장음표시 사용
101쪽
ratione urbis, &. templi plurimum Esdrae auxiliatus suit. Quia hi duo libri, icit. liber Esdrae & Nehemiet olim tam apud Hebraeos, quam apud Graeco S in unum volumen conne acti solebant: eodem modo duodecim Prophetae minores pro uno libro adhuc hodie numerantur, quia omnes olim apud antiquos in uno volumine, ne par itate sua singuli distraherentur, compingebantur. Hanc consuetam appellationem
1equuti suerunt ipsi Masoret hae Tyberienses , qui horum duorum librorum versus non sigillatim, sed conjunctim enumerarunt. In nonnullis Bibliis Hebraicis liber Esdrae vocatur 'in liber primus, quia Nehemias ejus secundus liber
xi. Agmen omnium librorum secundum ordinem apud Iudaeos usitatum claudunt Verba dierum, id est, annales, vel chronica. Graeci nomine . ἀλιπο ένων, hoc est,
praetermisiorum indigitant, quia in hoc libro breviter explicantur, quae in libris Iosuae, Iudicum, & Regum aut omissa, aut leviori brachio perstricta erant. De his duobus libris queritur: Quis eos conscripserit' Rest. Salomo Jarchi, dc Kimchi statuunt, quod Esdras utriusque sit author: alii incerto aut hori adscribunt. Liber Chroniis eorum ab ipsis authoribus in duos libros distributus non est, sed Latini & Graeci eum propter magnitudinem in duos libros diviserunt. Qui plura cupit de libris Veteris Testam.
102쪽
ne Libris Apere pbis, ct de Libris nominatis cte. σν DISSERTATIO NON A
minatis in V T. & de viris Synag. magnῆ.
s ECTIO I. Up xioribus Dissertationibus enumeravimus omnes libros Veteris Test. quia Resormatis pro Canonicis habentur, praeter hos agnoscunt Pontificii alios libros vulgoApocryphorum titulo insignitos, quos etiam Canonicorum numero annumerant : & praeter Pontificios sunt nonnulli, qui non quidem alios libros annumerant, sed qui asserunt quosdam libros Canonicos ex cano ne periisse. Duo ergo hic ventilanda occurrunt. r. An libri, quia Reformatis Apocryphi Vocantur, quique ante Syn dum Dordracenam inter Vetus & Novum Test. compingebantur, & jam ex decreto ejusdem Synodi post utrumque Testamentum disponuntur, sint Canonici, & regula fidei aemorum ἶ a. An quidam libri Canonici, qui olim pertinuerunt ad canonem, jam ex canone perierint φ Quantum primam quaestionem attinet, respondeo, libros illos, qui vulgo Apocryphi vocantur, non esse Canonicos, nec regulam fidei nostr . Nolumus hic omnia, ne iliada post Homerum scribere videamur, congerere, & omnibus fulcris, quibus possemus, sententiam nostram statuminare : lententia enim nostra fatis superque a Theologis probata est, sed tantum paucis, quia haec materia etiam ad Philologiam pertinet, nostram sententiam confirmabimus. Libri Apocryphi igitur in canonem non sunt recipiendi propter has sequentes ratione S.
I a Primo. Diuili do by Corale
103쪽
Primo. Quia non sunt scripti a Propheta : nam post Malacia iam, qui a Judaeis vocatur 'n sigillum Prophetarum, tempore Veteris scederis nullus Propheta fuit. I. Macch. y. 27. dicitur . quod fuerit alibitio magna in Israelitis, cujusmodi non fuerat, ex qno die non est visus Propheta ipsis. Et lcripta Veteris Test.
