장음표시 사용
111쪽
bylonica, omnia exemplaria tam Autographa Μosis, & Prophetarum, quam Apographa perierint,& ab Esdra miracul se restituta fuerint φ Rest. Si libris Apocrophis fides adhibenda esset, facile in castra assirmantium descenderemus : libro enim . Esdra, capite M . dicitur, quod Iex exusta sit , & a quinque Scribis Eldra dictante restituta : hoc argumento multi ex Veteribus moti lententiam assirmativam defenderunt. Pontificii ambabus ulnis hanc sententiam amplectuntur rputant enim se inde probare posse, quod S. Scriptura non si decesesiae necessaria, & quod ecclesia absque scripturis possit
conservari, ac revera quod tempore captivitatis Babylonicae sit conservata : hane sententiam cum in finem defendunt, ut traditionibus suis autoritatem conciliarent, easque statuminarent. Sed sententiam hanc affirmativam , utpote salso Mstramineo fundamento innixam , rejicimus , & asserimus, quod nunquam libri omnes tam Autographi, quam Apographi simul perierint: sed semper licet perierint Autographi, quod libenter concedimus quidam Apographi per providentiam divinam contervati fuerunt : quae enim fuisset divina illa in hominibus memoria, quae plerosque libros Veteris T. tam quoad phrates & Voces, quam quoad singulas ancimalias in cerebro humano retinere potuisset: vidi quidem Judaeum, qui integrum Pentateuchum Hebraice ad unguem callebat,& memoriter a quolibet dato loco recitare poterat, sed non videtur verosimile talem posse inveniri, qui omnes libros ita
memori er callet, ut abique ullo errore omnes libros recit re,& cum omnibus vocalibus, ac anomaliis describe xe posset:
Praeterea obstat providentia divina, qua S. Scriptura hactenus tum ab insuli ibus diaboli, tum ab insidiis aliorum cla destinorum hostium farta tecta semper servata suit: non videtur igitur vero simile Deum unquam permisisse, ut S. Scriptura ita fuerit an nihilata, ut plane nullum exemplar in toto mundo luperfuerit.
112쪽
De Literis missiculis, Misosicusis, suspensis ore. γ
De Literis Majusculis, Minusculis,
suspenses,& inversis in Veteri Testamento
k n I nonicis separavimus, jam ordo nos monet, .ut materiam & sormam, id est, contonas Sc vocales tanquam partes essentiales vocum Hebraicarum penitius consi-δeremus. Consonae vocantur materia, quia quemadmodum materia absolute absque sosma considerata ad plures formas recipiendas idonea est, eodem modo etiam contonae, destitutae vocalibus, multos, & quidem divertos sensus nonnun quam induere possunt. Primo de consonis, deinde de vocalibus agemus : quia consonae sunt ut fundamentum, vocum Hebraicarum. Hac dissertationo initium sumemus a figura quarundam consonarum, quae non eodem modo in omnibus
locis pinguntur:in lingua enim Hebraica omnes liters et qualiter, id eit, eadem squali magnitudine in principiis vocum, iuprincipiis nominum propriorum , & in principiis librorum, capitum, aut sectionum scribunturinam lingua Hebraica hac in parte non imitatur lifiguam Latinam, Belgicam, aliasque' linguas, in quibus nomina propria , initia librorum, sectio num, aut capitum incipiunt a literis, quae coeteris majores sunt: sed omnes literae in lingua Hebraica ubique eadem magnitudine scribuntur, exceptis quibusdam locis, in quibus ' K 3 secun-
113쪽
