪽
DI U TU R. LIB. I. MELANCHOLIA. causa melancholia initium sumit: praeterea in iram facile incidunt, male sunt animati, Vigilant, ex somnis tumultuose excitantur: ingenti quoque paVore trepidant, Cum morbuS Crementum suscipit: quando & insomnia vera sunt, terribilia atque evidentia : quotquot enim n naturali statu valde aliena sunt, ea non protinus
huic malo insunt, sed per quietem sese offerunt: cum in aliquid impetu rapti sunt, postea facile eos poenitet: mutabiles sunt. turpes, de minimis quibusque solliciti, avari, sed non ita multo post simplices, prodigi, multa largientes non virtute animi, sed morbi varietate. Quod si
malum exasperatur, homines oderunt, ab iisque fugiunt: de inanibus conqueruntur, Vitae maledicentes , mortem expetunt. Atque illorum multis sensus ac mons usque eo stupore fatuitateque capi Untur, ut omnium ignari, suiquemellim memores in morem bestiarum vitam degant et corporis quoque habitus in pejus labitur: colore foedo, R ex atro viridique commixto tinguntur: nisi in serius bilis descendat atque exeat, sed quoquoVersum per corpus cum sanguine di infundatur ; multi cibi capaces nihilominus tamen extenuati sunt: quoniam somnus in iis neque potu , neque cibo membra confirmat, sed vigilia ad exterius movet, ac dissipat: proinde, & alvus arida est , nihil dejiciens , nonnunquam Vero dejicit sicca, rotunda, atro quodam bilios iaque circumfusa: Urina pauca redditur, acris,
bilios a ; multum flatuosi spiritus in praecordiis
est: ructus putidi seruntur, graveolenteS perinde, ac si1 ex maris lacuna eXhalarent: nonnunquam , & humidum quoddam acre cum bilex iciunt: arteriarum motus fere parvi sunt, pia
150쪽
g A R Ε Τ R I DE CAUs. EΤ sΙ s gri, invalidi, crebri, a) frigori similes. ει- naa est, ex his quempiam insanabiliter se habentem, cum puellam deperiret, medicis nihil proficientibus , ab amore fuisse sanatum. Ego vero suspicor, eum ab initio in puellam exarsisses inde tristem , & languenti animo, quod ea non potiretur, evasisse, suisque popularibus melancholicum visum esse: at iste ubi puellae amatae se conjunXit, moestitia recessit: ira, & animi languor discussiis est, gaudium trifititiam delevit, Ec mens amore medico prorsum sanata est. De Furore. Cap. VLU R o R Ι s modi specie permulti suint, genere tantum Unus , est enim eX toto mentis alienatio diuturna, vavans febri. Etenim si febris quandoque conjungitur, id non ratione furoris proprie, sed alio quovis causa incidit. Quippe & vinum mentem inflammat, & per
ebrietatem delirare cogit: praeterea quῖedam esculenta amentiam pariunt, ut mandragora, & altercus: sed neutiquam hi inter furentes numerandi sunt: nam repente haec adVeniunt, celeriter conquiescunt: furor autem stabilis ac permanens est. Furori autem nihil simile delirium habet, quod senest3e calamitas est. Est enim sensus, mentis, rationisque marcor, & ignavia ex refrigeratione proVeniens. At furor ex calluda siccaque causa exoritur, functionesque tumultuosas praestat. Deliramentum autem a senect .