vocantur scripta Prophetica ad Eom. i6. 26. Sed objiciet nonnemo, qnod Malachias non fuerit ultimus Propheta, quia in Novo T. aliquoties fit mentio Prophetarum quorundam rSic Actor. x I. 27. 28. Per id tempuι defenderunt Hierosolymis Propheta Antiochiam. Et unus eorum surgens, nomine Agabus,signi carit per νιtum,famem magnam futuram in toto terrarum orbe: qua etiam fuit siιb Claudio Caesare. Et cap-2 I. versus. Quatuor sitia Philippi Euangelistae erant τιrgines Prophetantes θc. Rest. Quando negamus post
Malachiam fuisse ullum Prophetam, tum intelligimus hoc de illo tempore, quo adhuc durabat aeconomia Veteris Test. Atqui ille Agabus,& quatuor illet virgines prophetantes vixerunt sub aeconomia Novi Test. Secundo. Quia non sunt scripti Lingua Hebraica, quae lingua in Veteri T. erat Prophetica: libri enim Veteris T. sunt iuripti Israelitis, Psal. r; .i'. Io. Indicat verba sua Iahobosatura ct jura sua Israelitis. Non fecit ita ulli genti. Et hi soli Lingua Hebraica utebantur : led libri Apocryphi sunt scripti Lingua
Graeca,&liber quartus Eldrae tantum Latine invenitur. Verum objiciet aliquis : multi libri Apocryphi Lingua Hebraica, sive Chaldaica scripti inveniuntur: liber Syracidis ex Hebraico sermone verius est, & aliquoties citatur a Thali dicis. Hieronymus testatur Tobiam & Judith primitus Chaldaice tuisse conscriptos, asseritque se primum librum Macchabaeorum Hebraice vidisse. Munsterus Tobiae historiam ex Hebraica in Latinam linguam transtulit. Ιmo quod magis est, Cl. Hotringer in testatur in Thesauro Philol. pag. 3 I . quod omnes libros Apocryphos, Lingua Hebraica lcriptos, possideat. Ex his apparet, argumentum hoc esse stramineum,& nullius eff-caciae. Fesp. Concedo illos libros in antiquorum manibus fuisse,& quidem Lingua Hebraica vel Chaldaica scriptos adhuc hodie in multorum manibus inveniri: verum nego
104쪽
De Libris apore phis, ct is Libris nominaris cte. o
eosdem libros ab iplis Authoribus tali Lin sua fuisse conscriptos: sed puto illos exercitii tantum gratia a quibui dant esse versos, hoc ex ipsa styli cruditate M loloecismis in illis pansim occurrentibus satis apparet. Cl. Ποmnger expresse ait dicto loco libros suos Apocryphos 1criptos Hebraice esse transatos a Judaeo quodam . Tertio. Quia nunquam in publica arca sive armario Judaeorum fuerunt asservati '. praeterea nunquam fuerunt asservati
in singulis Iudetorum privatis Synagogis : in qualibet Judaeorum Synagoga arca quaedam collocatur, cui nonnulli lubri sacri membranae inscripti includuntur, nunquam ulli areae Judiorum libri Ap Eryphi fuerunt inclusi, cum tamen
elogia Dra ipsis concrecita fuerint ad Rom. 3. a. praeterea Christus nunctuam eos , quod vel S. eodicem corrupissent, vel quosdam libros ex eo rejecissent, accu1avit. 'Quarto. Libri Apocryphi non sunt Canonici, quia multa sabulosa, luperstitiosa,contradictoria &c. in iis inveniuntur, de his omnibus consule docti imam praefat. libris Apoci phis in versi e NOM Belgica noxam. Ex his apparet libros Apocryphos non pertinere ad canonem Veteris Test. Is ri. Secundo quetritur: Quare illi libri, qui, nostris e choro Canonic'rum eliminantur, Vocentur Apocryphi, id est, abscondi i Rest. Primo. idam sic denominatos vos uni ab αηνὴ & κρώ--, hoc est, capsa siVe arcula, quia in sacra capsa, sive areula nunquam fuerunt collocati. Secundo. Alii aba ρίπτω occulto, abscondo deducunt, & authores qui ab κρύπτω hos libros denominari Apocryphos autumant, non conveniunt in assignanda causa, ob quam άπι ρυφος ab --κριπιω derivetur. Quidam arbitrantur,quod absconditi vocentur. l. Quia Authores eorum erant obscuri, & ignoti. Sed illa sententia est rejicienda , quia multorum Canonicorum Ruthores etiam lunt ignoti, & e contra quorundana Α- pocryphorum Authores sunt noti. a. Alii statuunt, quod Apocryphi sic vocentur, quia Authoritas illorum librorum apud antiquos fuit incerta oc obscura. 3. Denique nonnul
105쪽