secundum Masoram nonnullae literae paulo majori, vel mi nori, aut alia quadam forma, ab aliis locis ubique differenti, scribuntur. In genere nonnullae literae pinguntur caeteris Majores, vel Minores, vel in quibusdam locis qu dam pinguntur supra communem regulam, in aliis Vero locis quaedam scribuntur figura inverta,& sic deinceps: loca, in quibus haec literarum differentia oecurrit, breviter annotabimus. Verum quidem est, quod in plerisque hodiernis Bibliis Hebraicis initia sectio mim & librornm incipiant a Majoribus literis, sed hoc est per accidens, & non secundum Masoram, nec etiam illae literae denotant ex lententia Iudeorum mysteria , qualia cetteras literas Majores notare volunt. Haec materia de literis Majoribus, Minoribus &c. proprie pertinet ad Maloram,de qua agetur dissert. 22. ct sequentibus, sed placuit hane diversam literarum figuram hic praemittere, quia dissert. II. & 12. acturus sum de antiquis literis Hebraicis. In genere omnes literas, quet tali diversa figura scribuntur, annotabimus: initium sumemus a literis Majoribus, quq videri possunt in Maiora, libro primo Chronicorum,& initio Genet eos pret-fixa: etiam Euxtorsius in commentario Malorethico omnes Iuteras Majores, Sc Minores enumeravit, ubique cum mysteriis, quae Iudaei ex illis literis elicere 1 olent. Nos breviter omnia loca, in quibus literae Majusculae annotantur in usum studiosorum secundum ordinem Alphabeticum proseremus,&postea judicium nostrum de literis illis Majulculis addemus. In senere totum Alphabetum literarum Hebraicarum caeteris majorum in Veteri Test. invenitur, cujus tamen quaedam literae, ut ex sequentibus apparebit, sunt geminae,& una triplicata. Majusculum invenitur in voce Adam. I Chron. I. r. In omnibus Bibliis figura majuscula & minuicula literarum non accurate observatur : in quibusdam Bibliis Typ r/pbi, non attendentes ad antiquum morem & consuetu-inem , literas pauciores Majores , & Minores ; in aliis Ve- ο multo plures annotarunt : & propterea in omnibus Bio bliis
114쪽
bliis Hebraicis hie litera Aleph majori forma non pingitur. Litera a iuvenitur scripta majori figura in voce Qin principio, Gen. I. I. litera illa, in numero denotans duo, indicat Deum creasse Caelum, & Terram.
a Extat in voce ct raditur, Lerit. I 3. 33. I Occurrit in voce - unus, Dent. 6. . litera daseth innumero denotat quatuor ad indicandum, ut volunt Iudaei, Deum esse solumDominum,&Regem in quatuor mundi partibus:ea propter, quando Iudaei huiα textum inter orandum recitant, in quatuor mundi plagas caput reflectunt, & aliquando per dimidiam vel integram horam, hanc vocem hebraice clamando, & cantando, producunt. Pingitur majusculum in voce an Domino, Deut.
u geminatum invenitur, primum in voce tu , Levit. 3 r. 2. haec litera Vau majuscula denotat mediam literam totius Pentateuchi, id est, totidem literae sunt ante hanc literam Uaiι in Pentateucho, quot sunt post eandem. Allexum Cau reperitur in nomine proprio Caledatha, Esth. q. q.: hic suit decimus filius ventosi Hamanis, qui etsi quidem natu minimus inter fratres fuerit, tamen odio & invidia erga Iudaeos multis passibus fratres suos superasse putatur. Litera I rain majuscula occurrit in voce recordamini, Malach. 3. 22. Ut continua attentione recolerent quinque libros Mosis, libros Prophetarum,& Hagiographorum, quibus leptem quasi partibus, quae litera ain denotantur, tota
n Majusculum Iegere est in voce ΤΠ candidum, Esth. r. 6.
I Bis occurrit majusculum, primum in voce vir a ejus, Iob. 2. 3 . litera haec V, in numero denotans novem, significat lecundum sententiam Rabbinorum novem calami
115쪽
tates, quas Iobus vel passus est, vel a se procul removeri a Deo obnixe petiit. Alterum P invenitur in voce bonus, Eccles. I. I. haec litera majuscura indicat masna & assidu1dia ligentia nomen bonum esse quirendum,& 1ervandum. Iodest majusculum in voce 'Te magnificeruli Num. 1 . 17.
occurrit in voce m*l, & surcutus, Psal. 8o. I 6. haec litera Caph in Bibliis Hebraicis in 3. majori figura descripta
Bis occurrit, primum in voce 'pc II ct disjecit eos , Deut. ap. 28. Alterum in Voce s T. o lacerta, Levit. EI.
Literaobis in majori forma invenitur,semel in voce '' Proverbia. Prop. I. r. Et semel Genes. o. 23. in Voce Abnepotest. Buxtor ius hunc ultimum locum in Comment. Masor. non annotat, sed quia haec litera in Bibliis Hebraicis Majori forma depingitur, ideo noluimus hic praeterire. a Majusculum ter invenitur. Primum in voce Exod. 34.7. Alterum in voce 'a' ' pernocta , Ruth. s. 3. Orientaliabus tamen Judaeas in hac voce non litera Νιn, sed litera La- med majuscula depingitur. Tertium est Nun finale in voce γῆ ρ judicium earum, Num 27. s. Bis invenitur, primum occurrit in voce summa. Eccles i2. I 3. haec litera majulcula denotat summam attentionem esse adhibendam in lectione hujus vers culi, quia in hoc versiculo, tanquam in compendio, Summa Theologiae lacrae proponitur. Alterum D omissum quidem in Masora, annotatum tamen in multis libris, est in voce ct flere fecit, Num. 1 . 3o. nota marginalis in pleritque Bibliis adscribit has duas voces 'ri P 4 , id est Samech est majusculum.
v Notatur in voce PS audi, Deut. s. 4. haec vox est pri
116쪽
De Liseris Majasiculis, Minusicalis, suspensis, cte. μ
ma illius precatiunculae, quam Judaei singulis diebus sub
gravissima poena recitare, siVe potius deblaterare tenentur. D Bis annotatur,primum occurrit in Voce suuinia aurora, Daniel g. v. 2o. Alterum invenitur in voceo inserotinando, Gen. yo. 2.
v majusculum est in voce speculatorer 6M, Ies s g. ra. hoc majusculum S denotat magni interesse, quales exploratores ad explorandam terram Canaan a populo Ilraelitico mittendi essent.
Magnum p est in voce ip nidus, Psa I. 34.. . haec litera
indicat proiidentiam Dei versari etiam circa minimas aviculas, Zcc. a Magnum est in voce alius, Exod. 34. 4. Invenitur in voce Canticum, Cantic. r. I. ad signuficandam praestantiam hujus cantici, quod alia omnia cantica longe superet. n Bis occurrit. Primum reperitur in voce integer, Deut. ig. I p. Alterum in voce προλ ct scripsit, Eslb. q. a'. In his supra allegatis locis scribuntur illae literae, quae majori forma in Bibliis Hebraicis nonnun quam scribi solent. Qui plura mysteria, quq ex sententia Judetorum per has literas de notantur, legere cupit, adeat Buxtors in C minent. uasor. cap. I .ri. De his literis Majoribus variae quaestiones moveti
Primo quaeritur : Quot iterae majusculae in univer tum in Bibliis Hebraicis occurrant φ Res'. circitur triginta, attamen in omnibus Bibliis accurata ratio harum literarum non habe tur, in quibusdam Bibliis tantum decem, vel viginti praetcrpropter liter et majori figura describuntur '. communirer tamen in Bibliis major forma impressis plures Majores literae anno tantur, quam in aliis Bibliis ; verum s Maioram, & notas marginales sequi vellemus, hae literae lupra annotate majori figura in Bibliis essent describendet. L Se
117쪽
Secunda quaeritur : An hae literae tali majori figura sintdescripti ab ipsis Authoribus librorum an vero a quibusdam Judaeis ς Rest. Harum literarum diversitas non est ab ipsis Authoribus librorum, sed a quibusdam curiosis Iudaeis, qui ubique mysteria venari voluerunt, dc quidlibet ex quolibet
Temo quaeritur: Quando hic diversias literarum primum fuerit inventa ii Rest. Tempus & seculum, Quo haec diversitas literarum tum majuscularum,& minuicularum , tum inversarum & suspensarum annotata ruit . est nobis ignotum, hoc tamen certo certius est, quod haec diversitas literarum