eos publice in veteri ecclesia ex suggestu legere, sed tantum in privatis aedibus : attamen ecclesia Latina lectionem publicam librorum Apocryphorum, ad aedificationem ecclesiae, pro tempore concessit. Nos statuimus, quod libri Apocryphi si evocentur : vel quia a Judeis abicondebantur , ne aliquis eos publice in Synagoga prilegeret, aut Canonicorum numero annumeraret: vel quia non fuerunt in armario, sive in arca Judaeorum, in qua libri Canonici recondebantur. Tertio quq ritur: An non libri Apocryphi jure ex Bibliis nostris extrudi possent φ Resp. Aff. Sed Veneranda Synodus Dord racen a judicavit non sere inconveniens, si libri Apocryphi de novo ex Lingua Grqca transseis rentur,& in Versione nostra Belgica retinerentur, ne Pontificii caperent occasionem nos calumniandi, &apud plebem accusandi, ac si quol-dam libros, qui tot seculis in Bibliis suerunt, extrusissknus, Mcodicem Sacrum impersectio retri reddidissemus: attamen eadem Synodus eos postponendos esse judicavit, quia credidit
eos ad Canonem non pertinere. Ira. Secundum, quod exacta trutina erat expendendum,
tangit libros, qui in Veteri T. nominantur. Pontificii adstabiliendas suas traditiones conantur probare textum sacrum esse Imperfectum, utentes argumento desumto a libris nominatis in Veteri T. quorum tamen vel pauci, vel, ut illi volunt, nulli in Bibliis inveniuntur : si jam probaverint illos libros, quorum mentio fit, esse Canonicos, putant se simul probasse S. Scripturam esse imperfectam. In Veteri T. circiter tredecim librorum fit mentio, quorum jam vel nullus invenitur, Vel saltem nullus ex illis tredecim eo nomine insignitur, quo libri Canonici jam insigniri solent. Nos breviter tredecim illos libros proseremus,& simul loca illa indicabimus, in quibus libri illi allegantur: deinde post recensionem singulorum
judicium nostrum dabimus. Loca sunt haec tequentia. I. Exod. 2 . . fit mentio librisarderis: Sed talis liber eo nomine insignitus non invenitur. Rest. R. SAomo Iam chi existimat per hunc librum foederis intelligi totum librum Genete ,& partem Exodi utque ad finem cap. I'. - a. Moses Diuili do by Coral
106쪽
De Libris apocophis, o de Libris nominatis oe. s
bellorum Dei, Resp. Non intelligitur liber aliquis Canonicus, sed liber historicus, in quo bella quaedam, quae Israelitae gesserunt, conscripta fuerunt, hic liber absque jactura Canonis potuit periisse. 3. Iosua Io. I 3. solis quies probatur ex libro, qui vocatur liber Recti, Rese. hic liber, utpote forensis & historicus absque jactura canonis cum aliis forensibus periit. . I Sarm. Io. et . Samuel descripsit jus regni in libro, cuius nomen est Πῖ', liber rationis regni. Re . R. David Κimcti per hunc librum intelligit partem primam libri primi Samuelis : vel intelligi potest octavum Caput primi libri Samuelis: in illo enim capite ordine pertexitur ratio sive consuetudo futuri Regi&Saulis: nam vocabulum ' q. non semis per librum, sed lepe tantum narrationem aliquam, Vel catalogum aliquem fgnificat. F. De Salomone dicitur I Reg. q. 32. quod eloquutus fuerit φῖ ter mille sententias, & versu 33. dicitur, quod loquatusfuerit deplantis cte. Rest. sortasse per illas sententias
intelliguntur Proverbia Salomonis , aut eorum magna saltem pars : vel sorth intelliguntur aliae nonnullae senten-riε, quq nunquam ad canonem pertinuerunt: praeterea illa, quae loquutus est de plantis, bestiis, avibus,& reptilibus suerunt tantum quaedam physicalia, quae absque jactura canonis perierunt. 6. 1 Reg. gr. 3. allegatur liber Hebraice vocatus ' DRV liber verborum Salomonis. Rest. Intelligitur liber Historicus in quo vita,& res gestae Salomonis deleribuntur : hic utpote
X. 1 Reg. 1 f. 3I. Author citat Historiam , cujus uberior explicatio invenitur in libro, qui vocatur liber Chronicorum regum Israelis. Rest. Non est liber Canonicus, sed tantum Historicus, in quo Historia Regum Israelis fusilis suit descripta. 8. Ies . 2'. go. a r. de visione dicitur, quod sit Ud l misis verbis ιibri obsignati. Rest. Propheta non intelligit librum
107쪽
certum scriptum a quodam certo Authore, sed librum in genere , qui obsignatus sive clausus erat. . y Ies 34. 16. dicit Propheta quari te in Bribro Domini. Rest. Nos per hunc librum intelligimus ipsam Irophetiam Jesaiae, quae vocatur liber PhoVae, quia ejus in-inctu & Spiritu dictata est.
IN 'N' in libro Chronicorum Regam Media o. Per M. Rest. per hunc librum denotantur acta publica & civilia , in quibus acta Regum illorum annotata fuerunt.