non sit nuperrime inventa,& in Bibliis annotata; sed est perantiqua, & ipsos Masoret has Tyberienses, qui circa quintum aut sextum taculum a nativitate Christi vixerunt, antiquitate sua longe superat. In ipso, Thalmude Tractatuor PQ. de Scribis cap. q. fit mentio litera majulcuta in v ce M' 'i superius allata ex Deut.-29. 23. sic dicit. textus Thalmudicus, IN Lamed in voce necesse est, ut fit longum, id est, majustulum. i Quarto quaeritur: An literae hae majusculae, minuscuta, &α denotent aliquod mysterium φ Rest, Nullum denotast mysterium a Prophetis in locis illis intentum, sed possent denotate mysterium aliquod, si lententia Iudaeorum esset eadem cum Prophetarum sententia: Judeti mysteria quςdam contra mentem S. Scriptorum ex illis locis, in quibus literaru in diversitas
annotatur, alicuerunt, vel potius quaedam mysteria in textum lacrum ituruserunt, quq revera in textu ab ipsis Prophetis non fuerunt intenta. In genere literae majusculae ex sententia Rabbinorum significant accuratiorem & attentiorem textus praesentas habendam e sse cons de rationem , denotantque
sensum quendam mysticum, qui hodiernis Judaeis jam ignotus est, sed priscis apprime notus suit: antiqui ergo Rabbim
procul dubio hujus diversitatis literarum alias dederunt rationes, quam hodierni: nam antiqua illa mysteria , quae secundum Rabbinos in diversitate literarum continebantur,
jam diu perierunt: mysteria illa, quae ad qualdam literas su-
118쪽
Dὸ Liseris Majusiculis, Minisculis, se pensis, sec. δι
perius in apricum produxi, sunt nova, aca recentioribus post thalmudicis quibusdam Judaeis excogitata, & non a primis Authoribus , qui has literas tali diverta forma pinxerunt : nam rationes diversitatis in singulis literis a Veteribus Judetis observatet post longa tempora variis exiliis , transmigrationibus, & gravissimis calamitatibus tandem ex memoria Rabbinorum fuerunt obliteratae. Quinto quaeritur : An non verisimilis sit illa sententia, questatuit, quod haec diversias literarum majuscularum, minuscularum, inversarum, & suspensarum sortuito primum in Biblia irrepserit φ Rest. Possunt esse tres lententiar circa diversitatem literarum in Bibliis Hebraicis : Dinia est eorum, qui flatuunt, quod haec diversitas literarum tractu temporis
ex oscitantia quadam in textum Sacrum irreplerit: haec sententia mihi maxime arridet: res tota, ut mihi videtur, si e posset esse peracta, Scribet anteriores, exscribentes lacrum codicem, animi gratia, vel ex oscitantia, aut aliud quid cogitando pyerunt quasdam literas paulo majores, vel minores &c. Scribae posteriores, exscribentes iterum textum sacrum ex codice quodam antiquo , invenerunt in textu Sacro qualdam literas caeteris paulo majores,vel minores: hi posteriores Judaei ab illis antiquis superstitionis erghnolatum stramen ii cedere voluerunt, sed easdem literas, utpote mysterii cauta , ut putabant, ita delcriptas, in Bibliis Hebraicis utplurimum retinuerunt, & mysteria quaedam, sive cum
textu quodammodo convenientia, vel a textu discrepantia , modo Viderentur mysteria , excogitarunt : Rabbini lige mysteria ita excogitata discipulos suos docuerunt, &eandem diversitatem literarum esse retinendam mandarunt,
quia putarunt non tantum illam diversitatem literarum , sed etiam ipta mysteria ab ipsis Prophetis esse excogitata & intenta. Altera sententia est eorum, qui statuunt, quod haec diversitas literarum data opera sit primum a nugivendulis quibusdam Judaeis annotata, tum ad mysteria quaedam indicanda, in quibus excogitandis omnes non convenerunt, nonnulli haec, alii alia, incerta tamen, si non falsa, excogitarunt,