& Gadis Videntis,quet tamen verba in nullo libro Nathanis, vel Gadis inveniuntur. Rest. Hi libri adhuc hodie inveniuntur, sed alio insigniuntur nomine, scit. nomine Samuelis: intelliguntur ergo libri Samuelis , quorum Authores sint duo antedicti Prophetae: excipiuntur tamen priora vi utiquatuor capita, quq ab ipso Samuele componia esse videntur.
quae dicit inveniri 'F-m uerbis Cissei. Rest. Chosai est scriptor aliquis Historicus, cujus liber, utpote non canonicus,
RV P vro l; ρ' ct lamentatus est Ieremias propter Iosam. Fest. . Per hanc lamentationem intelligi possunt lamentationes Jeremiae: 2. Si aliquis putet lamentationem illam Jeremiet periisse, rei pondeo, quod non fuerit authentica , & per consequens, etiamsi perierit, vel non perierit, parum in eo situm esse puto. Sed si aliquis probet eam lamentationem ab ipso Jeremia esse conscriptam, regero omnia it Ia,quq a Prophetis conscripta sunt, non esse authentica , nisi fuerint eum in finem literis mandata, ut pro Canonicis ab ecclesia reciperentur. Hi sunt libri, qui obiter allegantur in V. T. qui tamen
secundum literam non inveniunturis io '
De his libris nominatis in veteri T. quaeritur : An ex illis libris non possit probari quosdam libros e x Capone Vereris Test. periisse, per consiquens Canonem imp*rsectum esse' Rest.
108쪽
De Libris Apae His,ct de Libris nominatis oci xy
BΦ,. Nullo modo hoc inde probari potest : in genere dupliciter responderi potest ad hanc objectionem. i. Libri plerique jam supra nominati non sunt Canonici, qui proptereaaosque jactura canonis perire potuerunt: plurimi ex libris Iam citatis sunt libri mere Historici continentes res physica vel Politicas, qui libri, sive sint scripti a Prophetis, sive ab aliis,
etiamsi perierint nec ne, parum interest, modo non sint scripti eum in finem, ut in Canonem redigerentur. 2. Posito, quod quidam libri supra nominati sint Canonici, inde tamen nondum sequitur, quoidam e canone periisse e nam illi forte jam aliis insigniuntur nominibus : ex. gr. Exod. 2q. p. liber; deris potest denotare partem illam Pentateuchi, in qua mandata ecclesiastica & Politica, Istaelitis data, recensentur. Et a Reg. . 32. per ter mille sententias a Salomone dictatas in teΙligi possunt Proverbia Salomonis, &sic etiam responderi potest de aliis libris. Ex his concludimus, quod nullus liber Canonicus ex Veteri T. perierit. Vide plura in Theisphil. Hottnia geri lib. a. cap. 2. sese. E. Iv. Hactenus egimus de libris Veteris T. in specie, etiam probavimus libros Apocryphos non esse Canonicos , nec quosdam libros, qui olim ad canonem pertinuisse videntur, periisse : jam adhuc hae paucae quistiones restant tractandae, tangentes adhuc Vetus Test. Primo quaeritur : Quis libros Veteris T. dispersos hine inde collegerit, & libros nothos a Veri S Canonicis separaverit φR6ρ. Communiter hoc adscribitur Viris Synagogae magnae,
qui ab Hebetatis vocantur Synagoga m. M.