119쪽
& intextum sacrum intruserunt. Tertia denique sententi est eorum, qui volunt singulas literas majulculas, & minusculas tantum denotare numerum aliquen et literarum, & non mysteria,& sic literae illae essent termini alicujus numeri literaruin, qui numerus esset desumptus vel a praecedenti majuncula, vel a minuscula, vel a principio libri, vel a loco ex peculiari indice noto,ex.gr. Juera majuscula Coin voce i , Levitiri. 4.2. est media litera totius Pentateuhi &c. Quicquid sit,eauset diversitatis harum literarum Veteribusu deis fuerunt notae, sed jam post longa tempora oblivione luiu deletae, M
Sexto qtuerituri. An het literae majusculae, minusculet, inverse& suspenset non possent mutari in alias literas communes ςFustondeo. posset haec diversitas literarum, utpote ab ipsis Scriptoribus sacro textui non addita, oblivioni tradi, dc in Bibliis non observari: sed Judaei hodierni, quorum opera ut plurimum Biblia Hebraica typis mandantur, has diversas fi
guras, ut antiquae lapientiae & mystei torum et terna testimonia retinuerunt, in Bibliis annotarunt, & adhuc hodie, nolentes a Veterum senteo tu discedere , retinent. M steriis hanc diversitatem utpote a nugacibus Judaeis inventam , e Bibliis Hebraicis extrusit, sed parum refert, an in Bibliis retineantur ; an vero ex iisdem e taudantur, modo talia nugacia mysteria non excogitentur. Decisio qtiarundam harum
questionum etiam Iiteris minusculis, inversis, di suspensis
i. Jam sequuntur literae minuscuIς, quarum totum Alphabetum occurrit, sed quaedam Iiterae sunt duplicats, aliqtriplicatae . & una est quadruplicata : hae literae minusculae annotantur a Masore this in principio Lentici, & in initio Masorae magnae finalis, attamen ubique non eodem modo, hic illς, alibi aliae literae minusculae omittuntur. CL Buxtorsio in Tyberiade literas minores in Masora omissas supplevit: no
ipsius vestigiis insistemus, & Alphabetum literarum minus
120쪽
re Minusculum invenitur in voce Cp. 3 ct mmri Loit.
notat corpus in minutimmas partes pulveris post mortem
Est minus Ium in voce Homo, Prππb. 28. 17.n oecurrit in voce M . ἰ qrande oeata erant illa, eη 24. Haec litera Hedicrtur scribi minuscula, quia omnia creata minuentur & peribunt :& quemadmodum haec Iitera constat ex lineis non sibi invicem conjunctra, sed disso utis ; sic etiam creata tandem a se invicem dissolventur. vide bs injamysteria literarum minuscularum enumerata apud Euxtarptim in Comm. Μ Oreth. cap. 1 f. L i i
Vaubis reperitu primit m. in voce pax, Num. 2s,arc AIterum in Voce in uvn, Psel. M. . 3 Zalii minusculum notatur in nomine proprio filii Hama , - .mal silo ilni, J J V Gatha, E .9.2. hcc l1tera minor contemptu Seausa ita scribitur, N indicat hunc filium natu quidem fuisse minimum. 1ed improbitate suos fratres superasse. ri Minori sorma scriptum invenitur in voce nitidus, Iob 33. 9. '. . o Bisa,bservatur,primum in voce demers sunt, Tbren. 2. q. Alterum in Voce o mundi eritis. Num. I.2 .' Dd in voce oblitus es,. Deut. 32. 38. litera minuta Iescontemptus causa de decem tribubus dicitur , quae Deum In aeternum ex memoria obliterarant . In voee defendum eam, Gen. 2y.et. litera haec minuscula denotat L ctum sive dolorem propter mortuos In viris esse minuendum, ne moduS CXcedatur. .