Quandoquidem crebro inscriptis Rabbinorum hujus magni concilii fit mentio, ideo pauca de illo, quantum quaestionis illustrationem attinet, delibabo. Hierosolymae texto fere saeculo ante nativitatem Salvatoris nostri mas num Concilium post solii tam captivitatem Babylonicam in qua Judaeiro annos captivi detenti fuerant) ab Esdra Sacerdote jussu &authoritate Regis Artaxerxis fuit convocatum: uti videre est Esdra cap. r. Eldras fuit Caput, & Praeses hujus Concilii, &Nehemias ipsius coadjutor: hi duo ex Primoribus , dc do-
109쪽
ctioribus alios collegas sibi elegerunt, ita ut Concilium illud
excreverit in numerum centum viginti virorum : inter hos electos multi fuerunt tum Lesil periti, tum Prophetae, qui in Babylonia cum Esdra, ut captivi, Vixerant: non e minimis erant hi sequentes, Haggetus, Zacharias, Malachias, Serobabel filius Schealtielis, Mordechai, Jelchua filius Jehotete dela
Sacerdotis, Seraja, Realia &c. Esdras Praeses hujus Concilii voeatur p Scriba promptus, tum quia legem divinam promtissime exscribere poterat: tum, & quidem praecipue, quia S. Scripturae erat peritus, dc doctus interprςs : illam enim docte enarrabat, & populo optime explicabat. Scriba significat Legis peritum, sive Doctorem legis tam in Veteri quamNovo
T. Matth. r. a . Christus docebat eos, ut iudens authoritatem, non auis
rem ut Scribae. Judaei Eldram cum Propheta Mose ratione doctrinae & dignitatis comparant, & statuunt praeter eum nullum suisse dignum, cui lex traderetur , si Moses non fuisset. Hoc Concilium permagnae fuit authoritatis , adeo ut penes hoc si erit omnis potestas ecclesiastica. Hoc Concilium mite Xtraordinarium, ideoque non diu duravit , ultimus dicitur fuisse Simeon justus, qui Alexandro Macedoni Hierosolymam vastare volenti, obviam Sacerdotali toga indutus ivit, eumque ad clementiam erga urbem movit. Hoc Collegium Vocatur extraordinarium, quia adhuc alia tria ordinaria Collegia apud Judet os erant. Primum ordinarium & maximum Collegium a Mole jussu Dei Num. r r. 36. institutum, constabat praeter Praesidem viris Io : hoc Collegium tantum Hierosolymae erat congregatum , & vocabatur una vocer Sanhedrin: penes noc Collegium fuit omnis potestas tum ecesesiastica tum civilis : ad aliud non dabatur provocatio, sed in hoc judicii terminus erat: praeterea hoc idem Collegium Reges & Magistratus eligebat, de bello gerendo vel de pace ineunda deliberabat, Sc nullum praeter Deum, & stadium superiorem agnoscebat. Alterum ordinarium Collegium constabat 23. viris, eratque in omnibus locis, & urbibus, in quibus centum & viginti, vel elures patresfamilias, vel aeco
nomis erant. Vir i hujus Collegii de Capite, 6c fortunis civium,
110쪽
De Libris lotopbis-de Libris nominaris cte. ris
an aliquis esset lapidandus, tuffocandus, igne comburendus, vel gladio e medio tollendus , judicabant: hae enim erant quatuor illae ordinariae species suppliciorum capitalium, qui bus Judaei sontes occidebant. Tertium Collegium constabat tantum tribus viris, & erat in illis locis, in quibus pauciores erant, quam Izo familiae : hoc Collegium rebus parvi mo menti judicandis erat praepositum : hoc sententiam dicebat de debitis pecuniariis, de damnis illatis , de restitutione dupli, quadrupli, de calcei extractione, alitique. Haec quasi in transitu de collegiis ordinariis , ted hoc in loco intelligitur collegium extraordinarium constans Iro. viris : hoc Collegium libros Veteris T. in unum volumen redegit, hoc idem 1acram Scripturam a pseudo- prophetarum falsis libris segregavit, & multa alia circa ecclesiet reformationem, atque circa 1acros libros, eos ab ad natis erroribus e muscando , praestitit.
Secundo quaeritur : An illud exemplar, cui Collegium ma-
num, Esdra praeside, medicam manum adhibuit , & ab eo-em Collegio collectiim, adhuc hodie supersit φ Fest. Quidam audaculi affrinativam defendunt sententiam , inter eos est Finia Adriamu in libro, cui nomen dat flagellum Iudaeorum: hic idem asserit, quod ipsa Biblia, ab Esdra restaurata, custodiantur in civitate Bononiae in ecclesia S. Dominici propter hanc causam, quia Judeti mutuo accepissent pecuniam ab illa ecclesia, &propterea Biblia illa loco pignoris tradita suissent illi ecclesiae, in qua ecclesia tamdiu haec Biblia essent asservanda, donec pecunia mutuo data illi ecesesiae redderetur. Sed haec ficta sunt, & in cerebro nugivendulorum, & mirionum quorundum fabrefacta. Nos itaque vero similius esse existimamus ipsum exemplar ab illo Collegio collectum , & a vitiis repurgatum, nec hodie superesse , nec etiam post devastationem templi secundi superfuisse: Prisci enim Judaei, qui circa
illa tempora vixerunt, nullam ejus exemplaris faciunt mentionem: praeterea loca publica, in quibus hi, aliique libri lacri asservati fuerunt, aliquoties sunt diruta, & igne combusta. Vide plura apud IIottingerum in Thes Philol. pag at s. Tertio quetritur: An, de gentibus Judaeis in captivitate Ba-